Θέμα
Δυσφήμηση συκοφαντική, Δυσφήμηση απλη, Νομίμου βάσεως έλλειψη, Τύπος.
Περίληψη:
Στοιχεία δυσφήμησης απλής και συκοφαντικής δια του τύπου. Αντίφαση αιτιολογικού και διατακτικού. Παραδοχή στο σκεπτικό ότι οι κατηγορούμενοι, εκδότης και διευθυντής εφημερίδας ο πρώτος και συντάκτης ο δεύτερος, τέλεσαν την αξιόποινη πράξη της απλής δυσφήμησης δια του τύπου, ακολούθως με το διατακτικό της προσβαλλομένης αποφάσεως καταδικάστηκαν για συκοφαντική δυσφήμηση δια του τύπου. Αναίρεση για έλλειψη νόμιμης βάσης (άρθρο 510 §1 στοιχ. Ε ΚΠΔ). Αναιρεί και παραπέμπει.
ΑΡΙΘΜΟΣ 1444/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Γρηγόριο Μάμαλη, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη (κωλυομένου του Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Μιχαήλ Δέτση), ως αρχαιότερο μέλος της συνθέσεως, Αλέξανδρο Νικάκη (ορισθέντα με την υπ' αριθμ. 30/2008 πράξη του Προέδρου του Αρείου Πάγου) - Εισηγητή, Θεοδώρα Γκοϊνη, Ανδρέα Τσόλια (ορισθέντα με την υπ' αριθμ. 44/2008 πράξη του Προέδρου του Αρείου Πάγου) και Ελευθέριο Μάλλιο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 9 Απριλίου 2008, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Στέλιου Γκρόζου (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Χριστίνας Σταυροπούλου, για να δικάσει την αίτηση των αναιρεσειόντων - κατηγορουμένων: 1. Χ1 , που εκπροσωπήθηκε από τους πληρεξουσίους δικηγόρους του Αθανάσιο Ζαχαριάδη και Ευστάθιο Γκότση και 2. Χ2, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Αθανάσιο Ζαχαριάδη, περί αναιρέσεως της 3652/2006 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης. Με πολιτικώς ενάγοντα τον Ψ1, δικηγόρο, που παραστάθηκε αυτοπροσώπως.
Το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και οι αναιρεσείοντες - κατηγορούμενοι ζητούν την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 3 Δεκεμβρίου 2007 αίτησή τους αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 2086/2007.
Αφού άκουσε Τους πληρεξούσιους δικηγόρους των αναιρεσειόντων, καθώς και τον πολιτικώς ενάγοντα με την ιδιότητα του δικηγόρου, που ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η αξιόποινη πράξη της δυσφημήσεως περιλαμβάνει, σύμφωνα με το άρθρο 362 Π.Κ., αντικειμενικώς με τον υπό του δράστη ισχυρισμό ενώπιον τρίτου ή διάδοση με οποιοδήποτε τρόπο για κάποιον άλλον γεγονότος, δυναμένου να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη αυτού υποκειμενικώς δε τη γνώση του δράστη, ότι το ισχυριζόμενο ή διαδιδόμενο γεγονός είναι κατάλληλο να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη άλλου και τη θέληση όπως ισχυρισθεί ενώπιον τρίτου ή διαδώσει το τοιούτο βλαπτικό γεγονός. Εξάλλου, για τη στοιχειοθέτηση της υπό του άρθρου 363 του ιδίου κώδικα προβλεπομένης αξιόποινης πράξεως της συκοφαντικής δυσφημήσεως απαιτείται, επί πλέον των αναφερθέντων στοιχείων, όπως το ως άνω γεγονός, το οποίο ισχυρίσθηκε ή διέδωσε ο δράστης, είναι ψευδές και αυτός να τελεί σε γνώση της αναληθείας του. Ο ισχυρισμός ή η διάδοση του δυσφημιστικού γεγονότος, μπορεί να γίνει και δια του τύπου, οπότε υπάρχει για τους υπευθύνους του εντίμου έγκλημα απλής ή συκοφαντικής δυσφήμησης δια του τύπου, το οποίο, μετά την κατάργηση με το άρθρο μόνο του Ν. 2243/1994 (που ισχύει από της 30.10.1994) όλων των ειδικών περί τύπου διατάξεων, συντελείται από τις ίδιες ακριβώς προϋποθέσεις που απαιτούνται για την απλή και συκοφαντική δυσφήμηση. Στην προκειμένη περίπτωση, με την προσβαλλόμενη απόφαση, όπως εξ αυτής προκύπτει, το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης κήρυξε ενόχους τους αναιρεσείοντες, για το ότι "στη ...... στις .... ισχυρίστηκαν για άλλον εν γνώσει τους ψευδές γεγονός που μπορούσε να βλάψει την τιμή και υπόληψή του. Συγκεκριμένα ο μεν Χ1 ως εκδότης και διευθυντής της εφημερίδας ..... - ..., που κυκλοφόρησε στη ...., ο δε Χ2, ως συντάκτης της εν λόγω εφημερίδας καταχώρισαν άρθρο στο φύλλο της ......, στο οποίο αναφέρονταν ότι "υπάρχουν πολλά ερωτηματικά για την πρώην διοίκηση του Δήμου ...., καθώς χάθηκαν 330.000 ευρώ για τα σχολεία της ......, η προηγούμενη διοίκηση του Δήμου ..... εισέπραξε τα χρήματα προκειμένου να καλύψει τις λειτουργικές ανάγκες των σχολείων της περιοχής, πλην όμως δεν το έπραξε για το έτος 2002". Με τον τρόπο αυτό άφηναν να γίνει δεκτό με τη λογική ότι ο εγκαλών Ψ1, ως Δήμαρχος ......, το διάστημα από 1.1.1998 έως 31.12.2002 δεν διέθεσε το ποσό των 330.000 ευρώ για τις σχολικές ανάγκες της περιφέρειας του Δήμου .... το έτος 2002, μολονότι αυτά είχαν εισπραχθεί για το λόγο αυτό. Τα όσα δε υποστήριξαν στο προαναφερθέν άρθρο και υπέπεσαν στην αντίληψη του αναγνωστικού κοινού της εν λόγω εφημερίδας ήταν εν γνώσει τους ψευδή, καθώς η αλήθεια ήταν ότι ο εγκαλών με την προαναφερθείσα ιδιότητα του διέθεσε όλα τα κονδύλια που δόθηκαν στο Δήμο ..... για τις σχολικές ανάγκες της περιφέρειας του, χωρίς να αφήσει μέρος αυτών αδιάθετο και μπορούσαν να επιφέρουν μείωση στην τιμή και υπόληψη του εγκαλούντος, καθώς ήταν αντίθετα στην ευπρέπεια και ηθική". Εξάλλου, το Εφετείο αιτιολογώντας την καταδικαστική του κρίση, διέλαβε στο σκεπτικό της αποφάσεως ότι από τα εκτιθέμενα σ' αυτό πραγματικά περιστατικά πλήρως αποδείχθηκαν τα κατά το νόμο στοιχεία για την στοιχειοθέτηση της αντικειμενικής και υποκειμενικής υπόστασης επί αποδιδόμενης στους κατηγορουμένους πράξης της απλής δυσφήμησης δια του τύπου και πρέπει να κηρυχθούν ένοχοι κατά το διατακτικό. Ετσι όμως δεν προκύπτει σαφώς και ορισμένως για ποία αξιόποινη πράξη κατεδίκασε το εφετείο τους αναιρεσείοντες, δηλαδή γι' αυτή της απλής δυσφημήσεως ή για εκείνη της συκοφαντικής δυσφημήσεως.
Συνεπώς καθίσταται ανέφικτος ο ακυρωτικός έλεγχος, αν στην προκειμένη περίπτωση τα υπό του δικάσαντος δικαστηρίου γενόμενα δεκτά περιστατικά, κατά την περί πραγμάτων ανέλεγκτη κρίση του, υπήχθησαν ορθώς ή όχι στο νόμο και έτσι η προσβαλλόμενη απόφαση, λόγω της ασάφειας αυτής, στερείται νόμιμης βάσης και υπέπεσε στην πλημμέλεια του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Ε' ΚΠΔ. Επομένως ο από τη διάταξη αυτή δεύτερος λόγος της αναιρέσεως είναι βάσιμος και γι' αυτό πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση, να αναιρεθεί εξ ολοκλήρου η ως άνω απόφαση και να παραπεμφθεί (άρθρο 519 ΚΠΔ) η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο, συγκροτούμενο από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 3652/2006 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης. Και
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο, το οποίο θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 30 Απριλίου 2008. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 2 Ιουνίου 2008.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ