Θέμα
Ακυρότητα απόλυτη, Βούλευμα παραπεμπτικό, Σωματεμπορία, Εισαγγελικής πρότασης γνωστοποίηση.
Περίληψη:
Αναίρεση βουλεύματος που παρέπεμψε την κατηγορούμενη στο ΜΟΔ, για την πράξη της σωματεμπορίας κατ’ επάγγελμα, με την επίκληση του λόγου της απόλυτης ακυρότητας, συνιστάμενης στο γεγονός ότι, ενώ ζήτησε: α) να λάβει γνώση της εισαγγελικής προτάσεως, προτού υποβληθεί στο Συμβούλιο Εφετών και β) να εμφανισθεί αυτοπροσώπως ή δια του πληρεξουσίου δικηγόρου του, αφενός δεν ειδοποιήθηκε για να λάβει γνώση αυτής, αφετέρου απέρριψε το αίτημα χωρίς οποιαδήποτε αιτιολογία (σχ. ΑΠ 791/2003, 2556/2003, 1385/2002, 1171/1999).
Αριθμός 974/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' Ποινικό Τμήμα - ΣΕ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Γρηγόριο Μάμαλη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Νικόλαο Ζαΐρη - Εισηγητή και Νικόλαο Κωνσταντόπουλο, Αρεοπαγίτες.
Με την παρουσία και του Αντεισαγγελέα Αρείου Πάγου Γεωργίου Βλάσση (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου) και του Γραμματέως Χρήστου Πήτα.
Συνήλθε σε Συμβούλιο στο Κατάστημά του στις 28 Ιανουαρίου 2009, προκειμένου να αποφανθεί για την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Χ, κατοίκου ......, περί αναιρέσεως του με αριθμό 36/2008 βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών Κέρκυρας.
Το Συμβούλιο Εφετών Κέρκυρας με το ως άνω βούλευμά του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτό και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητά τώρα την αναίρεση του βουλεύματος τούτου, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 10 Ιουλίου 2008 αίτησή του, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1.318/2008. Έπειτα ο Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γεώργιος Βλάσσης εισήγαγε για κρίση στο Συμβούλιο τη σχετική δικογραφία με τη με αριθμό 464/8.10.2008 έγγραφη πρόταση του Αντεισαγγελέα Αρείου Πάγου Νικολάου Μαύρου, στην οποία αναφέρονται τα ακόλουθα: "Εισάγω ενώπιον του Δικαστηρίου σας, σύμφωνα με το άρθρο 485 παρ. 1 Κ.Π.Δ. την υπ'αριθ. 1/10-7-2008 αίτηση αναίρεσης του κατηγορουμένου Χ, κατοίκου ......, κατά του υπ'αριθ. 36/2008 βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών Κερκύρας και εκθέτω τα εξής:
Το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Κερκύρας με το υπ'αριθ. 154/2007 βούλευμά του, παρέπεμψε τον αναιρεσείοντα στο ακροατήριο του Μεικτού Ορκωτού Δικαστηρίου που θα ορισθεί από τον Εισαγγελέα Εφετών Κερκύρας, για να δικασθεί για την αξιόποινη πράξη της σωματεμπορίας κατ'επάγγελμα (άρθρο 351 παρ. 1, 2, 4 στοιχ. δ' και 13 στ Π.Κ.). Κατά του βουλεύματος αυτού άσκησε ο αναιρεσείων την υπ'αριθ. 15/2007 έφεσή του, επί της οποίας εκδόθηκε το προσβαλλόμενο βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Κερκύρας με το οποίο απορρίφθηκε κατ'ουσία η έφεση αυτή και επικυρώθηκε το εκκληθέν βούλευμα. Το βούλευμα αυτό επιδόθηκε στον αναιρεσείοντα την 1 Ιουλίου 2008 (δείτε σχετ. αποδεικτικό) και κατ'αυτού άσκησε ο αναιρεσείων την κρινόμενη αίτηση αναίρεσης στις 10-Ιουλίου 2008 ενώπιον του Γραμματέα του Τμήματος Βουλευμάτων του Εφετείου Κερκύρας. Είναι συνεπώς η αίτηση αυτή αναίρεσης νομότυπη και εμπρόθεσμη και παραδεκτή αφού περιέχει συγκεκριμένους λόγους αναίρεσης και δη αυτούς της απόλυτης ακυρότητας και της έλλειψης της απαιτούμενης από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του Κ.Π.Δ. ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας (άρθρο 510 παρ. 1Α' και Δ Κ.Π.Δ.).
Κατά το άρθρο 308 παρ. 2 του Κ.Π.Δ. οι διάδικοι έχουν το δικαίωμα να γνωστοποιήσουν και προφορικά στον εισαγγελέα και πριν καταρτίσει την πρότασή του, ότι επιθυμούν να γνωρίσουν το περιεχόμενό της. Ο Εισαγγελέας οφείλει σ'αυτή την περίπτωση να ειδοποιήσει το διάδικο που άσκησε το δικαίωμα αυτό, αν κατοικεί στην έδρα του δικαστηρίου, διαφορετικά τον αντίκλητο που έχει διορίσει στην έδρα αυτή, για να προσέλθει και λάβει γνώση της πρότασής του, μέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες. Η ειδοποίηση αυτή μπορεί να γίνει και προφορικά ή τηλεφωνικά οπότε αποδεικνύεται με βεβαίωση του αρμοδίου γραμματέα της εισαγγελίας, που επισυνάπτεται στη δικογραφία. Αν ο διάδικος δεν κατοικεί στην έδρα του δικαστηρίου και δεν διόρισε αντίκλητο, δεν ειδοποιείται, χωρίς πάντως να εμποδίζεται από το λόγο αυτό να γνωρίσει την πρόταση του Εισαγγελέα και μετά την υποβολή της στο συμβούλιο. Για το σκοπό αυτό κατατίθεται στο γραμματέα της Εισαγγελίας αντίγραφο της πρότασης. Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται όχι μόνο στη διαδικασία ενώπιον του συμβουλίου πλημμελειοδικών, αλλά και στη διαδικασία ενώπιον του συμβουλίου εφετών, του Αρείου Πάγου (άρθρο 485 παρ. 1 Κ.Π.Δ.), η παραβίαση δε αυτής, όταν εκείνος που ζήτησε να λάβει γνώση της πρότασης του Εισαγγελέα πριν να υποβληθεί στο συμβούλιο και δεν ειδοποιήθηκε να λάβει γνώση είναι ο κατηγορούμενος, επιφέρει απόλυτη ακυρότητα (άρθρο 171 παρ. 1 δ' Κ.Π.Δ.) που ιδρύει τον αναιρετικό λόγο του άρθρου 484 παρ. 1 στοιχ. α' Κ.Π.Δ. Το εν λόγω αίτημα των διαδίκων ότι επιθυμούν να γνωρίσουν το περιεχόμενο της εισαγγελικής προτάσεως προς το δικαστικό συμβούλιο, μπορεί να υποβληθεί και με την έφεση λόγω του ότι δεν πρέπει να τηρηθεί κάποιος τύπος και με τον τρόπο αυτό περιέρχεται άμεσα σε γνώση του Εισαγγελέως, ο οποίος προ της καταρτίσεως της προτάσεώς του λαμβάνει γνώση της εφέσεως (ΑΠ 2116/2005 Π.Χρ. ΝΣΤ/548). Στην προκειμένη περίπτωση ο αναιρεσείων κατηγορούμενος με την υπ'αριθ. 15/2007 έφεσή του κατά του υπ'αριθ. 154/2007 πρωτόδικου παραπεμπτικού βουλεύματος του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Κερκύρας, με το οποίο είχε παραπεμφθεί στο ακροατήριο του ΜΟΔ περιφέρειας του Εφετείου Κερκύρας για να δικασθεί για την αξιόποινη πράξη της σωματεμπορίας κατ'επάγγελμα (άρθρο 351 παρ. 1, 2 και 4 στοιχ. δ' και και 13 στ' Π.Κ.), και με τη φράση αυτής, κατά λέξη "ζητώ να λάβω γνώση της πρότασης που θα υποβάλει ο κ. Εισαγγελέας στο Συμβούλιό Σας πριν κατατεθεί σε αυτό για να μπορέσω αν χρειασθεί να την αντικρούσω", γνωστοποίησε ότι επιθυμεί να λάβει γνώση του περιεχομένου της σχετικής προτάσεως του Εισαγγελέως Εφετών. Όμως παρά τη γνωστοποίηση αυτή όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου της δικογραφίας, δεν ειδοποιήθηκε ούτε ο κατηγορούμενος ούτε ο αντίκλητός του δικηγόρος της έδρας του δικαστηρίου, που τον είχε διορίσει με το δικόγραφο της εφέσεώς του, για να προσέλθουν και λάβουν γνώση του περιεχομένου της προτάσεως του Εισαγγελέα Εφετών επί της πιο πάνω εφέσεως επί της οποίας εκδόθηκε το προσβαλλόμενο βούλευμα. 'Ετσι επήλθε η ως άνω εκ του άρθρου 484 παρ. 1 α' Κ.Π.Δ., απόλυτη ακυρότητα και συνεπώς είναι βάσιμοι οι πρώτος και δεύτερος λόγος αναίρεσης, το αυτό περιεχόμενο έχοντες και πρέπει για τον λόγο αυτόν να αναιρεθεί το προσβαλλόμενο βούλευμα και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα κρίση στο ίδιο Συμβούλιο Εφετών, δεδομένου ότι είναι δυνατή η σύνθεσή του από άλλους δικαστές εκτός εκείνων που έκριναν προηγουμένως. Παρέλκει δε η περαιτέρω ενασχόληση του Δικαστηρίου σας με τους λοιπούς αναιρετικούς λόγους που ο αναιρεσείων προβάλλει.
Για τους λόγους αυτούς
Π ρ ο τ ε ί ν ω: Να γίνει δεκτή κατ'ουσία η υπ'αριθ. 1/2008 αίτηση αναίρεσης του κατηγορουμένου Χ, κατοίκου ......, κατά του υπ'αριθ. 36/2008 βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών Κερκύρας, να αναιρεθεί το βούλευμα αυτό και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα κρίση ενώπιον του ιδίου Συμβουλίου συντιθέμενου από άλλους δικαστές εκτός εκείνων που έκριναν προηγουμένως.
Αθήνα 16 Σεπτεμβρίου 2008.
Ο Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου
Νικόλαος Μαύρος".
Αφού άκουσε
τον Αντεισαγγελέα Αρείου Πάγου, που αναφέρθηκε στην προαναφερόμενη έγγραφη εισαγγελική πρόταση και έπειτα αποχώρησε.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η κρινόμενη με αριθμό 1/10-7-2008 αίτηση (έκθεση) αναιρέσεως του Χ, κατά του υπ' αριθμό 36/2008 βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών Κερκύρας, με το οποίο απορρίφθηκε κατ' ουσία η έφεσή του, κατά του υπ' αριθμό 154/2007 βουλεύματος του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Κερκύρας, που τον παρέπεμψε στο ακροατήριο του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου, για να δικαστεί ως υπαίτιος της πράξεως της σωματεμπορίας κατ' επάγγελμα (άρθρο 351 παρ.1, 2, 4 στοιχ. δ' και 13 στ' του ΠΚ), έχει ασκηθεί νομοτύπως και εμπροθέσμως, από πρόσωπο που δικαιούται προς τούτο και κατά βουλεύματος που υπόκειται σε αναίρεση, γι' αυτό και πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή.
Κατά το άρθρο 308 παρ.2 του Κ.Π.Δ, όπως το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου αυτής αντικαταστάθηκε με το άρθρο 20 παρ.2 του ν. 3160/2003, "οι διάδικοι έχουν το δικαίωμα να γνωστοποιήσουν και προφορικά στον εισαγγελέα και πριν καταρτίσει την πρότασή του, ότι επιθυμούν να γνωρίσουν το περιεχόμενό της. Ο εισαγγελέας, οφείλει σε αυτή την περίπτωση να ειδοποιήσει το διάδικο που άσκησε το δικαίωμα αυτό, αν κατοικεί στην έδρα του δικαστηρίου, διαφορετικά τον αντίκλητο που έχει διορίσει στην έδρα αυτή, για να προσέλθει και λάβει γνώση της πρότασής του, μέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες. Η ειδοποίηση αυτή μπορεί να γίνει και προφορικά ή τηλεφωνικά, οπότε αποδεικνύεται με βεβαίωση του αρμόδιου γραμματέα της εισαγγελίας, που επισυνάπτεται στη δικογραφία. Πριν παρέλθει χρονικό διάστημα δέκα ημερών από την ειδοποίηση, η δικογραφία δεν εισάγεται στο συμβούλιο, αλλά παραμένει στη γραμματεία της εισαγγελίας, εκτός αν υπάρχει κίνδυνος παραγραφής". Με τη διάταξη αυτή θεσμοθετείται δικαίωμα των διαδίκων να λαμβάνουν γνώση της πρότασης του εισαγγελέα, προκειμένου να υποβάλουν εγκαίρως τις παρατηρήσεις τους και η δικογραφία να εισάγεται στο συμβούλιο στο σύνολό της. Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται όχι μόνο στη διαδικασία ενώπιον του συμβουλίου Πλημμελειοδικών, αλλά και σ' αυτή ενώπιον του συμβουλίου Εφετών και του Αρείου Πάγου (άρθρο 485 παρ.1 του Κ.Π.Δ), η παραβίασή της δε, όταν εκείνος που ζήτησε να λάβει γνώση της πρότασης του εισαγγελέα, πριν υποβληθεί στο συμβούλιο και δεν ειδοποιήθηκε να λάβει γνώση, είναι ο κατηγορούμενος, επιφέρει απόλυτη ακυρότητα, κατ' άρθρο 171 παρ.1 εδ. δ του Κ.Π.Δ, γιατί ανάγεται στην στέρηση των υπερασπιστικών δικαιωμάτων του κατηγορουμένου, που λαμβάνεται υπόψη και αυτεπαγγέλτως και ιδρύει τον αναιρετικό λόγο του άρθρου 484 παρ.1 στοιχ. α του Κ.Π.Δ. Όπως, όμως, προκύπτει από τις σαφείς πιο πάνω διατάξεις, η υποχρέωση του εισαγγελέα να ειδοποιήσει το διάδικο, προκειμένου να λάβει γνώση του περιεχομένου της προτάσεώς του, προϋποθέτει σχετικό αίτημα, που υποβάλλεται σε αυτόν και όχι σε άλλη δικαστική υπηρεσία και μάλιστα πριν αυτός καταρτίσει την πρότασή του. Το εν λόγω αίτημα των διαδίκων, ότι επιθυμούν να γνωρίσουν το περιεχόμενο της εισαγγελικής προτάσεως προς το δικαστικό συμβούλιο, μπορεί να υποβληθεί και με υπόμνημα. Πρέπει δε να σημειωθεί ότι η διάταξη του άρθρου 308 παρ.2 του Κ.Π.Δ, έχει εφαρμογή μόνο στην περίπτωση κατά την οποία ο εισαγγελέας, μετά το τέλος της ανάκρισης ή της προανάκρισης, πρόκειται να υποβάλει στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών ή Εφετών πρόταση, επί της ουσίας της υπόθεσης και όχι επί υποβληθέντος παρεμπίπτοντος αιτήματος διαδίκου.
Εξάλλου, από το άρθρο 309 παρ.2 σε συνδυασμό με το άρθρο 318 εδ. α του Κ.Π.Δ, προκύπτει ότι το Συμβούλιο των Εφετών, αν υποβληθεί σ' αυτό σχετική αίτηση του κατηγορουμένου, υποχρεούται να διατάξει την ενώπιόν του εμφάνιση του αιτούντος, για παροχή οποιασδήποτε διασάφησης που αφορά την υπόθεση, μπορεί δε να απορρίψει την αίτηση αυτή μόνο αν συντρέχουν ορισμένοι λόγοι, ειδικώς μνημονευόμενοι στο βούλευμα. Η παράβαση της διάταξης αυτής, που αποβλέπει στην υπεράσπιση του κατηγορουμένου και την άσκηση των δικαιωμάτων που του ανήκουν, επιφέρει απόλυτη ακυρότητα, κατά το άρθρο 171 παρ.1 εδ. δ' του αυτού Κώδικα, η οποία θεμελιώνει τον από το άρθρο 484 παρ.1 στοιχ. α του Κ.Π.Δ λόγο αναίρεσης. Στην προκείμενη περίπτωση, από την παραδεκτή επισκόπηση των εγγράφων της δικογραφίας, προκύπτουν τα ακόλουθα: Με το υπ' αριθμό 154/2007 βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Κερκύρας, παραπέμφθηκε ο κατηγορούμενος και ήδη αναιρεσείων, ενώπιον του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου της περιφέρειας του Εφετείου Κερκύρας, προκειμένου να δικασθεί ως υπαίτιος της πράξεως της σωματεμπορίας κατ' επάγγελμα, που φέρεται να έχει τελέσει στην Κέρκυρα, στο χρονικό διάστημα από 20-10-2006 έως 12-11-2006. Κατά του βουλεύματος τούτου, ο κατηγορούμενος άσκησε εμπροθέσμως, την με αριθμό 15 από 12-11-2007 έφεσή του, με την οποία ζητούσε την εξαφάνιση του ως άνω βουλεύματος του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Κερκύρας. Με την έφεσή του, η οποία παραδεκτά επισκοπείται από τον Άρειο Πάγο, για τις ανάγκες του αναιρετικού ελέγχου, προκύπτει ότι ο εκκαλών κατηγορούμενος υπέβαλε ρητώς και ευθέως αίτημα, το μεν να λάβει γνώση της εισαγγελικής προτάσεως, την οποία θα υπέβαλε ο Εισαγγελέας Εφετών στο Συμβούλιο Εφετών, επί της εφέσεώς του, το δε να κληθεί και να παραστεί, είτε αυτοπροσώπως, είτε δια των πληρεξουσίων συνηγόρων του, ενώπιον του Συμβουλίου Εφετών, προκειμένου να παράσχει εξηγήσεις και διευκρινήσεις επί της σε βάρος του κατηγορίας. Το Συμβούλιο Εφετών Κερκύρας, εξέδωσε στη συνέχεια το προσβαλλόμενο βούλευμα του, με αριθμό 36/2008, με την ενσωματωμένη σ' αυτό εισαγγελική πρόταση, με το οποίο αφού απέρριψε κατ' ουσία την έφεση, επικύρωσε το πρωτόδικο βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Κερκύρας, χωρίς, όμως, ο κατηγορούμενος ή πληρεξούσιός του και αντίκλητος που είχε διορίσει εντός της έδρας του Δικαστηρίου, να έχει κληθεί είτε ο ίδιος ο κατηγορούμενος, ή ο πληρεξούσιος συνήγορός του, για να λάβουν γνώση της εισαγγελικής προτάσεως, προτού υποβληθεί αυτή από τον εισαγγελικό λειτουργό, στο Συμβούλιο Εφετών. Επιπρόσθετα, το προσβαλλόμενο βούλευμα, απέρριψε σιγή το αίτημα του ιδίου του εκκαλούντος και ήδη αναιρεσείοντος, προκειμένου να εμφανισθεί ενώπιον του Συμβουλίου Εφετών, χωρίς, όμως, το ως άνω Συμβούλιο Εφετών, προηγουμένως να διατάξει την κλήτευσή του. 'Ετσι, όμως, ενόψει των όσων έχουν εκτεθεί, ο προβαλλόμενος από το άρθρο 484 παρ.1 στοιχ. α του Κ, Π, Δ πρώτος λόγος αναιρέσεως, περί απόλυτης ακυρότητας (άρθρο 171 αριθμ.1 στοιχ. δ του ίδιου Κώδικα), με τον οποίο πλήττεται το προσβαλλόμενο βούλευμα, είναι βάσιμος. Μετά από αυτά, και ενώ παρέλκει η έρευνα των λοιπών λόγων αναιρέσεως, πρέπει να αναιρεθεί το προσβαλλόμενο βούλευμα και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα κρίση στο ίδιο Δικαστήριο (σε συμβούλιο), που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως (άρθρο 519 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί το υπ' αριθμό 36/2008 βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Κερκύρας. Και
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα κρίση στο ίδιο Δικαστήριο, (σε συμβούλιο), το οποίο θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους, που έκριναν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 20 Φεβρουαρίου 2009 και
Εκδόθηκε στην Αθήνα στις 3 Απριλίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ