Θέμα
Κλήτευση , Επίσπευση συζήτησης.
Περίληψη:
Ερήμην αναιρεσείοντος. Εφόσον επισπεύδει τη συζήτηση, η υπόθεση συζητείται σαν να ήταν παρόντες όλοι οι διάδικοι (άρθρο 576 παρ 1 και 2). Την κλήτευση αποδεικνύουν οι παριστάμενοι διάδικοι. 559 άρ. 8. Δεν ιδρύεται ο οικείος λόγος αν ο ισχυρισμός λήφθηκε υπόψη και απορρίφθηκε για οποιοδήποτε λόγο τυπικό ή ουσιαστικό. 559 αρ. 11. Από το ότι εξαιρείται η λήψη κάποιου αποδεικτικού μέσου δεν συνάγεται ότι τα μη ιδιαιτέρως αναφερόμενα δεν λήφθηκαν υπόψη, αφού δεν υφίσταται υποχρέωση του δικαστηρίου να επιλαμβάνεται ιδιαίτερα και να αναλύει διεξοδικά κάθε αποδεικτικό μέσο, ενώ η αιτίαση ότι από το, κατά το αναιρεσείον, μη ληφθέν υπόψη αποδεικτικό μέσο, συνάγεται αντίθετο πόρισμα πλήττει την ανέλεγκτη αξιολόγηση των αποδεικτικών μέσων.
Αριθμός 282/2014
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Ιωάννη Σίδερη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Παναγιώτη Ρουμπή, Ερωτόκριτο Καλούδη, Αργύριο Σταυράκη και Ευγενία Προγάκη, Αρεοπαγίτες.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 20 Νοεμβρίου 2013, με την παρουσία και της γραμματέως Αγγελικής Ανυφαντή, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Ελληνικού Δημοσίου, νόμιμα εκπροσωπούμενου από τον Υπουργό Οικονομικών, που εδρεύει στην Αθήνα και στην προκειμένη περίπτωση από τον Προϊστάμενο της Κτηματικής Υπηρεσίας του Ν. Φθιώτιδος, το οποίο δεν εκπροσωπήθηκε.
Των αναιρεσιβλήτων: 1)Κ. Γ., 2)Δ. Γ. και 3)Α. Γ., κατοίκων ..., οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Εμμανουήλ Φωτάκη.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 2/5/2007 ανακοπή των 2ου και 3ου των ήδη αναιρεσιβλήτων (με αριθμό κατάθεσης 244/2007) που κατατέθηκε στο Ειρηνοδικείο Λαμίας, το οποίο με την 47/2008 απόφασή του παρέπεμψε την υπόθεση στο Μονομελές Πρωτοδικείο Λαμίας λόγω αρμοδιότητας. Παράλληλα ο 1ος αναιρεσείων άσκησε την από 2/5/2007 (με αριθμό κατάθεσης 2075/Ασφ. 1336/2007) ανακοπή ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Λαμίας. Οι δύο αυτές ανακοπές συνεκδικάστηκαν. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 29/2009 του ίδιου Δικαστηρίου και 105/2011 του Εφετείου Λαμίας. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητούν οι αναιρεσείοντες με την από 22/6/2012 αίτησή τους.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο παραστάθηκαν μόνο οι αναιρεσίβλητοι, όπως σημειώνεται πιο πάνω. Η Εισηγήτρια Αρεοπαγίτης Ευγενία Προγάκη ανέγνωσε την από 6/11/2013 έκθεσή της, με την οποία εισηγήθηκε να απορριφθεί η αίτηση αναιρέσεως.
Ο πληρεξούσιος των αναιρεσιβλήτων ζήτησε την απόρριψη της αίτησης και την καταδίκη του αντιδίκου τους στη δικαστική δαπάνη τους.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Επειδή από τις διατάξεις του άρθρου 576 παρ. 1 και 2 ΚΠολΔικ, προκύπτει ότι αν κάποιος από τους διαδίκους δεν εμφανισθεί κατά τη συζήτηση της υπόθεσης ή εμφανισθεί και δεν λάβει μέρος με τον τρόπο που ορίζει ο νόμος, ο Άρειος Πάγος εξετάζει αυτεπαγγέλτως ποιος επισπεύδει τη συζήτηση. Αν ο διάδικος που επισπεύδει τη συζήτηση δεν εμφανισθεί ή εμφανισθεί, αλλά δεν λάβει μέρος με τον τρόπο που ορίζει ο νόμος, ο Άρειος Πάγος συζητεί την υπόθεση σαν να ήταν παρόντες όλοι οι διάδικοι. Στην προκειμένη περίπτωση, κατά την εκφώνηση της υποθέσεως από το οικείο πινάκιο και κατά τη σειρά εγγραφής της σ' αυτό, δεν παραστάθηκε το αναιρεσείον Ελληνικό Δημόσιο, ούτε κατέθεσε δήλωση, σύμφωνα με τα άρθρα 242 παρ. 2 και 573 παρ. 1 ΚΠολΔικ ότι δεν θα παραστεί, ενόψει δε του ότι αυτό είναι το επισπεύδον, όπως τούτο προκύπτει από τις σχετικές από 7-3-2013 σημειώσεις του διενεργήσαντος τις επιδόσεις δικαστικού επιμελητή Λαμίας … επί των προσκομιζομένων από τους παρισταμένους και βαρυνομένους με την απόδειξη της κλητεύσεως αναιρεσιβλήτους, αντιγράφων της αναιρέσεως, η συζήτηση πρέπει να προχωρήσει σαν να ήταν όλοι οι διάδικοι παρόντες (άρθρο 576 παρ. 1 ΚΠολΔικ). Επειδή κατά το άρθρο 559 αρ. 8 εδ. β ΚΠολΔικ ιδρύεται λόγος αναιρέσεως και όταν το δικαστήριο της ουσίας, παρά το νόμο, δεν έλαβε υπόψη του πράγματα που προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης. "Πράγματα" κατά την έννοια της διατάξεως αυτής νοούνται οι νόμιμοι παραδεκτοί ορισμένοι και λυσιτελείς πραγματικοί ισχυρισμοί των διαδίκων, που έχουν αυτοτελή ύπαρξη και τείνουν στη θεμελίωση, κατάλυση ή παρακώλυση του ουσιαστικού ή δικονομικού δικαιώματος, που ασκήθηκε είτε ως επιθετικό, είτε ως αμυντικό μέσο και συνακόλουθα στηρίζουν το αίτημα της αγωγής, ένστασης, αντένστασης ή λόγου εφέσεως. Ο λόγος αυτός δεν ιδρύεται όταν το δικαστήριο της ουσίας έλαβε υπόψη τον προταθέντα ισχυρισμό, τον οποίο και απέρριψε για οποιοδήποτε λόγο τυπικό ή ουσιαστικό. Στην προκειμένη περίπτωση με τον μοναδικό λόγο της αναιρέσεως και με το πρώτο τμήμα του, με την επίκληση της παραπάνω διατάξεως του αριθμού 8 εδ. β του άρθρου 559 ΚΠολΔικ, αποδίδεται στην προσβαλλομένη απόφαση η αιτίαση, κατ' εκτίμηση των εκτιθεμένων ότι το Εφετείο δεν έλαβε υπόψη τους ισχυρισμούς του αναιρεσείοντος Δημοσίου, κατά τους οποίους το επίδικο ακίνητο ανήκει στην κυριότητά του, ως κοίτη του χειμάρρου "Ξεριά" Λαμίας και έχει εγκαταλειφθεί στην κοινή χρήση από μακρο-αμνημόνευτο χρόνο, αλλιώς ότι περιήλθε στην κυριότητά του ως αδέσποτο. Ο λόγος αυτός είναι αβάσιμος, καθόσον όπως προκύπτει από την παραδεκτή επισκόπηση της προσβαλλομένης αποφάσεως (άρθρο 561 παρ. 1 ΚΠολΔικ), το περιεχόμενο της οποίας άλλωστε, κατά το μέρος που αφορά τους ισχυρισμούς αυτούς αναφέρεται στο αναιρετήριο, οι ισχυρισμοί αυτοί λήφθηκαν υπόψη και απορρίφθηκαν, μη στοιχειοθετημένου εντεύθεν, κατά τα αναφερόμενα στη νομική σκέψη, του ερευνωμένου λόγου.
Επειδή κατά το άρθρο 559 αριθμ. 11 περ.γ του ΚΠολΔικ, αναίρεση επιτρέπεται και αν το δικαστήριο δεν έλαβε υπόψη αποδεικτικά μέσα, που οι διάδικοι επικαλέσθηκαν και προσκόμισαν. Από τη διάταξη αυτή, συνδυαζόμενη με εκείνες των άρθρων 335, 338 έως 340 και 346 του ίδιου κώδικα, προκύπτει ότι το δικαστήριο της ουσίας, προκειμένου να σχηματίσει δικανική πεποίθηση για τη βασιμότητα των πραγματικών ισχυρισμών των διαδίκων, που έχουν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης, οφείλει να λάβει υπόψη του τα νομίμως προσκομισθέντα, είτε προς άμεση απόδειξη, είτε για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων αποδεικτικά μέσα, εφόσον γίνεται σαφής και ορισμένη επίκληση αυτών από τον διάδικο. Είναι δε σαφής και ορισμένη η επίκληση του αποδεικτικού μέσου, όταν είναι σαφής και από αυτήν προκύπτει η ταυτότητά του. Καμία ωστόσο διάταξη δεν επιβάλλει την ειδική μνεία και τη χωριστή αξιολόγηση καθενός από τα αποδεικτικά μέσα που επικαλέσθηκαν και προσκόμισαν οι διάδικοι, αλλά αρκεί η γενική μνεία των κατ' είδος αποδεικτικών μέσων που λήφθηκαν υπόψη, ενώ από την αναφορά στην απόφαση μερικών από τα προσκομιζόμενα έγγραφα, γιατί έχουν ιδιαίτερα σημασία, δεν συνάγεται αναγκαστικά ότι δεν εκτιμήθηκαν τα μη αναφερόμενα. Μόνον αν από τη γενική ή και ρητή ακόμη αναφορά, σε συνδυασμό με το περιεχόμενο της απόφασης δεν προκύπτει κατά τρόπο αναμφίβολο (Ολ. ΑΠ. 2/2008) ή κατ' άλλη έκφραση αδιστάκτως βέβαιο (Ολ. ΑΠ. 14/2005) ότι λήφθηκε υπόψη κάποιο συγκεκριμένο αποδεικτικό μέσο, στοιχειοθετείται ο αναιρετικός αυτός λόγος. Στην προκειμένη περίπτωση με το δεύτερο μέρος του μοναδικού λόγου της αναιρέσεως και με την επίκληση της παραπάνω διατάξεως του αριθμού 11γ του άρθρου 559 ΚΠολΔικ, αποδίδεται στην προσβαλλομένη απόφαση η αιτίαση ότι το Εφετείο δεν έλαβε υπόψη "την από 11.9.2007 έκθεση απόψεων της Π. Π. και του Ν. Σ., υπαλλήλων της Κτηματικής Υπηρεσίας του Ν. Φθιώτιδος", από την οποία προέκυπτε το βάσιμο των ισχυρισμών του αναιρεσείοντος Δημοσίου περί κυριότητάς του στο επίδικο ακίνητο, ως κοίτης του χειμάρρου "Ξεριά" Λαμίας που από μακρο-αμνημονεύτων χρόνων είχε εγκαταλειφθεί στην κοινή χρήση, άλλως ως αδεσπότου. Ο λόγος αυτός, που είναι παραδεκτός, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, γιατί από την προσβαλλομένη απόφαση και ιδιαίτερα από την περιεχομένη σ' αυτήν βεβαίωση ότι λήφθηκαν υπόψη "όλα τα έγγραφα που οι διάδικοι επικαλούνται και προσκομίζουν", σε συνδυασμό με το περιεχόμενο της απόφασης δεν γεννιέται καμιά απολύτως αμφιβολία ότι το Εφετείο έλαβε υπόψη και το ως άνω αποδεικτικό μέσο, το οποίο και συνεκτίμησε με τις λοιπές αποδείξεις για τη στήριξη του αποδεικτικού του πορίσματος, από το ότι δε γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην κατά το άρθρο 390 ΚΠολΔικ εκτιμωμένη ελευθέρως προς συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων υπ' αριθ. 50/2005 γνωμοδότηση του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Δημοσίων Κτημάτων του άρθρου 90 π.δ. 284/1988, δεν συνάγεται ότι τα ίσης αποδεικτικής αξίας μη ιδιαιτέρως αναφερόμενα έγγραφα δεν λήφθηκαν υπόψη, αφού κατά τα αναφερόμενα στη νομική σκέψη δεν υφίσταται υποχρέωση του δικαστηρίου να επιλαμβάνεται ιδιαίτερα και να αναλύει διεξοδικά κάθε αποδεικτικό μέσο, η δε αιτίαση του ερευνώμενου λόγου ότι από το ανωτέρω αποδεικτικό μέσο συνάγεται αντίθετο πόρισμα από εκείνο που δέθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, είναι απαράδεκτη, καθόσον πλήττει την, κατά το άρθρο 561 παρ. 1 ΚΠολΔικ, ανέλεγκτη αναιρετικά αξιολόγηση και εκτίμηση των αποδεικτικών μέσων. Ενόψει τούτων ο λόγος αυτός κατά το ερευνώμενο μέρος του, καθώς και η αναίρεση στο σύνολό της, πρέπει να απορριφθούν. Το αναιρεσείον Ελληνικό Δημόσιο, λόγω της ήττας του (άρθρ. 183 και 176 ΚΠολΔικ) πρέπει να καταδικασθεί στα δικαστικά έξοδα των αναιρεσιβλήτων, τα οποία όμως θα καταλογιστούν μειωμένα, σύμφωνα με το άρθρο 22 παρ. 1 του Ν. 3693/1957, που διατηρήθηκε σε ισχύ με το άρθρο 52 αρ. 18 του Εισ. Ν. ΚΠολΔικ και όπως τούτο ισχύει μετά την υπ' αριθ. 134423/1992 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης (ΦΕΚ β'11/20.1.1993), που εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 5 παρ. 12 του Ν 1738/1977.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 22.6.2012 αίτηση του Ελληνικού Δημοσίου για αναίρεση της υπ' αριθ. 105/2011 αποφάσεως του Εφετείου Λαμίας.
Καταδικάζει το αναιρεσείον στα δικαστικά έξοδα των αναιρεσιβλήτων, τα οποία ορίζει σε τριακόσια (300) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 7 Ιανουαρίου 2014.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση, στο ακροατήριό του στις 5 Φεβρουαρίου 2014.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ