Θέμα
Υπέρβαση εξουσίας, Ανήλικοι εγκληματίες, Αναίρεση υπέρ του νόμου, Αρμοδιότητα.
Περίληψη:
Αρμόδιο δικαστήριο για την εκδίκαση της έφεσης κατά της απόφασης του πρωτόδικου δικαστηρίου, είναι το Εφετείο στο οποίο αυτό υπάγεται, εφόσον η υπόθεση αρμόδια εισήχθη, κατά το νόμο που ίσχυε το χρόνο εισαγωγής της, στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο, ανεξάρτητα από το μεταγενέστερο τυχόν διαφορετικό νομοθετικά χαρακτηρισμό της πράξεως ή την απόκτηση από τον κατηγορούμενο ορισμένης ιδιότητας. Αναίρεση υπέρ του νόμου για αρνητική υπέρβαση εξουσίας, της απόφασης του Πενταμελούς Εφετείου, στο οποίο εισήχθη κατ’ έφεση υπόθεση επί της οποίας είχε εκδοθεί απόφαση του Τριμελούς Εφετείου, που παρέπεμψε την υπόθεση στο Τριμελές Δικαστήριο Ανηλίκων για να δικαστεί πάλι σε πρώτο βαθμό, εκ της μεταγενέστερης νομοθετικής διαφοροποίησης του ορίου ανηλικότητας. (Επιμέλεια περίληψης: Χρύσανθος Παπούλιας, επίτιμος αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου)
ΑΡΙΘΜΟΣ 10/2005
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΕ ΠΛΗΡΗ ΠΟΙΝΙΚΗ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Ρωμύλο Κεδίκογλου, Πρόεδρο του Αρείου Πάγου, Στυλιανό Πατεράκη, Σπυρίδωνα Γκιάφη, Θεόδωρο Αποστολόπουλο και Ευριπίδη Αντωνίου, Αντιπροέδρους, Νικόλαο Κασσαβέτη, Ανάργυρο Πλατή, Αλέξανδρο Κασιώλα, Νικόλαο Οικονομίδη, Στέφανο Γαβρά, Χρύσανθο Παπούλια, Χρήστο Γεωργαντόπουλο, Χαράλαμπο Αντωνιάδη, Γεώργιο Βούλγαρη, Ευάγγελο Σταυρουλάκη, Δημήτριο Λοβέρδο, Γεώργιο Φώσκολο, Γεώργιο Χλαμπουτάκη, Δημήτριο Κυριτσάκη, Αχιλλέα Νταφούλη, Αναστάσιο – Φιλητά Περίδη, Ελένη Μαραμαθά, Δημήτριο Κιτρίδη, Αθανάσιο Μπρίλλη, Βασίλειο Ρήγα-Εισηγητή, Μιχαήλ Μαργαρίτη, Ηρακλή Κωνσταντινίδη, Γεώργιο Καλαμίδα, Ιωάννη Παπανικολάου, Φώτιο Καϋμενάκη, Γεώργιο Καράμπελα, Δημήτριο Κανελλόπουλο, Δημήτριο Δαλιάνη, Ρένα Ασημακοπούλου, Κωνσταντίνο Κούκλη, Ηλία Γιαννακάκη, Πλαστήρα Αναστασάκη, Διονύσιο Γιαννακόπουλο, Γεώργιο Καπερώνη, Σταύρο Γαβαλά, Εμμανουήλ Καλούδη, Ελένη Παναγιωτάκη, Αιμιλία Λίτινα, Αντώνιο Παπαθεοδώρου, Αθανάσιο Θέμελη και Μάριο – Φώτιο Χατζηπανταζή, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 20 Οκτωβρίου 2005, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ανδρέα Ζύγουρα (ο Εισαγγελέας είχε κώλυμα να μετάσχει) και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση του Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, για αναίρεση της 357/2005 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, με κατηγορούμενο τον ...., που δεν παρέστη στο ακροατήριο, αφού δεν κλητεύθηκε από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, επειδή πρόκειται για αναίρεση υπέρ του νόμου, η οποία δεν επιδρά στα έννομα συμφέροντά του, σύμφωνα με το άρθρο 505 παρ. 2 ΚΠΔ.
Το Πενταμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, με την υπ' αριθ. 357/2005 απόφασή του, διέταξε όσα με λεπτομέρεια αναφέρονται σ' αυτήν.
Την αναίρεση της παραπάνω αποφάσεως ζητεί τώρα ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου με την από 19 Σεπτεμβρίου 2005 αίτησή του, που συντάχθηκε ενώπιον του Γραμματέως του Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου Γεωργίου Σωφρονιάδη, και καταχωρήθηκε στο οικείο πινάκιο με αριθμό 1585/2005.
Α φ ο ύ ά κ ο υ σ εΤον Αντεισαγγελέα που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναιρέσεως.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Επειδή κατά το άρθρο 119 § 1 ΚΠοινΔ, η αρμοδιότητα σύμφωνα με τα άρθρα 109 – 115 προσδιορίζεται εκ του χαρακτηρισμού της πράξεως από τον ποινικό κώδικα ως κακουργήματος, πλημμελήματος ή πταίσματος, που βασίζεται στα πραγματικά περιστατικά, τα οποία περιέχονται στο παραπεμπτικό βούλευμα ή στην κλήση του εισαγγελέα. Εξάλλου, κατά το άρθρο 113 § 2 του ιδίου Κώδικα, το άρθρο 119 εφαρμόζεται αναλόγως και στις περιπτώσεις των εδαφίων α και β της § 1 αυτού, διά των οποίων κατανέμονται οι παρ' ανηλίκων τελεσθείσες πράξεις μεταξύ του μονομελούς και του τριμελούς δικαστηρίου ανηλίκων. Εκ των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι η εξουσία του δευτεροβαθμίου δικαστηρίου προς εκδίκαση εφέσεως στηρίζεται αποκλειστικώς και μόνο στο γεγονός ότι η υπόθεση εισήχθη πρωτοδίκως στο κατά την εισαγωγή της αρμόδιο δικαστήριο, η έφεση κατά των αποφάσεων του οποίου υπάγεται σ' αυτό και δεν επηρεάζεται από το γεγονός ότι, είτε ο κατηγορούμενος απέκτησε μεταγενεστέρως, κατά νομοθετικό χαρακτηρισμό ή επαγγελματική εξέλιξη, ορισμένη ιδιότητα, είτε η πράξη εχαρακτηρίσθη από το νομοθέτη άλλως, εν συνδρομή του οποίου, κατά το χρόνο τελέσεως της αξιόποινης πράξεως ή κατά το χρόνο της εκδικάσεώς της σε πρώτο βαθμό, η υπόθεση θα ανήκε σε άλλο δικαστήριο και μετά από άσκηση εφέσεως στο αντίστοιχο διαφορετικό εφετείο. Επομένως, στην περίπτωση αυτή το εφετείο, στο οποίο υπάγεται το διαγνώσαν ορισμένη υπόθεση πρωτόδικο δικαστήριο, έχει εξουσία προς εκδίκαση της κατ' αποφάσεως του τελευταίου εφέσεως, εφόσον η υπόθεση αρμοδίως εισήχθη, σύμφωνα με τα ισχύοντα κατά το χρόνο εισαγωγής της στο πρωτόδικο δικαστήριο, τυχόν δε αντιθέτως κρίνον υπερβαίνει αρνητικώς την εξουσία του.
Εν προκειμένω, ο κατηγορούμενος ....., γεννηθείς την 3.8.1984 κατηγορήθη ως άμεσος συνεργός στο κακούργημα της ληστείας κατά συναυτουργία, που φέρεται ότι ετελέσθη στις 19.9.2001, ήτοι όταν ήταν ηλικίας 17 ετών, 1 μηνός και 16 ημερών και συνεπώς ενήλικος κατά το πριν από την ισχύ του ν. 3189/2003 νομοθετικό καθεστώς. Ως ενήλικος κατά το προϊσχύσαν καθεστώς εισήχθη σε δίκη ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης και δια της αριθ. 1003/5.11.2002 αποφάσεώς του, καθ' ον χρόνον ήταν ηλικίας 18 ετών, 3 μηνών και 2 ημερών κατεδικάσθη σε ποινή καθείρξεως 6 ετών. Κατά της αποφάσεως αυτής ήσκησε έφεση, εισαχθείσα προς εκδίκαση ενώπιον του Πενταμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης κατά τη δικάσιμο της 17ης Μαρτίου 2005, ήτοι μετά την ισχύ του ν. 3189/2003, δια του οποίου ηυξήθη το όριο της ποινικής ανηλικότητας από το 17ο στο 18ο έτος της ηλικίας. Το ανωτέρω Πενταμελές Εφετείο είχε αρμοδιότητα να προβεί στην κατ' ουσίαν εκδίκαση της υποθέσεως, αφού η πρωτόδικη απόφαση είχε εκδοθεί, κατά τα ισχύοντα πριν από το ν. 3189/2003, όταν αυτός ήταν, σύμφωνα με το προϊσχύον καθεστώς, ενήλικος. Έπρεπε λοιπόν το Δικαστήριο να εκδικάσει κατ' ουσίαν την υπόθεση και να εφαρμόσει την ηπιότερη ουσιαστική ποινική διάταξη του άρθρου 1 του ν. 3189/2003, με την οποία αυξήθηκε το όριο της ποινικής ανηλικότητας από το 17ο έτος στο 18ο έτος της ηλικίας. Το Πενταμελές Εφετείο όμως, δια της προσβαλλομένης αποφάσεώς του, κατόπιν ακυρώσεως, κατ' άρθρο 121 εδ. β' ΚΠοινΔ, της πρωτόδικης αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων ως αναρμοδίως εκδοθείσης, παρέπεμψε την υπόθεση προς εκδίκαση και πάλι σε πρώτο βαθμό ενώπιον του Τριμελούς Δικαστηρίου Ανηλίκων Θεσσαλονίκης. Ούτως όμως το Δικαστήριο, κηρύξαν εαυτό παρά το νόμο αναρμόδιο καθ' ύλην, υπερέβη αρνητικώς την εξουσία του και επομένως πρέπει, σύμφωνα με το άρθρο 510 § 1 στοιχ. Η' ΚΠοινΔ, να αναιρεθεί υπέρ του νόμου η πληττομένη απόφασή του.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί υπέρ του νόμου την αρ. 357/2005 απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 8 Δεκεμβρίου 2005. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 15 Δεκεμβρίου 2005.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ