Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Ισχυρισμός αυτοτελής, Δυσφήμηση συκοφαντική.
Περίληψη:
Δεκτή η αναίρεση για αναιτιολόγητη απόρριψη αυτοτελούς ισχυρισμού εκ του άρθρου 367 παρ. 1 γ΄ του ΠΚ.
Αριθμός 163/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Στ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Εμμανουήλ Καλούδη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Αιμιλία Λίτινα, Ανδρέα Τσόλια, Ιωάννη Παπουτσή - Εισηγητή, και Ανδρέα Δουλγεράκη Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 4 Νοεμβρίου 2008, με την παρουσία της Αντεισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ευτέρπης Κουτζαμάνη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει την αίτηση της αναιρεσείουσας - κατηγορουμένης Χ, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Ιωάννη Αλεξόπουλο, περί αναιρέσεως της 1957/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Αθηνών. Με πολιτικώς ενάγοντα τον Ψ, που δεν παρέστη. Το Τριμελές Εφετείο (Πλημμελημάτων) Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και η αναιρεσείουσα - κατηγορούμενη ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 19 Μαΐου 2008 αίτησή της αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 950/2008.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο της αναιρεσείουσας, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δκετή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Από το συνδυασμό των διατάξεων των παρ. 1 και 2 του άρθρου 367 Π.Κ. προκύπτει ότι ο άδικος χαρακτήρας των πράξεων των άρθρων 361 και 362 Π.Κ. αίρεται, μεταξύ άλλων περιπτώσεων, και όταν η προσβλητική της τιμής ή της υπόληψης εκδήλωση του δράστη γίνεται για την εκτέλεση νόμιμου καθήκοντος ή για τη διαφύλαξη δικαιώματος ή από άλλο δικαιολογητικό ενδιαφέρον, υπό τον όρο όμως ότι αποτελεί in concreto το επιβαλλόμενο κατ' αντικειμενική κρίση, αναγκαίο μέτρο για την εκτέλεση του καθήκοντος, τη διαφύλαξη του δικαιώματος ή την ικανοποίηση του δικαιολογημένου ενδιαφέροντος, χωρίς τη χρήση του οποίου δε θα ήταν δυνατή η κατ' άλλο τρόπο πραγματοποίησή τους. Η προβολή του ως άνω ισχυρισμού, που είναι αυτοτελής, με την έννοια ότι η αποδοχή του άγει στην κατάλυση της κατηγορίας και την αθώωση του κατηγορουμένου, επιβάλλει στο δικαστήριο, να διαλάβει στην απόφασή του, κατά τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του Κ.Π.Δ., ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, με την αναφορά και των πραγματικών περιστατικών από τα οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο τρόπος αυτός υπερέβαινε το αναγκαίο μέτρο για τη διαφύλαξη του δικαιώματος ή την ικανοποίηση του δικαιολογημένου ενδιαφέροντός του. Στην ένδικη υπόθεση, το Τριμελές Εφετείο Αθηνών, με την προσβαλλόμενη απόφασή του κήρυξε ένοχη την κατηγορούμενη και ήδη αναιρεσείουσα, απλής δυσφήμησης κατ' εξακολούθηση και ειδικότερα του ότι αυτή, ενεργώντας από πρόθεση, 1) Στις 23-3-01 με την ΑΒΜ Α01/39 έγκλησή της, διέδωσε σε βάρος του Ψ τα εξής: 1. εκμεταλλευόμενος την απειρία, την άγνοιά της και την ιδιότητά της ως χήρας με δύο ανήλικα κορίτσια και απειλώντας ότι θα της πωλήσει το κατάστημά της την υποχρέωσε αυτός να του δώσει το δικαίωμα να το εκμισθώσει σε τρίτους και το μίσθωμα να το εισπράττει ο ίδιος, επί 18 μήνες, 2) εισέπραξε επιπλέον τα μισθώματα, έξι (6) μηνών. Επίσης προέβη σαν σε συμπαιγνία με τον ... α) σε εικονική σύμβαση προπωλήσεως δήθεν δύο διαμερισμάτων της εταιρίας τους σε νεοαναγειρόμενη οικοδομή ή στην οδό ... και β) σε αγωγή ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτ. Αθηνών. 2) Στις 13-2-03 με Υπόμνημά της ενώπιον του 18ου τακτικού Ανακριτή, διέδωσε σε βάρος του Ψ τα εξής: 1) εκμεταλλευόμενος την σύγχυση και την απειρία της και ενώ είχε εξοφλήσει το τίμημα της παρουσίασε ότι οι μαρμαρικές εργασίες, ήταν αξίας κάτω των 15.000.000 δρχ. και ότι δήθεν είχαν εκτελέσει και πρόσθετες εργασίες στις ιδιοκτησίες της, 2) χρησιμοποιώντας ψυχολογική βία, την έσυρε ενώπιον του Συμ/φου Π. Σκεύη, όπου η ίδια ομολόγησε την ύπαρξη ανυπάρκτου χρέους της, 3) εισέπραξε μισθώματα και πέραν των 18 μηνών, 4) υπέγραψε εικονικά προσύμφωνα πωλήσεως με το ζεύγος ... και 3) Στις 14-2-03 εξεταζόμενη, ως πολιτικώς ενάγουσα κατέθεσε ότι η υπόθεση είναι συμπαιγνία μετά του ζεύγους ... και του εγκαλούντος, αφού από το 1997 ζητούσε από τον τελευταίο να υπογράψουν το οριστικό συμβόλαιο, διότι του ώφειλε τότε μόνο 2.000.000 δρχ. Όλα δε τα παραπάνω ήσαν ικανά να βλάψουν την τιμή και την υπόληψη του εγκαλούντος". Η αναιρεσείουσα, όπως προκύπτει από τα πρακτικά της δίκης, κατά την οποία εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, προέβαλε, πριν την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας, εκτός των άλλων, τον από το άρθρο 367 παρ. 1γ του Π.Κ. αυτοτελή ισχυρισμό "ότι οι ισχυρισμοί μου που αναφέρονται στο κλητήριο θέσπισμα και αφορούν στο αδίκημα της δυσφήμησης δεν είχαν σκοπό τη δυσφήμηση ή την εξύβριση του εγκαλούντος, αλλά να προσδιορίσουν το νόμιμο ενδιαφέρον μου για την άσκηση των νομίμων δικαιωμάτων μου σχετικά με την άσκηση της μήνυσής μου, και στη συγκεκριμένη περίπτωση το δικαίωμά του σχετικά με την αναφορά μου σε συμπαιγνία και εικονική σύμβαση προπώλησης δήθεν δύο διαμερισμάτων της οικοδομής επί της οδού ... στην ..., πράγμα που δεν μπορούσα να πετύχω χρησιμοποιώντας άλλους και εν τέλει αποτελούν το επιβαλλόμενο και αναγκαίο μέσο, προκειμένου να προστατευθεί το δικαίωμά μου". Τον αυτοτελή αυτόν ισχυρισμό το δικαστήριο της ουσίας τον απέρριψε με την εξής αιτιολογία "Το περιεχόμενο των εγγράφων που αναφέρονται στο κατηγορητήριο, υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο για την υπεράσπιση του δικαιώματος της κατηγορουμένης ως κληρονόμου του συζύγου της, ο οποίος συνεβλήθη στο προσύμφωνο για τη μεταβίβαση του ακινήτου, γι' αυτό και η σχετική ένσταση πρέπει ν' απορριφθεί ως κατ' ουσίαν αβάσιμη". Η αιτιολογία, όμως, αυτή, της προσβαλλόμενης απόφασης δεν είναι, όπως από τις προαναφερθείσες διατάξεις του Συντάγματος και του Κ.Π.Δ. απαιτείται, ειδική και εμπεριστατωμένη, αφού δεν παρατίθενται πραγματικά περιστατικά από τα οποία το Δικαστήριο έκρινε ότι οι ισχυρισμοί της κατηγορουμένης υπερέβαιναν, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το επιβαλλόμενο και αντικειμενικώς αναγκαίο μέτρο, για την υπεράσπιση του δικαιώματός της, αν μάλιστα ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι, η απόρριψη του ως άνω ισχυρισμού έγινε πριν την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας και τον σχηματισμό δικανικής κρίσης, αναφορικά με την ενοχή της κατηγορουμένης, για την αξιόποινη πράξη που της αποδίδονταν με το κατηγορητήριο. Είναι, επομένως, βάσιμος, ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του Κ.Π.Δ. πρώτος λόγος της υπό κρίση αιτήσεως αναιρέσεως και πρέπει να γίνει δεκτός και, παρελκούσης της έρευνας του ετέρου λόγου αυτής, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση, σύμφωνα με το άρθρο 519 του Κ.Π.Δ., για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο, γιατί είναι δυνατή η σύνθεσή του από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αρ. 1957/2008 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Αθηνών.
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο, το οποίο θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 11 Νοεμβρίου 2008. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 21 Ιανουαρίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ