Θέμα
Ακυρότητα απόλυτη, Υπεξαίρεση στην υπηρεσία, Πρακτικά συνεδρίασης.
Περίληψη:
Υπεξαίρεση στην υπηρεσία. Επί υπεξαιρέσεως στην υπηρεσία δεν εφαρμόζεται η διάταξη του άρθρου 379 ΠΚ περί εξαλείψεως του αξιοποίνου λόγω υστέρας αποδόσεως των ιδιοποιημένων χρημάτων. Λήψη υπόψη εγγράφου που δεν αναγνώσθηκε επάγεται απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας. Στα πρακτικά δεν είναι απαραίτητο να αναφέρεται ποιο αποδεικτέο θέμα αφορά το έγγραφο ούτε να καταχωρίζεται το περιεχόμενο του εγγράφου που αναγνώσθηκε. Απορρίπτει αίτηση.
Αριθμός 1420/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Εμμανουήλ Καλούδη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Αιμιλία Λίτινα, Ανδρέα Τσόλια, Ανδρέα Δουλγεράκη και Γεώργιο Αδαμόπουλο - Εισηγητή, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 7 Απριλίου 2009, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Φωτίου Μακρή (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου .... κατοίκου ...,που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Θεοχάρη Δαλακούρα, περί αναιρέσεως της 265/2007 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Θράκης.
Το Τριμελές Εφετείο (Πλημμελημάτων) Θράκης, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 9 Μαΐου 2007 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 993/2007.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 258 ΠΚ, υπάλληλος ο οποίος παράνομα ιδιοποιείται χρήματα ή άλλα κινητά πράγματα, που έλαβε ή κατέχει λόγω αυτής της ιδιότητας του και αν ακόμα δεν ήταν αρμόδιος γι' αυτά, τιμωρείται... Από τη διάταξη αυτή προκύπτει, ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος της υπεξαίρεσης στην υπηρεσία, που περιλαμβάνει την αντικειμενική υπόσταση της υπεξαίρεσης του άρθρου 375 ΠΚ με επαύξηση της ποινής, απαιτείται όπως το παράνομα ιδιοποιούμενο πράγμα είναι ξένο (εν όλω ή εν μέρει), το οποίο ο υπάλληλος κατά την έννοια του άρθρου 13 στοιχ. α' ΠΚ έλαβε ή κατέχει υπό την υπαλληλική του ιδιότητα έστω κι αν είναι αναρμόδιος γι' αυτό, ιδιοποίηση δε αποτελεί κάθε ενέργεια ή παράλειψη του δράστη, η οποία καταδηλώνει τη θέλησή του να εξουσιάζει και διαθέτει το πράγμα σα να είναι κύριος. Υποκειμενικά απαιτείται η ύπαρξη δόλου του δράστη ο οποίος συνίσταται στο ότι αυτός γνωρίζει ότι το πράγμα είναι ξένο (εν όλω ή εν μέρει) και ότι έλαβε ή κατέχει αυτό με την υπαλληλική του ιδιότητα και τη θέληση να ιδιοποιηθεί τούτο παράνομα χωρίς τη συγκατάθεση του ιδιοκτήτη. Η επιβαλλόμενη από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία της δικαστικής απόφασης, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ του ιδίου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, υπάρχει, προκειμένου για καταδικαστική απόφαση, όταν περιέχονται σε αυτή με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά που αποδείχτηκαν από την ακροαματική διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις που τα θεμελιώνουν και οι σκέψεις με τις οποίες έγινε η υπαγωγή των περιστατικών αυτών στην ουσιαστική ποινική διάταξη, που εφαρμόστηκε. Σε σχέση με τα αποδεικτικά μέσα πρέπει να προκύπτει με βεβαιότητα ότι έχουν ληφθεί υπόψη όλα στο σύνολο τους και όχι ορισμένα μόνο από αυτά. Για τη βεβαίωση δε αυτή αρκεί να μνημονεύονται όλα έστω κατά το είδος τους (μάρτυρες, έγγραφα κλπ) χωρίς ανάγκη ειδικότερης αναφοράς τους και μνείας του τι προέκυψε από το καθένα. Δεν υπάρχει έλλειψη αιτιολογίας και στην περίπτωση που η αιτιολογία της αποφάσεως εξαντλείται στην επανάληψη του διατακτικού αυτής, το οποίο περιέχει τα πραγματικά περιστατικά τόσο αναλυτικά και με τόση πληρότητα ώστε να καθίσταται περιττή η διαφοροποίηση της διατυπώσεως του σκεπτικού. Εξάλλου, εσφαλμένη εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διάταξης υπάρχει όταν ο δικαστής δεν έκανε σωστή υπαγωγή των πραγματικών περιστατικών, που δέχτηκε ότι προέκυψαν, στην ουσιαστική ποινική διάταξη, που εφάρμοσε, περίπτωση δε τέτοιας εφαρμογής, που ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Ε' λόγο αναιρέσεως, υπάρχει και όταν η παραβίαση γίνεται εκ πλαγίου. Η παραβίαση αυτή υπάρχει όταν στο πόρισμα της αποφάσεως, που περιλαμβάνεται στο συνδυασμό αιτιολογικού και διατακτικού και ανάγεται στα στοιχεία και την ταυτότητα του εγκλήματος έχουν εμφιλοχωρήσει ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά με αποτέλεσμα να μην είναι εφικτός ο αναιρετικός έλεγχος της ορθής ή μη εφαρμογής της ουσιαστικής ποινικής διάταξης οπότε η απόφαση δεν έχει νόμιμη βάση. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από το σκεπτικό της προσβαλλόμενης 265/2007 απόφασης, το Τριμελές Εφετείο Θράκης, από όλα τα αποδεικτικά μέσα που κατ' είδος προσδιορίζονται, δέχτηκε ανέλεγκτος ότι ο κατηγορούμενος (αναιρεσείων) στην ... κατά τους παρακάτω αναφερόμενους χρόνους, όντας υπάλληλος υπηρετών στη διοίκηση νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου κατά τα οριζόμενα στο αρθ. 263α του Ποινικού Κώδικα, με περισσότερες πράξεις που συνιστούν εξακολούθηση του ίδιου εγκλήματος, ιδιοποιήθηκε παράνομα χρήματα που τα έλαβε λόγω της υπαλληλικής του ιδιότητας. Συγκεκριμένα, ανήκοντας από .... έως .... στη σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου του Δημοτικού Αθλητικού Κέντρου ... (Δ.Α.Κ.Κ.-ΝΠΔΔ) έχοντας μάλιστα οριστεί ως έφορος σταδίου και μέλος της επιτροπής αξιολόγησης, παραλαβής και παράδοσης των διαφόρων προμηθειών και έργων για τις ανάγκες λειτουργίας του ΔΑΚΚ (με την υπ' αριθμ. .... απόφαση του ΔΣ του ΔΑΚΚ), ενώ παρέλαβε από την κ. Υ1 τα παρακάτω χρηματικά ποσά, λειτουργώντας ως εκπρόσωπος του ΔΑΚΚ και με εντολή την άμεση εξόφληση οικονομικών οφειλών του κέντρου προς προμηθευτές με τους οποίους είχε συμβληθεί για την παροχή προϊόντων και υπηρεσιών, αυτός δεν απέδωσε άμεσα ως όφειλε τα χρηματικά ποσά στους δανειστές του κέντρου αλλά τα ιδιοποιήθηκε παρανόμως, παρακρατώντας τα και μη αποδίδοντας τα παρά τις συνεχείς οχλήσεις τόσο των προμηθευτών όσο και των μελών του ΔΣ του ΔΑΚΚ. Ειδικότερα: Α) την ..., ενώ παρέλαβε με την ανωτέρω υπαλληλική ιδιότητά του από την κ. Υ1 το χρηματικό ποσό των 4.360,50 ευρώ το οποίο είχε εκταμιευτεί, νομίμως, την ... με σκοπό την εξόφληση της οφειλής του ΔΑΚΚ προς τον προμηθευτή Π1 με τον οποίο το ΔΑΚΚ είχε συμβληθεί για την κατασκευή και προμήθεια 16 θυρών από αλουμίνιο, ο κατηγορούμενος δεν απέδωσε άμεσα (...), ως όφειλε, το ανωτέρω χρηματικό ποσό στον προμηθευτή αλλά παρά τις συνεχείς οχλήσεις του τελευταίου, προέβη στην ολοσχερή εξόφληση του με αριθμ. ... τιμολογίου τον ..., ιδιοποιούμενος χωρίς κανένα δικαίωμα το ως άνω χρηματικό ποσό κατά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από το χρόνο που όφειλε να το αποδώσει μέχρι το χρόνο εξόφλησης της οφειλής. Β) Την ..., ενώ παρέλαβε με την ανωτέρω υπαλληλική ιδιότητά του από την κ. Υ1 το χρηματικό ποσό των 1.508,49 ευρώ το οποίο είχε εκταμιευτεί, νομίμως, την .. με σκοπό την εξόφληση της οφειλής του ΔΑΚΚ προς τον προμηθευτή ..., με τον οποίο το ΔΑΚΚ είχε συμβληθεί με αντικείμενο την προμήθεια ποσοτήτων φυτοφαρμάκου για την συντήρηση του χλοοτάπητα του γηπέδου, ο κατηγορούμενος δεν απέδωσε άμεσα (...), ως όφειλε, το ανωτέρω χρηματικό ποσό στον προμηθευτή αλλά παρά τις συνεχείς οχλήσεις του τελευταίου, προέβη στην ολοσχερή εξόφληση των με αριθμ. ... και ... τιμολογίων τον ..., ιδιοποιούμενος χωρίς κανένα δικαίωμα το ως άνω χρηματικό ποσό κατά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από το χρόνο που όφειλε να το αποδώσει μέχρι το χρόνο εξόφλησης της οφειλής. Γ) Την ..., ενώ παρέλαβε με την ανωτέρω υπαλληλική ιδιότητά του από την κ. Υ1 το χρηματικό ποσό των 2.581,05 ευρώ το οποίο είχε εκταμιευτεί, νομίμως, την ... με σκοπό την εξόφληση της οφειλής του ΔΑΚΚ προς τον προμηθευτή, Π1 με τον οποίο το ΔΑΚΚ είχε συμβληθεί για την κατασκευή και προμήθεια δύο θυρών και ενός παραθύρου από αλουμινίου καθώς και υλικά συντήρησης γηπέδου, ο κατηγορούμενος δεν απέδωσε άμεσα (...), ως όφειλε, το ανωτέρω χρηματικό ποσό στον προμηθευτή αλλά παρά τις συνεχείς οχλήσεις του τελευταίου, προέβη στην ολοσχερή εξόφληση του με αριθμ. ... τιμολογίου τον ..., ιδιοποιούμενος χωρίς κανένα δικαίωμα το ως άνω χρηματικό ποσό κατά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από το χρόνο που όφειλε να το αποδώσει μέχρι το χρόνο εξόφλησης της οφειλής. Ακολούθως, το Τριμελές Εφετείο κήρυξε ένοχο τον αναιρεσείοντα της αξιόποινης πράξης της υπεξαίρεσης στην υπηρεσία κατ' εξακολούθηση και του επέβαλε φυλάκιση δέκα (10) μηνών, την οποία ανέστειλε επί τριετία. Με τις παραδοχές αυτές το Δικαστήριο της ουσίας διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφασή του την απαιτούμενη από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία αφού εκτίθενται σε αυτή με πληρότητα, σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά στα οποία στήριξε την κρίση του για τη συνδρομή των στοιχείων της αντικειμενικής και υποκειμενικής υπόστασης του εγκλήματος αυτού, οι αποδείξεις από τις οποίες προέκυψαν τα περιστατικά και οι νομικές σκέψεις με τις οποίες έγινε η υπαγωγή τους στην ουσιαστική ποινική διάταξη, που εφαρμόστηκε. Εξάλλου, δεν υπάρχει έλλειψη αιτιολογίας από το γεγονός ότι το σκεπτικό της απόφασης αποτελεί επανάληψη του διατακτικού αφού τα πραγματικά περιστατικά αναφέρονται με πληρότητα και σαφήνεια και έτσι καθίσταται περιττή η διαφοροποίηση της διατυπώσεως του σκεπτικού. Περαιτέρω, η αναφορά στο σκεπτικό ότι τα χρήματα τα παρέδωσε στον αναιρεσείοντα η υπάλληλος Υ1 προκειμένου να τα παραδώσει στους αναφερόμενους δανειστές ενώ στη συνέχεια, του σκεπτικού αναφέρεται ότι αυτός τα διαχειριζόταν ως υπάλληλος, δεν δημιουργεί έλλειψη αιτιολογίας ή αντίφαση αφού, κατά το νόμο, αυτός ως υπάλληλος ευθύνεται και όταν ακόμη ήταν αναρμόδιος για το σκοπό που του δόθηκαν, αρκεί ότι τα έλαβε και τα κατείχε λόγω της ιδιότητάς του ως υπάλληλος του άνω Δημοτικού Αθλητικού Κέντρου που είναι Ν.Π.Δ.Δ. Εξάλλου, η προαναφερόμενη πράξη προβλέπεται και τιμωρείται από την άνω διάταξη του άρθρου 258 ΠΚ, την οποία το Δικαστήριο της ουσίας ούτε ευθέως ούτε εκ πλαγίου παραβίασε με το να δεχτεί ότι ο αναιρεσείων τα πιο πάνω χρήματα τα υπεξήρεσε για τα αναφερόμενα χρονικά διαστήματα. Ειδικότερα, αναφέρεται στο σκεπτικό της προσβαλλόμενης απόφασης ότι ο αναιρεσείων τα ως άνω χρηματικά ποσά έλαβε από την υπάλληλο Υ1, με την άνω ιδιότητά του, προκειμένου να τα καταβάλει αμέσως στους αναφερομένους δανειστές του Δημοτικού Αθλητικού Κέντρου για εργασίες τους, που είχαν προσφέρει σε αυτό, ήτοι ως αμοιβή τους, και ότι αυτός τα κατακράτησε και, εξ αρχής τα ιδιοποιήθηκε χωρίς δικαίωμα, παρά τις συνεχείς οχλήσεις αυτού από τους ως άνω δανειστές (προμηθευτές) αλλά και από μέλη του Δ.Σ. του ως άνω Δημοτικού Αθλητικού Κέντρου, η απόδοση δε αυτών στους δανειστές, μετά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό χρονικά διαστήματα, δεν ασκί έννομη επιρροή αφού η παράνομη ιδιοποίησή τους είχε συντελεστεί. Άλλωστε, επί υπεξαιρέσεως στην υπηρεσία, δεν εφαρμόζεται η διάταξη του άρθρου 379 του ΠΚ περί εξαλείψεως του αξιοποίνου λόγω υστέρας αποδόσεως των ιδιοποιημένων αυτών χρημάτων.
Συνεπώς οι περί του αντιθέτου από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' και Ε' του ΚΠΔ λόγοι της αναίρεσης περί ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας και εσφαλμένης εφαρμογής του νόμου, είναι αβάσιμοι και απορριπτέοι.
Από τις διατάξεις των άρθρων 329, 331, 333 παρ. 2, 358, 365 παρ. 1, 365 παρ. 1 και 369 ΚΠΔ, προκύπτει, ότι η λήψη υπόψη από το δικαστήριο της ουσίας, για το σχηματισμό της κρίσης του σε σχέση με την ενοχή του κατηγορουμένου, εγγράφου, που δεν αναγνώσθηκε, επιφέρει απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας (αρθρ. 171 παρ 1δ ΚΠΔ), που ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α' ΚΠΔ λόγο αναίρεσης, γιατί έτσι στερείται ο κατηγορούμενος της δυνατότητας να εκθέσει επ' αυτού τις απόψεις του να προβεί σε παρατηρήσεις ή να αντιταχθεί στην ανάγνωση του. Στα πρακτικά τη δημόσιας συνεδρίασης δεν είναι απαραίτητο να αναφέρεται ποιο αποδεικτέο θέμα αφορά το έγγραφο ούτε να καταχωρίζεται το περιεχόμενο του εγγράφου, που αναγνώσθηκε. Αρκεί να αναφέρονται στα πρακτικά τα στοιχεία από τα οποία προσδιορίζεται με επάρκεια η ταυτότητα του έτσι ώστε να μην καταλείπεται αμφιβολία για την ταυτότητα του εγγράφου και ο κατηγορούμενος, γνωρίζοντας πλήρως την ταυτότητά του, να έχει κάθε ευχέρεια να ασκήσει τα από το άρθρο 358 ΚΠΔ δικαιώματα του, δεδομένου μάλιστα, ότι, εφόσον στην πραγματικότητα το έγγραφο αναγνώσθηκε, παρασχέθηκε στον κατηγορούμενο η δυνατότητα να προβεί σε σχετικές με το περιεχόμενο του δηλώσεις και εξηγήσεις αφού η δυνατότητα αυτή, λογικώς, δεν εξαρτάται μόνο από τον τρόπο κατά τον οποίο αναφέρεται στα πρακτικά το έγγραφο, που αναγνώσθηκε. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα πρακτικά, το Τριμελές Εφετείο στήριξε την κρίση του για την ενοχή του αναιρεσείοντος και στα ακόλουθα έγγραφα: α) την από ... απόδειξη β) την από ... απόδειξη πληρωμής ποσού 2.671,61 ευρώ και γ) τα με αριθμούς .., ..., .., ... τιμολόγια. Με την εν λόγω αναφορά των εγγράφων αυτών, επαρκώς προσδιορίζεται η ταυτότητα τους και δεν ήταν αναγκαία ειδικότερη αναφορά προσθέτων στοιχείων προσδιορισμού τους, αφού με την πραγματική ανάγνωση του κειμένου τους κατέστησαν γνωστά και κατά το περιεχόμενο τους στον αναιρεσείοντα, οπότε αυτός είχε πλήρη δυνατότητα να προβεί σε δηλώσεις και εξηγήσεις αναφορικά με το περιεχόμενο τους, γεγονός, που δεν εξαρτήθηκε από τον τρόπο προσδιορισμού τους στα πρακτικά της δίκης εν όψει και του ότι δεν δημιουργήθηκε αμφιβολία για την ταυτότητά τους ο δε προσδιορισμός της ταυτότητας των εγγράφων είναι αναγκαίος μόνο για τη δημιουργία βεβαιότητας ότι τα έγγραφα αυτά και όχι κάποια άλλα αναγνώσθηκαν στη δίκη αυτή. Μετά από αυτά, ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α' ΚΠΔ λόγος της αναίρεσης περί απόλυτης ακυρότητας της διαδικασίας, είναι αβάσιμος. Κατ' ακολουθίαν πρέπει να απορριφθεί η αίτηση αναίρεσης ως αβάσιμη και καταδικαστεί ο αναιρεσείων στα δικαστικά έξοδα (άρθρο 583 παρ. 1 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 09-05-2007 αίτηση του .... για αναίρεση της 265/2007 απόφασης του Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Θράκης. Και
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στα δικαστικά έξοδα από διακόσια είκοσι (220) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 28 Απριλίου 2009. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 9 Ιουνίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ