Θέμα
Αιτιολογίας επάρκεια, Ακυρότητα απόλυτη, Υπεξαγωγή εγγράφων, Δικαστηρίου σύνθεση.
Περίληψη:
Υπεξαγωγή εγγράφου (άρθρ. 222 του ΠΚ). Στοιχεία του εγκλήματος. Για την πληρότητα της αιτιολογίας απαιτείται να προσδιορίζεται στην καταδικαστική απόφαση, μεταξύ των άλλων, και ο σκοπός βλάβης του παθόντος και σε τι συνίσταται η βλάβη αυτή. Αναπλήρωση δικαστή Τριμελούς Πλημμελειοδικείου από πάρεδρο, ειρηνοδίκη ή πταισματοδίκη. Στα δικαστήρια στα οποία οι συνθέσεις, δεν ορίζονται με κλήρωση, για την ανωτέρω αναπλήρωση απαιτείται η έκδοση πράξεως του δικαστή που διευθύνει το δικαστήριο, η οποία πράξη πρέπει να μνημονεύεται στην απόφαση, αλλιώς προκαλείται απόλυτη ακυρότητα, λόγω κακής συνθέσεως του δικαστηρίου που ιδρύει τον από το άρθρο 510 § 1 στοιχ. Α του ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως. Αναιρείται η προσβαλλόμενη απόφαση, αφενός γιατί δεν προσδιορίζεται με αναφορά σχετικών περιστατικών ο σκοπός βλάβης του εγκαλούντος και σε τι συνίσταται η βλάβη αυτή και αφετέρου γιατί αναπληρώθηκε δικαστής του δικαστηρίου από ειρηνοδίκη, χωρίς να αναφέρεται στην απόφαση η πράξη αναπλήρωσης.
Αριθμός 614/2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Θεοδώρα Γκοΐνη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Φράγκο, Ιωάννη Παπαδόπουλο - Εισηγητή, Ιωάννη Γιαννακόπουλο και Ανδρέα Ξένο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 17 Φεβρουαρίου 2010, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αθανασίου Κατσιρώδη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και του Γραμματέως Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου ..., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Ιωάννη Σφακιωτάκη, περί αναιρέσεως της 2173/2009 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Χανίων.
Με πολιτικώς ενάγοντα τον Ψ1, κατοίκου Η.Π.Α. και προσωρινά στο ... που εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο του Διονυσία Μουζάκη.
Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Χανίων, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 26 Αυγούστου 2009 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1250/2009.
Αφού άκουσε
Τους πληρεξουσίους δικηγόρους των διαδίκων, που ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά την έννοια του άρθρου 222 ΠΚ για τη θεμελίωση του εγκλήματος της υπεξαγωγής εγγράφου απαιτούνται: α) έγγραφο δημόσιο ή ιδιωτικό κατά την έννοια του άρθρου 13 εδ. γ' ΠΚ προορισμένο η πρόσφορο έστω και ως δικαστικό τεκμήριο, να αποδείξει γεγονός που έχει έννομη σημασία, β) απόκρυψη, βλάβη ή καταστροφή του εγγράφου, γ) να μην είναι κύριος ή αποκλειστικός κύριος του εγγράφου ο δράστης ή να είναι μεν κύριος αυτού αλλά να έχει υποχρέωση κατά τις διατάξεις του ΑΚ προς παράδοση ή επίδειξη σε άλλον και δ) να ενήργησε ο δράστης προς τον σκοπό της βλάβης τρίτου, δηλαδή του κυρίου ή συγκυρίου του εγγράφου ή αυτού που δικαιούται απλώς στην επίδειξη ή παράδοσή του, αδιάφορα αν επιτεύχθηκε ο σκοπός αυτός, αφού το έγκλημα αυτό είναι απλώς διακινδύνευση, που αποσκοπεί στην αχρήστευση του εγγράφου ως αποδεικτικού μέσου χωρίς να προσαπαιτείται και η επίτευξη βλάβης η οποία μπορεί να είναι είτε περιουσιακή είτε υλική και να αφορά οποιοδήποτε πρόσωπο. Εξάλλου η καταδικαστική απόφαση στερείται της επιβαλλόμενης από τα άρθρα 93 § 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠοινΔ ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 § 1 στοιχ. Δ' του ίδιου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, όταν δεν εκτίθενται σ'αυτήν, με πληρότητα, σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά, τα πραγματικά περιστατικά, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, για το οποίο κηρύχθηκε ένοχος ο κατηγορούμενος, οι αποδείξεις που τα θεμελίωσαν και οι νομικοί συλλογισμοί, με τους οποίους έγινε η υπαγωγή των πραγματικών περιστατικών που αποδείχθηκαν στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόσθηκε.
Περαιτέρω, κατά το άρθρο 4 § 1 εδαφ. γ' του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και καταστάσεως Δικαστικών Λειτουργών (Ν. 1756/1988), όπως ισχύει, το Πολυμελές Πρωτοδικείο ή Τριμελές Πλημμελειοδικείο συγκροτείται από πρόεδρο πρωτοδικών και δύο πρωτοδίκες, κατά δε την παραγ. 3 του ίδιου άρθρου, κατά τις συνεδριάσεις των πολυμελών δικαστηρίων προεδρεύει ο ανώτερος κατά βαθμό ή, αν δεν υπάρχει ή κωλύεται, ο αρχαιότερος δικαστής. Στο
άρθρο 5 § 1 του ίδιου Κώδικα, προβλέπεται η αναπλήρωση των δικαστών και ορίζεται ότι αν δεν υπάρχουν, απουσιάζουν ή κωλύονται οι δικαστές, αναπληρώνονται ένας μόνον πρωτοδίκης πολυμελούς πρωτοδικείου ή τριμελούς πλημμελειοδικείου από πάρεδρο ή ειρηνοδίκη ή πταισματοδίκη της περιφέρειάς του. Οι αναπληρωτές αυτοί ορίζονται με πράξη του δικαστή που διευθύνει το δικαστήριο. Από τις εν λόγω διατάξεις συνάγεται ότι κατά τις συνεδριάσεις των πολυμελών ποινικών δικαστηρίων, όταν οι συνθέσεις τους δεν ορίζονται με κλήρωση, (οπότε έχει εφαρμογή το άρθρο 17 του ίδιου κώδικα), ο πρόεδρος αναπληρώνεται από τον αρχαιότερο δικαστή, χωρίς να απαιτείται έκδοση πράξεως αναπληρώσεως, στην περίπτωση δε αναπληρώσεως πλημμελειοδίκη τριμελούς πλημμελειοδικείου από ειρηνοδίκη απαιτείται να εκδίδεται σχετική πράξη από τον διευθύνοντα το δικαστήριο δικαστή, η οποία και να μνημονεύεται στην απόφαση. Η μνεία της πράξεως αναπληρώσεως στην απόφαση υποδηλώνει τη συνδρομή νόμιμου προς αναπλήρωση λόγου που ερευνήθηκε από τον διευθύνοντα δικαστή και αναφέρεται στην πράξη του. Αν δεν αναφέρεται στην απόφαση η πράξη αναπλήρωσης, προκαλείται απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο λόγω κακής συνθέσεως του δικαστηρίου κατά το άρθρο 171 παρ. 1 περίπτ. α' του ΚΠΔ και ιδρύεται ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α του ίδιου Κώδικα λόγος αναιρέσεως.
Στην προκειμένη περίπτωση το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Χανίων που δίκασε ως δευτεροβάθμιο δικαστήριο, δέχτηκε με την προσβαλλόμενη υπ' αριθ. 2173/2009 απόφασή του, ότι από τα αποδεικτικά μέσα που κατ' είδος αναφέρει, αποδείχτηκαν τα παρακάτω περιστατικά: "Το Δικαστήριο πείστηκε ότι ο εκκαλών το έτος 2004 στα ..., με σκοπό να βλάψει άλλον, απέκρυψε, έβλαψε ή κατάστρεψε έγγραφο, του οποίου δεν ήταν κύριος ή δεν ήταν αποκλειστικός κύριος ή που άλλος είχε δικαίωμα και ειδικότερα ο εκκαλών με σκοπό να βλάψει το μηνυτή Ψ1 κατάστρεψε με πρόθεση και συγκεκριμένα έσκισε την υπ' αρ. ... οικοδομική άδεια, η οποία έδιδε το δικαίωμα στο μηνυτή να προβεί στο κλείσιμο της βεράντας και στην αλλαγή χρήσης του ισογείου ορόφου επί του ακινήτου του, που βρίσκεται στην οδό .... της πόλεως των ....
Για τους λόγους αυτούς πρέπει να κηρυχθεί ένοχος και να του αναγνωρισθούν οι ελαφρυντικές περιστάσεις του άρθρου 84§α του Π.Κ. δεδομένου ότι ο εκκαλών μέχρι τον ανωτέρω χρόνο έζησε έντιμη ατομική, οικογενειακή, επαγγελματική και γενικά κοινωνική ζωή". Περαιτέρω στο διατακτικό της η απόφαση όρισε τα εξής: "
Κηρύσσει ένοχο τον εκκαλούντα για το ότι το έτος 2004 στα ..., με σκοπό να βλάψει, άλλον, απέκρυψε έβλαψε η κατάστρεψε έγγραφο, του οποίου δεν ήταν κύριος ή δεν ήταν αποκλειστικός κύριος ή που άλλος είχε δικαίωμα και ειδικότερα ο εκκαλών με σκοπό να βλάψει το μηνυτή Ψ1 κατάστρεψε με πρόθεση και συγκεκριμένα έσκισε την υπ' αρ. ... οικοδομική άδεια, η οποία έδιδε το δικαίωμα στο μηνυτή να προβεί στο κλείσιμο της βεράντας και στην αλλαγή χρήσης του ισογείου ορόφου επί του ακίνητου του, που βρίσκεται στην οδό .... της πόλεως των ...". Ακολούθως το Δικαστήριο καταδίκασε τον ήδη αναιρεσείοντα σε ποινή φυλακίσεως τεσσάρων (4) μηνών, την εκτέλεση της οποίας ανέστειλε επί τριετίαν. Με αυτά που δέχτηκε και όρισε το δικάσαν Τριμελές Πλημμελειοδικείο Χανίων, δεν διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφασή του την απαιτούμενη από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, γιατί δεν αναφέρει τα πραγματικά περιστατικά στα οποία στήριξε την κρίση του για το σκοπό του αναιρεσείοντος να βλάψει τον εγκαλούντα, ούτε προσδιορίζει σε τι συνίσταται η βλάβη αυτή, στοιχεία που είναι απαραίτητα για τη θεμελίωση του εγκλήματος της υπεξαγωγής εγγράφου, για το οποίο τον καταδίκασε. Επομένως ο σχετικός λόγος αναιρέσεως από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ του ΚΠΔ, είναι βάσιμος. Περαιτέρω προκύπτει από την απόφαση, ότι στη σύνθεση του Δικαστηρίου, του οποίου τα μέλη δεν ορίζονται με κλήρωση, μετείχε η Ειρηνοδίκης Νίκη Τωμαδάκη, χωρίς να αναφέρεται στην απόφαση ούτε η πράξη του διευθύνοντος το Δικαστήριο δικαστή για τον ορισμό της ως αναπληρωματικής δικαστή ούτε το δικαστήριο στο οποίο είναι αυτή διορισμένη, ώστε να μη δημιουργείται αμφιβολία, ότι αυτή υπηρετούσε πράγματι στην περιφέρεια του Πρωτοδικείου Χανίων. Επομένως, προκλήθηκε απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο, γιατί δεν τηρήθηκαν οι προαναφερθείσες διατάξεις που καθορίζουν τη σύνθεση του δικαστηρίου και έτσι ο σχετικός λόγος αναιρέσεως από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α του ΚΠΔ, είναι βάσιμος. Μετά από αυτά πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, του οποίου είναι εφικτή η συγκρότηση από δικαστές άλλους, από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως (άρθρο 519 του ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αριθ. 2173/2009 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Χανίων. Και
Παραπέμπει την υπόθεση, για νέα συζήτηση, στο ίδιο Δικαστήριο, συγκροτούμενο από δικαστές άλλους, από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 17 Μαρτίου 2010.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 22 Μαρτίου 2010.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ