Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Κατάληψη δημοσίου κτήματος.
Περίληψη:
Στοιχεία αυτογνώμονος καταλήψεως δημοσίου κτήματος. Αναιρείται η προσβαλλόμενη απόφαση για αυτογνώμονα κατάληψη δημοσίου κτήματος, ευρισκομένου αναμφισβήτως υπό την κατοχή του Δημοσίου διότι δεν εκτίθενται περιστατικά εκ των οποίων προκύπτει ότι οι κατηγορούμενοι γνώριζαν ότι η επίμαχη έκταση αποτελεί δημόσιο κτήμα και εβρίσκετο υπό την αδιαμφισβήτητη κατοχή του Δημοσίου. Αναιρεί και παραπέμπει.
Αριθμός 1584/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Γρηγόριο Μάμαλη, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη, (κωλυομένου του Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Μιχαήλ Δέτση), ως αρχαιότερο μέλος της συνθέσεως, Θεοδώρα Γκοΐνη - Εισηγήτρια, Αθανάσιο Πολυζωγόπουλο (ορισθέντα με την υπ' αριθμό 30/2008 πράξη του Προέδρου του Αρείου Πάγου όπως αυτή τροποποιήθηκε με την υπ' αριθμ. 75/2008 πράξη), Βιολέττα Κυτέα (ορισθείσα με την υπ' αριθμό 44/2008 πράξη του Προέδρου του Αρείου Πάγου) και Ελευθέριο Μάλλιο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 7 Μαΐου 2008, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κυριάκου Καρούτσου (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Χριστίνας Σταυροπούλου, για να δικάσει την αίτηση των αναιρεσειόντων - κατηγορουμένων: 1) .... και 2) ......, που εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Σεραφείμ Αναστασάκο, περί αναιρέσεως της 869/2007 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Ναυπλίου. Το Τριμελές Εφετείο (Πλημμελημάτων) Ναυπλίου, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και οι αναιρεσείοντες - κατηγορούμενοι ζητούν την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 18 Φεβρουαρίου 2008 κοινή αίτησή τους αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 361/2008.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο των αναιρεσειόντων, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει εν μέρει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 23 § 1 του Α.Ν. 1539/1938 περί προστασίας των δημοσίων κτημάτων, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 § 2 του Α.Ν. 263/1968, ο επιλαμβανόμενος αυτογνωμόνως οιουδήποτε δημοσίου κτήματος ευρισκομένου αναμφισβητήτως υπό την κατοχή του Δημοσίου τιμωρείται, διωκόμενος και αυτεπαγγέλτως, με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή τουλάχιστον 100.000 δραχμών. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση του προβλεπομένου απ' αυτήν εγκλήματος απαιτείται αυθαίρετη κατάληψη δημοσίου κτήματος, το κτήμα αυτό να τελεί υπό την αναμφισβήτητη κατοχή του Δημοσίου και ο δράστης να ενεργεί εν γνώσει ότι πρόκειται για δημόσιο κτήμα και ότι αυτό τελεί υπό την αναμφισβήτητη κατοχή του Δημοσίου. Περαιτέρω η καταδικαστική απόφαση στερείται της επιβαλλόμενης από τα άρθρα 93 § 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠοινΔ ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον εκ του άρθρου 510 § 1 στοιχ. Δ' του ίδιου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, όταν δεν εκτίθενται σ'αυτήν, με πληρότητα, σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά, τα πραγματικά περιστατικά, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, για το οποίο κηρύχθηκε ένοχος ο κατηγορούμενος, οι αποδείξεις που τα θεμελίωσαν και οι νομικοί συλλογισμοί, με τους οποίους έγινε η υπαγωγή των πραγματικών περιστατικών που αποδείχθηκαν στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόσθηκε.
Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη 869/2007 απόφασή του το Τριμελές Εφετείο Ναυπλίου που δίκασε σε δεύτερο βαθμό, δέχθηκε, κατά την αναιρετικώς ανέλεγκτη περί πραγμάτων κρίση του, ότι από τα αποδεικτικά μέσα που μνημονεύει κατά το είδος τους, αποδείχθηκαν τα εξής: "Οι κατηγορούμενοι κατά το πρώτο 5νθήμερο του μηνός Αυγούστου 2000 κατέλαβαν έκταση έξι (6) περίπου στρεμμάτων, (για την ακρίβεια 6.391 τ.μ.) ευρισκομένη στη θέση "....." περιφερείας του Δήμου Κουτσοποδίου Αργολίδος, η οποία ευρισκόταν υπό την αναμφισβήτητη κατοχή του Ελληνικού Δημοσίου. Η έκταση αυτή, που κατά τις τρεις πλευρές της συνορεύει με δασική έκταση και νότια με δρόμο πλάτους 5 μέτρων, καλυπτόταν σε ποσοστό 60% τουλάχιστον από αυτοφυή δασική βλάστηση, ήτοι πουρνάρια, Φιλίκια, ασπάλαθα, αγριλιές κλπ, δηλαδή αποτελούσε δασική έκταση υπό την έννοια των άρθρων 1 και 2 του ΝΔ 86/1969 "περί δασικού κωδικός", 3208/2003 και 3 §§ 1 και 2 του ν. 998/1979 "περί προστασίας των δασών...", αφού ως τοιαύτη θεωρείται η εδαφική έκταση η καλυπτόμενη ολικώς ή μερικώς από αραιή ή πενιχρή, υψηλή ή θαμνώδη βλάστηση οποιασδήποτε διαστάσεως και ηλικίας, δυναμένη να προσφέρει προϊόντα από τα ανωτέρω φυτά, αλλά και να συμβάλλει στην διατήρηση της φυσικής και βιολογικής ισορροπίας καθώς και στην εξυπηρέτηση της υγιεινής διαβιώσεως του ανθρώπου μέσα στο φυσικό του περιβάλλον. (ΑΠ 1824/1992, 1089/1992, 513/1989 Π.Χρ. ΜΒ 1176, ΜΒ 812 και ΛΘ 990 αντιστοίχως). Η έκταση αυτή, με έδαφος άγονο, πετρώδες (το ποσοστό λιθοβρίθειας ανέρχεται σε 50-60%) και επικλινές (παρουσιάζει κλήση 25%) τελούσε υπό την αναμβισβήτητη πραγματική και όχι <πλάσματι δικαίου>, (ΑΠ 472/1978, 396/1977, 72/1971, ΠΧρ. ΚΗ 601, ΚΖ 754 και ΚΑ 308 αντιστοίχως, Εφ.Πατρ. 44/1979 ΠΧρ. Λ 775), κατοχή του Ελληνικού Δημοσίου, αφού την επέβλεπε και την προστάτευε με τα όργανα των αρμοδίων δασικών υπηρεσιών. Επομένως οι περί του εναντίου ισχυρισμοί των κατ/νων ότι δεν στοιχειοθετείται το έγκλημα που τους αποδίδεται, γιατί η επίδικη έκταση δεν είχε δασικό χαρακτήρα, είναι ουσιαστικά αβάσιμοι και απορριπτέοι. Αφού εμβολίασαν τις υπάρχουσες αγριλιές σε ήμερες, τοποθέτησαν σύστημα άρδευσης και περιέφραξαν όλη την καταληφθείσα έκταση. Με τις πράξεις τους αυτές σκόπευαν να καθιδρύσουν δικαιώματα στην καταληφθείσα έκταση και να την εμφανίσουν ως τμήμα της ιδιοκτησίας τους. Σε βάρος τους εξεδόθη το με αριθμό πρωτ. ...... Πρωτόκολλο Διοικητικής Αποβολής. Οι κατ/νοι άσκησαν κατ' αυτού ανακοπή, η οποία όμως απερρίφθη με την υπ' αριθ. 60/2006 απόφαση του Ειρηνοδικείου Άργους. Ο ισχυρισμός των κατ/νων ότι η επίδικη έκταση αποτελεί τμήμα ιδιοκτησίας τους, στην οποία ασκούσαν διακατοχικές πράξεις με διάνοια κυρίου αυτοί και οι δικαιοπάροχοι τους τουλάχιστον από του έτους 1988 και επομένως σε κάθε περίπτωση έχει παραγραφεί το αξιόποινο της πράξης που τους αποδίδεται, είναι ουσιαστικά αβάσιμος και απορριπτέος, αφού το πρώτον επελήφθησαν της επιδίκου εκτάσεως το πρώτο 5νθήμερο του μηνός Αυγούστου 2000. Επομένως πρέπει να κηρυχθούν ένοχοι όπως και πρωτοδίκως, ....". Ακολούθως κήρυξε ενόχους τους κατηγορουμένους για την αξιόποινη πράξη της αυτογνώμονος καταλήψεως δημοσίου κτήματος που προβλέπεται από το ανωτέρω άρθρο 23 § 1 του Α.Ν. 1539/1938 και ειδικότερα για το ότι: "Κατά το πρώτο πενθήμερο μηνός Αυγούστου 2000 στη θέση "...." Δήμου Κουτσοποδίου αυτογνωμόνως επελήφθησαν δημοσίου κτήματος το οποίο ευρίσκεται αναμφισβήτητα υπό την κατοχή του Δημοσίου και συγκεκριμένα κατέλαβαν δημόσια έκταση εμβαδού 6 περίπου στρεμμάτων, η οποία ευρίσκεται αναμφισβήτητα υπό την κατοχή του Δημοσίου", πράξη που δέχθηκε ότι τελέσθηκε υπό την ελαφρυντική περίσταση του προτέρου εντίμου βίου και επέβαλε στον καθένα ποινή φυλακίσεως πέντε (5) μηνών, την εκτέλεση της οποίας ανέστειλε επί τριετία.
Έτσι, όμως, που έκρινε το δικάσαν Εφετείο, δεν διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφασή του την απαιτούμενη ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, καθόσον δεν εκθέτει ούτε στο σκεπτικό, ούτε στο διατακτικό ποιά πραγματικά περιστατικά αποδείχθηκαν, από τα οποία έκρινε ότι οι αναιρεσείοντες γνώριζαν ότι η καταληφθείσα έκταση αποτελούσε δημόσιο κτήμα και τελούσε υπό την αναμφισβήτητη κατοχή του Ελληνικού Δημοσίου. Επομένως, ο εκ του άρθρου 510 § 1 στοιχ. Δ' ΚΠοινΔ λόγος της αιτήσεως, με τον οποίο προβάλλεται η πλημμέλεια της ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας της προσβαλλόμενης αποφάσεως, είναι βάσιμος και πρέπει να γίνει δεκτός και να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, παρελκούσης μετά ταύτα της έρευνας του ετέρου λόγου της αιτήσεως. Ακολούθως, η υπόθεση πρέπει να παραπεμφθεί για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο (άρθρο 519 ΚΠοινΔ), δοθέντος ότι η συγκρότησή του από άλλους δικαστές, πλην εκείνων που δίκασαν προηγουμένως, είναι δυνατή.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 869/2007 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Ναυπλίου. Και
Παραπέμπει την υπόθεση, για νέα συζήτηση, στο ίδιο Δικαστήριο, συγκροτούμενο από δικαστές άλλους, από εκείνους που τη δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 5 Ιουνίου 2008. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 13 Ιουνίου 2008.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ