Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Ναρκωτικά, Αλλοδαπού απέλαση, Αναίρεση μερική.
Περίληψη:
Άρθρα 524, 479 ΚΠΔ. Απέλαση αλλοδαπού (άρθρ. 17 § 2 Ν. 1729/1987) είναι παρεπόμενη υποχρεωτική ποινή. Κατ΄ άρθρο 74 ΠΚ η απέλαση αλλοδαπού είναι δυνητικό μέτρο ασφαλείας. Πρέπει στην απόφαση να καθορίζεται πως επεβλήθη αυτή για να υπάρχει αιτιολογία στην απόφαση. Εάν επιβληθεί με το άρθρ. 17 § 2 Ν. 1729/1987 πρέπει να υπάρχει αυτοτελής ισχυρισμός του καταδικασθέντος ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι παραμονής στη χώρα και να αιτιολογείται η απόρριψή του. Η επιβάλλουσα το μέτρον ασφαλείας του άρθρ. 74 ΠΚ πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς. Αναιρεί εν μέρει κατά τη διάταξη που αφορά την απέλαση του αναιρεσείοντος. Παραπέμπει κατά το μέρος τούτο.
Αριθμός 1550/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ε' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Κωνσταντίνο Κούκλη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Βασίλειο Λυκούδη, Ελευθέριο Νικολόπουλο, Αναστάσιο Λιανό και Βιολέττα Κυτέα - Εισηγήτρια, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 22 Μαΐου 2009, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Μιλτιάδη Ανδρειωτέλλη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση των αναιρεσειόντων - κατηγορουμένων: 1) ... και ήδη κρατουμένου στο Κατάστημα Κράτησης Λαρίσης και 2) ... κατοίκου ... και ήδη κρατουμένου στο Κατάστημα Κράτησης ..., που εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Ιωάννη Καραγκούνη, περί αναιρέσεως της 52-53/2009 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης.
Το Πενταμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και οι αναιρεσείοντες - κατηγορούμενοι ζητούν την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 11.3.2009 αίτησή τους αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 542/2009.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο των αναιρεσειόντων, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά, καθώς και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή εν μέρει η προκείμενη αίτηση αναιρέσεως, ως προς την διάταξη που αφορά την απέλαση.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά την διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 524 ΚΠΔ, "Αν η νέα συζήτηση διατάχθηκε ύστερα από αναίρεση που ασκήθηκε μόνον από εκείνον που καταδικάστηκε ή σε όφελός του, το δικαστήριο της παραπομπής δεσμεύεται από την απαγόρευση του άρθρου 470", κατά δε το τελευταίο αυτό άρθρο "Στην περίπτωση που ασκήθηκε ένδικο μέσο εναντίον καταδικαστικής απόφασης από εκείνον που καταδικάστηκε η υπέρ αυτού, δεν μπορεί να γίνει χειρότερη η θέση του ούτε να ανακληθούν τα ευεργετήματα που δόθηκαν με την απόφαση που προσβάλλεται. Δεν εμποδίζεται όμως η επιβολή παρεπόμενης ποινής, που από παραδρομή δεν επιβλήθηκε, αν και σύμφωνα με το νόμο έπρεπε υποχρεωτικά να επιβληθεί, ή η επιβολή μέτρου ασφαλείας προβλεπόμενου από τον ποινικό κώδικα". Εξ άλλου, κατά την διάταξη του άρθρου 17 παράγραφος 2 Ν. 1729/1987, όπως αντικατεστάθη με το άρθρο 5 παράγραφος 2 Ν. 3189/2003 (άρθρο 35 παράγραφος 2 Ν. 3459/2006 Κώδ. Νόμων για τα Ναρκωτικά (Κ.Ν.Ν.), "για αλλοδαπούς που καταδικάζονται για παράβαση των άρθρων του παρόντος Κεφαλαίου σε ποινή καθείρξεως, το δικαστήριο διατάσσει την ισόβια απέλασή τους από την χώρα, εκτός αν συντρέχουν σπουδαίοι λόγοι, ιδίως οικογενειακοί, που δικαιολογούν την παραμονή τους, οπότε ισχύουν και γι' αυτούς οι ρυθμίσεις της παραγράφου 1. Για την εκτέλεση της απέλασης εφαρμόζεται το άρθρο 74 του ΠΚ με επιφύλαξη των σχετικών διατάξεων που περιλαμβάνονται σε διεθνείς συμβάσεις, οι οποίες έχουν κυρωθεί από την Ελλάδα". Από την διάταξη αυτή προκύπτει ότι η επιβολή της ισόβιας απέλασης αποτελεί παρεπομένη ποινή και είναι υποχρεωτική για το δικαστήριο σε περίπτωση καταδίκης, για παράβαση του Ν. περί ναρκωτικών, σε ποινή καθείρξεως αλλοδαπού υπηκόου κράτους μη μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης' ούτως στην περίπτωση αυτή, η επιβαλλομένη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παράγραφος 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ, όπως το τελευταίο αντικατεστάθη με το άρθρο 2 παράγραφος 5 Ν. 2408/1996, ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία της αποφάσεως για απέλαση, εκ της ελλείψεως της οποίας ιδρύεται ο λόγος αναιρέσεως εκ του άρθρου 510 παράγραφος 1 περ. Δ' ΚΠΔ, εκτείνεται μόνο στην αναφορά ότι πρόκειται για υπήκοο κράτους μη μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ότι αυτός κατεδικάσθη εις ποινή καθείρξεως για την ανωτέρω παράβαση (Ν. περί Ναρκωτικών, του Κεφαλαίου Δ' ΚΝΝ). Μόνον εφόσον προβληθεί από αυτόν, με αυτοτελή ισχυρισμό, η συνδρομή σπουδαίου λόγου (ιδίως οικογενειακού), που δικαιολογεί την παραμονή του στη χώρα, η αιτιολογία της αποφάσεως που διατάσσει την απέλαση εκτείνεται και στην απόρριψη του ισχυρισμού αυτού (αυτοτελούς).
Τέλος, κατά τη διάταξη του άρθρου 74 παράγραφος 1 ΠΚ, "Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει την απέλαση αλλοδαπού που καταδικάσθηκε σε κάθειρξη ή φυλάκιση με την επιφύλαξη των σχετικών διατάξεων που περιλαμβάνονται σε διεθνείς συμβάσεις που έχουν κυρωθεί από τη χώρα .... Η απέλαση εκτελείται αμέσως μετά την έκτιση της ποινής. Το αυτό ισχύει και όταν η απέλαση επιβλήθηκε από το δικαστήριο ως παρεπομένη ποινή ....". Εκ της διατάξεως του άνω άρθρου, που εντάσσεται εις το Τέταρτο Κεφάλαιο του Ποινικού Κώδικος και στα υπό στοιχ. ΙΙΙ μέτρα ασφαλείας, προκύπτει ότι η άνω απέλαση α) είναι μέτρο ασφαλείας, β) επιβάλλεται υπό του δικαστηρίου, αν ο αλλοδαπός κατεδικάσθη σε κάθειρξη ή φυλάκιση (ή εάν κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 74 ΠΚ, του επεβλήθη μέτρο ασφαλείας των άρθρων 69, 71 και 72) και γ) επιβάλλεται κατά τρόπο δυνητικόν, αφού ληφθούν υπόψη οι περιστάσεις της πράξεως και η προσωπικότης του καταδικασθέντος.
Στην προκειμένη περίπτωση, με την προσβαλλομένη απόφασή του, το Πενταμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης κατεδίκασε τους αναιρεσείοντας για παράβαση του Ν. περί Ναρκωτικών και δη τον πρώτο ... για πώληση και κατοχή ναρκωτικών ουσιών και τον δεύτερο ... για άμεση συνδρομή σ' αυτές τις πράξεις, αμφοτέρους ως μη τοξικομανείς, σε ποινή καθείρξεως οκτώ (8) ετών και χρηματική ποινή 30.000 ευρώ έκαστον. Παράλληλα, διετάχθη για πρώτη φορά, εφ' όσον στην εκκαλουμένη απόφαση του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου δεν διελαμβάνετο ανάλογη διάταξη και η ισόβια απέλασή τους από την χώρα. Όμως, ενώ εις το σκεπτικό της περί ποινής αποφάσεως αναφέρεται ότι "οι πράξεις για τις οποίες εκηρύχθησαν ένοχοι οι κατηγορούμενοι προβλέπεται και τιμωρείται για παράβαση", μεταξύ άλλων, (και) "του άρθρου 17 Ν. 1729/1987 ως ισχύει", στο σκεπτικό των επιβληθεισών παρεπομένων ποινών (αποστέρηση πολιτικών δικαιωμάτων δήμευση) αναφέρεται ότι, κατά λέξη, "πρέπει να διαταχθεί η ισόβια απέλαση των παραπάνω κατηγορουμένων, που είναι Αλβανοί υπήκοοι, από την χώρα, αμέσως μετά την έκτιση της ποινής, σύμφωνα με το άρθρο 74 παράγραφος 1 ΠΚ, όπως η παράγραφος αυτή αντικ. με άρθρο 1 Ν. 1941/1991 και άρθρον 1 παράγραφος 4 Ν. 2408/1996", και μετά ταύτα διατάσσει "την ισόβια απέλαση των κατηγορουμένων, που είναι Αλβανοί υπήκοοι, από την χώρα αμέσως μετά την έκτιση της ποινής". Εντεύθεν και δεν καθίσταται σαφές, από τις άνω αιτιολογίες της αποφάσεως, εάν η ισόβια απέλαση των κατηγορουμένων από την χώρα αμέσως μετά την έκτιση της ποινής, διετάχθη σύμφωνα με τα άρθρα 17 παράγραφος 2 Ν. 1729/1987 (35 ΚΝΝ) ως παρεπομένη ποινή ή 74 ΠΚ ως δυνητικό μέτρον ασφαλείας και ως εκ τούτου θα μπορούσε να επιβληθεί το πρώτον από το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, το μεν στην περίπτωση του άρθρου 17 παράγραφος 2, κατά την οποίαν η απέλαση αυτή πρέπει να επιβληθεί υποχρεωτικώς από τον νόμο και το δικαστήριο του πρώτου βαθμού δεν την επέβαλε από παραδρομή (άρθρο 470 εδάφιο β' ΚΠΔ), (δεδομένου, κατά τ' άνω, ότι στην εκκαλουμένη απόφαση του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου δεν διελαμβάνετο ανάλογη διάταξη), χωρίς να απαιτείται ειδικότερη αιτιολογία, εφ' όσον δεν προεβλήθη συγκεκριμένος αυτοτελής ισχυρισμός περί συνδρομής σπουδαίου λόγου δικαιολογούντος την παραμονή τους στην Ελλάδα, το δε στην περίπτωση του μέτρου ασφαλείας κατά το άρθρο 74 ΠΚ, με αναφορά στην απόφαση, προς αιτιολόγηση της επιβολής της, ειδικών και συγκεκριμένων περιστατικών, περιστάσεων τελέσεως των πράξεων, στοιχείων σχετικών με την προσωπικότητα των καταδικασθέντων ως και των αποδεικτικών μέσων που οδηγούν στην άνω κρίση της, στοιχεία τα οποία ουδόλως αναφέρονται.
Συνεπώς, η προσβαλλομένη απόφαση, όσον αφορά την διάταξη αυτής περί απελάσεως των κατηγορουμένων - αναιρεσειόντων, στερείται της απαιτουμένης ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας και ο εκ του άρθρου 510 παράγραφος 1 περίπτωση Δ' ΚΠΔ λόγος αναιρέσεως είναι βάσιμος, και πρέπει να γίνει δεκτός. Μετά ταύτα, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλομένη απόφαση, μόνο κατά την διάταξή της σε σχέση με την απέλαση των αναιρεσειόντων, και να παραπεμφθεί η υπόθεση, κατά το αναιρούμενο μέρος της στο ίδιο Δικαστήριο, το οποίο την εξέδωσε, συγκροτηθησόμενο από άλλους δικαστάς, εκτός εκείνων, οι οποίοι εδίκασαν προηγουμένως (άρθρο 519 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί εν μέρει την υπ' αριθ. 52-53/2009 απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, κατά την διάταξή της που αφορά την απέλαση των αναιρεσειόντων. Και
Παραπέμπει την υπόθεση στο ίδιο δικαστήριο, κατά το αναιρούμενο μέρος της.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 4 Ιουνίου 2009. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 25 Ιουνίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ