Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Παραβίαση απορρήτου προφορικής συνομιλίας.
Περίληψη:
Παράβαση του 370Α παρ. 2 του Π.Κ. Έννοια και προϋποθέσεις εφαρμογής. Δεκτή αναίρεση για έλλειψη αιτιολογίας και εκ πλαγίου παράβασης, γιατί δεν διευκρινίζεται ποιες ήταν οι μη δημόσιες πράξεις τρίτων που φέρεται ότι μαγνητοσκοπούσε η κατηγορουμένη.
Αριθμός 1026/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Γεώργιο Σαραντινό, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Βασίλειο Λυκούδη, Αναστάσιο Τσόλια, Ιωάννη Παπουτσή-Εισηγητή και Νικόλαο Ζαΐρη, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 12 Φεβρουαρίου 2008, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Δημητρίου-Πριάμου Λεκκού (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και του Γραμματέα Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση της αναιρεσείουσας-κατηγορουμένης ....., που εκπροσωπήθηκε από την πληρεξουσία δικηγόρο της Αγγελική Διονυσοπούλου-Τούμπα, για αναίρεση της 5649/2006 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Αθηνών, με πολιτικώς ενάγουσα την ........, που δεν παρέστη.
Το Τριμελές Εφετείο Αθηνών με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και η αναιρεσείουσα-κατηγορουμένη ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 29 Αυγούστου 2006 αίτησή της, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1590/2006.
Αφού άκουσε Την πληρεξούσια δικηγόρο της αναιρεσείουσας, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι.Κατά το άρθρο 370 παρ.2 του ΠΚ, όποιος αθέμιτα παρακολουθεί με ειδικά τεχνικά μέσα ή μαγνητοφωνεί προφορική συνομιλία μεταξύ τρίτων που δεν διεξάγεται δημόσια ή μαγνητοσκοπεί μη δημόσιες πράξεις τρίτων, τιμωρείται με φυλάκιση. Κατά την έννοια της τελευταίας αυτής διατάξεως, η οποία θεσπίστηκε στα πλαίσια της γενικότερης προστασίας που παρέχεται στον άνθρωπο από τα άρθρα 2 παρ. 1,5 παρ.1, 9 Α και 19 του Συντάγματος, για την προστασία της προσωπικής και ιδιωτικής ζωής και γενικότερα της προσωπικότητας κάθε ανθρώπου, η απαγόρευση της με τεχνικά μέσα μαγνητοσκοπήσεως αθεμίτως, αφορά πράξεις ή εκδηλώσεις της προσωπικής και ιδιωτικής ζωής των τρίτων, που είναι ικανές να επιφέρουν βλάβη στην προσωπικότητα και να μειώσουν την αξιοπρέπειά τους.
ΙΙ. Η απαιτούμενη από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει λόγο αναιρέσεως, καταδικαστικής αποφάσεως, κατά το άρθρο 510 παρ. 1 Δ ΚΠΔ, υπάρχει όταν περιέχονται σ' αυτή με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγματικά περιστατικά, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, για το οποίο κηρύχθηκε ένοχος ο κατηγορούμενος, οι αποδείξεις από τις οποίες προέκυψαν τα περιστατικά, και; τέλος, οι σκέψεις και οι συλλογισμοί, βάσει των οποίων έγινε η υπαγωγή τους στην ποινική διάταξη που εφαρμόστηκε. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας α) είναι παραδεκτή η αλληλοσυμπλήρωση του αιτιολογικού με το διατακτικό της αποφάσεως, που αποτελούν ενιαίο σύνολο, και β) αρκεί να μνημονεύονται τα αποδεικτικά μέσα γενικώς, κατ' είδος, χωρίς; να είναι ανάγκη να εκτίθεται τι προέκυψε χωριστά από τον καθένα, αρκεί να συνάγεται ότι το δικαστήριο έλαβε υπόψη του και συνεκτίμησε όλα ανεξαιρέτως και όχι μόνο μερικά από αυτά. Περαιτέρω, εσφαλμένη εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως η οποία ιδρύει τον εκ του άρθρου 510 παρ. 1 Ε ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως, υπάρχει όταν το δικαστήριο δεν υπάγει σωστά τα περιστατικά που δέχθηκε στην εφαρμοσθείσα ποινική διάταξη, καθώς και όταν η παράβαση γίνεται εκ πλαγίου, δηλαδή δεν αναφέρονται στην απόφαση κατά τρόπο σαφή και ορισμένο τα περιστατικά εκείνα που προέκυψαν και είναι απαραίτητα για την εφαρμογή της συγκεκριμένης ποινικής διατάξεως ή ακόμη στην απόφαση υπάρχει έλλειψη κάποιου από τα κατά νόμο αναγκαία περιστατικά ή αντίφαση μεταξύ τους ή με το διατακτικό κατά τέτοιο τρόπο που να καθίσταται ανέφικτος από τον 'Αρειο Πάγο ο έλεγχος της ορθής ή όχι υπαγωγής αυτών στο νόμο και να στερείται έτσι η απόφαση νόμιμης βάσης. Στην προκειμένη περίπτωση, με την προσβαλλόμενη υπ'αριθμ. 5649/2006 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Αθηνών και μετά από συνεκτίμηση όλων των αποδεικτικών μέσων που κατ'είδος μνημονεύονται, η αναιρεσείουσα καταδικάστηκε σε ποινή φυλακίσεως δέκα (10) μηνών, ανασταλείσαν επί 3ετίαν, για την άδικη πράξη της παράβασης του άρθρου 370 Α παρ.2 ΠΚ, δεχθέντος ειδικότερα του Δικαστηρίου ανελέγκτως τα παρακάτω πραγματικά περιστατικά: Η κατηγορουμένη και η μηνύτρια έχουν διαμερίσματα στο ισόγειο πολυκατοικίας, που βρίσκεται στον ..., στην οδό ...., όπου και διαμένουν με τις οικογένειές τους. Οι σχέσεις τους δεν είναι και οι καλύτερες, αφού η κατηγορουμένη από το 2002 τουλάχιστον, κατ'επανάληψη, έχει καταφύγει στο Α.Τ. Αγίου Δημητρίου, στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, αλλά και στη Διεύθυνση υγείας της Νομαρχίας Αθηνών, παραπονούμενη κατά της μηνύτριας, του συζύγου της, αλλά και άλλων ενοίκων της πολυκατοικίας, για ρύπανση του κοινοχρήστου χώρου και για ανάρμοστη συμπεριφορά γενικότερα, ενώ έχει καταγγείλει αυτούς και για αυθαίρετες κατασκευές. Την 10-11-04, η μηνύτρια αντελήφθη, επιστρέφοντας από την εργασία της, να έχει εγκαταστήσει η κατηγορουμένη σε κοινόχρηστο χώρο, στο ισόγειο της πολυκατοικίας αυτής, σε συνέχεια του διαμερίσματός της, μία κινητή περιστρεφόμενη κάμερα με μικρόφωνο, η οποία, κατά την κατάθεση της μηνύτριας και της μάρτυρος κατηγορίας, την ακολουθούσε σε όποιο χώρο και αν πήγαινε και στο υπνοδωμάτιό της ακόμα. Η μαγνητοσκόπηση αυτή γινόταν με πρόθεση από την κατηγορουμένη, αθέμιτα, αφού δεν είχε κανένα δικαίωμα να παρακολουθεί την προσωπική ζωή της μηνύτριας, η οποία δεν είχε συναινέσει προς τούτο και βέβαια μαγνητοσκοπούσε μη δημόσιες πράξεις αυτής και της οικογενείας της. Παρά δε τα αντίθετα υποστηριζόμενα από την κατηγορουμένη (βλ. απολογία της στα αναγνωσθέντα πρακτικά του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου) και του μάρτυρα υπεράσπισή της, η πρόθεσή της αυτή προκύπτει από το γεγονός ότι είχε την δυνατότητα να εστιάσει την κάμερα στον κοινόχρηστο χώρο της πολυκατοικίας, έτσι ώστε να βλέπει ποια άτομα έριχναν απορρίμματα εκεί, και όχι στο διαμέρισμα της μηνύτριας ή να παρακολουθούσε η ίδια. Ούτε της έδιναν τέτοιο δικαίωμα "οι υποψίες" πως η μηνύτρια ίσως είχε σκοτώσει τη γάτα της στο παρελθόν ή είχε βάλει φωτιά στη γλάστρα της. Η πράξη της επομένως είναι παράνομη και πρέπει να καταλογιστεί σ'αυτήν, στοιχειοθετούμενη αντικειμενικά και υποκειμενικά και να κηρυχθεί ένοχη, απορριπτομένου του ισχυρισμού της περί νομικής πλάνης συγγνωστής, αφού από κανένα αποδεικτικά στοιχείο δεν αποδείχθηκε ότι από το Α.Τ.Αγίου Δημητρίου την διαβεβαίωσαν ότι μπορούσε να εγκαταστήσει κάμερα και να παρακολουθεί τους γείτονές της (δεν κρίθηκε πειστική η απολογία της στο πρωτόδικο, ούτε η ως άνω κατάθεση του συζύγου της), ούτε, εξάλλου, η ηλικία της (55 ετών) και το κοινωνικό της επίπεδο και οι γενικότερες περιστάσεις (γεννήθηκε στην Αίγυπτο και διαμένουσα στην Αθήνα, έγγαμος με 'Αγγλο) δικαιολογούν την πράξη της αυτή. Αναγνωριστεί, όμως, στην κατηγορουμένη το ελαφρυντικό του άρθρου 84 παρ.2 α ΠΚ, διότι μέχρι την τέλεση της πράξεως διήγε έντιμο βίο, ατομικό, κοινωνικό, οικογενειακό, ενώ πρέπει να απορριφθούν τα λοιπά (84 παρ.2, β,γ και δ ΠΚ), διότι τα ελατήριά της ήταν ταπεινά (παρακολούθηση της ιδιωτικής ζωής της μηνύτριας), ενώ δεν αποδείχτηκε προηγούμενη ανάρμοστη συμπεριφορά της μηνύτριας, ούτε περαιτέρω αποδείχθηκε συμπεριφορά καλής αυτής για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την πράξη της".
Με τις παραδοχές της αυτές, η προσβαλλομένη απόφαση δεν περιέχει την κατά τα άνω ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, στερείται δε και νόμιμης βάσης, διότι, δεν διευκρινίζεται ποιες ήταν οι μη δημόσιες πράξεις τρίτων και, στη συγκεκριμένη περίπτωση, της μηνύτριας, τις οποίες μαγνητοσκοπούσε η κατηγορουμένη-αναιρεσείουσα, οι οποίες, μάλιστα, ήταν ικανές να επιφέρουν βλάβη στην προσωπικότητα της τελευταίας και μείωναν συγχρόνως και την αξιοπρέπειά της, σύμφωνα με τη νομική σκέψη της παρούσας. Επίσης, δεν διευκρινίζεται, πως η κάμερα, από τη θέση στην οποία είχε τοποθετηθεί, δηλαδή σε κοινόχρηστο χώρο της πολυκατοικίας, είχε τη δυνατότητα να μαγνητοσκοπεί μη δημόσιες πράξεις της μηνύτριας, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα. Μάλιστα, στο σημείο αυτό, υφίσταται μία αντίφαση, αφού, σύμφωνα με τις παραδοχές της προσβαλλομένης, η κατηγορουμένη πίστευε ότι, τόσο η εγκαλούσα, όσο και άλλοι ένοικοι της πολυκατοικίας, πετούσαν απορρίμματα στην κοινόχρηστη αυλή και, ως εκ τούτου, η τοποθέτηση της κάμερας και μάλιστα στον κοινόχρηστο χώρο, εξυπακούεται ότι σκοπόν είχε την ανακάλυψη των δραστών της ρίψης των απορριμμάτων και, συνεπώς, την επόπτευση και παρακολούθηση του συγκεκριμένου χώρου (κοινόχρηστης αυτής) και όχι τη μαγνητοσκόπηση μη δημόσιων πράξεων τρίτων. Οι ασάφειες αυτές των αιτιολογιών της προσβαλλομένης, πέρα από τη στέρηση της κατά τα άνω επιβαλλόμενης ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, καθιστούν ανέφικτο τον αναιρετικό έλεγχο, αναφορικά με την ορθή ή μη εφαρμογή της ουσιαστικής ποινικής διατάξεως του άρθρου 370 Α παρ.2 του ΠΚ και, συνεπώς, οι εκ του άρθρου 510 παρ.1 περ.Δ' και Ε' του ΚΠΔ πρώτος και τρίτος λόγοι της ένδικης αναίρεσης, είναι ουσιαστικά βάσιμοι και πρέπει να γίνουν δεκτοί, να αναιρεθεί συνακόλουθα η προσβαλλομένη απόφαση, παρελκούσης της έρευνας των λοιπών λόγων αναίρεσης και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση, στο ίδιο Δικαστήριο, συγκροτούμενο από άλλους δικαστές, εκτός εκείνων που δίκασαν προηγουμένως (άρ. 519 του ΚΠΔ).
Για τους λόγους αυτούς
Αναιρεί την υπ'αριθ.5649/2006 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Αθηνών
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, συγκροτούμενο από άλλους δικαστές, εκτός εκείνων που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 27 Μαρτίου 2008.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 15 Απριλίου 2008.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ