Θέμα
Ποινή συνολική, Νόμου εφαρμογή και ερμηνεία.
Περίληψη:
Ο καθορισμός συνολικής ποινής χωρεί ανεξαρτήτως του αμετακλήτου των καταδικαστικών αποφάσεων. Το δικαστήριο, κατά την επιμέτρηση της συνολικής ποινής φυλακίσεως, μπορεί να υπερβεί το ανώτατο όριο των δέκα ετών, απαιτείται, όμως, τότε να ορίσει την εκτιτέα ποινή στο ανώτατο όριο των δέκα ετών. Αναίρεση αποφάσεως, ως προς τον καθορισμό συνολικής ποινής φυλακίσεως 14 ετών και 11 μηνών και, ενόψει του ότι δεν συντρέχει περίπτωση παραπομπής της υποθέσεως κατά το άρθρο 519 ΚΠΔ. Ορισμός από τον Άρειο Πάγο της εκτιτέας ποινής στα δέκα (10) έτη.
ΑΡΙΘΜΟΣ 2068 / 2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Θεοδώρα Γκοΐνη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Φράγκο, Ιωάννη Παπαδόπουλο, Ιωάννη Γιαννακόπουλο - Εισηγητή, και Ανδρέα Ξένο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του την 1η Δεκεμβρίου 2010, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γεωργίου Μπόμπολη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου) και του Γραμματέα Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση
του αναιρεσείοντα - κατηγορουμένου Χ, κατοίκου ..., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Δημήτριο Λάζο, περί αναιρέσεως της 3496/2009 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης.
Το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 26 Σεπτεμβρίου 2009 αίτησή του περί αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1515/2009.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντα, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, που πρότεινε να γίνει δεκτή εν μέρει η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Όπως προκύπτει από τις διατάξεις των άρθρων 94 έως 97 του ΠΚ, οι περί συρροής εγκλημάτων και καθορισμού συνολικής γι' αυτά ποινής ορισμοί εφαρμόζονται και αυτεπαγγέλτως από το δικαστή, ως αναγόμενοι στην επιμέτρηση της ποινής, και όταν τα συρρέοντα εγκλήματα εκδικάστηκαν διαδοχικώς και εκδόθηκαν περισσότερες αποφάσεις, είτε από το ίδιο, είτε από διαφορετικά δικαστήρια, αρκεί να συντρέχουν οι όροι του άρθρου 97 του ΠΚ. Και στην περίπτωση αυτή, η εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων χωρεί και πριν όλες οι καταδικαστικές αποφάσεις γίνουν αμετάκλητες, πράγμα που συνάγεται και από το άρθρο 491 εδ. β του ΚΠοινΔ, κατά το οποίο επιτρέπεται έφεση και κατά αποφάσεως που καθόρισε συνολική ποινή, αν τα συρρέοντα εγκλήματα εκδικάστηκαν χωριστά, με έκδοση περισσοτέρων αποφάσεων, "η δε συνολική ποινή καθορίστηκε πριν όλες οι αποφάσεις αυτές γίνουν αμετάκλητες". Σε αυτά δεν αντιτίθεται η αναφερόμενη στην εκτέλεση περισσοτέρων αποφάσεων για συρρέοντα εγκλήματα διάταξη του άρθρου 551 του ΚΠοινΔ, η οποία, όπως και στην αιτιολογική έκθεση σημειώνεται, καθορίζει το αρμόδιο δικαστήριο για τον καθορισμό της εκτιτέας συνολικής ποινής σε εκτέλεση περισσοτέρων αμετακλήτων καταδικαστικών αποφάσεων κατά του αυτού προσώπου για διάφορα συρρέοντα εγκλήματα, διότι το άρθρο αυτό σκοπεί να ρυθμίσει την περίπτωση κατά την οποία δεν είχε καταστεί δυνατός για οποιονδήποτε λόγο ο καθορισμός της συνολικής ποινής πριν οι αποφάσεις αυτές καταστούν αμετάκλητες (ΟλΑΠ 4/2005).
Στην προκειμένη περίπτωση, το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, συγχώνευσε, κατόπιν αιτήσεως του αναιρεσείοντος, τις ποινές (στερητικές της ελευθερίας και χρηματικές) που του είχαν επιβληθεί με τις αποφάσεις που αναφέρονται σ` αυτή και καθόρισε συνολική ποινή φυλακίσεως δεκατεσσάρων (14) ετών και έντεκα (11) μηνών και χρηματική έξι χιλιάδων επτακοσίων (6.700) ευρώ. Ο αναιρεσείων, με τον πρώτο, από το άρθρο 510§1 στοιχ. Α του ΚΠοινΔ, λόγο αναιρέσεως, πλήττει την προσβαλλόμενη απόφαση για εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή της ουσιαστικής ποινικής διατάξεως του άρθρου 551 του ΚΠοινΔ και συγκεκριμένα γιατί το Τριμελές Εφετείο προχώρησε σε συγχώνευση και των ποινών που του είχαν επιβληθεί με τις υπ` αριθ. 5121/2008 και 3117/2005 αποφάσεις του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης και τις υπ` αριθ. 13061/2008, 8194/2005, 18389/2005 και 3407/2006 αποφάσεις του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης, οι οποίες δεν έχουν καταστεί ακόμη αμετάκλητες, εφόσον για την υπ` αριθ. 3117/2005 απόφαση εκκρεμεί αίτηση επαναλήψεως της διαδικασίας, ενώ για τις λοιπές εκκρεμούν αιτήσεις αναιρέσεως. Ο λόγος αυτός είναι αβάσιμος και απορριπτέος, γιατί, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη μείζονα σκέψη, για να χωρήσει ο καθορισμός συνολικής ποινής για εγκλήματα, τα οποία εκδικάστηκαν διαδοχικώς και εκδόθηκαν περισσότερες αποφάσεις, δεν απαιτείται οι αποφάσεις αυτές να έχουν καταστεί, προηγουμένως, αμετάκλητες.
Περαιτέρω, κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Ε του ΚΠοινΔ λόγο αναιρέσεως της αποφάσεως αποτελεί και η εσφαλμένη εφαρμογή και ερμηνεία ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. Τέτοια είναι και η διάταξη περί της επιβλητέας στον καταδικασθέντα συνολικής ποινής. Εξάλλου, κατά τις διατάξεις του άρθρου 94 παρ. 1 του ΠΚ, κατά του υπαίτιου δύο ή περισσότερων εγκλημάτων, που πραγματώθηκαν με δύο ή περισσότερες πράξεις, οι οποίες τιμωρούνται κατά το νόμο με πρόσκαιρες στερητικές της ελευθερίας ποινές, επιβάλλεται κατά την επιμέτρησή τους συνολική ποινή, η οποία αποτελείται από τη βαρύτερη των συντρεχουσών ποινών επαυξημένη και, αν οι συντρέχουσες ποινές είναι του ίδιου είδους και ίσης διάρκειας, η συνολική ποινή σχηματίζεται με την επαύξηση μιας απ' αυτές. Η επαύξηση πρέπει να γίνεται εντός των οριζόμενων πλαισίων, η συνολική ποινή όμως δεν επιτρέπεται να υπερβεί τα δέκα έτη, όταν πρόκειται για φυλάκιση. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει, ότι το δικαστήριο, κατά την επιμέτρηση της συνολικής ποινής φυλακίσεως, μπορεί να υπερβεί το ανώτατο όριο των δέκα ετών, απαιτείται, όμως, τότε και αρκεί για τη νομιμότητα της αποφάσεώς του να ορίσει την εκτιτέα ποινή στο ανώτατο όριο των δέκα ετών. Στην προκειμένη περίπτωση, με την προσβαλλόμενη απόφαση, όπως αναφέρθηκε, καθορίστηκε για τον αναιρεσείοντα συνολική ποινή φυλακίσεως δεκατεσσάρων (14) ετών και έντεκα (11) μηνών. Όμως, σύμφωνα με τα ανωτέρω, έπρεπε να καθοριστεί, ως εκτιτέα ποινή, το ανώτατο όριο φυλακίσεως των δέκα ετών, όπως βάσιμα ισχυρίζεται ο αναιρεσείων με τον δεύτερο (τελευταίο), από το άρθρο 510§1 στοιχ. Ε του ΚΠοινΔ, λόγο της αιτήσεώς του, κατά παραδοχή του οποίου πρέπει να αναιρεθεί εν μέρει, και δη ως προς τη διάταξή της για τον καθορισμό συνολικής ποινής φυλακίσεως, η προσβαλλόμενη απόφαση και, ενόψει του ότι δεν συντρέχει περίπτωση παραπομπής της υποθέσεως κατά το άρθρο 519 του ΚΠοινΔ, να ορισθεί η εκτιτέα, από την ποινή φυλακίσεως των δεκατεσσάρων (14) ετών και έντεκα (11) μηνών, ποινή στα δέκα (10) έτη.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
ΑΝΑΙΡΕΙ την υπ` αριθ. 3496/2009 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης ως προς τη διάταξή της για τον καθορισμό συνολικής ποινής φυλακίσεως.
ΟΡΙΖΕΙ την εκτιτέα, από τον αναιρεσείοντα Χ, ποινή, από τη συνολική ποινή φυλακίσεως των δεκατεσσάρων (14) ετών και έντεκα (11) μηνών, που καθορίστηκε με την ανωτέρω απόφαση, στα δέκα (10) έτη.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 8 Δεκεμβρίου 2010.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 31 Δεκεμβρίου 2010.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ