Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Ισχυρισμός αυτοτελής, Λαθρομεταναστών μεταφορά, Πλάνη.
Περίληψη:
Παράβαση του Ν. 3386/2006. Λόγος αναιρέσεως: έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, διότι α) το σκεπτικό αποτελεί αντιγραφή του διατακτικού, το οποίο και αυτό αποτελεί αντιγραφή του κατηγορητηρίου και β) το Δικαστήριο δεν απάντησε στους αυτοτελείς ισχυρισμούς περί πραγματικής και νομικής πλάνης, τους οποίους προέβαλε ο αναιρεσείων και ανέπτυξε πλήρως, σαφώς και ορισμένως. Αναιρείται η προσβαλλόμενη απόφαση διότι το Δικαστήριο δεν απάντησε στον αυτοτελή ισχυρισμό περί πραγματικής πλάνης και παραπέμπεται η υπόθεση στο ίδιο Δικαστήριο.
Αριθμός 1899/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Εμμανουήλ Καλούδη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Αιμιλία Λίτινα, Ανδρέα Τσόλια - Εισηγητή, Ιωάννη Παπουτσή και Ανδρέα Δουλγεράκη, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 2 Δεκεμβρίου 2008, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γεωργίου Βλάσση (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου ..., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Βασίλειο Αλεξανδρή, περί αναιρέσεως της 441/2007 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Ιωαννίνων.
Το Τριμελές Εφετείο Ιωαννίνων, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 24.1.2008 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 286/2008.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά, καθώς και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναιρέσεως.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 33 παρ.1 του Ν. 1975/1991, (που ισχύει στην προκειμένη περίπτωση, ως εκ του χρόνου τελέσεως της πράξεως, αλλά και ως επιεικέστερος νόμος), τιμωρούνται με τις ποινές, που προβλέπονται από τη διάταξη αυτή, τα αναφερόμενα στην εν λόγω παράγραφο πρόσωπα, μεταξύ των οποίων και οι οδηγοί κάθε είδους μεταφορικού μέσου, οι οποίοι μεταφέρουν από το εξωτερικό στην Ελλάδα αλλοδαπούς, που σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας δεν έχουν δικαίωμα εισόδου στο Ελληνικό έδαφος, καθώς και αυτοί που τους προωθούν στο εσωτερικό της Χώρας ή διευκολύνουν την μεταφορά τους ή την προώθησή τους ή εξασφαλίζουν σε αυτούς κατάλυμα για απόκρυψη. Εξάλλου, κατά το άρθρο 6 παρ.1 του ίδιου νόμου, κάθε αλλοδαπός μπορεί να εισέλθει στο Ελληνικό έδαφος, όταν κατέχει κανονικό και ισχύον διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο, αναγνωριζόμενο από διεθνείς συμβάσεις και φέρει, εφόσον απαιτείται, έγκυρη και ισχύουσα θεώρηση εισόδου (VISA). Από τις διατάξεις αυτές, σε συνδυασμό με το άρθρο 4 παρ. 2 του ίδιου νόμου, το οποίο προβλέπει ποινική ευθύνη και των αλλοδαπών που εισέρχονται στο Ελληνικό έδαφος χωρίς τις νόμιμες διατυπώσεις, προκύπτει ότι θεσμοθετείται αδίκημα υπαλλακτικώς μικτό, τελούμενο με οποιονδήποτε από τους προβλεπόμενους τρόπους, άρα τιμωρούνται και τα πρόσωπα τα οποία προωθούν στο εσωτερικό της Χώρας αλλοδαπούς που δεν έχουν το προς τούτο δικαίωμα, χωρίς τις νόμιμες διατυπώσεις, γνωρίζοντες βεβαίως την αυθαίρετη είσοδο τούτων ως λαθρομεταναστών. Η επιβαλλόμενη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία της δικαστικής αποφάσεως, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Δ' του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας λόγο αναιρέσεως, πρέπει να εκτείνεται και στους αυτοτελείς ισχυρισμούς του κατηγορουμένου, δηλαδή εκείνους που προβάλλονται στο δικαστήριο της ουσίας από τον κατηγορούμενο ή τον συνήγορό του και τείνουν στην άρση του αδίκου χαρακτήρα της πράξεως ή της ικανότητας προς καταλογισμό ή στη μείωση αυτής ή στην εξάλειψη του αξιοποίνου ή στη μείωση της ποινής, υπό την προϋπόθεση ότι οι ισχυρισμοί αυτοί έχουν προβληθεί κατά τρόπο σαφή και ορισμένο. Τέτοιος αυτοτελής ισχυρισμός είναι και ο από το άρθρο 30 του Ποινικού Κώδικα περί πραγματικής πλάνης, που αποκλείει τον καταλογισμό της πράξεως στον δράστη. Από τη διάταξη του άρθρου 30 του Ποινικού Κώδικα προκύπτει ότι πραγματική πλάνη είναι η άγνοια ή εσφαλμένη αντίληψη κάποιου συστατικού όρου της αντικειμενικής υποστάσεως ορισμένου εγκλήματος ή κάποιου περιστατικού που επαυξάνει το αξιόποινο της πράξεως. Κύριο χαρακτηριστικό της πλάνης αυτής είναι ότι ο δράστης αγνοεί ή αντιλαμβάνεται εσφαλμένως τι πράττει και είναι αδιάφορο ποια υπήρξε η πηγή της άγνοιάς του ή της εσφαλμένης αντιλήψεώς του. Η απόρριψη του πιο πάνω αυτοτελούς ισχυρισμού πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς, υπό την αυτονόητη όμως προϋπόθεση ότι έχει προβληθεί κατά τρόπο σαφή και ορισμένο, δηλαδή με όλα τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία, κατά την πιο πάνω διάταξη, είναι αναγκαία για τη θεμελίωσή του. Στην προκειμένη περίπτωση, ο αναιρεσείων κηρύχθηκε με την προσβαλλόμενη 441/2007 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Ιωαννίνων, που δίκασε σε δεύτερο βαθμό, ένοχος του ότι "στην... στις 19.11.2006, ως οδηγός μεταφορικού μέσου, διευκόλυνε τη μεταφορά και προώθηση στην ελληνική επικράτεια υπηκόων τρίτης χώρας, που δεν έχουν δικαίωμα εισόδου στο ελληνικό έδαφος, καθώς δεν διέθεταν διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο, που αναγνωρίζεται από διεθνείς συμβάσεις, ούτε εισήλθαν στο ελληνικό έδαφος από ελεγχόμενη μεθοριακή διάβαση, την ως άνω δε πράξη του ενήργησε κατ' επάγγελμα, δηλαδή με σκοπό τον πορισμό εισοδήματος. Ειδικότερα, κατά τον ως άνω τόπο και χρόνο συνελήφθη στο 1° χιλιόμετρο της Ε.Ο. ... να οδηγεί το με αριθμό κυκλοφορίας ... ΙΧΕ αυτοκίνητο, ιδιοκτησίας του και να μεταφέρει μ' αυτό τους αλλοδαπούς ..., ...., ... και ..., τους οποίους παρέλαβε από το ..., με προορισμό τις πόλεις της ..., της ... και της ..., έναντι προκαθορισθείσας αμοιβής, ενώ γνώριζε ότι είχαν εισέλθει παράνομα στο Ελληνικό έδαφος από αφύλακτη διάβαση της ελληνοαλβανικής μεθορίου στην περιοχή της ..., στερούμενοι οποιουδήποτε ταξιδιωτικού εγγράφου" και καταδικάσθηκε σε συνολική ποινή φυλακίσεως δεκαέξι μηνών, η εκτέλεση της οποίας ανεστάλη επί μία τριετία. Στην κρίση αυτή κατέληξε το Δικαστήριο, δεχόμενο ότι από τα αναφερόμενα κατ' είδος αποδεικτικά μέσα αποδείχθηκε ότι "ο κατηγορούμενος κατά τον τόπο και χρόνο που αναφέρονται στο διατακτικό της παρούσας απόφασης, οδηγώντας το υπ' αριθμ. κυκλοφορίας ... ΙΧΕ αυτοκίνητο, επιβίβασε σ' αυτό με πρόθεση του τους τέσσερις Αλβανούς υπηκόους λαθρομετανάστες, που επίσης αναφέρονται στο διατακτικό της παρούσας, που είχαν εισέλθει παράνομα στη Χώρα από τα Ελληνοαλβανικά σύνορα, χωρίς να διαθέτουν τα απαραίτητα προς τούτο νόμιμα ταξιδιωτικά έγγραφα (διαβατήριο, κάρτα παραμονής), με σκοπό να προωθήσει τούτους προς το εσωτερικό της Χώρας και δη προς την ..., .... και ... έναντι αμοιβής, το ποσό της οποίας δεν αποδείχθηκε επακριβώς". Πριν προβεί το Δικαστήριο στην ως άνω απόφαση, ο κατηγορούμενος και ήδη αναιρεσείων, όπως προκύπτει από τα παραδεκτώς επισκοπούμενα από τον Άρειο Πάγο πρακτικά της αναιρεσιβαλλόμενης αποφάσεως, προέβαλε δια της συνηγόρου του και ανέπτυξε προφορικά και εγγράφως, μεταξύ άλλων, και τον αυτοτελή ισχυρισμό περί πραγματικής πλάνης, ο οποίος, μετά την ανάπτυξη της νομικής του βάσεως, είχε ως εξής: "...
Εν προκειμένω, ο κατηγορούμενος δεν ζήτησε από τους συγκατηγορουμένους του ταξιδιωτικά έγγραφα ή άλλα στοιχεία της νόμιμης εισόδου και παραμονής τους στην Ελλάδα, αφού γνώριζε ότι σε αυτόν τον έλεγχο προβαίνει η αστυνομία κι επιπλέον δικαιολογημένα θεωρούσε ότι οι συγκατηγορούμενοί του διέμεναν νομίμως στην Ελλάδα, καθώς τον διαβεβαίωσαν ότι γνώριζαν καλά τη συγκεκριμένη περιοχή, όπως και τη διαδρομή μέχρι την Αθήνα. Σε κάθε περίπτωση, η όλη παρουσία και συμπεριφορά των συγκατηγορουμένων δεν του κίνησαν καν υποψία ότι ήταν λαθρομετανάστες, δεδομένου ότι δεν έδειχναν να προσπαθούν να προφυλαχθούν από ενδεχόμενο αστυνομικό έλεγχο, ούτε του ζήτησαν να τους κρύψει στο πορτμπαγκάζ, για παράδειγμα, ούτε, όμως, του πρότειναν και κάποιον άλλο τρόπο (λ.χ. να καλυφθούν με ύφασμα και να βρίσκονται ξαπλωμένοι στο σαλόνι του αυτοκινήτου), ώστε να καλύψουν την παρουσία τους εντός του αυτοκινήτου. Ο βασικός λόγος που δέχθηκε να επιβιβασθούν στο όχημά του ήταν από αλληλεγγύη στους αλλοδαπούς μετανάστες, όπως είναι και ο ίδιος. Άλλωστε, οι τρεις εκ των Αλβανών συγκατηγορουμένων του αγνοούσαν την ελληνική γλώσσα - ο ίδιος δεν γνωρίζει αλβανικά - κατά τις απολογίες τους επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό του ότι πράγματι δεν τους ζήτησε ταξιδιωτικά έγγραφα. Άλλωστε, όπως ο ίδιος παραδέχθηκε ενώπιον του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Πρέβεζας, αλλά και ενώπιόν Σας, δέχθηκε την επιβίβαση των συγκατηγορουμένων στο όχημά του από επιπολαιότητα και πλήρη άγνοια των κινδύνων που η πράξη του αυτή συνεπαγόταν. Από όσα έχουν ήδη λεχθεί ανωτέρω, προκύπτει ότι ο κατηγορούμενος ευρισκόταν σε πραγματική πλάνη, κατ' άρθρο 30 παρ. 1 Π Κ, η δε πλάνη του αυτή είναι συγγνωστή και αποκλείει τον δόλο του". Τον αυτοτελή αυτόν ισχυρισμό, ο οποίος αναπτύχθηκε κατά τρόπο σαφή και ορισμένο, το Δικαστήριο απέρριψε σιωπηρώς, χωρίς καμία αιτιολογία, αφού, όπως προκύπτει από το παραπάνω αναφερόμενο σκεπτικό της προσβαλλομένης αποφάσεώς του, δεν απάντησε καθ' οιονδήποτε τρόπο σ' αυτόν. Επομένως, ο σχετικός από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Δ' του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας λόγος αναιρέσεως, για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας ως προς την απόρριψη του περί πλάνης ισχυρισμού του αναιρεσείοντος, είναι βάσιμος, οπότε, μετά από αυτά, παρέλκει η έρευνα και των λοιπών από την αυτή διάταξη του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ Δ' ΚΠΔ λόγων αναιρέσεως. Στη συνέχεια, πρέπει η υπό κρίση αίτηση αναιρέσεως να γίνει δεκτή και να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, να παραπεμφθεί δε η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αριθ. 441/2007 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Ιωαννίνων (Πλημμελημάτων).
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 16 Ιουνίου 2009. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 7 Οκτωβρίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ