Θέμα
Αναίρεση μερική, Δήμευση, Αίτηση αναίρεσης Εισαγγελέα Α.Π., Άρση κατάσχεσης.
Περίληψη:
Αναίρεση Εισαγγελέα Αρείου Πάγου απόφασης κατά τη διάταξη της περί δημεύσεως διαβατηρίου αλλοδαπής. Δίωξη αλλοδαπής για συγκρότηση τρομοκρατικής ομάδας. Αμετάκλητο βούλευμα να μη γίνει κατηγορία εναντίον της. Έκθεση κατασχέσεως πραγμάτων στην οικία της, μεταξύ των οποίων και το διαβατήριο της. Καταδικαστική απόφαση για τους λοιπούς κατηγορουμένους που παραπέμφθηκαν σε δίκη. Επικύρωση εκθέσεως κατασχέσεως και δήμευση και του διαβατηρίου αυτού. Εσφαλμένη εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. Δεκτός ο λόγος διότι δεν δημεύθηκε ως μέτρο ασφαλείας( άρθρ. 76 παρ.2 ΠΚ), αλλά επειδή κατασχέθηκε κατά την προδικασία ως έχον σχέση με τις ερευνώμενες υποθέσεις. Αναιρεί την απόφαση κατά τη διάταξη περί δημεύσεως του διαβατηρίου. Απαλείφει τη διάταξη αυτή και κατά το άρθρο 373 ΚΠΔ, αίρει την επιβληθείσα κατάσχεση για το διαβατήριο και διατάσσει την απόδοση του στην αλλοδαπή δικαιούχο του.
Αριθμός 888/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Κωνσταντίνο Φράγκο Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη, ως αρχαιότερο μέλος της συνθέσεως, (κωλυομένου του Τακτικού Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Νικολάου Ζαΐρη), Ειρήνη Κιουρκτσόγλου-Πετρουλάκη, Μαρία Βασιλάκη, Χρυσούλα Παρασκευά (κωλυομένου του Αρεοπαγίτη Γεωργίου Αδαμόπουλου) και Μαρία Γαλάνη-Λεοναρδοπούλου-Εισηγήτρια, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 14 Μαΐου 2013, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Σταύρου Μαντακιοζίδη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου) και του Γραμματέα Χαράλαμπου Αθανασίου, για να δικάσει την αίτηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, περί αναιρέσεως της υπ' αριθμ. 7480/2012 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών. Με αιτούσα την F. M. M. του Β., κάτοικο ... που δεν παρέστη.
Το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Αναστάσιος Κανελλόπουλος, ζητεί τώρα την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην με αριθμό και ημερομηνία 5/18 Φεβρουαρίου 2013 έκθεση αναιρέσεως, η οποία συντάχθηκε ενώπιον του Γραμματέως του Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου Γεωργίου Σωφρονιάδη και καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 220/2013.
Αφού άκουσε
Τον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, που ζήτησε να γίνει δεκτή η έκθεση αναίρεσης,
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 505 παρ. 2 του ΚΠΔ, ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, μπορεί να ζητήσει την αναίρεση οποιασδήποτε απόφασης μέσα στην προθεσμία του άρθρου 479 παρ.2, δηλαδή μέσα σε τριάντα ημέρες από την καταχώριση της απόφασης καθαρογραφημένης στο ειδικό βιβλίο του άρθρου 473 παρ.3 ΚΠΔ. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου δικαιούται να ασκεί αναίρεση κατά οποιασδήποτε απόφασης, οποιουδήποτε δικαστηρίου, και κατά παρεμπίπτουσας απόφασης αλλά και κατά του περί αποδόσεως ή δημεύσεως μέρους της αποφάσεως, για όλους τους λόγους του άρθρου 510 παρ.1 ΚΠΔ, μεταξύ των οποίων και η εσφαλμένη εφαρμογή ή ερμηνεία ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. Περίπτωση εσφαλμένης ερμηνείας ουσιαστικής ποινικής διατάξεως, που ιδρύει λόγο αναίρεσης, υπάρχει όταν το δικαστήριο της ουσίας αποδίδει σε τέτοια διάταξη έννοια διαφορετική από εκείνη που πράγματι αυτή έχει, εσφαλμένη δε εφαρμογή τέτοιας διάταξης συντρέχει όταν το δικαστήριο δεν υπάγει σωστά τα πραγματικά περιστατικά, που δέχθηκε στη διάταξη που εφαρμόσθηκε καθώς και όταν η διάταξη αυτή παραβιάσθηκε εκ πλαγίου, για το λόγο ότι στο πόρισμα της απόφασης, που περιλαμβάνεται στο συνδυασμό του διατακτικού με το σκεπτικό, έχουν εμφιλοχωρήσει ασάφειες αντιφάσεις ή λογικά κενά, με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος από τον Άρειο Πάγο, για την ορθή ή μη εφαρμογή του νόμου, οπότε η απόφαση στερείται νόμιμης βάσης. Περαιτέρω σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 76 παρ.1 ΠΚ αντικείμενα που είναι προϊόντα κακουργήματος ή πλημμελήματος, το οποίο πηγάζει από δόλο, καθώς και το τίμημα τους, και όσα αποκτήθηκαν με αυτά, επίσης και τα αντικείμενα που χρησίμευσαν ή προορίζονταν για την εκτέλεση τέτοιας πράξεως μπορούν να δημευθούν, αν αυτά ανήκουν στον αυτουργό ή σε κάποιον από τους συμμετόχους. Για άλλες αξιόποινες πράξεις το μέτρο αυτό μπορεί να ληφθεί μόνο στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος. Κατά δε την παρ. 2 αυτού, αν από τα ανωτέρω αντικείμενα προκύπτει κίνδυνος της δημόσιας τάξης, η δήμευση τους επιβάλλεται υποχρεωτικά σε όποιον τα κατέχει , έστω και χωρίς την καταδίκη του προσώπου για την πράξη που τελέσθηκε...... ". Αντίθετα επί αθωώσεως του κατηγορουμένου, διατάσσεται η απόδοση των κατασχεθέντων στον ιδιοκτήμονα κατά τα άρθρα 310 παρ. 2, 370 στοιχ. α' ΚΠΔ. Δηλαδή παρέχεται η δυνατότητα στο δικαστήριο να διατάξει τη δήμευση αντικειμένων και όταν αθωώνεται ο κατηγορούμενος, εφ' όσον βεβαιωθεί ότι από τα αντικείμενα αυτά προκύπτει κίνδυνος της δημοσίας τάξεως. Επίσης, κατά τη διάταξη του άρθρου 373 ΚΠΔ το δικαστήριο με την τελειωτική του απόφαση, αποφαίνεται υποχρεωτικά και για την τύχη των πραγμάτων και των πειστηρίων που κατασχέθηκαν, επικυρώνοντας ή αίροντας την κατάσχεση και σε περίπτωση που δε συντρέχει λόγος δήμευσης ή καταστροφής αυτών, ανεξάρτητα καταδίκης ή αθώωσης του κατηγορουμένου, πρέπει να διατάξει την άρση της κατάσχεσης και την απόδοση αυτών στον από τη διαδικασία προκύπτοντα ιδιοκτήτη τους, κατονομάζοντας αυτόν ρητά στην απόφαση. Τέλος, κατά τις διατάξεις των άρθρων 1, 4 και 5 Πρ. Δ/τος 25/2004 και 1, 3 και 4 Πρ. Δ/τος 30/2010, συνάγεται ότι τα διαβατήρια ανήκουν στην κυριότητα του κράτους εκδόσεως αυτών και μόνο η κατοχή ανήκει στον δικαιούχο. Στην προκειμένη περίπτωση, από την επισκόπηση των εγγράφων της δικογραφίας, για τις ανάγκες του αναιρετικού ελέγχου, προκύπτουν τα παρακάτω πραγματικά περιστατικά: Την 14-1-2011, συνελήφθη από την αστυνομία η F. M. M. του Β., υπήκοος Γερμανίας, με την κατηγορία της συγκρότησης εγκληματικής τρομοκρατικής οργάνωσης. Την επομένη ημέρα, διενεργήθηκε έρευνα στην οικία της, επί της οδού ... στη ... και κατασχέθηκαν διάφορα αντικείμενα, μεταξύ των οποίων και το υπ' αρ. ... διαβατήριό της, για τα οποία συντάχθηκε η από 15/1/2011 έκθεση έρευνας και κατάσχεσης του αστυνόμου Β' Κ. Ρ. της Δ.Α.ΕΕ.Β/1ο αστυνομικό τμήμα. Στη συνέχεια, με το υπ' αρ. 122/2012 βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Αθηνών που κατέστη αμετάκλητο, το Συμβούλιο αυτό αποφάνθηκε να μη γίνει καμία κατηγορία σε βάρος της αλλοδαπής αυτής για τις πράξεις για τις οποίες διώχθηκε. Με την υπ' αρ. 7480/2012 προσβαλλόμενη κατά ένα μέρος της, απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών, με την οποία καταδικάσθηκαν οι συγκατηγορούμενοι της απαλλαγείσας με το προαναφερθέν βούλευμα F. M. M., επικυρώθηκε η παραπάνω έκθεση κατασχέσεως και διατάχθηκε η δήμευση του διαβατηρίου της ανωτέρω αλλοδαπής, το οποίο ήταν γνήσιο, με την αιτιολογία ότι: "Περαιτέρω πρέπει να απορριφθεί το αίτημα των κατηγορουμένων για απόδοση των αντικειμένων που βρέθηκαν και κατασχέθηκαν στις οικίες ... και ... διότι αυτά κατασχέθηκαν, επειδή είχαν σχέση με τις ερευνώμενες υποθέσεις των κατηγορουμένων". Με την παραδοχή όμως αυτή, το δικαστήριο της ουσίας, έσφαλε ως προς την ερμηνεία και εφαρμογή της ουσιαστικής ποινικής διατάξεως του άρθρου 76 ΠΚ, διότι τα πραγματικά περιστατικά που δέχθηκε, βάσει των οποίων προέβη στη δήμευση του διαβατηρίου αυτού ότι δηλαδή, δεν αποδίδονται τα αντικείμενα που βρέθηκαν και κατασχέθηκαν κατά την προδικασία στην κατοικία της ανωτέρω απαλλαγείσας αλλοδαπής, μεταξύ των οποίων και το επίμαχο διαβατήριο, διότι είχε σχέση με τις ερευνώμενες υποθέσεις των κατηγορουμένων, δεν υπάγονται στην ουσιαστική ποινική διάταξη του άρθρου 76 του ΠΚ το οποίο για τη στοιχειοθέτηση της δήμευσής του, δεδομένου ότι η ιδιοκτήμονάς του απηλλάγη από κάθε κατηγορία, απαιτεί όπως από την απόδοσή του προκύπτει κίνδυνος για τη δημόσια τάξη, ώστε να δημευθεί ως μέτρο ασφαλείας, που θα συνέτρεχε μόνο αν ήταν πλαστό ή αν χρησίμευσε ή προοριζόταν να χρησιμεύσει για τη τέλεση αξιόποινης πράξης, γεγονότα που δεν αιτιολογούνται ούτε προκύπτει ότι συνέτρεχαν εν προκειμένω. Κατ' ακολουθία, οι εκ του άρθρ. 510 παρ.1 στοιχείο Δ' και Ε' ΚΠΔ, λόγοι της υπό κρίση αιτήσεως αναιρέσεως του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, με τους οποίος προβάλλεται η αιτίαση ότι η προσβαλλόμενη απόφαση στερείται ειδικής αιτιολογίας και έσφαλλε ως προς την ερμηνεία και την εφαρμογή του αρθρ. 76 ΠΚ, είναι βάσιμοι και πρέπει να γίνουν δεκτοί. Μετά ταύτα, πρέπει, να γίνει δεκτή η αίτηση αναιρέσεως του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση κατά το μέρος που δέχθηκε ότι "πρέπει να απορριφθεί το αίτημα των κατηγορουμένων για απόδοση των αντικειμένων που βρέθηκαν στην κατοικία της ..." και κατά τη διάταξή της που διέταξε τη δήμευση των πραγμάτων που αναφέρονται στην από 15-1-2011 έκθεση έρευνας και κατάσχεσης στην οικία της F. M. M. επί της οδού ... του αστυνόμου Β' Κ. Ρ. της Δ.Α.Ε.Ε.Β./1ο Τμήμα, όσο αφορά το διαβατήριο αυτό. Σύμφωνα δε με το άρθρο 518 παρ.1 ΚΠΔ, πρέπει να απαλειφθεί η ανωτέρω διάταξη κατά το τμήμα της που αφορά την επικύρωση της παραπάνω έκθεσης κατάσχεσης του ανωτέρω διαβατηρίου, που βρέθηκε στην οικία της ανωτέρω αλλοδαπής και της δήμευσης αυτού, από την προσβαλλόμενη απόφαση. Κατ' εφαρμογή δε της σωστής ποινικής διάταξης του άρθρου 373 ΚΠΔ να διαταχθεί η άρση της κατασχέσεως αυτής και να διαταχθεί η απόδοση του διαβατηρίου στην δικαιούχο του F. M. M. του Β.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί εν μέρει, την υπ' αρ. 7480/2012 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών, κατά το μέρος της που επικύρωσε την από 15-1-2011 έκθεση κατάσχεσης του αστυνόμου Β' Κ. Ρ. της Δ.Α.Ε.Ε.Β/1ο Τμήμα, και διέταξε τη δήμευση του με τα στοιχ. ... διαβατηρίου, που εκδόθηκε την 3-9-2010 από τις Γερμανικές αρχές της F. M. M. του Β. και βρέθηκε στην οικία της, επί της οδού ... στη ....
Απαλείφει την ανωτέρω διάταξη από την ως άνω προσβαλλόμενη απόφαση κατά το μέρος που αφορά την κατάσχεση και τη δήμευση του διαβατηρίου αυτού.
Διατάσσει την άρση της κατασχέσεως του ανωτέρω διαβατηρίου υπό στοιχεία ... που εκδόθηκε την 3-9-2010 από τις Γερμανικές αρχές και την απόδοσή του στην δικαιούχο αυτού F. M. M. του Β.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 28 Μαΐου 2013.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 12 Ιουνίου 2013.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ