Θέμα
Αιτιολογίας επάρκεια, Ακυρότητα απόλυτη, Ελαφρυντικές περιστάσεις, Ισχυρισμός αυτοτελής.
Περίληψη:
Αναίρεση καταδικαστικής αποφάσεως. Λόγοι αναίρεσης. Απόλυτη ακυρότητα διαδικασίας διότι δεν αναγνώσθηκαν έγγραφα που είχαν προσκομισθεί από τον κατηγορούμενο. Απορρίπτεται ο λόγος αυτός ως απαράδεκτος ελλείψει εννόμου συμφέροντος, διότι ζητήθηκε η ανάγνωση τους για τη θεμελίωση του αυτοτελούς ισχυρισμού του αναιρεσείοντος-κατηγορουμένου του άρθρου 84 παρ. 2 εδ. Δ' ΠΚ, ο οποίος έγινε δεκτός από το Δικαστήριο της ουσίας. Απορρίπτεται ο λόγος αναίρεσης, για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας στην απόρριψη του αυτοτελούς ισχυρισμού του κατηγορουμένου του άρθρ. 84 παρ. 2 εδ. α' ΠΚ. Απορρίπτεται ο λόγος απόλυτης ακυρότητας της διαδικασίας, από την παραβίαση του άρθρ. 6 της ΕΣΔΑ.
ΑΡΙΘΜΟΣ 816/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Νικόλαο Ζαΐρη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Φράγκο, Ειρήνη Κιουρκτσόγλου-Πετρουλάκη, Μαρία Βασιλάκη και Μαρία Γαλάνη-Λεοναρδοπούλου-Εισηγήτρια, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 2 Απριλίου 2013, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Νικολάου Παντελή (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντα - κατηγορουμένου Γ. Ν.- του Ι., κατοίκου ... που εκπροσωπήθηκε στο ακροατήριο από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Αλέξανδρο Στρίμπερη, περί αναιρέσεως της 3313/2012 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών.
Το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 6 Δεκεμβρίου 2012 αίτησή του, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1381/2012.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντα, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης,
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η απαιτούμενη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία καταδικαστικής απόφασης, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του ΚΠΔ λόγο αναίρεσης, υπάρχει όταν περιέχονται σ' αυτήν με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά, τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από την ακροαματική διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για την συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις που τα θεμελίωσαν, οι σκέψεις και οι νομικοί συλλογισμοί με βάση τους οποίους έγινε η υπαγωγή των περιστατικών που αποδείχθηκαν στην ουσιαστική ποινική διάταξη που στη συγκεκριμένη περίπτωση εφαρμόσθηκε. Η αιτιολογία αυτή, πρέπει να επεκτείνεται και στους προβαλλόμενους από τον κατηγορούμενο ή τον συνήγορο του κατά τρόπο σαφή και ορισμένο αυτοτελείς ισχυρισμούς, δηλαδή αυτούς που προβάλλονται στο δικαστήριο της ουσίας, σύμφωνα με τα άρθρα 170 παρ. 2 και 333 παρ. 2 του ΚΠΔ, και τείνουν στην άρση του αδίκου χαρακτήρα της πράξης ή της ικανότητας προς καταλογισμό ή στη μείωση ή την εξάλειψη του αξιοποίνου ή στη μείωση της ποινής. Η απόρριψη ενός τέτοιου ισχυρισμού, όπως είναι και ο ισχυρισμός για την αναγνώριση της ελαφρυντικής περιστάσεως του άρθρου 84 παρ. 2 του ΠΚ , πρέπει να αιτιολογείται ιδιαιτέρως. Όταν όμως ο αυτοτελής ισχυρισμός δεν προβάλλεται καθόλου ή παραδεκτά και κατά τρόπο πλήρη και ορισμένο, το Δικαστήριο δεν υποχρεούται να απαντήσει και μάλιστα ιδιαίτερα και αιτιολογημένα, αφού δεν υπάρχει υποχρέωση ιδιαίτερης απαντήσεως σε μη υποβληθέντα ή απαράδεκτα προβληθέντα αυτοτελή ισχυρισμό. Περαιτέρω κατά την αρχή που καθιερώνεται με τη διάταξη του άρθρου 463 ΚΠΔ, το ένδικο μέσο, άρα και αυτό της αναιρέσεως (άρθρο 462 ΚΠΔ), μπορεί να ασκήσει μόνον εκείνος στον οποίο ρητώς ο νόμος παρέχει αυτό το δικαίωμα και έχει έννομο συμφέρον για την άσκησή του στη συγκεκριμένη περίπτωση. Η ίδια αρχή ισχύει και για την προβολή κάθε λόγου του ενδίκου μέσου (Ολ. ΑΠ 44/1986). Στην προκειμένη περίπτωση, το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών, που δίκασε σε δεύτερο βαθμό με τη προσβαλλόμενη απόφαση του, καταδίκασε τον αναιρεσείοντα -κατηγορούμενο για τις αξιόποινες πράξεις: α)της πλαστογραφίας μετά χρήσεως κατ' εξακολούθηση, β)της χρήσεως πλαστών εγγράφων κατ' εξακολούθηση και γ)και της υφαρπαγής ψευδούς βεβαιώσεως κατ' εξακολούθηση με το ελαφρυντικό του άρθρου 84 παρ. 2 εδ. δ' Π.Κ. του επέβαλε δε ποινή φυλακίσεως 4 ετών, ήτοι μία ποινή προκειμένου να μη χειροτερεύσει τη θέση του κατηγορουμένου, στον οποίο το πρωτοβάθμιο δικαστήριο είχε επιβάλλει μία ποινή για τα αληθώς πραγματικώς συρρέοντα ως άνω αδικήματα. Όπως προκύπτει από την παραδεκτή επισκόπηση των πρακτικών της προσβαλλόμενης απόφασης για τις ανάγκες του αναιρετικού ελέγχου, ο αναιρεσείων που δικάσθηκε εκπροσωπούμενος από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του, Ιωάννη Μοροζίνη, δια του εγγράφου υπομνήματος του, που καταχωρήθηκε στα ανωτέρω πρακτικά, ζήτησε να αναγνωρισθεί από το Δικαστήριο της ουσίας, ότι στο πρόσωπο του συντρέχουν οι ελαφρυντικές περιστάσεις του άρθρου 84 παρ. 2 εδ. α', δ' και ε' Π.Κ., που στοιχειοθετούν αυτοτελείς ισχυρισμούς τους οποίους ανέπτυξε και προφορικά. Ειδικότερα δε, για τη θεμελίωση του αιτήματος αναγνωρίσεως στο πρόσωπο του, της υπό στοιχ. δ' ελαφρυντικής περιστάσεως του ως άνω άρθρου, πλέον των λοιπών στοιχείων που εξέθεσε, ζήτησε και την ανάγνωση των βεβαιώσεων κυρίας χρήσεως ακινήτων που εκδόθηκαν από την Υπηρεσία Πολεοδομίας του Δήμου Αθηναίων, οι οποίες είχαν προσκομισθεί με το έγγραφο απολογητικό του υπόμνημα και αφορούσαν τις υπ' αρ. 1, 4,5,6,7,9,10,11, 13,15,16,19,20,25,28, πράξεις του κατηγορητηρίου. Το Δικαστήριο της ουσίας με τη προσβαλλόμενη απόφαση του, αναγνώρισε το ελαφρυντικό αυτό με την παρακάτω αιτιολογία: "Περαιτέρω κατά παραδοχή σχετικού αιτήματος του, πρέπει να αναγνωρισθεί η συνδρομή στο πρόσωπο του της ελαφρυντικής περιστάσεως της ΠΚ 84 παρ. 2 εδ. δ', ως ορίζεται στο διατακτικό, καθόσον, ως αποδεικνύεται εκ των υπ' αυτού προσκομιζομένων και επ' ακροατηρίω τόσον του πρωτοδίκου όσο και του δικαστηρίου αυτού αναγνωσθέντων εγγράφων, τα οποία αναφέρονται στα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη και με την παρούσα πρακτικά συνεδριάσεως του πρωτοδίκου και του παρόντος δικαστηρίου, προκύπτει, ότι αυτός επέδειξε ειλικρινή μετάνοια και επεδίωξε να άρει και να μειώσει τις συνέπειες των πράξεων του, με την έκδοση νέων γνησίων τεχνικών εκθέσεων, επί των εν λόγω ακινήτων από πράγματι υπογράψαντες μηχανικούς με δική του δαπάνη και την χορήγηση με την προσκόμιση τους αληθών βεβαιώσεων κυρίας χρήσης από την ειρημένη πολεοδομική αρχή ". Επομένως το Δικαστήριο της ουσίας χορήγησε το ως άνω ελαφρυντικό, αφού έλαβε υπ' όψη του για τη χορήγηση του, τα αναγνωστέα ενώπιον του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου και ενώπιον του έγγραφα, που αναφέρονται στα πρακτικά αμφοτέρων, ήτοι των νέων γνησίων τεχνικών εκθέσεων που εκδόθηκαν από την πολεοδομία του Δήμου Αθηναίων, με έξοδα του αναιρεσείοντος-κατηγορουμένου, βάσει των οποίων εκδόθηκαν από την υπηρεσία αυτή οι βεβαιώσεις κυρίας χρήσεως των ακινήτων, οι οποίες προηγουμένως είχαν εκδοθεί κατόπιν χρήσεως από τον κατηγορούμενο των πλαστών τεχνικών εκθέσεων. Κατ' ακολουθία αυτών, αφού χορηγήθηκε η εν λόγω ελαφρυντική περίσταση, για τη θεμελίωση της οποίας ο κατηγορούμενος ως προαναφέρθηκε αιτήθηκε την ανάγνωση των εγγράφων αυτών, ελλείπει το έννομο συμφέρον του, για την προβολή αυτής της αιτίασης του κατά της προσβαλλόμενης απόφασης. Εξ άλλου δεν παραβιάσθηκαν τα υπερασπιστικά του δικαιώματα από τη μη ανάγνωση των εγγράφων αυτών, ούτε επήλθε έλλειψη ακρόασης από την παράλειψη του Δικαστηρίου να αποφανθεί για το αίτημα του αυτό, για το οποίο σημειωτέον δεν προσέφυγε στο Δικαστήριο προκειμένου αυτό να κρίνει για την ανάγνωση τους ή μη. Επομένως, ο πρώτος λόγος της αναίρεσης που ερείδεται στο άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. β' ΚΠΔ, με τον οποίο πλήττεται η προσβαλλόμενη απόφαση για έλλειψη ακρόασης (αρθρ. 170 παρ. 2 ΚΠΔ) ,πρέπει να απορριφθεί πρωτίστως, ως απαράδεκτος. Στο σημείο αυτό σημειώνεται ότι η πρόσθετη αιτίαση που προβάλλει κατά της προσβαλλόμενης απόφασης, ότι μετά από το αίτημα του, για την ανάγνωση των εγγράφων αυτών δεν δόθηκε ο λόγος στον Εισαγγελέα να προτείνει επί του αιτήματος αυτού, το οποίο το δικαστήριο της ουσίας σιγή το απέρριψε, και ως εκ τούτου επήλθε εκ του λόγου αυτού απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο, πρέπει επίσης να απορριφθεί ως απαράδεκτη διότι την ακυρότητα αυτή της διαδικασίας δε μπορεί να την προτείνει ο κατηγορούμενος (ΑΠ 410/2010). Περαιτέρω, όπως προκύπτει και πάλι από την παραδεκτή επισκόπηση των πρακτικών της προσβαλλόμενης απόφασης, ο αναιρεσείων-κατηγορούμενος, επικαλέσθηκε για τη χορήγηση της ελαφρυντικής περιστάσεως του άρθρου 84 παρ. 2 α' Π.Κ. από το Δικαστήριο της ουσίας τα εξής : "Είμαι ηλικίας 57 ήδη ετών, άτομο επισφαλούς υγείας, έγγαμος και πατέρας δύο τέκνων, τα οποία με βαρύνουν οικονομικά. Το ποινικό μου μητρώο είναι λευκό, είχα υπηρεσία 28 ετών στο Δήμο Αθηναίων, όπου εργαζόμουν στο Τμήμα Αποχέτευσης και είμαι συνταξιούχος εδώ και δύο έτη περίπου. Η συμπεριφορά μου τόσο στην Υπηρεσία όσο και στη κοινωνία ήταν η προσήκουσα. Το ενδιαφέρον μου για την οικογένεια μου ήταν αμέριστο και αυτό ήταν που με οδήγησε να παρασυρθώ στις πράξεις μου για να καλύψω τις οικονομικές ανάγκες της. Πριν τη τέλεση τους είχα ζήσει κατά πάντα έντιμη, ατομική, οικογενειακή, επαγγελματική και γενικά κοινωνική ζωή ώστε δικαιούμαι να μου αναγνωρισθεί η ελαφρυντική περίσταση του άρθρου 84 παρ. 2α Π.Κ." Το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών, απέρριψε τον ως άνω αυτοτελή ισχυρισμό του με την ακόλουθη αιτιολογία : "Το αίτημα του για την αναγνώριση και της ελαφρυντικής περιστάσεως της ΠΚ 84 παρ. 2 εδ. α', πρέπει να απορριφθεί ως ουσία αβάσιμο, γιατί μόνον το εκ του επ' ακροατηρίω αναγνωσθέντος ποινικού του μητρώου προκύπτον λευκό ποινικό παρελθόν του και η απουσία επίμεμπτης συμπεριφοράς του, χωρίς την υπ' αυτού επίκληση και απόδειξη θετικών στοιχείων, με αναφορά σε πραγματικά περιστατικά, ικανών να χαρακτηρίσουν τον δράστη έντιμο, δεν μπορούν να θεμελιώσουν το ελαφρυντικό αυτό". Με αυτά που δέχθηκε το δικαστήριο της ουσίας και απέρριψε τον αυτοτελή ισχυρισμό του, περί συνδρομής στο πρόσωπο του της ελαφρυντικής περιστάσεως του άρθρου 84 παρ. 2 εδ. α' Π.Κ., διέλαβε στη απόφαση του αυτή την επιβαλλόμενη από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και το άρθρο 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία. Τούτο διότι αιτιολογείται η κρίση του Δικαστηρίου ότι δεν αρκεί για την παραδοχή του, η ύπαρξη του λευκού ποινικού του μητρώου, αλλ' απαιτείται επίκληση και απόδειξη συγκεκριμένων στοιχείων με αναφορά σε πραγματικά περιστατικά θετικής συμπεριφοράς στην κοινωνία, πέραν των συνηθισμένων της εργασίας και του εγγάμου βίου, που να μπορούν να χαρακτηρίσουν τον δράστη του εγκλήματος ως έντιμο άτομο στο παρελθόν. Τέτοια δε περιστατικά δεν επικαλέσθηκε ο κατηγορούμενος ο οποίος προσπάθησε να στηρίξει την εντιμότητα του ατομικού, επαγγελματικού, οικογενειακού και κοινωνικού του βίου μόνο στο ότι δημιούργησε οικογένεια και εργάσθηκε 28 έτη, χωρίς επίκληση και απόδειξη άλλων ιδιαιτέρων πραγματικών περιστατικών με θετικές πράξεις προσφοράς του στους τομείς αυτούς που να χαρακτηρίζουν την εντιμότητα του παρελθόντος του.
Συνεπώς, ο προβαλλόμενος από τα άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' ΚΠΔ, δεύτερος λόγος αναίρεσης με τον οποίο πλήττεται η προσβαλλόμενη απόφαση, κατά την απορριπτική της κρίση σε σχέση με τον προβληθέντα αυτόν αυτοτελή ισχυρισμό του, είναι αβάσιμος κατ' ουσία και ως εκ τούτου πρέπει να απορριφθεί. Ακολούθως, εφόσον δεν επήλθε καμία παραβίαση της διαδικασίας στο ακροατήριο που να προσκρούει στα υπερασπιστικά δικαιώματα του αναιρεσείοντος-κατηγορουμένου που του παρέχονται από το νόμο, ώστε η διεξαγωγή της σε βάρος του δίκης να μην ήταν δίκαιη και να έγινε κατά παράβαση της διατάξεως του άρθρου 6 της Ε.Σ.Δ.Α., πρέπει ο εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Α' ΚΠΔ τρίτος λόγος αναιρέσεως του αναιρεσείοντος-κατηγορουμένου, με τον οποίο προβάλλει την αιτίαση αυτή κατά της προσβαλλόμενης αποφάσεως να απορριφθεί ως αβάσιμος. Μετά από αυτά, και αφού δεν υπάρχει άλλος παραδεκτός λόγος αναιρέσεως προς έρευνα, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση αναίρεσης και να καταδικασθεί ο αναιρεσείων στα δικαστικά έξοδα (άρθρ. 583 παρ. 1 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την υπ' αρ. πρωτ. 8109/6-12-2012 αίτηση του Γ. Ν. του Ι., κατοίκου ... οδός ... για αναίρεση της υπ' αρ. 3313/2012 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών, που ασκήθηκε με δήλωση αναίρεσης που επιδόθηκε στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Και
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στα δικαστικά έξοδα τα οποία ανέρχονται στο ποσό των διακοσίων πενήντα (250) Ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 16 Απριλίου 2013.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 28 Μαΐου 2013.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ