Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Δυσφήμηση συκοφαντική, Δυσφήμηση απλη.
Περίληψη:
Συκοφαντική δυσφήμηση. Καταδίκη από το Εφετείο για απλή δυσφήμηση κατ' επιτρεπτή μεταβολή της κατηγορίας, αφού επί πλέον δέχθηκε και ότι τα δυσφημιστικά γεγονότα ήταν αληθινά, παραλείποντας να εφαρμόσει τη διάταξη του άρθρου 366 ΠΚ και να κρίνει ατιμώρητη την πράξη. Έλλειψη αιτιολογίας της καταδικαστικής αποφάσεως. Αναιρεί και παραπέμπει την υπόθεση.
Αριθμός 1607/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
A' Ποινικό Τμήμα Διακοπών
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Δημήτριο Μαζαράκη, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη, ως αρχαιότερο μέλος της συνθέσεως, Παναγιώτη Ρουμπή, Ανδρέα Δουλγεράκη, Κωνσταντίνο Φράγκο και Δημήτριο Τίγγα - Εισηγητή, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 3 Ιουλίου 2009, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Δημητρίου - Πριάμου Λεκκού και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση της αναιρεσείουσας - κατηγορουμένης ... κατοίκου ..., που παρέστη με τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Κωνσταντίνο Σιουρούνη, περί αναιρέσεως της 154/2009 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Ναυπλίου.
Με πολιτικώς ενάγοντα τον....,κάτοικο..., που δεν παρέστη στο ακροατήριο.
Το Τριμελές Εφετείο (Πλημμελημάτων) Ναυπλίου, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και η αναιρεσείουσα - κατηγορουμένη ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 28 Μαρτίου 2009 αίτησή της αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 591/2009.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο της αναιρεσείουσας, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Έλλειψη της απαιτούμενης από το άρθρο 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του Κ.Ποιν.Δικ. ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας της καταδικαστικής αποφάσεως, που ιδρύει λόγο αναιρέσεως κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ του Κ.Ποιν.Δικ. συντρέχει όταν δεν περιέχονται στην απόφαση με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά: α) τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από τη διαδικασία, στην οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, β) οι αποδείξεις οι οποίες τα θεμελίωσαν και γ) οι σκέψεις, με τις οποίες έχουν υπαχθεί τα περιστατικά που αποδείχθηκαν στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόσθηκε. Για την ύπαρξη της αιτιολογίας είναι επιτρεπτή η αλληλοσυμπλήρωση του αιτιολογικού με το διατακτικό, που αποτελούν ενιαίο σύνολο. Ως προς το δόλο ειδικά δεν υπάρχει, κατ' αρχήν, ανάγκη αιτιολογίας του, διότι ενυπάρχει στην παραγωγή των (συγκροτούντων το αδίκημα) περιστατικών και προκύπτει από αυτή, εκτός εάν για τη θεμελίωση της υποκειμενική υποστάσεως του εγκλήματος αρκεί ο ενδεχόμενος δόλος ή αξιώνεται από το νόμο ειδικός δόλος. Εξάλλου κατά το άρθρο 362 Π.Κ. "όποιος με οποιοδήποτε τρόπο ενώπιον τρίτου ισχυρίζεται ή διαδίδει για κάποιον άλλον γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψή του, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο ετών ή με χρηματική ποινή...". Κατά δε το άρθρο 363 Π.Κ. "αν στην περίπτωση του άρθρου 362, το γεγονός είναι ψευδές και ο υπαίτιος γνώριζε ότι αυτό είναι ψευδές, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών...". Τέλος κατά το 366 παρ. 1 του Π.Κ. "αν το γεγονός του άρθρου 362 (της απλής δυσφημήσεως) είναι αληθινό, η πράξη μένει ατιμώρητη. Η απόδειξη όμως της αλήθειας του γεγονότος απαγορεύεται όταν αυτό αφορά σχέσεις του οικογενειακού ή του ιδιωτικού βίου που δεν θίγουν το δημόσιο συμφέρον και ο ισχυρισμός ή η διάδοση έγινα κακόβουλα". Στην προκείμενη περίπτωση το Τριμελές Εφετείο Ναυπλίου, που δίκασε κατ' έφεση, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, όπως προκύπτει από το σκεπτικό σε συνδυασμό με το διατακτικό της, δέχθηκε ότι από τα αποδεικτικά μέσα που γενικώς κατ' είδος αναφέρει (ανωμοτί κατάθεση του πολιτικώς ενάγοντος, ένορκες καταθέσεις μαρτύρων κατηγορίας και υπεράσπισης, τα πρακτικά της πρωτοβάθμιας δίκης και τα έγγραφα που αναγνώσθηκαν και την απολογία της κατηγορουμένης), αποδείχθηκαν, κατά την αναιρετικώς ανέλεγκτη περί τα πράγματα κρίση του, τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: "Η κατηγορουμένη κατά το χρονικό διάστημα από το τέλος Αυγούστου έως τέλος Οκτωβρίου 2001 ισχυρίστηκε ενώπιον τρίτων και ειδικότερα ενώπιον των ...., ... και ... ότι ο εγκαλών είναι απατεώνας και έχει καταχραστεί χρήματα της πολυκατοικίας. Τ' ανωτέρω είναι αληθή εφόσον αποδείχθηκε ότι η κατηγορούμενη όσο διάστημα ήταν διαχειριστής δεν είχε καταβάλει στο Ι.Κ.Α. εισφορές της καθαρίστριας και τα λεγόμενα μπορούν να βλάψουν την τιμή και την υπόληψη του εγκαλούντος και για τον λόγο αυτό πρέπει να κηρυχθεί ένοχη της απλής δυσφήμησης (362 ΚΠολΔ). Ας σημειωθεί ότι η κατηγορουμένη είχε διαφωνίες με τον εγκαλούντα σχετικά με την διαχείριση της πολυκατοικίας επί της οδού ... όπου και διαμένουν και για το λόγο αυτό πρέπει να κηρυχθεί ένοχη όπως στο διατακτικό". Στη συνέχεια το Εφετείο κήρυξε "ένοχη την κατηγορούμενη, κατ' επιτρεπτή μεταβολή της κατηγορίας από την πράξη της συκοφαντικής δυσφήμησης σε απλή δυσφήμηση, του ότι: Κατά το χρονικό διάστημα από τέλος Αυγούστου έως 27 Οκτωβρίου 2001 ισχυρίστηκε ενώπιον τρίτων για κάποιον άλλον ψευδές γεγονός που μπορούσε να βλάψει την τιμή και την υπόληψή του και ειδικότερα απευθυνόμενη προφορικά σε φίλους και συνοίκους της πολυκατοικίας επί της οδού ...., όπου διαμένουν, διατύπωσε προφορικά για τον εγκαλούντα ..., τους ψευδείς και πρόσφορους να βλάψει τη θεμελιωμένη επί της ηθικής και κοινωνικής αξίας του προσώπου του παθόντος τούτου εκτίμηση ισχυρισμούς, ότι "έχει καταχραστεί χρήματα της πολυκατοικίας και είναι απατεώνας και καραγκιόζης". Με αυτά που δέχθηκε το Εφετείο, διέλαβε στην απόφασή του ασαφείς και αντιφατικές αιτιολογίες όσον αφορά τη θεμελίωση του εγκλήματος της απλής δυσφημήσεως κατόπιν μεταβολής της αρχικής κατηγορίας περί συκοφαντικής δυσφημήσεως. Διότι ενώ με το σκεπτικό της αποφάσεως του Εφετείου γίνεται δεκτό ότι ήταν αληθινά όσα σε βάρος του εγκαλούντος ισχυρίσθηκε ενώπιον τρίτων η αναιρεσείουσα και κρίνεται ότι πρέπει αυτή να κηρυχθεί ένοχη απλής δυσφημήσεως (και όχι συκοφαντικής σύμφωνα με την αρχική κατηγορία), δεν παρατίθεται κάποια αιτιολόγηση του δόλου της ούτε της συνδρομής λόγου αποκλεισμού της εφαρμογής της διατάξεως του άρθρου 366 Π.Κ. για το ατιμώρητο της απλής δυσφημήσεως, εάν είναι αληθές το γεγονός στο οποίο αναφέρεται. Επί πλέον διαλαμβάνεται στο διατακτικό με τρόπο αντιφατικό (και ανακόλουθο) προς τις παραδοχές του αιτιολογικού, ότι τα γεγονότα που ισχυρίσθηκε ενώπιον τρίτων σε βάρος του εγκαλούντος η αναιρεσείουσα ήταν ψευδή. Με το ανωτέρω περιεχόμενο στερείται η προσβαλλόμενη απόφαση της απαιτούμενης από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του Κ.Ποιν.Δικ. ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας και καθίσταται ανέφικτος ο αναιρετικός έλεγχος της ορθής ή μη εφαρμογής των εφαρμοσθεισών ουσιαστικών ποινικών διατάξεων, οι οποίες παραβιάσθησαν εκ πλαγίου και έτσι στερείται αυτή νόμιμης βάσεως. Επομένως είναι βάσιμοι οι προβαλλόμενοι εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ και Ε του Κ.Ποιν.Δικ. λόγοι αναιρέσεως, ενώ αποβαίνουν χωρίς αντικείμενο οι κατατείνοντες στο ίδιο αποτέλεσμα λοιποί λόγοι αναιρέσεως. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, συγκροτούμενο από άλλους δικαστές (άρθρο 519 Κ.Ποιν.Δ.).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αρ. 154/2009 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Πλημ/των Ναυπλίου.
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο συγκροτούμενο από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 3 Ιουλίου 2009. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 6 Ιουλίου 2009.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗΣ