Θέμα
Ποινή συνολική, Απόλυση υφ' όρο.
Περίληψη:
Εάν ο καταδικασθείς απολυθεί υπό όρο και κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας του τελέσει νέο έγκλημα για το οποίο θα του επιβληθεί αμετάκλητα ποινή φυλάκισης άνω των 6 μηνών, δεν είναι παραδεκτή η υποβολή αιτήσεως καθορισμού συνολικής ποινής.
Αριθμός 180/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ε' Ποιν.Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές : Κωνσταντίνο Κούκλη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Βασίλειου Λυκούδη, Ελευθέριο Νικολόπουλο-Εισηγητή, Αναστάσιο Λιανό και Βιολέττα Κυτέα, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 5 Δεκεμβρίου 2008, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Μιλτιάδη Ανδρειωτέλλη (λόγω κωλύματος του Εισαγγελέα) και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος Εισαγγελέα του Εφετείου Πειραιά, για αναίρεση της 571/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Πειραιώς. Με κατηγορούμενο τον ...., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Μιχαήλ Κεντώνη. Το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Πειραιώς με την υπ' αριθμ. 571/2008 απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και ο αναιρεσείων Εισαγγελέας του Εφετείου Πειραιά, ζητεί τώρα την αναίρεση της απόφασης αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 16 Οκτωβρίου 2008 αίτησή του, που συντάχθηκε ενώπιον της Γραμματέως του Εφετείου Πειραιά ... και καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με αριθμό 1662/2008.
Α φ ο ύ ά κ ο υ σ ε Τον Αντεισαγγελέα ο οποίος ζήτησε να γίνει δεκτή και τον πληρεξούσιο δικηγόρο του κατηγορουμένου, που με προφορική ανάπτυξη ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά.
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
`Με την υπ' αριθμ. 211/16-10-2008 αίτησή του, ο Εισαγγελέας Εφετών Πειραιώς ζητεί, για εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου, την αναίρεση της υπ' αριθμ. 571/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου κακουργημάτων Πειραιώς με την οποία το δικαστήριο αυτό έκρινε παραδεκτή και βάσιμη την από 20-6-2008 αίτηση καθορισμού συνολικής ποινής του .... Η αίτηση αναιρέσεως έχει ασκηθεί νομοτύπως και εμπροθέσμως, πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή και να ερευνηθεί κατ' ουσίαν.
Κατά τις διατάξεις των άρθρων 105, 108 και 109 του ΠΚ, αν από την απόλυση του καταδικασθέντος σε στερητική της ελευθερίας ποινή υπό τον όρο της ανάκλησης, περάσει το χρονικό διάστημα της ποινής το οποίο υπολειπόταν για έκτιση, σε όσες περιπτώσεις αυτό είναι ανώτερο από τρία έτη ή αν περάσουν τρία έτη χωρίς να γίνει ανάκληση (αν δεν πρόκειται για ισόβια κάθειρξη για την οποία απαιτείται να περάσουν δέκα χρόνια) η ποινή θεωρείται ότι έχει εκτιθεί. Αν όμως μέσα στο χρονικό αυτό διάστημα εκείνος που απολύθηκε διαπράξει έγκλημα από δόλο για το οποίο του επιβλήθηκε αμετακλήτως οποτεδήποτε ποινή φυλάκισης ανώτερη από έξι μήνες, εκτίει αθροιστικά και ολόκληρο το υπόλοιπο της προηγούμενης ποινής, το οποίο έπρεπε να εκτίσει κατά το χρόνο της προσωρινής απόλυσης. Η απόλυση δηλαδή υπό τον όρο της ανάκλησης, δεν αποτελεί απαλλαγή από την ποινή, αλλά στάδιο εκτελέσεώς της που επιδιώκει την αποτροπή της υποτροπής με τη βελτίωση του καταδίκου και την κοινωνική του αποκατάσταση (Ολ ΑΠ 106/1991). Εξ άλλου, κατά τη διάταξη του άρθρου 97 του ΠΚ, οι διατάξεις του άρθρου 94 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα για τον καθορισμό εκτιτέας συνολικής ποινής σε περίπτωση συρροής εγκλημάτων που πραγματώθηκαν με δύο ή περισσότερες πράξεις και τιμωρούνται με πρόσκαιρες στερητικές της ελευθερίας ποινές, εφαρμόζονται και όταν κάποιος, προτού εκτιθεί ολοκληρωτικά ή παραγραφεί ή χαριστεί η ποινή που του επιβλήθηκε για κάποια αξιόποινη πράξη, καταδικαστεί για άλλη αξιόποινη πράξη, οποτεδήποτε και αν τελέστηκε αυτή. Από τις διατάξεις αυτές, σε συνδυασμό και με εκείνη του άρθρου 551 παρ. 1 του ΚΠοινΔ, η οποία ορίζει ότι "αν πρόκειται να εκτελεστούν κατά του ίδιου προσώπου περισσότερες αμετάκλητες καταδικαστικές αποφάσεις για διαφορετικά εγκλήματα που συρρέουν, εφαρμόζονται οι ορισμοί του ποινικού κώδικα για τη συρροή", συνάγεται ότι, αν, κατά το στάδιο της δοκιμασίας εκείνου που απολύθηκε υπό όρο, συμπέσει ποινή ανώτερη των έξι μηνών που επιβλήθηκε για μία ή περισσότερες από δύο πράξεις, παρόλο ότι η ποινή που είχε ανασταλεί υπό όρο και οι νέες συναντώνται κατά την εκτέλεση, δεν επιτρέπεται να καθοριστεί συνολική ποινή με συνυπολογισμό της ποινής που είχε ανασταλεί υπό τον όρο της ανάκλησης, καθόσον ολόκληρο το υπόλοιπο της τελευταίας εκτίεται αθροιστικά, αφότου καταστεί αμετάκλητη η απόφαση που επέβαλε στον απολυθέντα υπό όρον ποινή φυλακίσεως ανώτερη από έξι μήνες για έγκλημα που αυτός διέπραξε από δόλο εντός του χρόνου της δοκιμασίας του κατά τις διακρίσεις του άρθρου 109 ΠΚ.
Στην προκειμένη περίπτωση, από τα έγγραφα της δικογραφίας, τα οποία παραδεκτώς επισκοπεί ο Άρειος Πάγος για την έρευνα της βασιμότητας του από το άρθρο 510 παρ.1Ε' του ΚΠοινΔ προβαλλόμενου λόγου αναίρεσης, προκύπτουν τα εξής: Ο .... με την υπ' αριθμ.755//29-4-2004 απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών Αθηνών καταδικάσθηκε σε συνολική ποινή φυλακίσεως πέντε (5) ετών για παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών και για παράνομη κατοχή όπλου και πυρομαχικών. Στη συνέχεια, δυνάμει του υπ' αριθμ. 372/2006 βουλεύματος του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Βόλου, ανεστάλη το υπόλοιπο της ποινής του και την 12-10-2006 αποφυλακίστηκε υπό τον όρο της ανάκλησης με υπόλοιπο ποινής 2 έτη, 11 μήνες και 17 ημέρες. Όμως ο ίδιος, μέσα στο χρόνο της δοκιμασίας του και συγκεκριμένα στις 12-2-2007 διέπραξε τα εγκλήματα της απόπειρας ληστείας κατά συρροή και παράνομης οπλοφορίας, δηλαδή εγκλήματα από δόλο, για τα οποία καταδικάσθηκε σε συνολική ποινή κάθειρξης 11 ετών και χρηματική ποινή 3.000 ευρώ με την υπ' αριθμ. 359/2008 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Πειραιώς η οποία δεν είχε καταστεί αμετάκλητη. Ακολούθως, ο ανωτέρω, υπέβαλε ενώπιον του Τριμελούς (για κακουργήματα) Εφετείου Πειραιώς την από 20-6-2008 του, με την οποία ζητούσε τον καθορισμό συνολικής ποινής από τις ποινές που του επιβλήθηκαν δυνάμει των ανωτέρω αποφάσεων. Επί της αιτήσεως αυτής το Τριμελές Εφετείο εξέδωσε την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, με την οποία δέχθηκε την αίτηση και καθόρισε συνολική εκτιτέα ποινή κάθειρξης 14 ετών και χρηματική ποινή 3.000 ευρώ. Με αυτά που δέχθηκε το Εφετείο, εσφαλμένα ερμήνευσε και εφήρμοσε τις ουσιαστικές ποινικές διατάξεις των άρθρων 94 και 97 του ΠΚ και 551 παρ. 1 του ΚΠοινΔ, σύμφωνα με τα εκτεθέντα στη μείζονα σκέψη, αφού δεν επιτρέπεται καθορισμός συνολικής ποινής με συνυπολογισμό ποινής που είχε ανασταλεί υπό τον όρο της ανάκλησης προτού καταστεί αμετάκλητη η απόφαση που επέβαλε στον απολυθέντα υπό όρον ποινή φυλακίσεως μεγαλύτερη από 6 μήνες για έγκλημα που αυτός διέπραξε από δόλο εντός του χρόνου της δοκιμασίας κατά τις διακρίσεις του άρθρου 109 του ΠΚ, εισαγομένης εν προκειμένω εξαιρέσεως στον κανόνα, ότι επιτρέπεται ο καθορισμός συνολικής ποινής από ποινές που επιβλήθηκαν κατά του ίδιου προσώπου με διαφορετικές αποφάσεις, έστω και αν οι αποφάσεις αυτές δεν έχουν καταστεί αμετάκλητες. Στην προκείμενη περίπτωση ολόκληρο το υπόλοιπο της ποινής εκ της πρώτης αποφάσεως, που είχε ανασταλεί υπό τον όρο της ανάκλησης, θα εκτιθεί αθροιστικώς αφότου καταστεί αμετάκλητη η δεύτερη απόφαση και επέλθει έτσι αυτοδικαίως η άρση της υπό όρο απόλυσης (Ολ. Α.Π. 106/1991). Το γεγονός ότι η υπ' αριθμ 359/2008 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Πειραιώς κατά το χρόνο εκδικάσεως της περί συγχωνεύσεως αιτήσεως δεν είχε καταστεί αμετάκλητη, δεν καθιστά παραδεκτή την αίτηση ενόψει των προαναφερομένων διατάξεων με τις οποίες από το νόμο επιβάλλεται η αθροιστική έκτιση των ποινών.
Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση αναιρέσεως του Εισαγγελέα Εφετών Πειραιώς είναι βάσιμη, πρέπει να γίνει δεκτή και να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση. Περίπτωση παραπομπής της υποθέσεως δεν συντρέχει και κατ' ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 518 παρ.1 του Κ.Ποιν.Δ πρέπει η αίτηση για τον καθορισμό συνολικής ποινής για την οποία έκρινε η προσβαλλόμενη απόφαση να απορριφθεί από τον Άρειο Πάγο ως απαράδεκτη.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αριθμ.571/2008 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Πειραιώς.
Απορρίπτει την από 20 Ιουνίου 2008 αίτηση του ... για τον καθορισμό συνολικής ποινής.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 9 Ιανουαρίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 23 Ιανουαρίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ