Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Ελαφρυντικές περιστάσεις, Ισχυρισμός αυτοτελής.
Περίληψη:
Η ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία της αποφάσεως εκτείνεται και στους αυτοτελείς ισχυρισμούς. Αναιρείται εν μέρει η προσβαλλόμενη ως προς την διάταξη της περί απορρίψεως ελαφρυντικής περιστάσεως της καλής συμπεριφοράς μετά την πράξη και ως προς την επιβολή της ποινής διάταξη, λόγω ελλείψεως αιτιολογίας, διότι το δικαστήριο θεμελίωσε την απορριπτική του κρίση με μόνη τη φράση «το αίτημα για αναγνώριση ελαφρυντικών πρέπει να απορριφθεί».
Αριθμός 257/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ε' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Ηρακλή Κωνσταντινίδη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Κούκλη, Ελευθέριο Νικολόπουλο, Αναστάσιο Λιανό και Βιολέττα Κυτέα - Εισηγήτρια, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 19 Οκτωβρίου 2007, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Βασιλείου Μαρκή (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου ........ και ήδη κρατουμένου στην Κλειστή Φυλακή Χαλκίδας, που παραστάθηκε με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Αθανάσιο Κεχαγιόγλου, περί αναιρέσεως της 2612/2006 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών. Με πολιτικώς ενάγοντα τον ..........., που δεν παραστάθηκε στο ακροατήριο. Το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 26.1.2007 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 234/2007.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η επιβαλλομένη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία της αποφάσεως πρέπει να υπάρχει, όχι μόνον ως προς τα περιστατικά που απαρτίζουν την κατηγορία, αλλά να επεκτείνεται και στους αυτοτελείς ισχυρισμούς. Είναι δε αυτοτελείς οι ισχυρισμοί εκείνοι, οι οποίοι προβάλλονται, σύμφωνα με τα άρθρα 170 παρ. 2 και 333 παρ. 2 ΚΠΔ, στο δικαστήριο της ουσίας από τον κατηγορούμενο ή τον συνήγορό του και τείνουν εις την άρση του αδίκου χαρακτήρος της πράξεως, τον αποκλεισμό ή την μείωση της ικανότητος προς καταλογισμόν ή εις την εξάλειψη του αξιοποίνου ή την μείωση της ποινής. Οι ισχυρισμοί αυτοί πρέπει να προβάλλονται κατά τρόπο σαφή και ορισμένο, δηλαδή με τα πραγματικά περιστατικά που είναι αναγκαία για την θεμελίωσή τους κατά την οικεία διάταξη, ώστε να μπορέσει ο δικαστής, ύστερα από αξιολόγηση, να κάμει δεκτούς ή να τους απορρίψει, άλλως το δικαστήριο της ουσίας δεν υπέχει υποχρέωση να απαντήσει αιτιολογημένα στην απόρριψή τους. Ούτως, εάν ο αυτοτελής ισχυρισμός περί της συνδρομής της ελαφρυντικής περιστάσεως της διατάξεως του άρθρου 84 παρ. 2ε' ΠΚ, δηλαδή ότι ο υπαίτιος συμπεριφέρθηκε καλά για σχετικά μεγάλο διάστημα μετά την πράξη του, ανεπτύχθη προφορικώς κατά τα ουσιώδη στοιχεία της νομικής και πραγματικής θεμελιώσεώς του, ώστε να γίνει αντικείμενο έρευνας κατά την συζήτηση και παρεδόθη γραπτώς εις τον διευθύνοντα την συζήτηση, κατεχωρίσθη δε στα πρακτικά (άρθρο 141 παρ. 2 ΚΠΔ) και περιλαμβάνει τα αναγκαία πραγματικά περιστατικά για την θεμελίωσή του, ών ορισμένος, το δικαστήριο της ουσίας έχει υποχρέωση να αιτιολογήσει ειδικώς και εμπεριστατωμένα την παραδοχή ή την απόρριψή του (Ολ. ΑΠ 2/2005), η έλλειψη δε της τοιαύτης αιτιολογίας ιδρύει τον εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ ΚΠΔ λόγον αναιρέσεως. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα πρακτικά της δίκης, κατά την οποίαν εξεδόθη η προσβαλλομένη απόφαση, ο ήδη αναιρεσείων κατηγορούμενος, προ της ενάρξεως της αποδεικτικής διαδικασίας, ζήτησε δια του συνηγόρου του να του αναγνωρισθεί η ελαφρυντική περίσταση της καλής συμπεριφοράς μετά την πράξη του κατ' άρθρο 84 παρ. 2ε' ΠΚ, προβάλλων, κατά τρόπο σαφή και ορισμένο και αναπτύξας προφορικώς όσα με έγγραφο υπόμνημά του, που κατεχωρίσθη αυτούσιο εις αυτά (πρακτικά) είναι αναγκαία πραγματικά περιστατικά για την στοιχειοθέτηση της τοιαύτης περιστάσεως. Ειδικότερα ισχυρίζεται ότι κατά την διάρκεια της κρατήσεώς του εις τις Δικαστικές Φυλακές Κορυδαλλού έχει επιδείξει καλή διαγωγή τόσο απέναντι στους σωφρονιστικούς υπαλλήλους όσο και απέναντι στους συγκρατουμένους του, όπως προκύπτει από την από ...... βεβαίωση Πειθαρχικού Ελέγχου και την, επίσης από ......., έκθεση της Κοινωνικής Λειτουργού, ότι ουδέποτε υπέπεσε κατά την διάρκεια του εγκλεισμού του, στο δύσκολο και πιεστικό περιβάλλον, με πολλές ιδιαιτερότητες, των Φυλακών, σε οποιοδήποτε πειθαρχικό παράπτωμα, ουδέποτε δημιούργησε το οιοδήποτε πρόβλημα, η συμπεριφορά του υπήρξε άψογη από εσωτερική ανάγκη και όχι εξαιτίας του φόβου που προξενεί η μικροκοινωνία της φυλακής και οι ιδιαίτερες σχέσεις με συγκρατουμένους και σωφρονιστικό προσωπικό, ότι όλο το χρονικό διάστημα της κρατήσεώς του εργάζεται στο τυπογραφείο των Φυλακών Κορυδαλλού, όπου έχει καταστεί απαραίτητος για την ομαλή λειτουργία του και κατά κοινήν ομολογίαν προσέφερεν έργο πολύτιμο. Το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών, με την προσβαλλομένη απόφασή του, απέρριψε τον άνω αυτοτελή ισχυρισμό του αναιρεσείοντος, χωρίς αιτιολογία, αφού μετά το σκεπτικό περί ενοχής είπε: "το αίτημα του κατηγορουμένου για αναγνώριση ελαφρυντικών, πρέπει να απορριφθεί", χωρίς δηλαδή να αναφερθεί στα συγκεκριμένα περιστατικά, των οποίων έγινε επίκληση από τον κατηγορούμενο και χωρίς να αναφέρει ειδικά και συγκεκριμένα αρνητικά περιστατικά, που οδηγούν στην απορριπτική του κρίση. Εντεύθεν το άνω Εφετείο υπέπεσε, κατ' αυτό το μέρος, στην εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' ΚΠΔ πλημμέλεια της ελλείψεως της ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας στην απόφαση. Γι' αυτό πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος ο μοναδικός λόγος της κρινομένης αιτήσεως αναιρέσεως σχετικός με την αιτίαση της ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας για την απόρριψη της άνω ελαφρυντικής περιστάσεως, να αναιρεθεί η προσβαλλομένη απόφαση, μόνο ως προς την διάταξη περί απορρίψεως του άνω αυτοτελούς ισχυρισμού, αναγκαίως δε και ως προς την διάταξη περί επιβολής της ποινής και να παραπεμφθεί η υπόθεση, κατά το αναιρούμενο μέρος της, για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο που εξέδωσε την προσβαλλομένη απόφαση, συντιθέμενο από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως (άρθρο 519 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί εν μέρει την υπ' αριθ. 2612/2006 απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών και μόνον ως προς την απορριπτική της ελαφρυντικής περιστάσεως, της καλής συμπεριφοράς μετά την πράξη, διάταξή της, καθώς και ως προς την επιβολή της ποινής διάταξη αυτής. Και
Παραπέμπει την υπόθεση, για νέα συζήτηση, κατά το αναιρούμενο μέρος της, στο ίδιο δικαστήριο, συγκροτούμενο από άλλους δικαστές, εκτός εκείνων που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 6 Νοεμβρίου 2007. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, την 1η Φεβρουαρίου 2008.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ