Θέμα
Αιτιολογίας επάρκεια, Νόμου εφαρμογή και ερμηνεία, Υπέρβαση εξουσίας, Ποινή, Ναρκωτικά, Αναιρέσεων συνεκδίκαση, Αναίρεση μερική.
Περίληψη:
Δύο αναιρέσεις από κάθε κατηγορούμενο θεωρούνται ως μία. Αγορά - κατοχή ναρκωτικών ουσιών. Αόριστος ο λόγος αναιρέσεως για εσφαλμένη ερμηνεία κα εφαρμογή ποινικής διάταξης. Απορρίπτει λόγο για ειδική αιτιολογία. Δέχεται λόγο για υπέρβαση εξουσίας, γιατί το Δικαστήριο (δευτεροβάθμιο) επέβαλε χρηματική ποινή την οποία δεν είχε επιβάλλει το πρωτόδικο Δικαστήριο. Αναιρεί εν μέρει και απαλείφει τη διάταξη της απόφασης για τη χρηματική ποινή που είχε επιβληθεί.
ΑΡΙΘΜΟΣ 154/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Εμμανουήλ Καλούδη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Αιμιλία Λίτινα, Ανδρέα Τσόλια, Ιωάννη Παπουτσή και Ανδρέα Δουλγεράκη - Εισηγητή, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 9 Δεκεμβρίου 2008, με την παρουσία της Αντεισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ευτέρπης Κουτζαμάνη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει την αίτηση των αναιρεσειόντων - κατηγορουμένων: 1. ... και 2. ..., που εκπροσωπήθηκαν από την πληρεξούσια δικηγόρο τους Ουρανία Καραμπλιάνη, περί αναιρέσεως της 22/2008 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Αιγαίου. Το Πενταμελές Εφετείο Αιγαίου, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και οι αναιρεσείοντες - κατηγορούμενοι ζητούν την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στις από 17 Μαρτίου 2008, 26 Μαρτίου 2008, 17 Μαρτίου 2008 και 26 Μαρτίου 2008, αντίστοιχα, αιτήσεις αναιρέσεως, οι οποίες καταχωρίστηκαν στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 632/2008.
Αφού άκουσε Την πληρεξούσια δικηγόρο των αναιρεσειόντων, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνουν δεκτές οι προκείμενες αιτήσεις αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Το Πενταμελές Εφετείο Αιγαίου, ως δευτεροβάθμιο Δικαστήριο, με την 22/2008 απόφασή του, καταδίκασε τους κατηγορουμένους αναιρεσείοντες ... και ... σε φυλάκιση τεσσάρων ετών και χρηματική ποινή 1000 ευρώ, για τις πράξεις της αγοράς και κατοχής ναρκωτικών ουσιών, με σκοπό την εμπορία και με την ιδιότητα των τοξικομανών. Κατά της απόφασης αυτής άσκησε καθένας απ' αυτούς, νομοτύπως και εμπροθέσμως, τις από 17-3-2008 και 27-3-2008, δύο αιτήσεις αναιρέσεως, οι οποίες πρέπει να θεωρηθούν, στο σύνολό τους, ως μία για καθένα και να συνεκδικαστούν λόγω της συνάφειάς των. Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 474 παρ. 2 και 509 παρ. 1 του ΚΠΔ προκύπτει, ότι για το κύρος και κατ' ακολουθίαν το παραδεκτό της αιτήσεως αναιρέσεως κατά αποφάσεων, πρέπει στη δήλωση ασκήσεως της να περιέχονται κατά τρόπο σαφή και ορισμένο οι λόγοι για τους οποίους ασκείται, από τους αναφερόμενους στο άρθρο 510 του ΚΠΔ. Διαφορετικά η αίτηση είναι απαράδεκτη, λόγω μη τηρήσεως των οριζομένων στο νόμο διατυπώσεων, σύμφωνα με το άρθρο 476 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα. Απλή περιγραφική αναφορά του λόγου που προβλέπεται από το νόμο, χωρίς την αναφορά περιστατικών που θεμελιώνουν την επικαλούμενη πλημμέλεια δεν αρκεί. Στην προκειμένη περίπτωση με τις κρινόμενες αιτήσεις αναιρέσεως πλήττεται η υπ' αριθμ. 22/2008 απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Αιγαίου, με την οποία οι αναιρεσείοντες καταδικάσθηκαν, για τις πράξεις που προαναφέρθηκαν. Στην από 17-3-2008 αίτηση του ..., όπως από το περιεχόμενο της προκύπτει, ως λόγος αναιρέσεως αναφέρεται εκτός άλλων και η εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως, χωρίς όμως να αναφέρεται η παραβιασθείσα ουσιαστική ποινική διάταξη και σε τι συνίσταται η παραβίαση αυτής. Επομένως ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Ε'του ΚΠΔ λόγος αναιρέσεως της υπό κρίση αιτήσεως, πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτος, λόγω της αοριστίας του. Η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούμενη, κατά το άρθρο 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του Κ.Π.Δ., ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ'του Κ.Π.Δ. λόγο αναίρεσης, όταν σε αυτή περιέχονται με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από την διαδικασία στο ακροατήριο, σχετικά με τα υποκειμενικά και αντικειμενικά στοιχεία του εγκλήματος, οι αποδείξεις επί των οποίων θεμελιώνονται τα περιστατικά αυτά, καθώς και οι σκέψεις με τις οποίες το δικαστήριο υπήγαγε τα αποδειχθέντα περιστατικά στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφάρμοσε. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας, είναι παραδεκτή η αλληλοσυμπλήρωση του σκεπτικού με το διατακτικό, που αποτελούν ενιαίο σύνολο, και αρκεί να αναφέρονται τα αποδεικτικά μέσα γενικά, χωρίς να απαιτείται να εκτίθεται τι προέκυψε από το καθένα, ούτε να γίνεται αξιολογική συσχέτιση μεταξύ τους. Στην προκείμενη περίπτωση, όπως προκύπτει από τον παραδεκτό συνδυασμό και την αλληλοσυμπλήρωση του σκεπτικού και του διατακτικού της προσβαλλόμενης απόφασης, το Πενταμελές Εφετείο Αιγαίου, που την εξέδωσε, δέχθηκε, κατά την αναιρετικά ανέλεγκτη περί τα πράγματα κρίση του, ότι, από τα αποδεικτικά μέσα που λεπτομερώς κατ' είδος αναφέρει, αποδείχθηκαν τα ακόλουθα περιστατικά: Στις 24 Ιουλίου 2006 διενεργήθηκε έρευνα στο σπίτι, στο οποίο κατοικούσαν οι κατηγορούμενοι, οι οποίοι είναι αδέλφια, από αστυνομικούς υπαλλήλους, μεταξύ των οποίων και ο μάρτυρας κατηγορίας. Εκεί βρέθηκε μέσα στο χρηματοκιβώτιο ποσότητα ηρωΐνης βάρους 50 γραμμαρίων σε μορφή βράχου. Επίσης και 3,6 γραμμάρια κάνναβης, τα οποία αυτοί κατείχαν, για αποκλειστικά δική τους χρήση. Η Αστυνομία γνώριζε, ότι οι κατηγορούμενοι, που είναι αδέλφια, ήταν χρήστες ηρωΐνης και ήταν συνέχεια άρρωστοι και μπαινόβγαιναν συνέχεια σε ιδρύματα. Είχαν περιέλθει πληροφορίες, ότι αυτοί ασκούσαν εμπορία, αλλά όμως, όπως κατατίθεται, στοιχεία εμπορίας, όπως ζυγαριά ή σημειώσεις, δεν βρέθηκαν κατά την έρευνα. Την παραπάνω ποσότητα ηρωΐνης, την οποία κατείχαν, κατασχέθηκε και όπως αποδεικνύεται, την είχαν αγοράσει αυτοί στην ..., αντί αγνώστου τιμήματος, σε ανεξακρίβωτη ημερομηνία και πάντως εντός του τελευταίου πενθημέρου πριν από τη σύλληψη των, που έλαβε χώρα αυθημερόν. Από την επιστημονική δε εξέταση, η οποία επακολούθησε, προκύπτει ότι πρόκειται πράγματι για τις παραπάνω ναρκωτικές ουσίες, δηλαδή ηρωΐνη και ακατέργαστη ινδική κάνναβη, οι οποίες υπάγονται στη ρύθμιση των διατάξεων των άρθρων 2 & 1, 2Πιν Α5, Α6, 20 & 1β, ζ, ν. 3459/2006 και προκαλούν εξάρτηση του ατόμου. Αναφορικά με την ηρωΐνη πρέπει να σημειωθεί ότι πρόκειται για μεγάλη ποσότητα, η οποία δεν δικαιολογείται, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, για αποκλειστικά δική τους χρήση. Βέβαια, όπως διατείνονται οι κατηγορούμενοι, δεν βρέθηκε ζυγαριά, που, όπως έχει γίνει δεκτό, αποτελεί επιβαρυντική περίπτωση. Το γεγονός όμως αυτό δεν αναιρεί το σκοπό της εμπορίας.
Συνεπώς, ο προβληθείς ισχυρισμός τους πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Επομένως οι κατηγορούμενοι πρέπει να κηρυχθούν ένοχοι αγοράς και κατοχής ναρκωτικών ουσιών (50 γραμ. ηρωΐνης), ως τοξικομανείς (απορριπτομένου του αντιθέτου συναφούς αυτοτελούς ισχυρισμού). Στη συνέχεια, με βάση τις παραδοχές αυτές, το παραπάνω Δικαστήριο καταδίκασε τους αναιρεσείοντες σε ποινή φυλάκισης 4 ετών και σε χρηματική ποινή 1000 ευρώ, για τις πράξεις της αγοράς και κατοχής ναρκωτικών ουσιών, τις οποίες τέλεσαν όντες τοξικομανείς. Με τις παραδοχές του αυτές, το Δικαστήριο της ουσίας διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφασή του την από τις διατάξεις που προαναφέρθηκαν επιβαλλόμενη ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού εκθέτει με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά τα οποία αποδείχθηκαν από την ακροαματική διαδικασία και τα οποία συγκροτούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση των ως άνω εγκλημάτων, για τα οποία καταδικάστηκαν οι κατηγορούμενοι και ειδικότερα ο αναιρεσείων ..., τις αποδείξεις από τις οποίες προέκυψαν αυτά, καθώς επίσης και τους νομικούς συλλογισμούς, με βάση τους οποίους έκανε την υπαγωγή τους στις ουσιαστικές ποινικές διατάξεις που προαναφέρθηκαν. Επομένως είναι αβάσιμος ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ'του ΚΠΔ λόγος της αναιρέσεως του ίδιου αναιρεσείοντος. Κατά μεν το άρθρο 470 εδ. α' του ΚΠΔ, στην περίπτωση που ασκήθηκε ένδικο μέσο εναντίον καταδικαστικής απόφασης από εκείνον που καταδικάστηκε ή υπέρ αυτού, δεν μπορεί να γίνει χειρότερη η θέση του, ούτε να ανακληθούν τα ευεργετήματα που δόθηκαν με την απόφαση που προσβάλλεται, κατά δε το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Θ'(ήδη Η') του ίδιου Κώδικα, λόγο αναίρεσης εναντίον απόφασης ποινικού δικαστηρίου συνιστά η υπέρβαση εξουσίας, τέτοια δε περίπτωση αποτελεί, εκτός άλλων, και η χειροτέρευση της θέσης του κατηγορουμένου, όπως όταν το δευτεροβάθμιο δικαστήριο επέβαλε στον κατηγορούμενο και χρηματική ποινή, η οποία δεν είχε επιβληθεί από το πρωτοβάθμιο, ακόμη και αν η επιβολή τη ήταν υποχρεωτική, και τούτο γιατί η επιβολή της δεν δικαιολογείται από τη διάταξη του άρθρου 470 εδ. β, διότι αυτό αναφέρεται μόνο σε παραλειφθείσα παρεπόμενη ποινή. Στην προκείμενη περίπτωση, με την 157/2006 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου (Κακουργημάτων) Αιγαίου οι αναιρεσείοντες καταδικάστηκαν για αγορά και κατοχή, από κοινού, ναρκωτικών ουσιών, δίχως να είναι τοξικομανείς σε ποινή κάθειρξης έξι (6) ετών, δεν τους επιβλήθηκε δε χρηματική ποινή, η οποία επιβάλλεται αθροιστικά με την ποινική της κάθειρξης (άρθρο 20 Ν 3459/2006). Το Πενταμελές Εφετείο Αιγαίου, που δίκασε κατόπιν ασκηθεισών εφέσεων από τους κατηγορουμένους κατά της πρωτόδικης απόφασης, καταδίκασε αυτούς για τις ίδιες αξιόποινες πράξεις, τις οποίες όμως δέχθηκε ότι τέλεσαν ως τοξικομανείς και τους επέβαλε ποινή φυλάκισης 4 ετών και χρηματική ποινή 1000 ευρώ, με αποτέλεσμα να υποπέσει στην παραπάνω, από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Θ'(ήδη Η') πλημμέλεια της υπέρβασης εξουσίας, που του αποδίδεται με τον πρώτο λόγο των αναιρέσεων, ο οποίος, συνεπώς, είναι βάσιμος. Συνακόλουθα, πρέπει να αναιρεθεί, κατά το σχετικό μέρος της, η προσβαλλόμενης απόφαση και αφού δεν είναι αναγκαίο να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα έρευνα, να απαλειφθεί η διάταξη της προσβαλλομένης απόφασης, που αναφέρεται στη χρηματική ποινή, κατ' ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 517 παρ. 2 του ΚΠΔ, να απορριφθούν δε κατά τα λοιπά οι κρινόμενες αιτήσεις αναίρεσης.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί κατά ένα μέρος τη με αριθμό 22/2008 απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Αιγαίου και ειδικότερα, ως προς τη διάταξή της, με την οποία επιβάλλεται σε βάρος των αναιρεσειόντων η χρηματική ποινή και Απαλείφει τη διάταξη αυτή.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 16 Δεκεμβρίου 2008. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 20 Ιανουαρίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ