Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Ανθρωποκτονία από αμέλεια, Αμέλεια.
Περίληψη:
Αναίρεση κατά αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου που κατεδίκασε τον ήδη αναιρεσείοντα για ανθρωποκτονία από μη συνειδητή αμέλεια σε οδικό τροχαίο ατύχημα. Γίνεται δεκτή κατ' ουσία η αίτηση αναιρέσεως για τους βάσιμους από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ΄ ΚΠΔ λόγους για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας λόγω αντιφατικών παραδοχών ως προς την υπαιτιότητα του κατηγορουμένου και για έλλειψη νομίμου βάσεως της προσβαλλόμενης αποφάσεως συνεπεία αντιφάσεων μεταξύ σκεπτικού και διατακτικού ως προς την αμελή συμπεριφορά του κατηγορουμένου και δη ως προς το ότι η σύγκρουση των δύο αντιθέτως κινουμένων οχημάτων σε επαρχιακή οδό έγινε στο μέσο της οδού και επί της διαχωριστικής γραμμής όπως αναφέρεται στο σκεπτικό ή στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας, όπου εισήλθε ο αναιρεσείων λόγω απώλειας του ελέγχου του οχήματός του και συγκρούσθηκε με το αντιθέτως κινούμενο ΙΧΕ αυτοκίνητο όπως αναφέρεται στο διατακτικό και για επιπλέον παραδοχές αμελούς συμπεριφοράς για τις οποίες γίνεται μνεία στο διατακτικό (μη ρύθμιση ταχύτητας του οχήματος που οδηγούσε, οδήγηση υπό την επήρεια οινοπνεύματος) για τις οποίες δεν υπάρχουν αντίστοιχες παραδοχές για τα πραγματικά γεγονότα που επιστηρίζουν αυτά στο σκεπτικό.
Αριθμός 612/2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Θεοδώρα Γκοΐνη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Φράγκο, Ιωάννη Παπαδόπουλο, Ιωάννη Γιαννακόπουλο και Ανδρέα Ξένο- Εισηγητή, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 10 Φεβρουαρίου 2010, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Νικολάου Τσάγγα (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και του Γραμματέα Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου ..., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Νικόλαο Χατζημιχάλη, περί αναιρέσεως της 1202/2009 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Κρήτης.
Με πολιτικώς ενάγοντα τον ..., που δεν παρέστη.
Το Τριμελές Εφετείο Κρήτης, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων-κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 26 Νοεμβρίου 2009 αίτησή του, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1742/2009.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 302 παρ.1 και 28 του ΠΚ, προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση του προβλεπομένου από αυτές εγκλήματος της ανθρωποκτονίας από αμέλεια, απαιτείται αντικειμενικά μεν πρόκληση θανάτωσης άλλου, υποκειμενικά δε α) η καταβολή από το δράστη της επιβαλλομένης κατ'αντικειμενική κρίση, προσοχής, την οποία κάθε μετρίως συνετός και ευσυνείδητος άνθρωπος οφείλει υπό τις ίδιες περιστάσεις να καταβάλει, βάσει των νομικών κανόνων, των συνηθειών που επικρατούν στις συναλλαγές και της κοινής πείρας και λογικής και β) δυνατότητα αυτού, βάσει των προσωπικών περιστάσεων, γνώσεων και ικανοτήτων του, να προβλέψει και αποφύγει το αξιόποινο αποτέλεσμα, το οποίο από έλλειψη της προαναφερομένης προσοχής, είτε δεν προέβλεψε (άνευ συνειδήσεως αμέλεια) είτε το προέβλεψε ως δυνατό, πίστευε όμως ότι δεν θα επερχόταν (ευσυνείδητη αμέλεια) και, ακόμη, να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της πράξεως ή παραλείψεως του δράστη και του αποτελέσματος. Η τυχόν συντρέχουσα συνυπαιτιότητα του παθόντος δεν αναιρεί την ύπαρξη αμελείας του δράστη και την ποινική ευθύνη του, εκτός εάν αυτή συνετέλεσε αποκλειστικώς στο αποτέλεσμα που επήλθε, οπότε αίρεται ο αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της ενεργείας ή παραλείψεως του δράστη και του αποτελέσματος.
Εξ άλλου έλλειψη της κατά τα άρθρα 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 ΚΠοινΔ ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, η οποία ιδρύει λόγο αναιρέσεως της αποφάσεως κατά το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ.Δ' ΚΠοινΔ, υπάρχει, προκειμένου για καταδικαστική απόφαση, όταν δεν αναφέρονται σ'αυτήν, με σαφήνεια και πληρότητα, και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις που θεμελίωσαν τα περιστατικά αυτά και οι σκέψεις με τις οποίες έγινε η υπαγωγή τους στις εφαρμοσθείσες ουσιαστικές ποινικές διατάξεις. Εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου που ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ.ε' ΚΠοινΔ λόγο αναιρέσεως, συντρέχει και στην περίπτωση κατά την οποία το δικαστήριο της ουσίας παραβίασε ουσιαστική ποινική διάταξη εκ πλαγίου για το λόγο ότι στο πόρισμα της αποφάσεως του, που περιλαμβάνεται στο σκεπτικό σε συνδυασμό με το διατακτικό αυτής και ανάγεται στα στοιχεία και την ταυτότητα του εγκλήματος έχουν εμφιλοχωρήσει ασάφειες, αντιφάσεις και λογικά κενά, με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος από τον 'Αρειο Πάγο της ορθής ή μη εφαρμογής του νόμου, οπότε ή η απόφαση στερείται νομίμου βάσεως. Στην προκειμένη περίπτωση, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, το Τριμελές Εφετείο Κρήτης, που δίκασε σε δεύτερο βαθμό, μετά από εκτίμηση των αναφερομένων κατ'είδος αποδεικτικών μέσων, δέχθηκε κατά την αναιρετικώς ανέλεγκτη περί τα πράγματα κρίση του, ότι αποδείχθηκαν τα ακόλουθα. Κατά τις πρώτες πρωϊνές ώρες (περί την 03.45') της 28/7/2002 στη χιλιομετρική θέση 3,5 της Νέας Επαρχιακής οδού ... που ήταν οδός διπλής κατευθύνσεως με οδόστρωμα πλάτους 8,5 μέτρων, με μία λωρίδα κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση και σε σημείο με ελαφρά κατωφέρεια προς ...έγινε σφοδρή σύγκρουση του κινουμένου προς την κατεύθυνση αυτή και οδηγούμενου από τον εκκαλούντα Ι.Χ. φορτηγού αυτοκινήτου με αριθμό κυκλοφορίας ...με το κινούμενο προς την αντίθετη κατεύθυνση Ι.Χ. επιβατηγό αυτοκίνητο πουν οδηγούσε ο Ψ1. Αποτέλεσμα της συγκρούσεως αυτής ήταν ο θανάσιμος τραυματισμός του τελευταίου αυτού οδηγού, του οποίου επήλθε ο θάνατος συνεπεία των βαρυτάτων κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων καθώς και των κακώσεων θώρακος και κοιλίας. Τα οχήματα συγκρούσθηκαν μεταξύ τους με την εμπρόσθια πλάγια αριστερή πλευρά τους, αντίστοιχα στο μέσον του οδοστρώματος και επί της διπλής διαχωριστικής γραμμής των δύο αντιθέτων ρευμάτων κυκλοφορίας, σε τμήμα της οδού, όπου δεν υπήρχε εγκατάσταση φωτισμού και υπό συνθήκες ψιλής βροχής με ολισθηρότητα του οδοστρώματος. Το σημείο συγκρούσεως προκύπτει, μεταξύ άλλων και από την αναγνωσθείσα έκθεση εξετάσεως της μάρτυρα ..., αυστριακής υπηκοότητας, που φέρεται ως αυτόπτης, η οποία κατέθεσε ότι κατά τη στιγμή της συγκρούσεως προπορευόταν κινούμενη με το όχημά της προς την ίδια κατεύθυνση με τον εκκαλούντα και ότι το όχημα του συγκρούστηκε με το αντιθέτως κινούμενο του θανόντος στη μέση του δρόμου. Στο σημείο αυτό, δηλαδή στο μέσον του οδοστρώματος και επί της διαχωριστικής γραμμής των αντιθέτων ρευμάτων κυκλοφορίας εμφανίζεται το σημείο συγκρούσεως στην έκθεση αυτοψίας και το σχεδιάγραμμα του Τ.Τ. ...κατά την εκεί μετάβαση σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά το ατύχημα πριν να μετακινηθούν τα οχήματα από την τελική τους θέση. Επίσης, στην έκθεση αυτοψίας και στο σχεδιάγραμμα του τόπου του ατυχήματος αποτυπώνεται χαραγή στο οδόστρωμα μήκους 1,20 μ. σε απόσταση 1 μ, από τη διαχωριστική γραμμή και εκτιμάται ως προερχόμενη από τη στεφάνη του αριστερού τροχού του οδηγουμένου από τον εκκαλούντα οχήματος. Για την πρόκληση του ατυχήματος και τον επελθόντα κατ'αυτό θάνατο του προαναφερομένου οδηγού βαρύνεται με υπαιτιότητα (αμέλεια) ο εκκαλών, διότι έβαινε αντικανονικά κοντά στη διαχωριστική γραμμή και όχι στο άκρο δεξιό του ρεύματος πορείας του και οδηγούσε χωρίς τον πλήρη έλεγχο του οχήματός του ανάλογα με τις επικρατούσε συνθήκες (νύκτα, σκότος, ολισθηρότητα του οδοστρώματος από βροχή, ελαφρά στροφή και κατωφέρεια στην πορεία του) και επομένως πρέπει να κηρυχθεί ένοχος της ανθρωποκτονίας από αμέλεια. Με βάση τις παραδοχές αυτές το Τριμελές Εφετείο Κρήτης κήρυξε τον ήδη αναιρεσείοντα ένοχο ανθρωποκτονίας από μη συνειδητή αμέλεια και τον καταδίκασε σε ποινή φυλακίσεως δέκα (10) μηνών, ανασταλείσα επί τριετία και συγκεκριμένα (κατά τα αναφερόμενα στο διατακτικό της προσβαλλομένης αποφάσεως), διότι στις 28-7-2002 περί ώρα 03.45 στο 3,5 χιλιόμετρο της επαρχιακής οδού ... από αμέλεια του δηλαδή από έλλειψη της προσοχής την οποία όφειλε από τις περιστάσεις και μπορούσε να καταβάλει, δεν προέβλεψε το αξιόποινο αποτέλεσμα που προκάλεσε η πράξη του και προξένησε το θάνατο άλλου, οδηγούσε δε το με αριθμό κυκλοφορίας ... ΙΧΕ αυτοκίνητο επί της ανωτέρω οδού με κατεύθυνση προς ...υπό την επήρεια οινοπνεύματος και χωρίς σύνεση και με διαρκώς τεταμένη την προσοχή του, καθόσον δεν εκινείτο στο δεξιό του οδοστρώματος ούτε ρύθμισε την ταχύτητα του οχήματός του λαμβάνοντας υπόψη τις επικρατούσες συνθήκες και ιδιαίτερα την κατάσταση του οδοστρώματος το οποίο ήταν ολισθηρό λόγω βροχοπτώσεως, με αποτέλεσμα να απωλέσει τον έλεγχο του οχήμάτός του, να εισέλθει στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας παραβιάζοντας τη διπλή διαχωριστική γραμμή και να συγκρουσθεί με το αντιθέτως κινούμενο υπ'αριθμ. ...ΙΧΕ αυτοκίνητο που οδηγούσε ο Ψ1 και από τη σύγκρουση των οχημάτων τραυματίσθηκε θανάσιμα ο οδηγός του δεύτερου οχήματος, ο οποίος υπέστη βαρύτατες κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις που αιτιακά οδήγησαν στο θάνατό του. 'Ετσι όμως που έκρινε η προσβαλλόμενη απόφαση δεν περιέχει την από το Σύνταγμα και τον ΚΠοινΔ απαιτούμενη ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αλλά περιέχει αντιφατικές παραδοχές ως προς τα προκύψαντα περιστατικά που συγκροτούν την υπαιτιότητα του αναιρεσείοντος στο επίμαχο αυτοκινητικό ατύχημα και στερείται επί πλέον και νομίμου βάσεως λόγω των αντιφάσεων αυτών που διαλαμβάνονται στο σκεπτικό σε σχέση με το διατακτικό ως προς την αμέλεια του ήδη αναιρεσείοντος. Ειδικότερα κατά τις παραδοχές του δευτεροβαθμίου δικαστηρίου που περιέχονται στο σκεπτικό της από τα αναφερόμενα αποδεικτικά μέσα το σημείο συγκρούσεως του φορτηγού αυτοκινήτου που οδηγούσε ο θανατωθείς κατά το άνω οδικό τροχαίο ατύχημα προκύπτει ότι ήταν στη μέση του δρόμου στον οποίο εκινούντο τα αντιθέτως κινούμενα επ'αυτού οχήματα και ειδικότερα στο μέσον του οδοστρώματος και επί της διαχωριστικής γραμμής των αντιθέτων ρευμάτων κυκλοφορίας. Επίσης κατά τα γενόμενα δεκτά στο σκεπτικό της προσβαλλόμενης αποφάσεως ο ήδη αναιρεσείων οδηγούσε βαίνοντας κοντά στη διαχωριστική γραμμή των δύο ρευμάτων κυκλοφορίας, χωρίς τον πλήρη έλεγχο του οχήματός του, ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες (νύκτα, σκότος, ολισθηρότητα του οδοστρώματος από βροχή ελαφρά στροφή και κατωφέρεια στην πορεία του) ενώ αντιφατικά προς τα παραπάνω στο διατακτικό της αποφάσεως γίνεται δεκτό ότι η σύγκρουση των δύο οχημάτων έγινε αφού εισήλθε ο αναιρεσείων με το αυτοκίνητο που οδηγούσε στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας παραβιάζοντας τη διπλή διαχωριστική γραμμή και ότι η αμελής συμπεριφορά του κατά την οδήγηση στις 28/7/2002 ώρα 03.45 του ... αυτοκινήτου (που αναφέρεται ως ΙΧΕ και όχι ως φορτηγό, όπως στο σκεπτικό) στην επαρχιακή οδό ...με κατεύθυνση προς ...συνίστατο, πέραν του ότι δεν εκινείτο στο άκρο δεξιό του οδοστρώματος, στο ότι οδηγούσε υπό την επήρεια οινοπνεύματος, χωρίς στο σκεπτικό να υπάρχει παραδοχή για το ότι οδηγούσε ο αναιρεσείων υπό την επίδραση τέτοιας ουσίας) και ότι δεν ρύθμισε την ταχύτητα του αυτοκινήτου του (χωρίς να αναφέρει ποια ταχύτητα είχε αυτός αναπτύξει κατά τη διέλευσή του από το άνω σημείο της άνω επαρχιακής οδού) καθώς και ότι απώλεσε ο ίδιος τον έλεγχο του οχήματος και έτσι εισήλθε στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας και έγινε η σύγκρουση με το αντιθέτως κινούμενο ΙΧΕ αυτοκίνητο. Λόγω αυτών των αντιφατικών παραδοχών μεταξύ αιτιολογικού και διατακτικού ως προς το σημείο του οδοστρώματος στο οποίο έγινε η σύγκρουση των δύο αυτοκινήτων και των ασαφειών της προσβαλλομένης αποφάσεως ως προς τα πραγματικά περιστατικά που συγκροτούν την υπαιτιότητα του αναιρεσείοντος στο ατύχημα αυτό και το αξιόποινο αποτέλεσμα του που πρέπει να τελεί αντικειμενικά σε αιτιώδη σύνδεσμο με την αμελή συμπεριφορά που φέρεται ότι τον βαρύνει, είναι βάσιμος ο από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ.Δ' ΚΠοινΔ λόγος της κρινομένης αιτήσεως, κατά τις συναφείς προς τα ανωτέρω αιτιάσεις του αναιρεσείοντος, αλλά και ο από το στοιχ. Ε της ιδίας παραγράφου του άνω άρθρου περί ελλείψεως νομίμου βάσεως της προσβαλλομένης αποφάσεως συνεπεία των άνω αντιφάσεων μεταξύ σκεπτικού και του διατακτικού της λόγος αναιρέσεως, που ερευνάται κατ'άρθρο 511 ΚΠοινΔ αυτεπαγγέλτως από το παρόν δικαστήριο, εφόσον είναι παραδεκτή η αίτηση και περιέχεται βάσιμος λόγος αναιρέσεως σ'αυτή. Μετά ταύτα, παρελκούσης της ερεύνης των λοιπών λόγων, πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση και να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση περαιτέρω δε να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο αφού είναι δυνατή η συγκρότησή του από άλλους δικαστές εκτός εκείνων που δίκασαν προηγουμένως (άρθρο 519 ΚΠοινΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 1202/2009 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κρήτης. Και
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο, συντιθέμενο από δικαστές, άλλους, από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 10 Μαρτίου 2010. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 22 Μαρτίου 2010.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ