Θέμα
Αιτιολογίας επάρκεια, Ισχυρισμός αυτοτελής, Ναρκωτικά.
Περίληψη:
Ναρκωτικά. Ιδιότητα δράστη ως τοξικομανούς. Έννοια αυτής. Αίτηση αναίρεσης καταδικαστικής απόφασης απορριψάσης ισχυρισμό περί τοξικομανίας του κατηγορουμένου λόγω έλλειψης σχετικής αιτιολογίας. Απόρριψη της αναίρεσης λόγω του ότι η απόφαση περιείχε πλήρη αιτιολογία για τον ανωτέρω ισχυρισμό του κατηγορουμένου.
Αριθμός 1.725/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Εμμανουήλ Καλούδη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, ο οποίος ορίσθηκε με τη με αριθμό 42/2009 Πράξη του Προέδρου του Αρείου Πάγου (κωλυομένου του Αντιπροέδρου Αρείου Πάγου Γρηγορίου Μάμαλη), Νικόλαο Ζαΐρη, Νικόλαο Κωνσταντόπουλο, Παναγιώτη Ρουμπή - Εισηγητή και Κωνσταντίνο Φράγκο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 20 Μαΐου 2009, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα Αρείου Πάγου Γεωργίου Παντελή (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας του Αρείου πάγου) και του Γραμματέως Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Χ, κατοίκου ... και ήδη κρατουμένου στη Δικαστική Φυλακή ..., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Φίλιππο Φίλια, για αναίρεση της με αριθμό 43/2008 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Καλαμάτας.
Το Πενταμελές Εφετείο Καλαμάτας με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητά την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 7 Οκτωβρίου 2008 αίτησή του, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 251/2009.
Α φ ο ύ ά κ ο υ σ ε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα Αρείου Πάγου, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναιρέσεως.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 5 παρ. 1 περ. στ' και ζ' του ν.1729/1987, όπως έχει αντικατασταθεί με το άρθρο 10 του ν.2161/1993 (βλ. ήδη άρθρο 20 παρ. 1 περ. στ' και ζ' του ν.3459/2006), τιμωρείται με τις σ' αυτό αναφερόμενες ποινές όποιος, μεταξύ άλλων περιπτώσεων, καλλιεργεί ή συγκομίζει οποιοδήποτε φυτό του γένους της κάνναβης και κατέχει οιαδήποτε ποσότητα από την προαναφερόμενη ναρκωτική ουσία προς περαιτέρω διάθεση - εμπορία. Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 30 παρ. 1 και 4 του ν.3459/2006) αν ο δράστης κάποιας από τις πράξεις που αναφέρονται στην παρ. 1 περ. στ' και ζ' του άρθρου 5 του νόμου αυτού είναι τοξικομανής τιμωρείται ηπιότερα (με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή 200.000 έως 5.000.000 δραχμών). Την έννοια του τοξικομανούς ατόμου τη δίνει ο ίδιος ο νόμος και θεωρείται όποιος απέκτησε την έξη της χρήσης ναρκωτικών και δεν μπορεί να την αποβάλλει με δικές του δυνάμεις, υποβάλλεται δε σε ειδική μεταχείριση κατά τους όρους του νόμου 1729/1987. Εξάλλου η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούμενη, κατά τα άρθρα 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 ΚΠοινΔ, ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από άρθρο 510 παρ.1 στοιχ.Δ' του ίδιου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, όταν αναφέρονται σε αυτή με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του Δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις που τα θεμελιώνουν και οι νομικές σκέψεις υπαγωγής των περιστατικών αυτών στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόσθηκε. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυμπλήρωση του αιτιολογικού με το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο και σε σχέση με τα αποδεικτικά μέσα πρέπει να προκύπτει με βεβαιότητα ότι έχουν ληφθεί όλα στο σύνολο τους και όχι ορισμένα μόνο από αυτά. Για τη βεβαιότητα δε αυτή αρκεί να μνημονεύονται όλα, έστω κατά το είδος τους (μάρτυρες, έγγραφα, κλπ.), χωρίς ανάγκη ειδικότερης αναφοράς τους και μνείας του τι προέκυψε χωριστά από καθένα από αυτά, ενώ το γεγονός ότι εξαίρονται ορισμένα αποδεικτικά μέσα δεν υποδηλώνει ότι δεν λήφθηκαν υπόψη τα άλλα. Δεν αποτελούν όμως λόγους αναιρέσεως η εσφαλμένη εκτίμηση εγγράφων, η εσφαλμένη αξιολόγηση των καταθέσεων των μαρτύρων, η παράλειψη αναφοράς και αξιολογήσεως κάθε αποδεικτικού στοιχείου χωριστά και η παράλειψη της μεταξύ τους αξιολογικής συσχετίσεως των αποδεικτικών στοιχείων, καθόσον στις περιπτώσεις αυτές πλήττεται η αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του Δικαστηρίου της ουσίας. Εξάλλου, η επιβαλλόμενη κατά τα ανωτέρω ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία της αποφάσεως πρέπει να υπάρχει όχι μόνο ως προς την κατηγορία, αλλά να επεκτείνεται και στους αυτοτελείς ισχυρισμούς που προβάλλονται από τον κατηγορούμενο ή το συνήγορο του. Τέτοιοι ισχυρισμοί είναι εκείνοι που προβάλλονται στο Δικαστήριο της ουσίας, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 170 παρ.2 και 333 παρ.2 ΚΠοινΔ, και τείνουν στην άρση του άδικου χαρακτήρα της πράξεως ή την άρση ή μείωση της ικανότητας καταλογισμού ή την εξάλειψη του αξιοποίνου της πράξεως ή τη μείωση της ποινής. Ειδικότερα αυτοτελής ισχυρισμός είναι η επίκληση της συνδρομής του άρθρου 13 παρ. 1 του ν.1729/1987, όπως αντικαταστάθηκε και ίσχυσε μέχρι την έναρξη ισχύος του ν.3459/2006), δηλαδή ότι ο δράστης της καλλιέργειας ή συγκομιδής κάνναβης ή κατοχής οιασδήποτε ναρκωτικής ουσίας είναι τοξικομανής και ότι επομένως έχει ηπιότερη ποινική μεταχείριση, κατά τα προαναφερόμενα. Η απόρριψη ενός τέτοιου ισχυρισμού πρέπει να αιτιολογείται ιδιαιτέρως. Όταν όμως ο αυτοτελής ισχυρισμός δεν προβάλλεται παραδεκτά και κατά τρόπο πλήρη και ορισμένο ή ο φερόμενος ως αυτοτελής ισχυρισμός, δεν είναι στην πραγματικότητα αυτοτελής, το Δικαστήριο δεν υποχρεούται να απαντήσει και μάλιστα ιδιαίτερα και αιτιολογημένα, αφού δεν υπάρχει υποχρέωση ιδιαίτερης απαντήσεως σε απαράδεκτο ισχυρισμό ή σε ισχυρισμό αρνητικό της κατηγορίας. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από το σκεπτικό σε συνδυασμό με το διατακτικό της προσβαλλόμενης υπ' αριθμ. 43/2008 αποφάσεώς του, το οποίο ως ενιαίο σύνολο παραδεκτώς αλληλο-συμπληρώνονται, το Πενταμελές Εφετείο Καλαμάτας δέχθηκε, κατά την ανέλεγκτη περί τα πράγματα κρίση του, μετά από εκτίμηση και αξιολόγηση των κατ' είδος αναφερομένων στην ίδια απόφαση αποδεικτικών μέσων, ότι αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: "Ο κατηγορούμενος στην αγροτική περιοχή "..." του Δήμου ... κατά το χρονικό διάστημα από 1.3.2005 έως 14.6.2005, καλλιεργούσε εντός αγροκτήματος, ιδιοκτησίας του, 136 δενδρύλλια ινδικής κάνναβης, κυμαινομένου ύψους από 0,70 έως 1,50 μέτρ. Τα φυτά αυτά πότιζε, λίπαινε, σκάλιζε και γενικά επέβλεπε και περιποιείτο. Περαιτέρω ο κατηγορούμενος, την 14.6.2005, στην αγροτική περιοχή "..." του Δήμου ... κατείχε ναρκωτικές ουσίες. Ειδικότερα σε νομότυπη έρευνα που διενεργήθηκε από τους άντρες του τμήματος δίωξης ναρκωτικών Καλαμάτας στην οικία του και στο χώρο της σταφιδαμπέλου που περιβάλλει την οικία κατελήφθη να κατέχει: α) εντός της οικίας του τρείς ποσότητες αποξηραμένης κάνναβης, περιτυλιγμένες σε χαρτί, βάρους (12,8), (8,3) και (4,1) γραμμαρίων, ήτοι συνολικού βάρους 25,2 γραμμαρίων και β) εντός της σταφιδαμπέλου τρείς επίσης ποσότητες αποξηραμένης κάνναβης, συσκευασμένης σε νάϋλον σακούλες εμπορίου, μεικτού βάρους 1.018, 1.017 και 288 γραμμαρίων, ήτοι συνολικού βάρους 2.323 γραμμαρίων, τις οποίες είχε τοποθετήσει ενός σακιού από λινάτσα, το οποίο έφερε το λογότυπο ZPC. Τις παραπάνω πράξεις του τέλεσε όντας υπότροπος, καθόσον εντός της προηγουμένης δεκαετίας είχε καταδικασθεί αμετάκλητη με την υπ' αριθμ. 270/4.12.1997 απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Ναυπλίου σε φυλάκιση 5 ετών, για παράβαση του νόμου "περί ναρκωτικών" σε βαθμό κακουργήματος και δη για καλλιέργεια ινδικής κάνναβης από κοινού κατ' εξακολούθηση. Ο ισχυρισμός του ότι τυγχάνει τοξικομανής δεν αποδείχθηκε. Δεν διαπιστώνεται ότι συνέτρεξαν στο πρόσωπό του, κατά τον κρίσιμο χρόνο τελέσεως των πράξεων του, οι προϋποθέσεις του νόμου για τον χαρακτηρισμό του ως τοξικομανούς. Αντιθέτως από την έκθεση πραγματογνωμοσύνης του ..., η οποία συντάχθηκε ύστερα από αίτημα του κατηγορουμένου, δυνάμει της υπ' αριθμ. 8/2005 διάταξης της Ανακρίτριας Κυπαρισσίας, προκύπτει ότι αυτός δεν είναι τοξικομανής. Απορριπτέοι επίσης τυγχάνουν και οι επικουρικοί ισχυρισμοί του περί: α) αναγνωρίσεως της ελαφρυντικής περιστάσεως της ειλικρινούς μεταμελείας, καθόσον δεν αποδείχθηκαν περιστατικών που να δείχνουν ότι ο κατηγορούμενος μεταμελήθηκε και για το λόγο αυτό επεζήτησε ειλικρινά και όχι προσχηματικά να άρει ή να μειώσει τις συνέπειες των πράξεων τους μη αρκούσης μόνης της ομολογίας του (ΑΠ 1258/2002 ΠΧ ΓΝ-423) και β) της επιδείξεως καλής διαγωγής για μακρύ χρόνο μετά την πράξη του, καθόσον η καλή διαγωγή που επικαλείται επεδείχθη ενώ ήτο κρατούμενος στη φυλακή και του επεβλήθη από τους κανόνες που διέπουν την διαβίωση του κρατουμένου σε ένα σωφρονιστικό ίδρυμα και σε καμία περίπτωση δεν ήτο προϊόν εσωτερικής κατανόησης του αδίκου της πράξεώς του. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω ο κατηγορούμενος πρέπει να κηρυχθεί ένοχος της καλλιέργειας δενδρυλλίων ινδικής κάνναβης από υπότροπο προς εμπορία και της κατοχής ναρκωτικών από υπότροπο με σκοπό την εμπορία, για τις οποίες κατηγορείται όπως αυτές αναφέρονται αναλυτικά στο διατακτικό". Στη συνέχεια το Δικαστήριο, με την προσβαλλόμενη απόφασή του κήρυξε τον κατηγορούμενο - αναιρεσείοντα ένοχο των ως άνω δύο πράξεων παραβάσεων παραβάσεων του νόμου περί ναρκωτικών και με την παραδοχή του ισχυρισμού του περί συνδρομής στο πρόσωπό του της μειωμένης ικανότητας του προς καταλογισμό (άρθρο 36 ΠΚ) τον καταδίκασε σε ποινή κάθειρξης δέκα τριών (13) και χρηματική ποινή (3.000) ευρώ. Με βάση τις παραπάνω παραδοχές το Δικαστήριο της ουσίας διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφαση του την απαιτούμενη από τις αναφερόμενες διατάξεις του Συντάγματος και του ΚΠοινΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού εκθέτει σ' αυτή με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία αποδείχθηκαν από την ακροαματική διαδικασία και συγκροτούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση των άνω εγκλημάτων, για τα οποία καταδικάσθηκε ο αναιρεσείων, τις αποδείξεις από τις οποίες συνήγαγε τα περιστατικά αυτά και τους συλλογισμούς, με βάση τους οποίους έκανε την υπαγωγή τους στις ουσιαστικές ποινικές διατάξεις των άρθρων 26 παρ. 1α, 27 παρ. 1 του 36 και 94 παρ.1 ΠΚ, 4 παρ. 1 και 3 πιν. Α παρ. 6, 5 παρ. 1 περ. στ' και ζ', 8 του ν.1729/1987, όπως τα άρθρα του ν.1729/1987 αντικαταστάθηκαν με τα άρθρα 9 και 10 του ν.3189/1993, το άρθρο 2 παρ. 1Β' του ν.2479/1997 και με το άρθρο 5 παρ. 1 του ν.3189/1993, τις οποίες ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε, χωρίς να τις παραβιάσει ούτε ευθέως, ούτε εκ πλαγίου, και χωρίς να στερήσει έτσι την απόφαση από νόμιμη βάση. Ειδικότερα, αναφέρονται στην αιτιολογία τα αποδεικτικά μέσα κατά το είδος τους (μάρτυρες, έγγραφα και απολογία του κατηγορουμένου), από τα οποία το Δικαστήριο συνήγαγε τα περιστατικά που εκτέθηκαν και οδηγήθηκε στην καταδικαστική του κρίση, ενώ δεν υπήρχε, κατά νόμο, ανάγκη να τα παραθέσει αναλυτικά και να εκθέσει τί από το καθένα από αυτά. Ειδικότερα ως προς την αιτίαση του κατηγορουμένου ότι με ελλιπή αιτιολογία απορρίφθηκε ο ισχυρισμός του περί του ότι ήταν τοξικομανής κατά το χρόνο που τέλεσε τις παραβάσεις του νόμου περί ναρκωτικών, αυτή είναι αβάσιμη, καθόσον όπως προκύπτει από το σκεπτικό της προσβαλλόμενης αποφάσεως, το Δικαστήριο αφού έλαβε υπόψη προεχόντως την πραγματογνωμοσύνη του ορισθέντος ως πραγματογνώμονα ψυχιάτρου ..., που αποτελεί ιδιαίτερο αποδεικτικό μέσο (άρθρο 178 παρ. γ' του ΚΠΔ), σε συνδυασμό με τη μαρτυρική κατάθεσή του ενώπιον του Δικαστηρίου εκείνου, αλλά και τα άλλα αποδεικτικά μέσα, απέρριψε αιτιολογημένα τον παραπάνω ισχυρισμό. Σημειώνεται ότι η κρίση αυτή του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου ενισχύθηκε από την παραδοχή ότι ο αναιρεσείων ήταν υπότροπος για παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών σε βαθμό κακουργήματος και από την κατοχή αποξηραμένης κάνναβης βάρους 2.323 γραμμαρίων, κατάλληλα συσκευασμένης για διάθεσή της στο εμπόριο. Επομένως, ο μοναδικός από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Δ' του ΚΠΔ λόγος αναίρεσης της κρινόμενης αίτησης, με τον οποίο αποδίδεται στην προσβαλλόμενη απόφαση η πλημμέλεια της έλλειψης της ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας ως προς την απόρριψη του αυτοτελούς ισχυρισμού του περί τοξικομανίας, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Κατά τα λοιπά με τον πιο πάνω λόγο αναίρεσης πλήττεται απαραδέκτως η ως άνω απόφαση για εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων και των πραγματικών περιστατικών. Κατόπιν αυτών, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση στο σύνολό της και να καταδικασθεί ο αναιρεσείων στα δικαστικά έξοδα (άρθρο 583 παρ. 1 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 7 Οκτωβρίου 2008 αίτηση του Χ για αναίρεση της υπ' αριθμ. 43/2008 απόφασης του Πενταμελούς Εφετείου Καλαμάτας. Και
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στα δικαστικά έξοδα, που ανέρχονται σε διακόσια είκοσι (220) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 2 Ιουλίου 2009.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 28 Ιουλίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ