Θέμα
Αγωγή αναγνωριστική, Αναγκαστική απαλλοτρίωση, Δημόσιο , Ένδικο μέσο.
Περίληψη:
Αποχή Εφετείου να εκδώσει απόφαση αναγνωρίσεως δικαιούχων κατ΄ άρθρον 26 §11 ΚΑΑΑ. Αναγνώριση κυριότητας κατά της τακτική διαδικασία. Αγωγή κατά ελληνικού δημοσίου. Απαιτείται τήρηση προδικασίας άρθρου 8 §1 ν. 1539/38. Αναιρετικοί λόγοι άρθρου 559 αρ. 14 και 9 Κ.Πολ.Δ., βάσιμοι (Αναιρεί Εφ. Αθ. 4082/2008)
Αριθμός 1054/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Βασίλειο Φούκα, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη (λόγω μη υπάρξεως Αντιπροέδρου στο Τμήμα), Δημήτριο Μαζαράκη, Νικόλαο Μπιχάκη, Ερωτόκριτο Καλούδη και Αργύριο Σταυράκη, Αρεοπαγίτες.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 20 Μαρτίου 2013, με την παρουσία και της γραμματέως Αγγελικής Ανυφαντή, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Ελληνικού Δημοσίου, νόμιμα εκπροσωπουμένου από τον Υπουργό Οικονομικών, που εκπροσωπήθηκε από την πληρεξουσία του Κωνσταντίνα Χριστοπούλου, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, με δήλωση του άρθρου 242 παρ. 2 του Κ.Πολ.Δ.
Των αναιρεσιβλήτων: 1) Γ. Ε. του Κ., κατοίκου ..., 2) Π. συζ. Γ. Ε., κατοίκου ... και 3) Β. συζ. Ε. Κ., το γένος Ο., κατοίκου ... . Ο πρώτος παραστάθηκε με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Δημήτριο Αλμπανίδη, η δεύτερη εκπροσωπήθηκε από τον ίδιο πληρεξούσιο δικηγόρο και η τρίτη δεν παραστάθηκε.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 11/7/2006 αγωγή των ήδη αναιρεσιβλήτων, που κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 339/2008 του ίδιου Δικαστηρίου και 4082/2008 του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί το αναιρεσείον με την από 5/7/2011 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Αργύριος Σταυράκης ανέγνωσε την από 26/2/2013 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την παραδοχή της αιτήσεως.
Ο πληρεξούσιος των παραστάντων αναιρεσιβλήτων ζήτησε την απόρριψη της αίτησης και την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη του.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Όπως προκύπτει από την υπ' αριθμ. 9551/27-12-2012 έκθεση επιδόσεως της δικαστικής επιμελήτριας στο Πρωτοδικείο Αθηνών ..., την οποία το αναιρεσείον προσκομίζει και επικαλείται, ακριβές αντίγραφο της υπό κρίση αιτήσεως αναιρέσεως, με την κάτω από αυτήν πράξη, με την οποία ορίζεται δικάσιμος προς συζήτησή της αναφερόμενη στην αρχή της παρούσης, και με κλήση προς συζήτηση κατά τη δικάσιμο αυτή, επιδόθηκε νόμιμα και εμπρόθεσμα στην τρίτη αναιρεσίβλητη Β. Κ., η οποία δεν εμφανίστηκε στο ακροατήριο κατά την ανωτέρω δικάσιμο, όταν η υπόθεση εκφωνήθηκε από τη σειρά του πινακίου, ούτε εκπροσωπήθηκε από πληρεξούσιο δικηγόρο. Επομένως και σύμφωνα με το άρθρο 576§2 του ΚΠολΔ πρέπει να προχωρήσει η συζήτηση της υποθέσεως παρά την απουσία της αναιρεσίβλητης αυτής, που κλητεύθηκε νόμιμα.
ΙΙ. Κατά τη διάταξη του άρθρου 26§11 του ν. 2882/2001 "Κώδικας Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων" το δικαστήριο απέχει να εκδώσει απόφαση αναγνωρίσεως δικαιούχων της αποζημίωσης μεταξύ των άλλων περιπτώσεων και αν η κυριότητα του απαλλοτριουμένου ή άλλο εμπράγματο δικαίωμα επ' αυτού πιθανολογείται ότι ανήκει στο δημόσιο, εάν δε το δικαστήριο απόσχει να εκδώσει τέτοια απόφαση, η κυριότητα του απαλλοτριουμένου και τα άλλα εμπράγματα δικαιώματα κρίνονται κατά την τακτική διαδικασία. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι στη δίκη που ανοίγεται μετά την αποχή, για τους ανωτέρω λόγους, του δικαστηρίου να εκδώσει απόφαση για την αναγνώριση των δικαιούχων της αποζημίωσης και η οποία (δίκη) διεξάγεται κατά την τακτική διαδικασία, κατόπιν σχετικής αγωγής του ενδιαφερομένου, κύριο αντικείμενο είναι η κυριότητα και τα άλλα εμπράγματα δικαιώματα επί του απαλλοτριουμένου ακινήτου, τα οποία κρίνονται στη δίκη αυτή, όχι δε η αναγνώριση των δικαιούχων της αποζημίωσης, με παρεμπίπτον ζήτημα την κυριότητα. Επομένως και στην περίπτωση αυτή ασκείται αξίωση κυριότητας ή άλλου εμπραγμάτου δικαιώματος επί του ακινήτου έναντι του ελληνικού δημοσίου, με αποτέλεσμα για το παραδεκτό της σχετικής αγωγής να απαιτείται η κατά το άρθρο 8§1 του α.ν. 1539/1938, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 24 του ν. 2732/1999, προδικασία, προηγούμενη δηλαδή κοινοποίηση με δικαστικό επιμελητή προς το δημόσιο αιτήσεως που θα περιλαμβάνει τις αξιώσεις του αιτούντος, με τα αναφερόμενα στην ίδια διάταξη ειδικότερα στοιχεία, χωρίς την τήρηση της οποίας (προδικασίας) η αγωγή κηρύσσεται απαράδεκτη, κατά τη ρητή διάταξη του ανωτέρω άρθρου 8§1 εδ.τελ. του ν. 1539/1938. Εξάλλου κατά το άρθρο 559 αρ. 14 του ΚΠολΔ ιδρύεται λόγος αναιρέσεως αν το δικαστήριο παρά τον νόμο κήρυξε ή δεν κήρυξε ακυρότητα, έκπτωση από δικαίωμα ή απαράδεκτο, κατά δε το ίδιο άρθρο 559 αρ. 9 ιδρύεται λόγος αναιρέσεως αν το δικαστήριο επιδίκασε κάτι που δεν ζητήθηκε ή επιδίκασε περισσότερα από όσα ζητήθηκαν ή άφησε αίτηση αδίκαστη.
ΙΙΙ. Από τα διαδικαστικά έγγραφα της δίκης προκύπτουν τα ακόλουθα: Οι αναιρεσίβλητοι, ισχυριζόμενοι ότι οι δύο πρώτοι από αυτούς είναι συγκύριοι κατά το 1/2 εξ αδιαιρέτου ο καθένας ενός ακινήτου, εμβαδού 243 τ.μ., και η τρίτη αποκλειστική κυρία άλλου ακινήτου, εμβαδού ομοίως 243 τ.μ., που βρίσκονται στο Ο.Τ. ... του Δήμου Πεύκης Αττικής και τα οποία απαλλοτριώθηκαν αναγκαστικά λόγω ρυμοτομίας, άσκησαν στο Εφετείο Αθηνών τις από 16-11-2004 και 21-4-2005 αιτήσεις τους, με τις οποίες ζήτησαν να καθοριστεί οριστική τιμή μονάδας αποζημιώσεως για τα απαλλοτριούμενα αυτά ακίνητά τους και να αναγνωριστούν οι ίδιοι δικαιούχοι της αποζημιώσεως. Το Εφετείο Αθηνών με την υπ' αριθμ. 2793/2006 απόφασή του, που εξέδωσε επί των ανωτέρω αιτήσεων, καθόρισε την οριστική αποζημίωση για τα ως άνω ακίνητα στο ποσό των 450 ευρώ ανά τ.μ., απέσχε όμως από την έκδοση αποφάσεως για την αναγνώριση των αιτούντων ως δικαιούχων της αποζημίωσης αυτής επειδή το Ελληνικό δημόσιο, διάδικο στη δίκη εκείνη, προέβαλε τον ισχυρισμό ότι τα απαλλοτριούμενα ανήκουν σ' αυτό κατά κυριότητα, ως δασικές εκτάσεις. Κατόπιν των ανωτέρω και επικαλούμενοι ακόμη ότι το ελληνικό δημόσιο, ανεξάρτητα από την αμφισβήτηση της κυριότητάς τους που προέβαλε στην προηγηθείσα δίκη για την αναγνώριση των δικαιούχων της αποζημίωσης, "και αυτοτελώς καυχάται" ότι ουδέν δικαίωμα κυριότητος, έχουν οι αναιρεσίβλητοι στα ανωτέρω ακίνητα, οι τελευταίοι άσκησαν στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών την από 11-7-2006 τακτική αγωγή τους με την οποία και ζήτησαν να αναγνωρισθούν κύριοι, ως ανωτέρω, των ακινήτων αυτών. Επί της αγωγής αυτής εκδόθηκε εν τέλει η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση του Εφετείου Αθηνών, με την οποία εξαφανίστηκε η πρωτόδικη απόφαση, που είχε δεχθεί τα αντίθετα, έγινε δεκτή η αγωγή, η οποία κρίθηκε παραδεκτή, με την αιτιολογία ότι εισάγει κυρίως αίτημα αναγνωρίσεως των αναιρεσιβλήτων-εναγόντων της ήδη καθορισμένης οριστικής αποζημίωσης, παρεμπιπτόντως δε αίτημα αναγνωρίσεως κυριότητας των τελευταίων επί των επιδίκων, για το οποίο και δεν απαιτείται, κατά τις παραδοχές του Εφετείου, να τηρηθεί προηγουμένως η ειρημένη (ανωτ. υπό ΙΙ) προδικασία του άρθρου 8§1 του ν. 1539/1938, και αναγνωρίστηκαν (με την αναιρεσιβαλλομένη) οι αναιρεσίβλητοι κύριοι των επίδικων ακινήτων και δικαιούχοι της αποζημίωσης για την αναγκαστική τους, ως ανωτέρω, απαλλοτρίωση. Με αυτά που δέχθηκε το Εφετείο και σύμφωνα με την προηγηθείσα μείζονα σκέψη, α) παρά τον νόμο δεν κήρυξε την αγωγή απαράδεκτη λόγω της μη τηρήσεως της ειρημένης προδικασίας του άρθρου 8§1 του ν. 1539/1938, η οποία και ήταν υποχρεωτική (και) εν προκειμένω, ενόψει του προαναφερθέντος (ανωτ. υπό ΙΙ) αντικειμένου της ανοιγείσης με την ένδικη αγωγή δίκης, με την οποία οι αναιρεσίβλητοι αξιώνουν δικαίωμα κυριότητας στα επίδικα έναντι του αναιρεσείοντος ελληνικού δημοσίου, και β) επιδίκασε κάτι που δεν ζητήθηκε, αφού με την αγωγή τους οι αναιρεσίβλητοι ζητούσαν και μόνο να αναγνωριστούν κύριοι των επιδίκων, όχι δε και δικαιούχοι της αποζημιώσεως, που αναγνωρίστηκαν από το Εφετείο. Επομένως το Εφετείο υπέπεσε στις προρρηθείσες αναιρετικές πλημμέλειες των αριθμών 14 και 9 αντίστοιχα, του άρθρου 559 του ΚΠολΔ, όπως βάσιμα το αναιρεσείον υποστηρίζει με τους δύο λόγους της αιτήσεώς του.
IV. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, να παραπεμφθεί η υπόθεση προς περαιτέρω εκδίκαση στο δικαστήριο που εξέδωσε την αναιρούμενη αυτή απόφαση και του οποίου είναι δυνατή η συγκρότηση από άλλους δικαστές (άρθρο 580§3 του ΚΠολΔ), και να καταδικαστούν οι αναιρεσίβλητοι στην αναφερόμενη στο διατακτικό δικαστική δαπάνη του αναιρεσείοντος, κατά το νόμιμο αίτημα του τελευταίου (άρθρο 176, 183, 191§2 ΚΠολΔ, 22 ν. 3693/57).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αριθμ. 4082/2008 απόφαση του Εφετείου Αθηνών.
Παραπέμπει την υπόθεση προς περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο ως άνω δικαστήριο, συγκροτούμενο από άλλους δικαστές.
Καταδικάζει τους αναιρεσιβλήτους στη δικαστική δαπάνη του αναιρεσείοντος, την οποία ορίζει στο ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε, στην Αθήνα, στις 14 Μαΐου 2013.
Δημοσιεύθηκε, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 30 Μαΐου 2013.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ