Θέμα
Αοριστία λόγου αναιρέσεως, Απόφαση αθωωτική, Αίτηση αναίρεσης Εισαγγελέα Α.Π..
Περίληψη:
Αναίρεση του Εισαγγελέα του Α.Π. για έλλειψη αιτιολογίας του σκεπτικού αθωωτικής, κατά πλειοψηφία, απόφασης. Ο λόγος αναίρεσης, έτσι όπως διατυπώνεται, με απλή αντιπαράθεση αιτιολογικού πλειοψηφίας και αιτιολογικού μειοψηφίας, χωρίς δηλαδή να αναφέρεται, σε τι ακριβώς συνίστανται οι ελλείψεις της αιτιολογίας είναι απαράδεκτος. Απορρίπτει αίτηση αναίρεσης.
Αριθμός 545/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Νικόλαο Ζαΐρη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Φράγκο, Γεώργιο Αδαμόπουλο, Ειρήνη Κιουρκτσόγλου-Πετρουλάκη - Εισηγήτρια και Μαρία Βασιλάκη, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 12 Μαρτίου 2013, με την παρουσία του Αντεισαγγελέως του Αρείου Πάγου Δημητρίου Δασούλα (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει την αίτηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου περί αναιρέσεως της αποφάσεως 817Α και 1403/2012 του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών. Με κατηγορούμενο τον Ι. Λ. του Α., κάτοικο ..., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Δημήτριο Κλειδαρά και πολιτικώς ενάγον το Ελληνικό Δημόσιο, που εδρεύει στην Αθήνα και εκπροσωπείται νόμιμα από τον Υπουργό των Οικονομικών και που στο ακροατήριο εκπροσωπήθηκε από τον Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους Βασίλειο Κορκίζογλου.
Το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου ζητεί τώρα την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην με αριθμό 24 και ημερομηνία 13 Ιουλίου 2012 έκθεση αναιρέσεως, η οποία συντάχθηκε ενώπιον της Γραμματέως του Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου και καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 882/2012.
Αφού άκουσε
Τους πληρεξουσίους δικηγόρους των διαδίκων που ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναιρέσεως.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά τη διάταξη του άρθρου 474 παρ. 2 ΚΠΔ "στην έκθεση (ασκήσεως του ενδίκου μέσου), πρέπει να διατυπώνονται και οι λόγοι για τους οποίους ασκείται το ένδικο μέσο". Από τη διάταξη αυτή σε συνδυασμό με εκείνη του άρθρου 462 ιδίου Κώδικα, προκύπτει ότι, προϋπόθεση του κύρους της αιτήσεως αναιρέσεως, κατά της αποφάσεως, είναι να περιέχεται σε αυτή, ισχυρός λόγος αναιρέσεως εκ των διαλαμβανομένων περιοριστικά στο άρθρο 510 ίδιου Κώδικα. Σε κάθε περίπτωση, ο λόγος αυτός πρέπει να είναι διατυπωμένος κατά τρόπο σαφή και ορισμένο, διότι διαφορετικά η αίτηση είναι απαράδεκτη, σύμφωνα με το άρθρο 476 παρ. 1 ΚΠΔ. Απλή παράθεση του κείμενου της σχετικής διατάξεως που προβλέπει το λόγο αναιρέσεως, χωρίς αναφορά των περιστατικών που θεμελιώνουν την επικαλούμενη πλημμέλεια, δεν αρκεί. Ειδικότερα, για το ορισμένο του από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Δ' του ΚΠΔ προβλεπόμενου λόγου αναιρέσεως για "έλλειψη από την απόφαση της ειδικής αιτιολογίας που επιβάλλει το Σύνταγμα", πρέπει στην έκθεση αναιρέσεως να προσδιορίζεται σε τι συνίσταται η έλλειψη αυτή σε σχέση με το συγκεκριμένο ή τα συγκεκριμένα πληττόμενα κεφάλαια της αποφάσεως, ποιες είναι οι τυχόν ελλείψεις ή ασάφειες ή οι αντιφατικές αιτιολογίες κλπ. (ΟλΑΠ 19/2001). Περαιτέρω, από τη διάταξη του άρθρου 505 παρ. 2 εδ. α' του ΚΠΔ προκύπτει ότι ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου δικαιούται να ζητήσει την αναίρεση οποιασδήποτε καταδικαστικής ή αθωωτικής αποφάσεως, οποιουδήποτε ποινικού δικαστηρίου και για όλους τους λόγους που αναφέρονται στη διάταξη του άρθρου 510 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και αυτός της ελλείψεως της απαιτούμενης από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 ΚΠΔ ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, που προαναφέρθηκε. Ειδικά, προκειμένου για αθωωτική απόφαση, ενόψει του τεκμηρίου της αθωότητας, που θεσπίζεται και από τη διάταξη του άρθρου 6 παρ. 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ν.δ. 53/1974), και δεδομένου ότι στην ποινική δίκη αντικείμενο αποδείξεως αποτελεί η ενοχή και όχι η αθωότητα του κατηγορουμένου, τέτοια έλλειψη αιτιολογίας, που ιδρύει τον εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως, υπάρχει είτε όταν δεν εκτίθενται στην απόφαση καθόλου ή εκτίθενται ελλιπώς ή κατά τρόπο ασαφή τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία, είτε όταν δεν αιτιολογεί το δικαστήριο γιατί δεν πείσθηκε για την ενοχή του κατηγορουμένου από τα αποδεικτικά μέσα που αναφέρονται στα πρακτικά.
Στην προκείμενη περίπτωση, με την κρινόμενη αίτηση αναιρέσεως, του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, πλήττεται η υπ' αριθ. 817Α και 1403/2012 απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών, που δίκασε κατ' έφεση, με την οποία, κατά πλειοψηφία, κηρύχθηκε αθώος, ο κατηγορούμενος -αναιρεσίβλητος, της αποδιδόμενης σ' αυτόν αξιόποινης πράξεως, του ότι, με την ιδιότητα του Δημάρχου Νέας Μάκρης Αττικής, εκ προθέσεως, κατ' εξακολούθηση, υποβάθμισε και ρύπανε το περιβάλλον συνεπεία παρανόμου απορρίψεως στερεών αποβλήτων σε σημείο της περιοχής του άνω Δήμου, ήτοι για παράβαση των διατάξεων των άρθρων, 28,29, 30 του Ν. 1650/1986 σε συνδ. με το άρθρο 98 Π.Κ. Με τον, από το άρθρο 510§1 στοιχ. Δ' ΚΠΔ, μοναδικό λόγο της κρινόμενης αιτήσεως αναιρέσεως, πλήττεται το σκεπτικό της πλειοψηφίας της παραπάνω απόφασης, με το οποίο κηρύχθηκε αθώος ο κατηγορούμενος, κατά λέξη, γιατί στερείται της επιβαλλόμενης από το Σύνταγμα και συγκεκριμένα από το άρθρο 93 παρ.3 αυτού σε συνδυασμό με το άρθρο 139 Κ.Π.Δ. ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, όπως τούτο προκύπτει από το ελλιπές σκεπτικό της πλειοψηφίας που κατά λέξη έχει ως εξής: " Περαιτέρω, από τις καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας ....καθώς και από όλη την αποδεικτική διαδικασία αποδείχθηκε ότι κατά το χρονικό διάστημα από 16-6-2004 μέχρι και 31-8-2006 πλην της επί μέρους πράξεως της 22-2-2005, εναποτέθηκαν απορρίμματα φυτικής προελεύσεως και δη κλάδοι, χόρτα αλλά και άχρηστα υλικά οικοδομών κατεστραμμένα έπιπλα στους χώρους της πρώην Αμερικανικής βάσεως της Νέας Μάκρης. Όμως, τα παραπάνω δεν αποδείχθηκαν ότι ερρίφθησαν με εντολή του κατηγορουμένου Δημάρχου τότε Νέας Μάκρης Αττικής, αλλά από εργολάβους και κατοίκους της περιοχής. Οι επιθεωρητές περιβάλλοντος όπως προκύπτει από τις καταθέσεις τους ουδέν σχετικό με την παρουσία των αποβλήτων του Δημάρχου διαπίστωσαν, η δε μάρτυς Κ. Σ. κατέθεσε ότι έβλεπε φορτηγά να αδειάζουν απόβλητα (οικιακά απορρίμματα), όμως χωρίς να φέρουν πινακίδες, ώστε να βεβαιωθεί η κυριότης των φορτηγών αυτών από το Δήμο Νέας Μάκρης. Εκείνο που αποδείχθηκε είναι ότι παρόλο που ο χώρος της Αμερικανικής βάσης ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο και στη διαχείριση της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου ο Δήμαρχος εναπόθετε χώματα πάνω στα ριφθέντα κλαδιά προκειμένου να αποφευχθούν οι πυρκαγιές. Κατόπιν των ανωτέρω δεν αποδείχθηκε ότι τέλεσε τις παραπάνω αξιόποινες πράξεις και πρέπει να κηρυχθεί αθώος".
Περαιτέρω καθίσταται έτι περισσότερο εμφανής η διαφορά μεταξύ του ελλιπούς σκεπτικού της πλειοψηφίας που τον αθώωσε συγκρινόμενο με το σκεπτικό της μειοψηφίας που ετάχθη υπέρ της ενοχής του αθωωθέντος κατηγορουμένου, το οποίο ειδικά και εμπεριστατωμένα αιτιολογημένο σκεπτικό μειοψηφίας έχει ως ακολούθως "Κατά τη γνώμη όμως της μειοψηφίας και συγκεκριμένα κατά τη γνώμη της Προέδρου Π. Ζ., ο κατηγορούμενος έπρεπε να κηρυχθεί ένοχος κατ' εξακολούθηση για την πράξη για την οποία κατηγορείται και για το χρονικό διάστημα από 16-6-2004 μέχρι και 31-8-2006 (πλην της 22-2-2005). Ειδικότερα, από τα ίδια ως άνω αποδεικτικά στοιχεία αποδείχθηκαν, κατά τη γνώμη της μειοψηφίας, τα εξής: Κατά το χρονικό διάστημα από 16-6-2004 μέχρι και 31-8-2006 (πλην της 22-2-2005) ο κατηγορούμενος, ενώ ήταν Δήμαρχος Νέας Μάκρης Αττικής, από πρόθεση, προέβη σε ρύπανση και υποβάθμιση του περιβάλλοντος στην περιοχή του Δήμου Νέας Μάκρης Αττικής με το να δημιουργήσει και να λειτουργήσει στην περιοχή Μπρέξιζα και εντός του χώρου της πρώην Αμερικανικής Βάσης, χώρο ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων αλλά και με το να ανέχεται τη ρήψη από τρίτους τέτοιων αποβλήτων, χωρίς ωστόσο να έχει μεριμνήσει για την εκπόνηση προηγουμένως Μελέτης Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης του χώρου. Ο χώρος αυτός βρίσκεται εντός της Β' ζώνης προστασίας του Αρχαιολογικού χώρου Μπρέξιζας και γειτονεύει με την Α' ζώνη προστασίας του αρχαιολογικού χώρου, με την πυροσβεστική υπηρεσία και με το χώρο που έχει παραχωρηθεί από την ΚΕΔ στο Δήμο Νέας Μάκρης για τη δημιουργία αθλητικού κέντρου, απέχει δε 200 μ. περίπου από τα σπίτια και 200 μ. περίπου από τη θάλασσα. Πιο συγκεκριμένα, στο χώρο αυτό, που κάλυπτε έκταση περίπου 20 στρεμμάτων, κατ' εντολή του κατηγορουμένου εισέρχονταν αρχικά από την είσοδο της πυροσβεστικής υπηρεσίας και αργότερα από άλλη είσοδο, ευρισκόμενη στις αθλητικές εγκαταστάσεις, φορτηγά του Δήμου και εναπόθεταν στερεά απόβλητα, όπως κλαδιά, που οι αρμόδιοι υπάλληλοι του Δήμου συνέλεγαν από τα δένδρα της περιοχής του Δήμου, έπιπλα, στρώματα, λάστιχα, πλαστικές καρέκλες, οικιακές συσκευές, υλικά οικοδομών και κατεδαφίσεων κλπ., όπως και άλλα άχρηστα αντικείμενα. Επίσης, με την ανοχή του κατηγορουμένου εισέρχονταν και φορτηγά τρίτων, όπως της εταιρείας Χωματουργικών Εργασιών με την επωνυμία "Αδελφοί Μ. Ο.Ε." και εναπόθεταν ίδια με τα παραπάνω απορρίμματα. Επειδή δε ο όγκος των άχρηστων αυτών υλικών ήταν μεγάλος, το ύψος του μπαζώματος είχε φθάσει σε ορισμένα σημεία μέχρι και τα τρία μέτρα, γι' αυτό και με εντολή του κατηγορουμένου τα υλικά αυτά καλύπτονταν με χώμα, που μετέφεραν επίσης φορτηγά του Δήμου, ή καίγονταν. Οι ίδιες αυθαίρετες παρεμβάσεις γίνονταν και στο παρακείμενο ρέμα Ροκφέλερ, αλλά και στην παραρεμάτιο περιοχή. Αποτέλεσμα των παράνομων αυτών ενεργειών ήταν : α) να προκαλούνται συχνά πυρκαγιές, θέτοντας σε κίνδυνο την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά του τόπου, δεδομένου ότι ο Αρχαιολογικός χώρος βρισκόταν σε κοντινή απόσταση, β) να ρυπαίνεται και να υποβαθμίζεται το περιβάλλον και η ποιότητα διαβίωσης των κατοίκων και να δημιουργούνται κίνδυνοι για την υγεία αυτών, διότι λόγω του μεγάλου όγκου των μπαζών ο χώρος δεν μπορούσε να διατηρηθεί καθαρός (εμφανίσθηκαν ποντίκια), ενώ λόγω της μικράς απόστασης του χώρου από τη θάλασσα, υπήρχε κίνδυνος, σε περίπτωση έντονων βροχοπτώσεων, να υπάρξει διαρροή των στραγγισμάτων στο θαλάσσιο οικοσύστημα με άμεσο κίνδυνο για την υγεία όσων διέμεναν πλησίον του χώρου. Επίσης, η μη απρόσκοπτη ροή των υδάτων στο ρέμα, λόγω της ρίψης μπαζών, μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα στην απορροή των υδάτων με εντεύθεν αυξημένο τον κίνδυνο πρόκλησης πλημμύρων. Επί πλέον υπήρχε και κίνδυνος ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα. Πέραν αυτών, από τις παραπάνω παράνομες ενέργειες, μειώθηκε η αισθητική εικόνα της περιοχής λόγω της ύπαρξης των όγκων των μπαζών και της προκληθείσης εξ αιτίας αυτών αλλοίωσης της φυσικής βλάστησης της περιοχής.
Οι επανειλημμένες διαμαρτυρίες και καταγγελίες κατοίκων της περιοχής αλλά και άλλων αρμόδιων υπηρεσιών δεν είχαν αποτέλεσμα, διότι ο κατηγορούμενος δεν σταμάτησε τις παράνομες αυτές ενέργειες, αν και γνώριζε ότι αυτές προκαλούσαν ρύπανση και υποβάθμιση του περιβάλλοντος όπως και κίνδυνο για την υγεία των κατοίκων της περιοχής. Ενόψει όλων αυτών ο κατηγορούμενος έπρεπε, κατά τα προεκτεθέντα, να κηρυχθεί ένοχος και να απορριφθεί ο ισχυρισμός αυτού περί εφαρμογής της παρ. 6 του άρθρου 28 του Ν. 1650/1986, διότι από τα προαναφερόμενα αποδεικτικά στοιχεία, δεν προέκυψε ότι αυτός περιόρισε ουσιωδώς τη ρύπανση ή την υποβάθμιση του περιβάλλοντος ή ότι με έγκαιρη αναγγελία του προς την αρχή συνετέλεσε αποτελεσματικά σε ουσιώδη μείωση των συνεπειών αυτών". Ως εκ τούτου συντρέχει εν προκειμένω περίπτωση να αναιρεθεί η υπ' αριθ. 817Α και 1403/2012 απόφαση του Α' πενταμελούς Εφετείου Αθηνών για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας (άρθρα 510 παρ.1 Δ' Κ.Π.Δ).
Ο λόγος όμως αυτός αναιρέσεως, περί έλλειψης ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας του αθωωτικού σκεπτικού της πλειοψηφίας, έτσι όπως διατυπώνεται, με απλή αντιπαράθεση αιτιολογικού πλειοψηφίας και αιτιολογικού μειοψηφίας, χωρίς δηλαδή να αναφέρεται, σε τι ακριβώς συνίστανται οι ελλείψεις της αιτιολογίας της πλειοψηφίας, είναι αόριστος και εκ τούτου απαράδεκτος, σύμφωνα και με όσα στην εν αρχή νομική σκέψη αναφέρθηκαν. Μετά από αυτά πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της η κρινόμενη αίτηση αναιρέσεως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 13 Ιουλίου 2012 (υπ' αριθμό εκθέσεως 24/2012) αίτηση του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, για αναίρεση της υπ' αριθ. 817Α' και 1403/2012, αποφάσεως του Α' Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών, κατά το σκέλος της που έκρινε αθώο, κατά πλειοψηφία, τον κατηγορούμενο - αναιρεσίβλητο Ι. Λ. του Α..
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 19 Μαρτίου 2013.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 9 Απριλίου 2013.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ