Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Καθυστέρηση αποδοχών εργαζομένου.
Περίληψη:
Ανεπάρκεια αιτιολογίας καταδικαστικής αποφάσεως για μη καταβολή αποδοχών σε εργαζόμενο. Αναιρεί και παραπέμπει.
Αριθμός 800/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ε' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Κωνσταντίνο Κούκλη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Βασίλειο Λυκούδη, Ελευθέριο Νικολόπουλο, Αναστάσιο Λιανό - Εισηγητή και Βιολέττα Κυτέα, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 20 Φεβρουαρίου 2009, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Φωτίου Μακρή (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Χ, κατοίκου ......, που εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο του Ελένη Εξάρχου, περί αναιρέσεως της 1278/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Ξάνθης. Με πολιτικώς ενάγουσα την Ψ, κάτοικο ......, που δεν παρέστη στο ακροατήριο.
Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Ξάνθης, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 27 Νοεμβρίου 2008 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1962/2008.
Αφού άκουσε Την πληρεξούσια δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και την Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Επειδή κατά την παράγρ. 1 του άρθρου μόνον του αν. 690/1945, όπως αυτή αντικ, με το άρθρο 8 παρ. 1 του Ν. 2336/1995 "κάθε εργοδότης ή διευθυντής ή επιτετραμμένος ή με οποιονδήποτε τίτλο εκπρόσωπος οποιασδήποτε επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή εργασίας, ο οποίος δεν καταβάλλει εμπρόθεσμα στους απασχολούμενους σ'αυτόν τις οφειλόμενες συνεπεία της σύμβασης ή της σχέσης εργασίας πάσης φύσεως αποδοχές, που καθορίζονται είτε από τη σύμβαση εργασίας είτα από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας είτε από αποφάσεις διαιτησίας είτε από το νόμο ή έθιμο είτε σύμφωνα με το άρθρο 10 του ν. 3198/1955, συνεπεία της θέσεως των εργαζομένων σε κατάσταση διαθεσιμότητας, τιμωρείται κατόπιν μηνύσεως των ενδιαφερομένων ή των οργάνων του Υπουργείου Εργασίας ή των οργάνων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης που είναι εντεταλμένοι για την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας ή της οικείας Αστυνομικής Αρχής ή της οικείας επαγγελματικής οργάνωσης των εργαζομένων, με φυλάκιση μέχρι έξι (6) μήνες και χρηματική ποινή, της οποίας το ποσό δεν μπορεί να ορίζεται κάτω του 25% ούτε πάνω του 50% του καθυστερουμένου χρηματικού ποσού, για την εξεύρεση του οποίου οι τυχόν σε είδος οφειλόμενες αποδοχές πρέπει να αποτιμώνται, με τη σχετική απόφαση, σε χρήμα". Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι το προβλεπόμενο από αυτή ως άνω πλημμέλημα τιμωρείται ως γνήσιο έγκλημα παράλειψης, το οποίο συντελείται ευθύς ως ο υπόχρεος παραλείψει να καταβάλει στο δικαιούχο μισθωτό τις οφειλόμενες σ'αυτόν αποδοχές ή άλλης φύσεως χορηγίες, μέσα στην προθεσμία που ορίζεται είτε από τη σύμβαση είτε από το νόμο ή το έθιμο, είτε από τις διοικητικές πράξεις. Εξάλλου, η απαιτούμενη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία της δικαστικής απόφασης, η έλλειψη της οποίας ιδρύει λόγο αναίρεσης κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του ίδιου Κώδικα, υπάρχει, όταν, προκειμένου για καταδικαστική απόφαση, περιέχονται σ' αυτή τα πραγματικά περιστατικά, που προέκυψαν από την ακροαματική διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις οι οποίες τα θεμελίωσαν και οι σκέψεις με τις οποίες έχουν υπαχθεί τα περιστατικά που αποδείχθηκαν, στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόσθηκε. Η αιτιολογία αυτή μπορεί να συμπληρώνεται από το διατακτικό της αποφάσεως, με το οποίο το σκεπτικό αποτελεί ενιαίο όλο. Ειδικότερα, η καταδικαστική απόφαση για παράβαση της παραπάνω διατάξεως του α.ν. 690/1945, για να έχει ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία πρέπει να περιλαμβάνει με πληρότητα και σαφήνεια, πλην των παραπάνω και την ιδιότητα του κατηγορουμένου (εργοδότης, διευθυντής, εκπρόσωπος κλπ), το χρόνο που διήρκεσε η σύμβαση εργασίας, τις ημερήσιες ή μηνιαίες τακτικές και έκτακτες αποδοχές, το σύνολο αυτών, το ποσό που καταβλήθηκε στον εργαζόμενο έναντι αυτών, ώστε μετά την αφαίρεση τούτου από το σύνολο των δικαιουμένων να προκύπτει το οφειλόμενο υπόλοιπο, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο καθορίζονται οι αποδοχές του εργαζομένου. Στην προκειμένη περίπτωση το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Ξάνθης που δίκασε ως Εφετείο, με την προσβαλλόμενη υπ' αριθμ. 1278/2008 απόφασή του καταδίκασε τον αναιρεσείοντα για παράβαση του α.ν. 690/1945 σε φυλάκιση τριών (5) μηνών την οποία ανέστειλε επί τριετία και χρηματική ποινή 3.000 ευρώ. Το Δικαστήριο για να καταλήξει στην καταδικαστική του κρίση δέχθηκε, όπως προκύπτει από το αιτιολογικό της προσβαλλόμενης απόφασής του που συμπληρώνεται παραδεκτά από το διατακτικό της, κατά την αναιρετικώς ανέλεγκτη περί των πραγμάτων κρίση του, την οποία στήριξε στα αναφερόμενα κατ' είδος αποδεικτικά μέσα, τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: "Ο κατηγορούμενος, με την ιδιότητα του ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρίας "Χ ΚΑΙ ΣΙΑ ΕΕ", η οποία εκδίδει στην ...... την τοπική εφημερίδα "......", απασχόλησε ως υπάλληλο γραφείου με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου και με καθεστώς πλήρους απασχόλησης, το διάστημα από 5-2001 έως 12-4-2004 (αντί του εσφαλμένου αναγραφόμενου στο κατηγορητήριο χρονικό διάστημα από 12-2001 έως 20-4-2004) την πολιτικώς ενάγουσας, Ψ, κάτοικο ...... . Για το χρονικό αυτό διάστημα ο κατηγορούμενος κατέβαλε σ' αυτήν, ως μηνιαίες αποδοχές το ποσό των 360 ευρώ, οι οποίες υπολείπονταν των νομίμων αποδοχών που ορίζονταν στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας υπαλλήλων γραφείου, βιομηχανικών και βιοτεχνικών επιχειρήσεων (προκειμένου περί εγγάμου χωρίς τέκνα και πτυχιούχου ΤΕΙ όπως η πολιτικώς ενάγουσα). Για τις διαφορές αυτές η πολιτικώς ενάγουσα προσέφυγε στα όργανα του Υπουργείου Εργασίας, που είναι εντεταλμένα για την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας και δήλωσε υπεύθυνα, ότι ο κατηγορούμενος της οφείλει για το ως άνω χρονικό διάστημα, τις διαφορές μεταξύ των καταβαλλομένων και των νομίμων αποδοχών με καθεστώς πλήρους απασχόλησης, οι οποίες, λαμβανομένου υπόψη των εξοφλητικών αποδείξεων που προσκομίστηκαν, καθορίστηκαν από τον αρμόδιο υπάλληλο της ως άνω υπηρεσίας στο συνολικό ποσό των 12.871,48 ευρώ. Ειδικότερα, διαπιστώθηκε από τους σχετικούς υπολογισμούς ( οι οποίες δεν αναφέρονται στην μηνυτήρια αναφορά, αλλά δεν αμφισβητήθηκαν ειδικότερα από τον κατηγορούμενο και την πολιτικώς ενάγουσας στο ακροατήριο), ότι ο κατηγορούμενος οφείλει στην παραπάνω εργαζομένη συνεπεία της σύμβασης εργασίας: 1) Διαφορές αποδοχών Μαίου 2001/Δεκεμβρίου 2001 ποσού 2.856,51 ευρώ, 2) διαφορές αποδοχών έτους 2002 ποσού 903,70 ευρώ, 3) διαφορές αποδοχών έτους 2003 ποσού 4.198,45 ευρώ, 4) διαφορές αδείας έτους 2001 318,75 ευρώ, 5) Επίδομα αδείας έτους 2001 318,75 ευρώ, 6) δώρο Χριστουγέννων έτους 2001 627,82 ευρώ, 7) Επίδομα αδείας έτους 2002 ποσού 23,83 ευρώ, 8) Δώρο Πάσχα έτους 2002 ποσού 330,31 ευρώ, 9) Δώρο Χριστουγέννων έτους 2002 ποσού 35,23 ευρώ, 10) Επίδομα αδείας έτους 2003 ποσού 357,70 ευρώ, 11) Δώρο Πάσχα έτους 2003 ποσού 357,70 ευρώ, 12) Δώρο Χριστουγέννων έτους 2003 715,40 ευρώ, 13) Επίδομα αδείας έτους 2004 ποσού 238,08 ευρώ, 14) Δώρο Πάσχα έτους 2004 ποσού 372,00 ευρώ, ήτοι συνολικό ποσό 12.871,48 ευρώ. Τα όργανα της Επιθεώρησης Εργασίας πριν να υποβάλουν την μήνυση, κάλεσαν τον κατηγορούμενο να ρυθμίσει την οφειλή του. Όπως προκύπτει από το Δελτίο Εργατικής διαφοράς, ο κατηγορούμενος δήλωσε δια της πληρεξούσιας δικηγόρου του ότι αποδέχεται πλήρως την με αριθ. ...... απόφασης της ΤΔΕ του ΙΚΑ η οποία εκδόθηκε ύστερα από ένσταση της εργοδότριας εταιρίας "Χ ΚΑΙ ΣΙΑ ΕΕ", η οποία εκπροσωπείται νόμιμα από τον κατηγορούμενο, που. έγινε εν μέρει δεκτή, ενώ περαιτέρω ισχυρίστηκε ότι η πολιτικώς ενάγουσα εργάστηκε από 5-2001 έως 11-2001 μόνο 10 ημέρες και από 12-01 έως 6-2003 με καθεστώς πλήρους απασχόλησης ως υπάλληλος γραφείου. Το υπόλοιπο χρονικό διάστημα η εργασιακή σχέση συνεχίστηκε ως έχει παρόλο που η εργαζόμενη άρχισε μεθοδικά να απουσιάζει από την εργασίας της ενώ από 12-2003 έως 30-4-2004 εργαζόταν ευκαιριακά στο χώρο εργασίας. Από τα ανωτέρω δηλωθέντα προκύπτει ότι ο κατηγορούμενος δεν αμφισβητεί ειδικότερα την ύπαρξη σχέσης εξαρτημένης εργασίας, την ειδικότητα της ως υπαλλήλου γραφείου αλλά ούτε το ύψος των οφειλομένων αποδοχών, όπως αυτές προέκυψαν από τους υπολογισμούς του αρμοδίου υπαλλήλου της Επιθεώρησης Εργασίας. Ο κατηγορούμενος δεν αμφισβήτησε τα ανωτέρω ούτε κατά την επ' ακροατηρίου αποδεικτική διαδικασία, τα οποία αποδείχθηκαν πλήρως από τις καταθέσεις όλων των μαρτύρων. Εξάλλου το δικαστήριο δεν πείστηκε από τις προσκομιζόμενες αποδείξεις ότι έχει εξοφλήσει την πολιτικώς ενάγουσα αφού αυτές δεν φέρουν ημεροχρονολογία για να ελεχθούν, αν αφορούν τις οφειλόμενες ή τις καταβαλλόμενες αποδοχές. Τα ανωτέρω δεν αναιρούνται από την με αριθ. 309/2008 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θράκης με την οποία απορρίφθηκε η έφεση της πολιτικώς ενάγουσας κατά της 72/2007 αποφάσεως του Μονομελούς Πρωτοδικείου Ξάνθης, με την οποία είχε απορριφθεί η αγωγή της κατά της εκπροσωπούμενης από τον κατηγορούμενο εταιρίας, κρίνουσα ότι η συνδέουσα αυτούς σχέση δεν ήταν αυτή της συμβάσεως εξαρτημένης εργασίας αλλά αυτή της συμβάσεως έργου, αφού το δεδικασμένο των πολιτικών δικαστηρίων δεν είναι, κατ' άρθρο 57 ΚΠΔ, δεσμευτικό για τα ποινικά δικαστήρια( βλ και ΑΠ 300/2005 Νόμος). Με βάση τις παραπάνω πρέπει ο κατηγορούμενος να κηρυχθεί ένοχος της παραβάσεως του άρθρου 1 του Α.Ν. 690/1945." Με βάση τις παραδοχές αυτές η προσβαλλόμενη απόφαση δεν περιέχει την απαιτούμενη από τις προαναφερόμενες διατάξεις ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού δεν αναφέρεται σ' αυτή, α) ποίες ήταν οι τακτικές μηνιαίες αποδοχές της πιο πάνω εργαζομένης, β) ποίο το σύνολο αυτών κατά το χρονικό διάστημα από 5/2001 έως 12-4-2004 κατά το οποίο απασχολήθηκε αυτή, και γ) ποίο το ποσό που καταβλήθηκε στην εργαζομένη έναντι αυτών, ώστε μετά την αφαίρεση τούτου να προκύπτει το οφειλόμενο υπόλοιπο. Επίσης ενώ στο σκεπτικό αναφέρεται ότι ο κατηγορούμενος - αναιρεσείων τυγχάνει νόμιμος εκπρόσωπος της εταιρείας "Χ ΚΑΙ ΣΙΑ Ε.Ε." η οποία εκδίδει την τοπική εφημερίδα "ΑΓΩΝΑΣ" στο διατακτικό καταδικάσθηκε ως εργοδότης. Εξαιτίας των προαναφερομένων ελλείψεων στερείται η προσβαλλόμενη απόφαση της απαιτούμενης ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας και πρέπει, κατά παραδοχή ως βασίμου του σχετικού από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του ΚΠοινΔ λόγου της αιτήσεως αναιρέσεως, ενώ παρέλκει η έρευνα των άλλων λόγων, να αναιρεθεί αυτή και να παραπεμφθεί η υπόθεση, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 519 ΚΠοινΔ, για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, αφού είναι δυνατή η συγκρότησή του από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 1278/2008 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Ξάνθης που δίκασε ως Εφετείο. Και,
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός εκείνων που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 6 Μαρτίου 2009. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 20 Μαρτίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ