Θέμα
Ακυρότητα απόλυτη, Νόμου εφαρμογή και ερμηνεία, Υπεξαίρεση.
Περίληψη:
Στοιχεία υπεξαίρεσης (κοινής). Έννοιες «ξένου κινητού πράγματος», «παράνομης ιδιοποίησης». Απορρίπτεται ως αβάσιμη η αιτίαση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου κατά της προσβαλλόμενης απόφασης ότι καταδικάστηκε κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή της αντίστοιχης ουσιαστικής ποινικής διάταξης για την αξιόποινη πράξη της υπεξαίρεσης. Ορθή καταδίκη για υπεξαίρεση του κατηγορουμένου, ο οποίος ιδιοποιήθηκε παρανόμως ποσό 1 εκατομμυρίου δρχ. που περιήλθε στην κατοχή του από λάθος του ταμία τράπεζας απορριπτομένου του ισχυρισμού του αναιρεσείοντος ότι με τον τρόπο αυτό δεν περιήλθε σε αυτόν μόνο η κατοχή αλλά και η κυριότητα του χρηματικού ποσού. Δεν επέρχεται απόλυτα ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο του δικάσαντος δικαστηρίου, αν το περιεχόμενο εγγράφου που δεν αναγνώστηκε στο ακροατήριο αλλά λήφθηκε υπόψη από το δικαστήριο της ουσίας για το σχηματισμό της κρίσης του ως προς την ενοχή του κατηγορουμένου, προκύπτει από άλλα έγγραφα που αναγνώστηκαν στο ακροατήρια ή άλλα αποδεικτικά μέσα (καταθέσεις μαρτύρων, απολογία κατηγορουμένου, κλπ.) Απορρίπτει.
ΑΡΙΘΜΟΣ 1489/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Z' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Μιχαήλ Δέτση, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Γρηγόριο Μάμαλη, Θεοδώρα Γκοϊνη, Βασίλειο Κουρκάκη - Εισηγητή και Ελευθέριο Μάλλιο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 17 Οκτωβρίου 2007, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Παναγιώτη Θάνου (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και του Γραμματέα Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου ...., που παραστάθηκε με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Γεώργιο Καρατζογιάννη, περί αναιρέσεως της 558/2006 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Μυτιλήνης.
Με πολιτικώς ενάγουσα την Ανώνυμη Τραπεζική Εταιρεία με την επωνυμία "ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.", που εδρεύει στην Αθήνα και εκπροσωπείται νόμιμα και που στο ακροατήριο δεν παραστάθηκε. Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Μυτιλήνης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 1η Σεπτεμβρίου 2006 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1483/2006.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Κατά το άρθρο 375 παρ. 1 εδ. α' του ΠΚ, όποιος ιδιοποιείται παρανόμως ξένο ολικά ή εν μέρει κινητό πράγμα που περιήλθε στην κατοχή του με οποιονδήποτε τρόπο τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο ετών και αν το αντικείμενο της υπεξαίρεσης είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι για τη συγκρότηση της πλημμεληματικής υπεξαίρεσης αντικειμένου ιδιαίτερα μεγάλης αξίας απαιτείται: α) το υλικό αντικείμενο της υπεξαίρεσης να είναι κατά τη φυσική αντίληψη κινητό πράγμα, β) να είναι αυτό ολικά ή μερικά ξένο, με την έννοια ότι η κυριότητα αυτού, όπως διαπλάσσεται στον Αστικό Κώδικα, ανήκει, σε άλλον, εκτός από τον δράστη, γ) η κατοχή του πράγματος αυτού, κατά το χρόνο που τελέστηκε η αξιόποινη πράξη, να έχει περιέλθει με οποιονδήποτε τρόπο στο δράστη δ) παράνομη ιδιοποίηση το πράγματος, από τον υπαίτιο, που υπάρχει, όταν αυτή γίνεται χωρίς τη συναίνεση του ιδιοκτήτη ή χωρίς την ύπαρξη άλλου νόμιμου δικαιολογητικού λόγου και ε) το αντικείμενο της υπεξαίρεσης να είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας. Υποκειμενικά, απαιτείται δόλος του δράστη που ενέχει τη γνώση ότι το πράγμα είναι ξένο και τη θέληση ή αποδοχή να το ιδιοποιηθεί παράνομα, η οποία εκδηλώνεται και με την παρακράτηση ή την άρνηση αποδόσεώς του στον ιδιοκτήτη. Περαιτέρω, εσφαλμένη ερμηνεία ή εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διάταξης, που συνιστά τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Ε' του ΚΠοινΔ λόγο αναίρεσης, υπάρχει όταν το δικαστήριο της ουσίας αποδίδει σ' αυτήν διαφορετική έννοια από εκείνη που πραγματικά έχει ή όταν δεν υπήγαγε σωστά τα πραγματικά περιστατικά τα οποία δέχθηκε ως αποδειχθέντα στη διάταξη που εφαρμόσθηκε. Στην προκείμενη περίπτωση, με την προσβαλλόμενη υπ' αριθμ. 558/2006 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Μυτιλήνης, που δίκασε σε δεύτερο βαθμό, καταδικάστηκε ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος για την πράξη της υπεξαίρεσης σε ποινή φυλάκισης πέντε (5) μηνών, η οποία ανεστάλη επί τριετία. Στην αιτιολογία της απόφασης, προκύπτουσα από την παραδεκτή αλληλοσυμπλήρωση του σκεπτικού και του διατακτικού της αναφέρεται ότι από την κατάθεση χωρίς όρκο του νομίμου εκπροσώπου της πολιτικώς ενάγουσας, τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας που εξετάστηκαν στο ακροατήριο, τα έγγραφα που φέρονται στα πρακτικά ως αναγνωσθέντα και την απολογία του κατηγορουμένου, αποδείχθηκαν μεταξύ άλλων, κατά την ανέλεγκτη περί τα πράγματα κρίση του δικαστηρίου, τα εξής: Ο κατηγορούμενος στην ..... στις 23-4-2001, ιδιοποιήθηκε παράνομα ξένα κινητά πράγματα που περιήλθαν στην κατοχή του και συγκεκριμένα, κατά την ανωτέρω χρονολογία, πήγε στο Υποκατάστημα ......της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος για ανάληψη εκ των καταθέσεων σε αυτή 1.000.000 δραχμών. Η ταμίας της Τράπεζας ...... εκ παραδρομής παρέδωσε σε αυτόν βάσει των σχετικών παραστατικών δύο δεσμίδες των 100 χαρτονομισμάτων, ήτοι ποσό 2.000.000 δραχμών, το οποίο έλαβε αυτός (κατηγορούμενος) και ανεχώρησε από την Τράπεζα. Όταν δε εντοπίστηκε το λάθος από την ανωτέρω υπάλληλο και οχλήθηκε αυτός (κατηγορούμενος) να επιστρέψει το εκ λάθους περιελθόν σ' αυτόν επί πλέον ποσό του 1.000.000 δραχμών, αρνήθηκε να το αποδώσει στην Τράπεζα, ιδιοποιηθείς αυτό παράνομα. Ο αναιρεσείων, με τον πρώτο λόγο της αίτησης αναίρεσης πλήττει την προσβαλλόμενη απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Μυτιλήνης για εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή της ουσιαστικής ποινικής διάταξης του άρθρου 375 παρ. 1 εδ. α' Π.Κ., προβάλλοντας την αιτίαση, ότι τα προκύψαντα από τις αποδείξεις πιο πάνω πραγματικά περιστατικά, δεν πληρούν την αντικειμενική υπόσταση του από τη διάταξη αυτή προβλεπομένου και τιμωρουμένου εγκλήματος της υπεξαίρεσης, για το οποίο καταδικάστηκε, αφού με την παράδοση της κατοχής των χρημάτων από την υπάλληλο της τράπεζας στον ίδιο (αναιρεσείοντα κατηγορούμενο) δεν μεταβιβάστηκε μόνο η κατοχή, αλλά και η κυριότητα αυτών. Σύμφωνα όμως με τις ως άνω παραδοχές της προσβαλλόμενης απόφασης από λάθος της τραπεζικής υπαλλήλου, ...... παραδόθηκε στον αναιρεσείοντα κατηγορούμενο το χρηματικό ποσό των 2.000.000 δραχμών, αν και ο ίδιος είχε ζητήσει την ανάληψη χρηματικού ποσού 1.000.000 δραχμών και η συγκεκριμένη υπάλληλος από παραδρομή νόμιζε ότι του παραδίδει το αιτηθέν ποσό. Οσον αφορά, επομένως, το επιπλέον χρηματικό ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) δραχμών, δεν υπήρξε μεταξύ των ως άνω συμφωνία για τη μετάθεση της κυριότητάς του και δεν καταρτίστηκε, κατόπιν τούτου, η αντίστοιχη εμπράγματη σύμβαση, ούτε μετατέθηκε η κυριότητα των χρημάτων αυτών στον αναιρεσείοντα (άρθρο 1034 ΑΚ). Υστερα από όλα αυτά ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Ε' ΚΠοινΔ πρώτος λόγος αναίρεσης, με τον οποίο υποστηρίζονται τα αντίθετα, είναι αβάσιμος και πρέπει να απορριφθεί.
ΙΙ. Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 324, 351, 358, 463 παρ. 1 και 369 ΚΠοινΔ, προκύπτει, ότι στην περίπτωση κατά την οποία το δικαστήριο της ουσίας λαμβάνει υπόψη του έγγραφο που δεν αναγνώστηκε κατά την προφορική συζήτηση της υποθέσεως στο ακροατήριο, παραβιάζοντας έτσι την άσκηση του απορρέοντος από το άρθρο 358 ΚΠοινΔ δικαιώματος του κατηγορουμένου να προβεί σε δηλώσεις και εξηγήσεις σχετικές με το αποδεικτικό τούτο μέσο, επέρχεται απόλυτη ακυρότητα, κατά το άρθρο 171 παρ. 1 δ' ΚΠοινΔ και ιδρύεται ο από το άρθρο 510 παρ. 1 δ' ΚΠοινΔ και ιδρύεται ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α' ίδιου Κώδικα λόγος αναιρέσεως. Δεν υπάρχει όμως, ακυρότητα, ούτε παραβιάζεται η αρχή της δημοσιότητας και προφορικότητας της δίκης, όταν το περιεχόμενο του μη αναγνωρισθέντος εγγράφου που λήφθηκε υπόψη για την ενοχή του κατηγορουμένου, προκύπτει από άλλα αποδεικτικά έγγραφα, είτε από καταθέσεις μαρτύρων. Στην προκείμενη περίπτωση, όπως προκύπτει από την επιτρεπτή επισκόπηση των πρακτικών της προσβαλλόμενης απόφασης δεν φέρεται αναγνωσθέν "το παραστατικό ανάληψης (εντολή πληρωμής) της ΑΤΕ που είχε υπογραφεί από τον διευθυντή του καταστήματος της Τράπεζας", πλην, όμως, το ουσιαστικό περιεχόμενο του εν λόγω εγγράφου που αναφέρεται στο σκεπτικό της απόφασης και λήφθηκε υπόψη για τον σχηματισμό της περί ενοχής του αναιρεσείοντος κρίσης του δικαστηρίου προκύπτει ιδιαίτερα από τις ένορκες καταθέσεις των εξετασθέντων στο ακροατήριο μαρτύρων, ....και ...., αλλά και από την χωρίς όρκο κατάθεση του νομίμου εκπροσώπου της πολιτικώς ενάγουσας "ΑΤΕ Α.Ε." ...... Επομένως ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α του ΚΠοινΔ προβαλλόμενος δεύτερος λόγος αναιρέσεως, για απόλυτη ακυρότητα που συνέβη κατά τη διαδικασία στο ακροατήριο, ως εκ του ότι το κατ' έφεση δικάσαν δικαστήριο της ουσίας έλαβε υπόψη του το προαναφερόμενο έγγραφο που δεν αναγνώστηκε στο ακροατήριο και επομένως ο αναιρεσείων δεν μπόρεσε να επιφέρει επ' αυτού τις παρατηρήσεις του, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Μετά από αυτά και επειδή δεν υπάρχει άλλος παραδεκτός λόγος αναίρεσης προς έρευνα, πρέπει η κρινόμενη αίτηση αναίρεσης να απορριφθεί στο σύνολό της και να καταδικαστεί ο αναιρεσείων στα δικαστικά έξοδα (άρθρο 583 παρ. 1 ΚΠοινΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 1 Σεπτεμβρίου 2006 αίτηση του ....., για αναίρεση της υπ' αριθμ. 558/2006 απόφασης του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Μυτιλήνης. Και
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στα δικαστικά έξοδα, που ανέρχονται σε διακόσια είκοσι (220) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 16 Απριλίου 2008. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 4 Ιουνίου 2008.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ