Θέμα
Αιτιολογίας επάρκεια, Νόμου εφαρμογή και ερμηνεία, Ηθική αυτουργία, Κατηγορίας μεταβολή, Τραπεζική επιταγή.
Περίληψη:
Έκδοση ακάλυπτης επιταγής. Εμφάνιση αυτής προς πληρωμή όχι στην πληρώτρια, αλλά σε άλλη τράπεζα με βάση το άρθρο 88 Ν. 1969/1991 και την υπ’ αριθμ. 6617Β/ 104/1992 απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εμπορίου. Αιτιολογημένη καταδίκη του κατηγορουμένου αναιρεσείοντος ως ηθικού αυτουρ-γού στην έκδοση ακάλυπτης επιταγής, κατ’ επιτρεπτή μεταβολή της κατηγορίας (εισήχθη ως φυσικός αυτουργός). Ορθή ερμηνεία και εφαρμογή άρθρου 79 Ν. 5960/1933. Απορρίπτει.
Αριθμός 449/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ε' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Ηρακλή Κωνσταντινίδη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Κούκλη - Εισηγητή, Ελευθέριο Νικολόπουλο, Αναστάσιο Λιανό και Βιολέττα Κυτέα, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 25 Ιανουαρίου 2008, με την παρουσία της Αντεισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ευτέρπης Κουτζαμάνη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου ......, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Κωνσταντίνο Κοσμάτο, περί αναιρέσεως της 1123/2007 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης. Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 2 Απριλίου 2007 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 695/2007.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και την Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Kατά το άρθρο 79 § 1 του Ν. 5960/1933, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρ. 1 του Ν. 1325/1972, εκείνος που εκδίδει επιταγή, η οποία δεν πληρώθηκε από τον πληρωτή, γιατί δεν είχε σ'αυτόν αντίστοιχα διαθέσιμα κεφάλαια κατά το χρόνο της εκδόσεως της επιταγής ή της πληρωμής, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματική ποινή τουλάχιστον 10.000 δρχ. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει, ότι για τη θεμελίωση του πλημμελήματος της εκδόσεως ακάλυπτης επιταγής, απαιτείται, αφ' ενός μεν η έκδοση έγκυρης επιταγής και αφ' ετέρου γνώση του εκδότη της ότι δεν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια στον πληρωτή κατά το χρόνο της εκδόσεως και της πληρωμής και τέλος η μη πληρωμή της επιταγής, λόγω ελλείψεως αντιστοίχων διαθεσίμων κεφαλαίων, είτε κατά το χρόνο της εκδόσεως είτε κατά το χρόνο πληρωμής της επιταγής. Προσαπαιτείται ακόμη και η εμφάνιση της επιταγής μέσα σε προθεσμία οκτώ ημερών από την επομένη της εκδόσεως της επιταγής, εφόσον αυτή εκδόθηκε και είναι πληρωτέα στην Ελλάδα.
Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 88 § 1 του Ν. 1769/1991, η βεβαίωση μη πληρωμής της επιταγής δύναται να συντάσσεται και από κατάστημα της πληρώτριας τράπεζας διαφορετικό από εκείνο, στο οποίο τηρείται ο λογαριασμός, επί του οποίου σύρεται η επιταγή, ή και από κατάστημα τράπεζας διαφορετικής από την πληρώτρια. Η τελευταία αυτή τράπεζα ενεργεί μετά από σχετική εξουσιοδότηση του πληρωτή. Εξ άλλου, έλλειψη της απαιτούμενης από τα άρθρα 93 § 3 του Συντάγματος και 139 ΚΠΔ, ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας στην καταδικαστική ή οποιαδήποτε άλλη παρεμπίπτουσα απόφαση, η οποία ιδρύει τον από το άρθρο 510 § 1 ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως, υπάρχει όταν δεν περιέχονται σ'αυτήν με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά, τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από την διαδικασία στο ακροατήριο και θεμελιώνουν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος, οι αποδείξεις από τις οποίες αυτά διαπιστώθηκαν και οι σκέψεις, με τις οποίες έγινε η υπαγωγή των αποδειχθέντων πραγματικών περιστατικών στην εφαρμοσθείσα ουσιαστική ποινική διάταξη. Περαιτέρω, εσφαλμένη ερμηνεία ουσιαστικής ποινικής διατάξεως, η οποία ιδρύει τον από το άρθρο 510 § 1E' KΠΔ λόγο αναιρέσεως υπάρχει, όταν ο δικαστής αποδίδει διαφορετική έννοια σ' αυτήν από εκείνη που πραγματικά έχει, ενώ εσφαλμένη εφαρμογή υφίσταται όταν ο δικαστής δεν υπήγαγε σωστά τα πραγματικά περιστατικά που δέχθηκε στη διάταξη που εφαρμόστηκε.
Στην προκειμένη περίπτωση, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης, ως δευτεροβάθμιο δικαστήριο με την προσβαλλομένη απόφασή του και μετά από συνεκτίμηση όλων των αποδεικτικών μέσων που κατ' είδος μνημονεύει, κήρυξε τον αναιρεσείοντα ένοχο ηθικής αυτουργίας σε έκδοση ακάλυπτης επιταγής (κατ' επιτρεπτή μεταβολή της κατηγορίας) και επέβαλε εις αυτόν ποινή φυλακίσεως πέντε (5) μηνών, μετατραπείσα επί 4,40 ευρώ ημερησίως δεχθέν ειδικότερα τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Κατά μήνα Απρίλιο του έτους 2000 συστάθηκε νομίμως η υπό την επωνυμία "Λουκάς Βιδάλης και Σια Ανώνυμη Εταιρεία Παραγωγής και Εμπορίας Ζαχαρωδών και Ειδών Διατροφής" ανώνυμη εταιρεία, με έδρα τη Θεσσαλονίκη και διακριτικό τίτλο "Βιδάλης Α.Ε.". Κύριος μέτοχος και ο εν τοις πράγμασι αποκλειστικός διαχειριστής της εταιρείας αυτής ήταν ο κατηγορούμενος, τύποις όμως, κατά τον κρίσιμο εν προκειμένω χρόνο, ως Πρόεδρος του Διοικητικού της Συμβουλίου και νόμιμος εκπρόσωπος της εφέρετο, κατά το δημοσιευθέν στο ΦΕΚ, κατά τα ουσιώδη του στοιχεία και τις τροποποιήσεις του, καταστατικό της, η Φ1 η οποία, αληθώς, εκτελούσε χρέη γραμματέως του κατηγορουμένου. Η προαναφερομένη υπέγραφε και εξέδιδε, υπό την άνω ιδιότητα της, μεταξύ άλλων και τραπεζικές επιταγές, προς κάλυψη υποχρεώσεων της εταιρείας έναντι τρίτων, πάντα όμως υπό την καθοδήγηση του κατηγορουμένου. Στα πλαίσια αυτά η προαναφερομένη, υπό τις προτροπές, παραινέσεις και την εν γένει καθοδήγηση του κατηγορουμένου, που, όπως προαναφέρθηκε, διηύθυνε και διαχειρίζετο εν τοις πράγμασι μόνος την, συμφερόντων του άλλωστε, ως άνω εταιρεία, εξέδωσε, στη Θεσσαλονίκη, στις 20-11-2002, για λογαριασμό της εταιρείας αυτής και υπό την φερομένη, ως άνω, ιδιότητα της, την υπ' αριθμ. ..... επιταγή της Τραπέζης Αττικής Α.Ε., για το ποσόν των επτά χιλιάδων (7.000,00) ευρώ, σε διαταγή του ..... η οποία, εμφανισθείσα, παρά του τελευταίου - νομίμου κομιστή της, εμπροθέσμως και δη την 25-11-2002 προς πληρωμή στην κατά τα άνω πληρώτρια Τράπεζα Αττικής Α.Ε., επεστράφη απλήρωτη, λόγω ελλείψεως διαθεσίμων κεφαλαίων στον εκεί τηρούμενο υπ' αριθμ. ..... λογαριασμό όψεως της, ως άνω, τύποις υπό της προαναφερομένης, Φ1 εκπροσωπούμενης, εν τοις πράγμασι όμως υπό του κατηγορουμένου διαχειριζόμενης και διευθυνομένης εκδότριας της επιταγής εταιρείας. Εκ των προαναφερομένων δε αποδεικτικών στοιχείων το Δικαστήριο πλήρως προέκυψε ότι ο κατηγορούμενος, ως έχων την πλήρη εποπτεία και διαχείριση των οικονομικών της, γνώριζε ότι η από μέρους του εν τοις πράγμασι διευθυνομένη, ως άνω, εταιρεία δεν είχε, κατά το χρόνο εκδόσεως της προαναφερομένης - επιδίκου επιταγής αντίστοιχα διαθέσιμα κεφάλαια στον, κατά τα άνω, τηρούμενο στην πληρώτρια Τράπεζα, λογαριασμό όψεως, αλλά και ότι αδυνατούσε να τον τροφοδοτήσει με τα αναγκαία κεφάλαια εν όψει πληρωμής της επιταγής αυτής. Εν όψει τούτων και αφού, υπό τις κατά τα άνω παραδοχές, δεν παρίσταται ποσώς σκόπιμη η αναβολή της συζητήσεως της ενδίκου υποθέσεως, προκειμένου προσκομισθούν στοιχεία περί του ότι αυτουργός εκδόσεως της ενδίκου επιταγής υπήρξε η προαναφερομένη Φ1 όπως αβασίμως ο εκκαλών - κατηγορούμενος, δια του συνηγόρου του, επιζητεί και δεδομένου, περαιτέρω, ότι, ανεπίτρεπτη μεταβολή κατηγορίας δεν υπάρχει όταν παραλλάσσει ο τρόπος συμμετοχής κάποιου στο έγκλημα, όπως όταν εκείνος που εισήχθη σε δίκη ως αυτουργός καταδικάζεται ως ηθικός ή άμεσος ή απλός συνεργός (Α.Π. 101/2002 ΠοινΔικ 2002.674), πρέπει ο παρών κατηγορούμενος, εισαχθείς να δικασθεί ως αυτουργός της αξιοποίνου πράξεως της εκδόσεως της κατά τα άνω ακαλύπτου επιταγής, ήτοι για παράβαση του άρθρου 79 του Ν. 5960/3379 περί επιταγής, να κηρυχθεί, εν όψει όσων, κατά τα άνω λεπτομερώς εκτιθέμενα, εκ της διαδικασίας προέκυψαν, ένοχος ηθικής αυτουργίας στην πράξη αυτή, τελεσθείσα υπό της κατά τα άνω αυτουργού.
Με τις παραδοχές αυτές το δικαστήριο της ουσίας διέλαβε στην προσβαλλομένη απόφασή του την από τα άρθρα 93 § 3 του Συντάγματος και 139 ΚΠΔ, ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, τόσον ως προς την κρίση του περί ενοχής του κατηγορουμένου όσο και ως προς την απόρριψη του αιτήματος αναβολής, αφού εκτίθενται εις αυτήν με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από τις αποδείξεις και συγκροτούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος για το οποίο κηρύχθηκε ένοχος ο κατηγορούμενος (της ηθικής αυτουργίας σε έκδοση ακάλυπτης επιταγής), οι αποδείξεις από τις οποίες αποδείχθηκαν τα περιστατικά αυτά και οι νομικοί συλλογισμοί με βάση τους οποίους υπήγαγε τα περιστατικά αυτά στην ουσιαστικού ποινικού δικαίου διάταξη του άρθρου 79 § 1 του Ν. 5960/1933, την οποία ορθώς ερμήνευσε και εφάρμοσε και την οποία ούτε ευθέως ούτε εκ πλαγίου παραβίασε, με την παραδοχή δηλαδή ασαφών, ελλειπών ή αντιφατικών αιτιολογιών. Ειδικότερα, η παραδοχή της αποφάσεως ότι: "... δεν παρίσταται ποσώς σκόπιμη η αναβολή της συζητήσεως της ενδίκου υποθέσεως, προκειμένου να προσκομιστούν στοιχεία περί του ότι αυτουργός εκδόσεως της ενδίκου επιταγής υπήρξε η προαναφερόμενη Φ1 όπως αβασίμως ο εκκαλών - κατηγορούμενος δια του συνηγόρου του επιζητεί...", δεν αντιφάσκει με τις λοιπές παραδοχές αυτής, με βάση τις οποίες πλήρως αιτιολογημένα ο αναιρεσείων, ο οποίος εισήχθη στη δίκη, προκειμένου να δικασθεί ως αυτουργός εκδόσεως ακάλυπτης επιταγής, καταδικάσθηκε, επιτρεπτώς ως ηθικός αυτουργός στην έκδοση αυτής, γενομένου δεκτού από την απόφαση, ότι φυσικός αυτουργός εκδόσεως της εν λόγω επιταγής είναι η Φ1. Περαιτέρω, η προσβαλλομένη απόφαση δεν στερείται της ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας εκ του ότι δεν γίνεται εις αυτήν (αιτιολογία) αναφορά, ότι η επίδικη επιταγή εμφανίστηκε εμπροθέσμως στην Τράπεζα EFG EUROBANK ERGASIAS AE, η οποία και εβεβαίωσε την μη ύπαρξη διαθεσίμων κεφαλαίων στο λογαριασμό όψεως που τηρούσε στη πληρώτρια Τράπεζα ("Τράπεζα Αττικής Α.Ε.") η εκδότρια της επιταγής Ανώνυμη Εταιρεία με την επωνυμία "Λουκάς Βιδάλης και Σια Ανώνυμη Εταιρεία Παραγωγής και Εμπορίας Ζαχαρωδών και Ειδών Διατροφής" αφού η Τράπεζα EFG EUROBANK ERGASIAS ενήργησε μετά από εξουσιοδότηση της πληρώτριας Τράπεζας Αττικής Α.Ε., σύμφωνα με την προπαρατεθείσα διάταξη του άρθρου 88 Ν. 1969/1991 και την υπ' αριθμ. 6617Β/104/1992 απόφαση Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εμπορίου, όπως άλλως τε προκύπτει και από την παραδεκτή επισκόπηση της επιταγής και όπως προαναφέρθηκε, για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος της εκδόσεως ακάλυπτης επιταγής, απαιτούνται τα εις την οικεία, πιο πάνω σκέψη, στοιχεία, μεταξύ των οποίων και η ανυπαρξία διαθεσίμων κεφαλαίων στην πληρώτρια Τράπεζα, η οποία, στην προκειμένη περίπτωση, είναι η Τράπεζα Εργασίας Α.Ε. και όχι η EUROBANK. Ενόψει των εκτεθέντων και του ότι περαιτέρω με ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία απερρίφθη, κατά τα άνω, το αίτημα περί αναβολής εκδικάσεως της υποθέσεως, αμφότεροι οι λόγοι αναιρέσεως περί ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας της αποφάσεως και περί εσφαλμένης ερμηνείας και εφαρμογής της διατάξεως του άρθρου 79 Ν. 5960/1933 (άρθρ. 510 § 1Δ, ΕΚΠΔ), πρέπει να απορριφθούν, ως αβάσιμοι και η αίτηση (πρέπει να απορριφθεί) στο σύνολό της, καταδικασθεί δε ο αναιρεσείων στα δικαστικά έξοδα (άρθρ. 583 § 1 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 2 Απριλίου 2007 αίτηση του ...... για αναίρεση της υπ' αριθμ. 1123/2007 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης.
Και
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στα δικαστικά έξοδα εκ διακοσίων είκοσι (220) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 12 Φεβρουαρίου 2008. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 26 Φεβρουαρίου 2008.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ