Θέμα
Αιτιολογίας επάρκεια, Νόμου εφαρμογή και ερμηνεία, Πλαστογραφία, Υπεξαίρεση στην υπηρεσία, Καταχραστές Δημοσίου, Αναλογικότητας αρχή.
Περίληψη:
Κακουργηματική πλαστογραφία κατ’ εξακολούθηση και υπεξαίρεση στην υπηρεσία από υπάλληλο της Τράπεζας EFG EUROBANK. Αιτιολογημένη καταδίκη και ορθή εφαρμογή των διατάξεων 258, 263Α, και 1 του Ν. 1608/1950 και επί κατηγορουμένου υπαλλήλου ιδιωτικής Τράπεζας. Αρχή αναλογικότητας κατά το άρθρο 25 του Συντάγματος. Κριτήρια για την παράβαση αυτής, μεταξύ των άλλων, βαρύτητα πράξης και το ύψος της επιβληθείσας ποινής. Για την εξακολουθητική πλαστογραφία και την από αυτή υπεξαίρεση ποσού άνω των 200 εκ. δραχμών από υπάλληλο της άνω τράπεζας, η επιβολή, μετά την αναγνώριση ελαφρυντικών περιστάσεων, αντί της ποινής της ισόβιας κάθειρξης, του ελαχίστου ορίου της ποινής κάθειρξης των δέκα ετών, δεν παραβιάζει την άνω αρχή.
Αριθμός 1054/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
E' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Ηρακλή Κωνσταντινίδη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Κούκλη, Ελευθέριο Νικολόπουλο - Εισηγητή, Αναστάσιο Λιανό και Βιολέττα Κυτέα, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του την 1η Φεβρουαρίου 2008, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αντωνίου Μύτη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και του Γραμματέως Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Χ1 και ήδη κρατουμένου στην Κλειστή Φυλακή Αλικαρνασσού, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Βασίλειο Σπανουδάκη, περί αναιρέσεως της 145/2007 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Κρήτης. Με συγκατηγορούμενη την ......... και με πολιτικώς ενάγουσα την Ανώνυμη Τραπεζική Εταιρεία με την επωνυμία "Τράπεζα EFG Eurobank Ergasias Α.Ε.", που εδρεύει στην Αθήνα και εκπροσωπείται νόμιμα και που στο ακροατήριο εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Κωνσταντίνο Τσουκαλά.
Το Πενταμελές Εφετείο Κρήτης, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 2 Οκτωβρίου 2007 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1770/2007.
Αφού άκουσε Τους πληρεξουσίους δικηγόρους του αναιρεσείοντος και της πολιτικώς ενάγουσας, που ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι.- Κατά το άρθρο 1 παρ. 1 του Ν. 1608/1950, όπως αντικ. με το άρθρο 4 παρ. 3 του ν. 1738/87, άρθρο 2 του ν. 1887/90, άρθρο 36 ν. 2172/93 και άρθρο 4 παρ. 3 εδ. α' του ν. 2408/96, στον ένοχο των αδικημάτων που προβλέπονται στα άρθρα του ΠΚ που αναφέρονται σ' αυτό, μεταξύ των οποίων και το άρθρο 258 ΠΚ (υπεξαίρεση στην υπηρεσία), εφόσον στρέφονται κατά του Δημοσίου ή των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή κατά άλλου νομικού προσώπου από εκείνα που αναφέρονται στο άρθρο 263 α του Ποινικού Κώδικα, μεταξύ των οποίων και οι Τράπεζες που εδρεύουν στην ημεδαπή κατά το νόμο ή το καταστατικό τους και το όφελος που πέτυχε ή επεδίωξε ο δράστης ή η ζημιά που προξενήθηκε ή οπωσδήποτε απειλήθηκε στο Δημόσιο ή στα ανωτέρω νομικά πρόσωπα υπερβαίνει το ποσό των 50.000.000 δραχμών, επιβάλλεται κάθειρξη, αν δε συντρέχουν ιδιαζόντως επιβαρυντικές περιστάσεις, ιδίως αν ο ένοχος εξακολούθησε επί μακρό χρόνο την εκτέλεση του εγκλήματος, ή το αντικείμενο του είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας, επιβάλλεται η ποινή της ισόβιας κάθειρξης. Εξάλλου, με το άρθρο 263Α του ΠΚ, όπως ισχύει μετά τον ίδιο ως άνω νόμο 1738/87, ορίσθηκε ότι για την εφαρμογή των ποινικών διατάξεων που απαριθμούνται στο άρθρο αυτό, θεωρούνται ως υπάλληλοι, εκτός αυτών που μνημονεύονται στο άρθρο 13 του ΠΚ και εκείνοι οι οποίοι υπηρετούν μόνιμα ή πρόσκαιρα και με οποιαδήποτε ιδιότητα, στις αναφερόμενες συγκεκριμένες επιχειρήσεις, οργανισμούς κλπ, μεταξύ άλλων δε (περίπτωση β) "σε τράπεζες που εδρεύουν στην ημεδαπή κατά τον νόμο ή το καταστατικό τους", χωρίς άλλη διάκριση. Έτσι, με το τελευταίο αυτό άρθρο ορίσθηκε ειδικώς και αυτοτελώς και ένα είδος "δημόσιου τομέα" για τις ανάγκες των υπηρεσιακών εγκλημάτων. Επομένως, η επαναοριοθέτηση και περιστολή που ακολούθησε με το άρθρο 51 παρ. 1 του ν. 1892/1990 στον υπό της διατάξεως του άρθρου 1 παρ. 6 του ν. 1256/1982 προβλεπόμενο "δημόσιο τομέα" και συγκεκριμένα ότι αυτός περιλαμβάνει πλέον, μόνο τις τράπεζες που ανήκουν στο νομικό πρόσωπο του Δημοσίου (είτε στο σύνολό τους, είτε κατά πλειοψηφία), δεν επέφερε και αντίστοιχη συστολή του "δημόσιου τομέα" που ορίσθηκε με το άρθρο 263Α του ΠΚ, δεδομένου ότι απέφυγε να θίξει τούτο ο νομοθέτης. Εξάλλου, κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Ε' του ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως ιδρύει και η εσφαλμένη ερμηνεία ή εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διάταξης. Εσφαλμένη εφαρμογή τέτοιας διάταξης συντρέχει όχι μόνο όταν το δικαστήριο της ουσίας δεν υπάγει σωστά τα πραγματικά περιστατικά που δέχθηκε ως αληθινά στη διάταξη που εφαρμόστηκε, αλλά και όταν η διάταξη αυτή παραβιάστηκε εκ πλαγίου για το λόγο ότι στο πόρισμα της απόφασης που περιλαμβάνεται στο συνδυασμό του αιτιολογικού με το διατακτικό και ανάγεται στα στοιχεία και την ταυτότητα του εγκλήματος, έχουν εμφιλοχωρήσει ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά, με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτος από τον Άρειο Πάγο ο έλεγχος της ορθής ή μη εφαρμογής του νόμου, οπότε η απόφαση στερείται νόμιμης βάσης. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, το Πενταμελές Εφετείο Κρήτης με τις παραδοχές ότι ο κατηγορούμενος αναιρεσείων, ως υπάλληλος της Τράπεζας EFG EUROBANK Α.Ε., στο Ηράκλειο Κρήτης, κατά το χρονικό διάστημα από 1-12-2000 έως 31-12-2001, με περισσότερες πράξεις που συνιστούν εξακολούθηση του ιδίου εγκλήματος, υπεξαίρεσε από την Τράπεζα το ιδιαίτερα μεγάλης αξίας συνολικό ποσό των 236.332.453 δραχμών, κατ' εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 258, 263α του ΠΚ και 1 του Ν. 1608/1950 κήρυξε αυτόν ένοχο και αφού του αναγνώρισε τις ελαφρυντικές περιστάσεις του άρθρου 84 παρ. 2α και 2ε του ΠΚ, επέβαλε για την πράξη αυτή ποινή κάθειρξης δέκα (10) ετών. Με τις παραδοχές αυτές περί της ιδιότητας του κατηγορουμένου ως υπαλλήλου που υπηρετούσε σε εδρεύουσα στην ημεδαπή Τράπεζα, κατά τον χρόνο της υπεξαίρεσης των χρημάτων, δεν έσφαλε περί την ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 258, 263α του Π.Κ και ορθώς για τον προσδιορισμό του πλαισίου της ποινής δέχθηκε εφαρμογή του άρθρου 1 του Ν. 1608/1950, τα αντίθετα δε από τον αναιρεσείοντα επικαλούμενα με τον πρώτο λόγο αναιρέσεως είναι αβάσιμα.
ΙΙ.- Η αρχή της αναλογικότητας αναγνωρίζεται ήδη με το άρθρο 25 παρ. 1 εδαφ. β' του Συντάγματος (όπως το άρθρο αυτό ισχύει από 18.4.2001, μετά την αναθεώρηση από τη Ζ' Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων), κατά το οποίο οι κάθε είδους περιορισμοί, που μπορούν, κατά το Σύνταγμα, να επιβληθούν στα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου, πρέπει να προβλέπονται είτε απευθείας από το Σύνταγμα είτε από το νόμο, εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού, και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας. Η παραβίαση της αρχής αυτής πρέπει να ερευνάται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση ενόψει και του ύψους της ποινής, που έχει επιβληθεί ή τη μικρή ή μεγάλη απαξία της αξιόποινης πράξης, εφόσον και αυτή αποτελεί ένα από τα κριτήρια των οποίων η συνεκτίμηση διαμορφώνει τη κρίση του δικαστηρίου για την υπέρβαση ή μη της ως άνω αναλογικότητας (Ολ. ΑΠ 14/2001). Στην προκείμενη περίπτωση, κατά τις παραδοχές της προσβαλλόμενης αποφάσεως, ο αναιρεσείων κατηγορούμενος με την προεκτεθείσα ιδιότητα του υπαλλήλου της προαναφερθείσας Τράπεζας, σε διάστημα δέκα τριών μηνών (από 1-12-2000 έως 31-12-2001) με την κατ' εξακολούθηση πλαστογράφηση εγγράφων επί 126 περιπτώσεων τα οποία εμφάνιζε ως υπογραφόμενα από πελάτες της Τράπεζας, ακόμη και συγγενικών του προσώπων, επέτυχε να ιδιοποιηθεί παρανόμως το συνολικό ποσό των 236.332.453 δραχμών. Ενόψει της μεγάλης απαξίας των εγκλημάτων τα οποία τέλεσε ο κατηγορούμενος και μετά την αναγνώριση ελαφρυντικών περιστάσεων, με την επιβολή σ' αυτόν, κατ' εφαρμογή του άρθρου 83 του ΠΚ για την πράξη της υπεξαίρεσης του ελαχίστου ορίου της ποινής κάθειρξης των δέκα (10) ετών, δεν παραβιάσθηκε η από την άνω συνταγματική διάταξη αρχή της αναλογικότητας, ούτε, τέλος, συνιστά παραβίαση της αρχής αυτής η από τον αναιρεσείοντα επίκληση της μη αναλογικής εφαρμογής της διατάξεως του άρθρου 4 του Ν. 2803/2000 περί των διαβαθμίσεων του ύψους της ποινής για τα εγκλήματα τα οποία διαπράττονται και στρέφονται κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Συνεπώς και οι δεύτερος και τρίτος λόγοι αναιρέσεως με τους οποίους (κατ' εκτίμηση) αποδίδεται στην προσβαλλόμενη απόφαση η πλημμέλεια της εσφαλμένης ερμηνείας και εφαρμογής του νόμου, είναι αβάσιμοι και απορριπτέοι.
Μετά ταύτα, πρέπει να απορριφθεί η αίτηση αναιρέσεως και καταδικασθεί ο αναιρεσείων στα δικαστικά έξοδα (άρθρο 583 παρ. Κ.Π.Δ.) και στη δικαστική δαπάνη της παραστάσης πολιτικώς εναγούσης (άρθρα 583 Κ.Π.Δ. και 176, 183 Κ.Πολ.Δ.).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 2 Οκτωβρίου 2007 αίτηση του Χ1 για αναίρεση της υπ' αριθμ. 145/2007 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Κρήτης.
Και.
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στα δικαστικά έξοδα τα οποία ανέρχονται σε διακόσια είκοσι (220) ευρώ και στην δικαστική δαπάνη της πολιτικώς εναγούσης την οποία ορίζει σε πεντακόσια (500) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 4 Απριλίου 2008. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 16 Απριλίου 2008.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ