Θέμα
Αιτιολογίας επάρκεια, Νόμου εφαρμογή και ερμηνεία, Ζωοκτονία.
Περίληψη:
Ζωοκτονία. Επάρκεια αιτιολογίας. Το Δικαστήριο ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε τις ουσιαστικές ποινικές διατάξεις, χωρίς να τις παραβιάσει ούτε ευθέως , ούτε εκ πλαγίου. Απορρίπτει.
Αριθμός 12/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Γρηγόριο Μάμαλη, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη (κωλυομένου του Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Μιχαήλ Δέτση), ως αρχαιότερο μέλος της συνθέσεως, Θεοδώρα Γκοΐνη, Ιωάννη Παπουτσή (ορισθέντα με την υπ' αριθ. 44/2008 πράξη του Προέδρου του Αρείου Πάγου), Ιωάννη Σίδερη (ορισθέντα με την υπ' αριθ. 30/2008 πράξη του Προέδρου του Αρείου Πάγου) και Ελευθέριο Μάλλιο - Εισηγητή, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 21 Μαΐου 2008, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Στέλιου Γκρόζου (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Χριστίνας Σταυροπούλου, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Χ, που εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο του Κωνσταντινιά Στάμου, περί αναιρέσεως της 3667/2007 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης. Το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 14 Δεκεμβρίου 2007 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 292/2008.
Αφού άκουσε Την πληρεξούσια δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά τις συνδυασμένες διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 1 περ. 2 του Ν. 1300/1982 με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή 20.000 έως 1.000.000 δραχμών τιμωρείται η θανάτωση με πρόθεση ίππων, όνων, ημιόνων, βοοειδών, βουβαλοειδών, αιγοπροβάτων, χοίρων και κυψελών μελισσών. Η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούμενη κατά τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠοινΔ, ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 § 1 στοιχ. Δ' ΚΠοινΔ λόγο αναιρέσεως, όταν αναφέρονται σ' αυτή με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του Δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις που τα θεμελιώνουν και οι νομικές σκέψεις υπαγωγής των περιστατικών αυτών στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόσθηκε. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυμπλήρωση του αιτιολογικού με το διατακτικό, που αποτελούν ενιαίο σύνολο, και σε σχέση με τα αποδεικτικά μέσα πρέπει να προκύπτει με βεβαιότητα ότι έχουν ληφθεί υπόψη όλα στο σύνολό τους και όχι ορισμένα μόνο από αυτά. Για τη βεβαιότητα δε αυτή αρκεί να μνημονεύονται όλα, έστω κατά το είδος τους (μάρτυρες, έγγραφα κλπ), χωρίς ανάγκη ειδικότερης αναφοράς τους και μνείας του τι προέκυψε χωριστά από καθένα από αυτά, ενώ το γεγονός ότι εξαίρονται ορισμένα αποδεικτικά μέσα δεν υποδηλώνει ότι δεν λήφθηκαν υπόψη τα άλλα. Δεν αποτελούν όμως λόγους αναιρέσεως η εσφαλμένη εκτίμηση εγγράφων, η εσφαλμένη αξιολόγηση των καταθέσεων των μαρτύρων, η παράλειψη αναφοράς και αξιολογήσεως κάθε αποδεικτικού στοιχείου χωριστά και η παράλειψη της μεταξύ τους αξιολογικής συσχετίσεως των αποδεικτικών στοιχείων, καθόσον στις περιπτώσεις αυτές πλήττεται η αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του Δικαστηρίου της ουσίας.
Περαιτέρω, εσφαλμένη ερμηνεία ουσιαστικής ποινικής διάταξης υπάρχει, όταν ο δικαστής αποδίδει σ' αυτήν διαφορετική έννοια από εκείνη που πράγματι έχει, εσφαλμένη δε εφαρμογή, όταν ο δικαστής δεν υπήγαγε σωστά τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία δέχθηκε, στη διάταξη που εφαρμόσθηκε. Περίπτωση δε εσφαλμένης εφαρμογής ουσιαστικής ποινικής διάταξης, που συνιστά λόγο αναίρεσης, κατ' άρθρο 510 παρ. 1 στοιχείο Ε ΚΠοινΔ, υπάρχει και όταν η παραβίαση λαμβάνει χώρα εκ πλαγίου, γιατί δεν αναφέρονται στην απόφαση με σαφήνεια, πληρότητα και συγκεκριμένο τρόπο τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν κατά την κρίση του Δικαστηρίου ή κατά την έκθεση αυτών υπάρχει αντίφαση, είτε στην ίδια αιτιολογία, είτε μεταξύ της αιτιολογίας και του διατακτικού της απόφασης, ώστε να μην είναι εφικτός ο έλεγχος από τον Άρειο Πάγο, για την ορθή ή μη εφαρμογή του νόμου. Στην προκείμενη περίπτωση, όπως προκύπτει από το σκεπτικό σε συνδυασμό με το διατακτικό της προσβαλλόμενης με αριθ. 3667/2007 αποφάσεώς του, τα οποία ως ενιαίο σύνολο παραδεκτά αλληλοσυμπληρώνονται, το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, δέχτηκε, κατά την ανέλεγκτη περί τα πράγματα κρίση του, μετά από εκτίμηση και αξιολόγηση των κατ' είδος αναφερομένων στην ίδια απόφαση αποδεικτικών μέσων, ότι αποδείχτηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: "Ο εγκαλών Ψ είχε εννέα άλογα και ημιόνους. Τα ζώα του αυτά βοσκούσε στην αγροτική περιοχή ....., πλησίον της οικίας του κατηγορουμένου. Ο τελευταίος, μη συμπαθώντας τα ζώα, ενοχλείτο από την παρουσία πλησίον της οικίας του των ανωτέρω ζώων του εγκαλούντα και είχε απειλήσει τη σύζυγο του τελευταίου ότι θα του κάνει κακό αν δεν απομακρύνει από την περιοχή της οικίας του τα ζώα. Τη νύκτα της 5-6/6/2004, και ενώ τα εν λόγω ζώα ήταν δεμένα σε βοσκότοπο στην ως άνω περιοχή, ο κατηγορούμενος τοποθέτησε διάσπαρτη, πάνω στα χόρτα, δηλητηριώδη ουσία, αναμεμειγμένη με πίτουρα, στην οποία ανιχνεύθηκε καρβαμιδικός εστέρας, (δηλ. δηλητήριο με βάση το Μethomil, που είναι δραστική ουσία), με αποτέλεσμα να δηλητηριαστούν και να θανατωθούν τέσσερα (4) ζώα του ως άνω ιδιοκτήτη-παθόντος, εκ των οποίων ένα ήταν άλογο αρσενικό, ηλικίας από 9 μηνών έως 1, 5 ετών και τρία (3) ήταν μουλάρια, ηλικίας από οκτώ (8) μηνών έως και τριών (3) ετών, συνολικής αξίας 6.000 ευρώ. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω πρέπει να κηρυχθεί ένοχος ο κατηγορούμενος". Με τις σκέψεις αυτές ο αναιρεσείων κηρύχτηκε ένοχος του ότι "στην αγροτική περιοχή ....., την 5-6/6/2004, με πρόθεση θανάτωσε ζώα, (ίππους-ημιόνους) και συγκεκριμένα στον προαναφερόμενο τόπο και χρόνο, με σκοπό να θανατώσει ζώα ιδιοκτησίας Ψ, που βοσκούσαν δεμένα στην ανωτέρω περιοχή, τοποθέτησε διάσπαρτα, πάνω στα χόρτα, δηλητηριώδη ουσία, αναμεμειγμένη με πίτουρα, στην οποία ανιχνεύθηκε καρβαμιδικός εστέρας, (δηλ. δηλητήριο με βάση το Μethomil, που είναι δραστική ουσία), με αποτέλεσμα να δηλητηριαστούν και να θανατωθούν τέσσερα (4) ζώα του ως άνω ιδιοκτήτη-παθόντος, εκ των οποίων ένα ήταν άλογο αρσενικό, ηλικίας από 9 μηνών έως 1, 5 ετών και τρία (3) ήταν μουλάρια, ηλικίας από οκτώ (8) μηνών έως και τριών (3) ετών, συνολικής αξίας 6.000 ευρώ".
Με βάση τις παραπάνω παραδοχές το Δικαστήριο της ουσίας διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφασή του την απαιτούμενη από τις αναφερόμενες διατάξεις του Συντάγματος και του ΚΠοινΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού εκθέτει σ' αυτή με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία αποδείχθηκαν από την ακροαματική διαδικασία και συγκροτούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση του άνω εγκλήματος, για το οποίο καταδικάσθηκε ο αναιρεσείων, τις αποδείξεις από τις οποίες συνήγαγε τα περιστατικά αυτά και τους συλλογισμούς, με βάση τους οποίους έκανε την υπαγωγή τους στις ουσιαστικές ποινικές διατάξεις των άρθρων 26 παρ. 1του ΠΚ και 1 παρ. 1 περ. 2, 4 παρ. 1 και 2 του Ν. 1300/1982, που αναφέρθηκαν παραπάνω, τις οποίες ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε και δεν παραβίασε ευθέως ή εκ πλαγίου, με ελλιπή, δηλαδή, ή αντιφατική αιτιολογία. Ειδικότερα, αναφέρονται στην αιτιολογία τα αποδεικτικά μέσα κατά το είδος τους (μάρτυρες, έγγραφα και απολογία του κατηγορουμένου), από τα οποία το Δικαστήριο συνήγαγε τα περιστατικά που εκτέθηκαν και οδηγήθηκε στην καταδικαστική του κρίση, ενώ δεν υπήρχε, κατά νόμο, ανάγκη να τα παραθέσει αναλυτικά και να εκθέσει τι προκύπτει χωριστά από το καθένα από αυτά. Ειδικότερα και αναφορικά με τις επί μέρους αιτιάσεις του αναιρεσείοντος η προσβαλλόμενη απόφαση ευθέως δέχθηκε ότι ο αναιρεσείων ενήργησε με δόλο και εν προκειμένω δεν ήταν απαραίτητη ιδιαίτερη αιτιολογία για την ύπαρξη δόλου του αναιρεσείοντος, αφού αυτός ενυπάρχει στη θέληση παραγωγής των περιστατικών που συγκροτούν την αντικειμενική υπόσταση του ανωτέρω εγκλήματος και προκύπτει από τις ειδικότερες συνθήκες τελέσεώς του, διαλαμβάνεται δε περί αυτού αιτιολογία στην κύρια αιτιολογία για την ενοχή και προκύπτει από τα περιστατικά που αναφέρονται σ' αυτή, ενώ, περαιτέρω, για τη στοιχειοθέτηση της υποκειμενικής υποστάσεως του εγκλήματος της ζωοκτονίας δεν αξιώνονται από το νόμο πρόσθετα στοιχεία, όπως η εν γνώσει ορισμένου περιστατικού τέλεση της πράξεως (άμεσος δόλος) ή η επίκληση ορισμένου περαιτέρω σκοπού (εγκλήματα με υπερχειλή υποκειμενική υπόσταση). Για την πληρότητα της αιτιολογίας δεν ήταν απαραίτητο να εκτίθεται στην προσβαλλόμενη απόφαση από ποια συγκεκριμένα αποδεικτικά μέσα αποδείχτηκε κάθε παραδοχή, ούτε ήταν αναγκαία η αξιολογική συσχέτιση των αποδεικτικών μέσων μεταξύ τους, ενώ από την αναφορά των αποδεικτικών μέσων κατά το είδος τους συνάγεται ότι ελήφθησαν όλα υπόψη και όχι μερικά από αυτά. Από τα πρακτικά της δίκης, κατά την οποία εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, δεν προκύπτει ότι προσκομίστηκαν και επιδείχτηκαν - αναγνώσθηκαν στο ακροατήριο οι αναφερόμενες στην αίτηση αναιρέσεως εννέα έγχρωμες φωτογραφίες και συνεπώς ορθά δεν ελήφθησαν υπόψη. Το αιτιολογικό της προσβαλλόμενης αποφάσεως δεν αποτελεί αντιγραφή του κατηγορητηρίου, όπως αβασίμως υποστηρίζει ο αναιρεσείων, αλλά περιέχει και δικές του σκέψεις. Δεν υπάρχει ελλιπής αιτιολογία από τη μη αναφορά των χαρακτηριστικών - προσδιοριστικών στοιχείων κάθε ζώου, ώστε να διαπιστωθεί ο ιδιοκτήτης του, ή από τον προσδιορισμό της αξίας κάθε ζώου, αφού τα ανωτέρω επί μέρους προσδιοριστικά στοιχεία των φονευθέντων ζώων δεν είναι απαραίτητα για να στοιχειοθετήσουν την αξιόποινη πράξη της ζωοκτονίας και αρκεί η διαπίστωση της εκ προθέσεως θανατώσεως αυτών από το δράστη. Ο προσδιορισμός δε της αξίας κάθε ζώου ανάγεται στην ελεύθερη περί τα πράγματα κρίση του Δικαστηρίου. Ρητή είναι η παραδοχή της προσβαλλόμενης αποφάσεως ότι τα ζώα που θανατώθηκαν έβοσκαν δεμένα στο χώρο της θανατώσεώς τους και συνεπώς ήταν εξημερωμένα και ζούσαν υπό την άμεση εποπτεία και στο περιβάλλον του ιδιοκτήτη τους. Όλες οι λοιπές αιτιάσεις του αναιρεσείοντος, με τις οποίες, υπό την επίφαση της ελλείψεως αιτιολογίας, πλήττουν την αναιρετικά ανέλεγκτη κρίση του Δικαστηρίου της ουσίας, πρέπει να απορριφθούν ως απαράδεκτες, καθόσον ο Άρειος Πάγος ελέγχει τη νομιμότητα της προσβαλλόμενης αποφάσεως σχετικά με τις παραδοχές της και δεν συνιστά λόγο αναιρέσεως από τους περιοριστικά αναφερόμενους στο άρθρο 510 παρ. 1 ΚΠοινΔ η εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων.
Ακολούθως, αφού δεν υπάρχει άλλος παραδεκτός λόγος αναιρέσεως για έρευνα, πρέπει η κρινόμενη αίτηση να απορριφθεί, και να καταδικασθεί ο αναιρεσείων στα δικαστικά έξοδα (άρθρο 583 παράγραφος 1 ΚΠοινΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 14-12-2007 αίτηση του Χ για αναίρεση της υπ' αριθμ. 3667/2007 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης. Και
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στα δικαστικά έξοδα που ανέρχονται σε διακόσια είκοσι (220) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 15 Οκτωβρίου 2008.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 2 Ιανουαρίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ