Θέμα
Αιτιολογίας επάρκεια, Υπεξαίρεση, Υπεξαγωγή εγγράφων.
Περίληψη:
Υπεξαίρεση - υπεξαγωγή εγγράφων. Λόγος αναιρέσεως: έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας. Οι αιτιάσεις που πλήττουν την αναιρετικά ανέλεγκτη κρίση του Δικαστηρίου της ουσίας ως προς την εκτίμηση των αποδείξεων είναι απαράδεκτες. Απορρίπτει αίτηση.
ΑΡΙΘΜΟΣ 2284/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Εμμανουήλ Καλούδη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Αιμιλία Λίτινα, Ανδρέα Τσόλια - Εισηγητή, Ανδρέα Δουλγεράκη και Γεώργιο Αδαμόπουλο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 7 Απριλίου 2009, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Φώτιου Μακρή (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει την αίτηση της αναιρεσείουσας - κατηγορουμένης ..., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Αναστάσιο Προυσανίδη, περί αναιρέσεως της 2432/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης.
Με πολιτικώς ενάγοντα τον "ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟ ΑΧΙΝΟΥ", που εδρεύει στον Αχινό Σερρών και εκπροσωπείται νόμιμα και που στο ακροατήριο δεν παραστάθηκε.
Το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και η αναιρεσείουσα - κατηγορούμενη ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 29 Σεπτεμβρίου 2008 αίτησή της αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1720/2008.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο της αναιρεσείουσας, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Επειδή κατά το άρθρο 375 τταρ.1 Π Κ όποιος ιδιοποιείται παρανόμως ξένο (εν όλω ή εν μέρει) κινητό πράγμα που περιήλθε στην κατοχή του με οποιονδήποτε τρόπο τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο ετών και αν το αντικείμενο της υπεξαιρέσεως είναι ιδιαιτέρως μεγάλης αξίας με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος της υπεξαιρέσεως απαιτείται το ξένο κινητό πράγμα να περιέλθει με οποιονδήποτε τρόπο στην κατοχή του δράστη, ο τελευταίος να ιδιοποιείται αυτό παράνομα κατά το χρόνο που βρίσκεται στην κατοχή του και να έχει δόλια προαίρεση προς τούτο, η οποία καταδηλώνεται με οποιαδήποτε ενέργεια του που εμφανίζει εξωτερίκευση της θελήσεως του να το ενσωματώσει στην περιουσία του χωρίς νόμιμο δικαιολογητικό λόγο. Εξάλλου, κατά την έννοια του άρθρου 222 ΠΚ για τη θεμελίωση του εγκλήματος της υπεξαγωγής εγγράφου, που είναι έγκλημα υπαλλακτικώς μικτό, με προστατευόμενο αντικείμενο το έγγραφο ως μέσο αποδεικτικό, απαιτούνται α) έγγραφο δημόσιο ή ιδιωτικό κατά την έννοια του άρθρου 13 εδ. γ' του Π Κ, προορισμένο ή πρόσφορο έστω και ως δικαστικό τεκμήριο να αποδείξει γεγονός που έχει έννομη σημασία, β) απόκρυψη, βλάβη ή καταστροφή του εγγράφου, γ) ο δράστης να μην είναι κύριος ή αποκλειστικός κύριος του εγγράφου ή να είναι μεν κύριος αυτού αλλά να έχει υποχρέωση κατά τις διατάξεις του ΑΚ προς παράδοση ή επίδειξη σε άλλον και δ) ο δράστης να ενήργησε προς τον σκοπό της βλάβης τρίτου, δηλαδή του κυρίου ή συγκυρίου του εγγράφου ή αυτού που δικαιούται απλώς στην επίδειξη ή παράδοση του, αδιάφορα αν επιτεύχθηκε ο σκοπός αυτός, αφού το έγκλημα τούτο είναι αφηρημένης διακινδυνεύσεως, που αποσκοπεί στην αχρήστευση του εγγράφου ως αποδεικτικού μέσου, χωρίς να προσαπαιτείται και η επίτευξη βλάβης, η οποία μπορεί να είναι περιουσιακή, αλλά αρκεί και η δικονομική, λόγω δυσχεράνσεως της αποδείξεως με άλλα μέσα και να αφορά οποιοδήποτε πρόσωπο. Περαιτέρω, η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούμενη από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του ίδιου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, όταν εκτίθενται σ' αυτή με πληρότητα, σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγματικά περιστατικά, που αποδείχθηκαν από την ακροαματική διαδικασία και συγκροτούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος, για το οποίο κηρύχθηκε ένοχος ο κατηγορούμενος, τα αποδεικτικά μέσα από τα οποία προέκυψαν αυτά και οι σκέψεις με τις οποίες έγινε η υπαγωγή των περιστατικών αυτών στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόσθηκε. Εξάλλου, έλλειψη της απαιτούμενης από τις παραπάνω διατάξεις ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας της δικαστικής αποφάσεως, η οποία θεμελιώνει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του ίδιου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, υπάρχει όταν στην απόφαση, εκτός άλλων, δεν προσδιορίζονται οι αποδείξεις από τις οποίες προέκυψαν τα πραγματικά περιστατικά στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος για το οποίο κηρύχθηκε ένοχος ο κατηγορούμενος. Τέτοια έλλειψη αιτιολογίας της αποφάσεως υπάρχει όταν, προκειμένου περί εγγράφων, στα οποία, ως αναγνωσθέντα αποδεικτικά στοιχεία, στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για την ενοχή του κατηγορουμένου, δεν προσδιορίζεται στο σκεπτικό της αποφάσεως σε συνδυασμό με τα πρακτικά αυτής η ταυτότητα των εγγράφων αυτών κατά τρόπο ώστε να προκύπτει ποια είναι τα συγκεκριμένα αποδεικτικά έγγραφα που λήφθηκαν υπόψη. Στην προκειμένη περίπτωση με την προσβαλλόμενη 2432/2008 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, που δίκασε σε δεύτερο βαθμό καταδικάστηκε η αναιρεσείουσα ως υπαίτια των εγκλημάτων της υπεξαιρέσεως αντικειμένου ιδιαίτερα μεγάλης αξίας και υπεξαγωγής εγγράφων σε συνολική ποινή φυλακίσεως δύο (2) ετών και έξι (6) μηνών, η εκτέλεση της οποίας ανεστάλη για μία τριετία. Για να καταλήξει στην ως άνω καταδικαστική του κρίση του Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης δέχθηκε, κατά την αναιρετικώς ανέλεγκτη περί των πραγμάτων κρίση του, μετά από εκτίμηση και αξιολόγηση των αναφερόμενων κατ' είδος αποδεικτικών μέσων, όπως προκύπτει από το αιτιολογικό σε συνδυασμό με το διατακτικό της προσβαλλόμενης 2432/2008 αποφάσεως του τα εξής πραγματικά περιστατικά: "Α) Η κατηγορουμένη στον ..., κατά το έτος ... και σε μη επακριβώς εξακριβωθείσα κατά την προανάκριση ημερομηνία, ως λογίστρια του αγροτικού συνεταιρισμού με την επωνυμία "ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΑΧΙΝΟΥ", με την προαναφερόμενη ιδιότητα της, ενώ έλαβε στην κατοχή της και για λογαριασμό του ανωτέρω αγροτικού συνεταιρισμού το ιδιαιτέρως μεγάλης αξίας τίμημα από ποσότητα λιπασμάτων, που αγόρασαν τα μέλη του ανωτέρω συνεταιρισμού, ήτοι 9.000.000 δραχμές, το ιδιοποιήθηκε παράνομα. Το παραπάνω χρηματικό ποσό (9.000.000 δραχμών) η κατηγορουμένη το παρακράτησε και δεν το απέδωσε στον παραπάνω συνεταιρισμό, παρά τις επανειλημμένες έκτοτε οχλήσεις των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, για την απόδοση του, αλλά το ενσωμάτωσε στην ατομική της περιουσία σαν δικό της αγαθό. Το αντικείμενο δε αυτό της υπεξαίρεσης είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας. Β) Η κατηγορουμένη στον ανωτέρω τόπο και κατά τον μήνα ..., ενώ είχε στην κατοχή της λόγω της ιδιότητας της ως λογίστριας του αγροτικού συνεταιρισμού με την επωνυμία "ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΑΧΙΝΟΥ" βιβλία, έγγραφα και παραστατικά του εν λόγω συνεταιρισμού, ήτοι το γενικό ημερολόγιο, το καθολικό, το βιβλίο πρακτικών του διοικητικού συμβουλίου και των γενικών συνελεύσεων, μητρώο μελών, βιβλίο απογραφών και ισολογισμού, παραστατικά πώλησης εφοδίων, συμβάσεων δανείων, πληρωμών των παραγωγών προς τον συνεταιρισμό, απέκρυψε αυτά, τοποθετώντας τα σε σημείο μη προσιτό από τα μέλη του εγκαλούντος αγροτικού συνεταιρισμού, κατά τρόπο που η χρησιμοποίηση τους έγινε ανέφικτη. Ο δε σκοπός της ήταν να βλάψει τον ανωτέρω εγκαλούντα αγροτικό συνεταιρισμό, καθώς αποστερήθηκε τη χρήση των παραπάνω εγγράφων και βιβλίων. Κατ' ακολουθίαν όλων των ανωτέρω, η κατηγορουμένη τέλεσε τα πλημμελήματα της υπεξαίρεσης αντικειμένου ιδιαίτερα μεγάλης αξίας το έτος ...και της υπεξαγωγής εγγράφου το έτος ....
Συνεπώς, αφού απορριφθεί ο αυτοτελής ισχυρισμός του συνηγόρου υπεράσπισης της κατηγορουμένης περί της παραγραφής του αξιοποίνου του πλημμελήματος της υπεξαίρεσης, ως αβάσιμος, δεδομένου ότι από το χρόνο τέλεσης αυτού (...) μέχρι την επίδοση στον κατηγορούμενο στις 7.7.2006 του κλητηρίου θεσπίσματος για εμφάνιση του στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου για τη διωκόμενη πράξη, δεν παρήλθε ο χρόνος της προβλεπόμενης από το άρθρο 111 παρ. 1 και 3 του ΠΚ πενταετίας, πρέπει να κηρυχθεί η κατηγορούμενη ένοχος των πράξεων αυτών". Με αυτά που δέχθηκε το Τριμελές Εφετείο διέλαβε στην προσβαλλόμενη ως άνω απόφαση του την απαιτούμενη ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού εκθέτει σ' αυτή με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία, τις αποδείξεις από τις οποίες πείστηκε, καθώς και τις σκέψεις με τις οποίες υπήγαγε τα πραγματικά περιστατικά που δέχθηκε, στις ως άνω ουσιαστικές ποινικές διατάξεις που ορθώς εφάρμοσε και δεν παρεβίασε ούτε ευθέως ούτε εκ πλαγίου. Οι αιτιάσεις της αναιρεσείουσας που προβάλλονται με τον πρώτο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, ότι α) δεν διευκρινίζεται αν η πώληση όλης της ποσότητας λιπασμάτων έγινε τοις μετρητοίς ή επί πιστώσει και πόσα χρήματα εισεπράχθησαν, β) δεν διευκρινίζεται ποιες επί μέρους πωλήσεις έγιναν τοις μετρητοίς και ποιες έγιναν επί πιστώσει και γ) δεν διευκρινίζεται πόση ήταν η ποσότητα που πουλήθηκε είναι αβάσιμες, διότι για την πληρότητα της αποφάσεως δεν απαιτούνται οι ως άνω διευκρινίσεις, αφού με σαφήνεια αναφέρεται ότι αποδείχθηκε ότι η αναιρεσείουσα έλαβε στην κατοχή της για λογαριασμό του συνεταιρισμού το τίμημα των 9.000.000 δραχμών. Περαιτέρω, οι λοιπές αιτιάσεις που προβάλλονται με τον ίδιο λόγο ότι δεν αποδείχθηκε ότι τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου οχλούσαν την αναιρεσείουσα από το έτος ... για την απόδοση του ποσού των 9.000.000 δραχμών και εκείνες που προβάλλονται με τον δεύτερο από την ίδια ως άνω διάταξη του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας λόγο, ότι δηλαδή η αναιρεσείουσα δεν είχε δόλο και σκοπό να βλάψει τον Συνεταιρισμό και ότι δεν αιτιολογείται πώς το Δικαστήριο κατέληξε στην κρίση ότι τα επίδικα έγγραφα δεν υπάρχουν στα κλειδωμένα συρτάρια του συνεταιρισμού είναι απαράδεκτες, διότι πλήττουν την αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του δικαστηρίου της ουσίας, ως προς την εκτίμηση των αποδείξεων. Τέλος η αιτίαση που προβάλλεται με τον πρώτο λόγο ότι η πληττόμενη απόφαση έλαβε υπόψη της έγγραφα που αναφέρονται στα πρακτικά, χωρίς να αναφέρεται η ταυτότητα τους είναι αβάσιμη, διότι από την παραδεκτώς γενομένη επισκόπηση των πρακτικών της δευτεροβάθμιας δίκης προκύπτει ότι αναφέρεται στα πρακτικά ότι αναγνώσθηκαν τα πρακτικά της πρωτοβάθμιας δίκης, δηλαδή της 15/11/1/2007 εκκαλούμενης αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Σερρών, από δε τη μνεία στο σκεπτικό της αναιρεσιβαλλόμενης αποφάσεως "...από την ανάγνωση πρακτικών της εκκαλούμενης απόφασης και των εγγράφων που αναφέρονται στα πρακτικά της δίκης αυτής..." προκύπτει ότι το Δικαστήριο της ουσίας έλαβε υπόψη και τα πρακτικά της πρωτοβάθμιας δίκης και όχι άλλα έγγραφα, η ως άνω δε αναφορά "και των εγγράφων που αναφέρονται στα πρακτικά της δίκης αυτής" έγινε από προφανή παραδρομή, αφού άλλα έγγραφα δεν αναφέρονται στα πρακτικά, ούτε της αναιρεσιβαλλόμενης αποφάσεως, ούτε και σε εκείνα της πρωτοβάθμιας δίκης, όπως προκύπτει από την παραδεκτή και εκείνων επισκόπηση από το Δικαστήριο τούτο. Ενόψει όλων των ανωτέρω οι από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ,' του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας δύο μοναδικοί λόγοι αναιρέσεως, με τους οποίους υποστηρίζονται τα αντίθετα, είναι αβάσιμοι και κατ' ακολουθίαν πρέπει να απορριφθεί στο σύνολο της η αίτηση αναιρέσεως και να καταδικασθεί η αναιρεσείουσα στα έξοδα της ποινικής διαδικασίας (άρθρο 583 παρ.1 ΚΠΔ).
ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ
Απορρίπτει την από 29 Σεπτεμβρίου 2008 αίτηση της ... για αναίρεση της 2432/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης (Πλημμελημάτων). Και
Καταδικάζει την αναιρεσείουσα στα έξοδα της ποινικής διαδικασίας, που ανέρχονται σε διακόσια είκοσι ευρώ (220 €).
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 8 Ιουλίου 2009. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 26 Νοεμβρίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ