Θέμα
Εταιρία περιορισμένης ευθύνης.
Περίληψη:
Έξοδος εταιρεου για σπουδαίο λόγο. Σπουδαίο λόγο για την έξοδο εταίρου από ΕΠΕ συνιστά και η σοβαρή διαταραχή των προσωπικών και εταρικών σχέσεων των εταίρων, καθώς και οι διαφωνίες και διενέξεις τους, που συνεπάγονται αδυναμία τους να συνεργαστούν για την επίτευξη του εταιρικού σκοπού. Αναίρεση. Λόγοι αναιρέσεως από τους αριθμούς 19 και 20 του Κ.Πολ.Δ.Πότε ιδρύονται Συζήτηση. κλήση επίδοση κλήσεως για συζήτηση της αναίρεσης στον υπογράφοντα την αναίρεση δικηγόρο, (νόμιμη Επικυρώνει Εφ. Πατρ. 764/2009).
Αριθμός 1560/2012
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
A2' Πολιτικό Τμήμα
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Αθανάσιο Κουτρομάνο, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Δήμητρα Παπαντωνοπούλου, Χρυσόστομο Ευαγγέλου, Ευφημία Λαμπροπούλου και Αργύριο Σταυράκη, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 26 Μαρτίου 2012, με την παρουσία και της γραμματέως Αικατερίνης Σιταρά, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:
Της αναιρεσείουσας: Εταιρίας περιορισμένης ευθύνης με την επωνυμία "Ι. Μ.-Κ. Π. ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ-ΕΜΠΟΡΙΑ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ" και τον διακριτικό τίτλο "MED HOMES ΕΠΕ", που εδρεύει στο ... και εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία δεν εκπροσωπήθηκε στο ακροατήριο.
Του αναιρεσιβλήτου: Ι. Μ. του Σ., κατοίκου ..., ο οποίος εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο του Ειρήνη Σπήλιου.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 18-8-2008 αίτηση του ήδη αναιρεσιβλήτου, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Κεφαλληνίας. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 1149/2008 του ίδιου Δικαστηρίου και 764/2009 του Εφετείου Πατρών. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητά η αναιρεσείουσα με την από 18-1-2010 αίτησή της.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, παραστάθηκε μόνο ο αναιρεσίβλητος όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο εισηγητής Αρεοπαγίτης Αργύριος Σταυράκης ανέγνωσε την από 5-3-2012 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της κρινόμενης αίτησης αναίρεσης.
Η πληρεξούσια του αναιρεσιβλήτου ζήτησε την απόρριψη της αίτησης και την καταδίκη της αντιδίκου του στη δικαστική δαπάνη.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
I. Από τις διατάξεις των άρθρων 143 παρ.3, 104 και 96 παρ.1 του ΚΠολΔ προκύπτει ότι η επίδοση της κλήσης για συζήτηση της αίτησης αναιρέσεως μπορεί να γίνει εγκύρως και στον δικηγόρο που υπογράφει την αίτηση ως πληρεξούσιος του αναιρεσείοντος, και ο οποίος τεκμαίρεται ότι είναι αντίκλητός του για την υπόθεση για την οποία υπέγραψε το σχετικό δικόγραφο και έχει ως εκ τούτου την κατά το άρθρο 142 του ίδιου Κώδικα εξουσία να παραλαμβάνει τα δικόγραφα που απευθύνονται προς τον διάδικο που τον διόρισε και αφορούν την υπόθεση αυτή (ΑΠ 897/2011, 1379/2009).
Εν προκειμένω, όπως προκύπτει από την υπ' αριθμ. 5729/21-9-2011 έκθεση του δικαστικού Επιμελητή στο Πρωτοδικείο Πατρών ..., την οποία ο αναιρεσίβλητος προσκομίζει και επικαλείται, αντίγραφο της υπό κρίση αιτήσεως αναιρέσεως, με την κάτω από αυτήν πράξη, με την οποία ορίζεται δικάσιμος προς συζήτησή της η αναφερόμενη στην αρχή της παρούσης, και με κλήση για συζήτηση στη δικάσιμο αυτή, επιδόθηκε νόμιμα και εμπρόθεσμα, με επιμέλεια του πληρεξουσίου του αναιρεσιβλήτου, που επισπεύδει τη συζήτηση, στον δικηγόρο Πατρών Άγγελο Στεργιόπουλο, ο οποίος υπογράφει την αίτηση ως πληρεξούσιος δικηγόρος της αναιρεσείουσας εταιρείας. Η τελευταία δεν εμφανίστηκε στο ακροατήριο κατά την ανωτέρω δικάσιμο, όταν η υπόθεση εκφωνήθηκε από τη σειρά του πινακίου, και δεν έλαβε μέρος στη συζήτηση. Ενόψει όμως της νόμιμης κλήτευσής της που προαναφέρθηκε και σύμφωνα με το άρθρο 576 παρ.2 του ΚΠολΔ το δικαστήριο θα προχωρήσει στη συζήτηση της υποθέσεως παρά την απουσία της αναιρεσείουσας.
ΙΙ. Κατά το άρθρο 33 παρ.2 εδ. α' του ν. 3190/1955 "περί εταιρειών περιωρισμένης ευθύνης" "πας εταίρος δύναται να εξέλθη της εταιρείας ένεκα σπουδαίου λόγου κατόπιν αποφάσεως του Προέδρου των Πρωτοδικών" (ήδη του Μονομελούς Πρωτοδικείου και κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, κατ' άρθρον 3 παρ.2 του Εισαγ. ΚΠολΔ). Κατά την έννοια της διάταξης αυτής σπουδαίον λόγο για την έξοδο εταίρου από την εταιρεία περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ) συνιστά και η σοβαρή διαταραχή των προσωπικών και εταιρικών σχέσεων των εταίρων, καθώς και οι διαφωνίες και διενέξεις τους, που συνεπάγονται αδυναμία τους να συνεργαστούν για την επίτευξη του εταιρικού σκοπού, τούτο δε και ανεξαρτήτως υπαιτιότητας των υπολοίπων εταίρων ή των εκπροσώπων της εταιρείας, αλλά και του αναιτίου του αιτούντος την έξοδο εταίρου. Εξάλλου ο λόγος αναιρέσεως από τον αριθμό 19 του άρθρου 559 του ΚΠολΔ για έλλειψη νόμιμης βάσης της απόφασης εξαιτίας ανεπαρκών κ.λ.π. αιτιολογιών δεν δημιουργείται όταν στην ελάσσονα πρόταση του νομικού συλλογισμού της αναφέρονται χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά που καλύπτουν όλα τα στοιχεία τα οποία απαιτούνται βάσει του πραγματικού του εφαρμοστέου κανόνα δικαίου για την επέλευση της έννομης συνέπειας ή την άρνησή της.
Εν προκειμένω, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, το Εφετείο που την εξέδωσε δέχθηκε κατά το ενδιαφέρον εδώ μέρος της, τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά, ως αποδειχθέντα (πιθανολογηθέντα) από τα αναφερόμενα αποδεικτικά μέσα που είχαν προσκομίσει και επικαλεσθεί οι διάδικοι, ήτοι: "Δυνάμει του υπ' αριθμ. .../3-5-2005 συμβολαίου (....) συστάθηκε, μεταξύ του αιτούντος - εκκαλούντος (εφεξής αιτούντος) και της Κ. Π. (β' εφεσίβλητης - καθής - εφεξής β' καθής) (μη διαδίκου ήδη ενώπιον του Αρείου Πάγου), εταιρεία περιορισμένης ευθύνης (...) και με διακριτικό τίτλο "MED HOMES Ε.Π.Ε." με κεφάλαιο 20.000 ευρώ, το οποίο κατέβαλαν οι δύο εταίροι κατ' ισομοιρία. Έδρα της ως άνω εταιρείας ορίστηκε το ... (...). Διαχειρίστρια αυτής ορίστηκε η δεύτερη καθής, η οποία είναι Ιταλίδα, οικονομολόγος και διατηρεί στην Ιταλία, μαζί με τον πατέρα της, παρόμοια εταιρεία. Σημειώνεται ότι κατά το χρόνο σύστασης της εταιρείας, αυτή ήταν μνηστή του αιτούντος και διέμενε αρκετό διάστημα στην Κεφαλληνία. Η ως άνω εταιρεία αρχικά λειτουργούσε ομαλά και η συνεργασία, καθώς και οι σχέσεις των δύο εταίρων ήταν αρμονικές. Από το Μάρτιο όμως του 2007 οι προσωπικές και εταιρικές σχέσεις των διαδίκων διαταράχθηκαν σοβαρά. Υπάρχουν δε διαφωνίες και διενέξεις μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να συνεργαστούν. Η μνηστεία τους διαλύθηκε και η δεύτερη καθής μετοίκησε ήδη στην Ιταλία, επισκεπτόμενη πλέον σπανίως την Κεφαλληνία. Και είναι μεν αλήθεια ότι αυτή με το υπ' αριθ. .../13-3-2007 συμβόλαιο (....) εξουσιοδότησε τον αιτούντα, αλλά και τον αδελφό της Τ. Π., ο οποίος διέμενε τότε στη Κεφαλληνία, να ενεργούν μαζί ή χωριστά, ορισμένες πράξεις διαχειρίσεως και συγκεκριμένα τους εξουσιοδότησε α) να εκπροσωπούν τη διαχειρίστρια στις συναλλαγές της με οποιαδήποτε Τράπεζα και να προβαίνουν προς το σκοπό αυτό σε είσπραξη χρημάτων, έκδοση ή αποδοχή συναλλαγματικών, επιταγών και άλλων αξιόγραφων κλπ και β) να υπογράφουν και να εκτελούν κάθε σύμβαση Τραπεζική ή μη. Και πράγματι ο αιτών προέβαινε σε αρκετές πράξεις διαχείρισης ως αντιπρόσωπος της αντιδίκου του, όπως π.χ. έκδοση επιταγών κλπ. Δεν πιθανολογήθηκε όμως ότι αυτός ήταν ο πραγματικός και μοναδικός de facto διαχειριστής της εταιρείας, όπως αβάσιμα δέχτηκε η προσβαλλόμενη απόφαση. Η δεύτερη καθής διατήρησε για τον εαυτό της το δικαίωμα να ενεργεί κι αυτή η ίδια αυτοπροσώπως ή μέσω του αδελφού της πράξεις διαχείρισης, όπως και πράγματι έκανε (όπως π.χ. αγορά οικοδομικών υλικών από την Ιταλία). Λόγω όμως της προαναφερόμενης κακής σχέσης των ανωτέρω διαδίκων και της έλλειψης συνεργασίας μεταξύ τους, η οποία οφείλεται σε υπαιτιότητα αμφοτέρων, η λειτουργία της εταιρείας έγινε προβληματική, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν χρέη (μεταξύ άλλων, όπως και ο ίδιος ο αιτών αναφέρει στις προτάσεις του, οφείλονται από την εταιρεία στη Δ.Ο.Υ. Αργοστολίου ποσό που σήμερα ανέρχεται στα 15.000 ευρώ περίπου) και να σταματήσει η εκτέλεση έργων και η πραγματοποίηση κερδών. Η εταιρεία μάλιστα έχει εμπλακεί σε δικαστική διαμάχη με αρκετούς πελάτες της. Η φήμη της έχει καταστραφεί και η πελατεία της μειώθηκε δραστικά. Πιθανολογήθηκε λοιπόν, κατά την κρίση του Δικαστηρίου τούτου, ότι συντρέχει σπουδαίος λόγος για την έξοδο του αιτούντος από την εταιρεία". Και βάσει των παραδοχών αυτών το Εφετείο δέχθηκε την έφεση και την ένδικη αίτηση του αναιρεσιβλήτου, που είχε απορριφθεί πρωτοδίκως, και επέτρεψε την έξοδο του τελευταίου από την καθ'ης η αίτηση, ήδη αναιρεσείουσα, εταιρεία περιορισμένης ευθύνης. Έτσι που έκρινε το Εφετείο διέλαβε στην απόφασή του πλήρεις και σαφείς αιτιολογίες, που στηρίζουν το αποδεικτικό του πόρισμα και το διατακτικό της απόφασής του, αφού τα εκτιθέμενα ως άνω, χωρίς αντιφάσεις, στο αιτιολογικό της απόφασης, που αποτελεί την ελάσσονα πρόταση του νομικού της συλλογισμού, περιστατικά και δη ότι από τα αναφερόμενα επίσης γεγονότα διαταράχθηκαν οι προσωπικές και εταιρικές σχέσεις μεταξύ των εταίρων (αιτούντος και ειρημένης-Κ. Π.) και ότι προέκυψαν διαφωνίες και διενέξεις μεταξύ τους με αποτέλεσμα την αδυναμία συνεργασίας τους για την επίτευξη του εταιρικού σκοπού, συνιστούν, σύμφωνα με την προηγηθείσα μείζονα σκέψη, σπουδαίο λόγο που δικαιολογεί την έξοδο του εταίρου από την Ε.Π.Ε., ως έννομη συνέπεια του εφαρμοσθέντος ως άνω κανόνα δικαίου, την οποία και διέταξε το δικαστήριο. Επομένως ο πρώτος λόγος του αναιρετηρίου, από το άρθρο 559 αρ.19 του ΚΠολΔ, με τον οποίο υποστηρίζονται τα αντίθετα, είναι αβάσιμος.
ΙΙΙ. Ο προβλεπόμενος από το άρθρο 559 αρ. 20 του ΚΠολΔ λόγος αναιρέσεως για παραμόρφωση του περιεχομένου εγγράφου ιδρύεται όταν το δικαστήριο της ουσίας υπέπεσε σε διαγνωστικό λάθος, που ανάγεται δηλαδή στην ανάγνωση του εγγράφου, με την παραδοχή ότι περιέχει περιστατικά προδήλως διαφορετικά από εκείνα που πράγματι περιλαμβάνει, όχι δε και όταν από το περιεχόμενο του εγγράφου, το οποίο σωστά διέγνωσε, συνάγει αποδεικτικό πόρισμα διαφορετικό από εκείνο που ο αναιρεσείων θεωρεί ορθό. Στην τελευταία αυτή περίπτωση πρόκειται για παράπονο που αναφέρεται στην εκτίμηση πραγματικών γεγονότων, η οποία εκφεύγει από τον αναιρετικό έλεγχο. Για να θεμελιωθεί πάντως ο προαναφερόμενος λόγος αναιρέσεως θα πρέπει το δικαστήριο της ουσίας να έχει στηρίξει το αποδεικτικό του πόρισμα αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο στο έγγραφο, το περιεχόμενο του οποίου φέρεται ότι παραμορφώθηκε, όχι δε όταν το έχει συνεκτιμήσει απλώς, μαζί με άλλα αποδεικτικά μέσα, χωρίς να εξαίρει το έγγραφο, αναφορικά με το πόρισμα στο οποίο κατέληξε για την ύπαρξη ή μη του αποδεικτέου γεγονότος (ΟλομΑΠ 2/2008).
Εν προκειμένω η αναιρεσείουσα για την απόδειξη του ισχυρισμού της ότι η ένδικη αίτηση ασκείται καταχρηστικά, κατά την έννοια του άρθρου 281 του ΑΚ, προσκόμισε και στο Εφετείο την από 10-1-2008 ηλεκτρονική επιστολή της προειρημένης εταίρου Κ. Π. προς την δικηγόρο της Γκρατσιέλλα Μικελέττι με το εξής, κατά το ενδιαφέρον εδώ μέρος της, περιεχόμενο: "Σε ό,τι αφορά την επιθυμία του Γ. (αιτούντος-αναιρεσιβλήτου) να αποχωρήσει από την εταιρεία, εάν αυτό είναι που θέλει, εγώ δεν τον υποχρεώνω να μείνει. Αυτό που θέλω να ξεκαθαρίσω είναι να ξέρει, αυτός και οι γονείς του, ότι σε κάθε περίπτωση, για το διάστημα που ήταν συνεταίρος, παραμένει πάντοτε εμπλεκόμενος. Σε κάθε περίπτωση θα μπορεί να υπογράψει συμφωνητικό με το οποίο να δηλώνει ότι θέλει να αποχωρήσει από την εταιρική ένωση (..) και ότι για τα θέματα που προκύπτουν από όσο διάστημα ήταν συνεταίρος και εφόσον υπάρξει ανάγκη θα με υποστηρίξει καταθέτοντας υπέρ της εταιρείας στις δικαστικές αγωγές". Το Εφετείο, που απέρριψε την ένσταση καταχρηστικής ασκήσεως του δικαιώματος που είχε προβάλει η αναιρεσείουσα, δέχθηκε σχετικώς με το ανωτέρω έγγραφο, τα εξής: "Εξάλλου πιθανολογήθηκε ότι ακόμα και η δεύτερη καθ'ής (Κ. Π.) σε ηλεκτρονικό μήνυμα που απέστειλε προς τη δικηγόρο της στην Κεφαλληνία Γ. Μ. εμφανίζεται σύμφωνη με την επιθυμία του αιτούντος να εξέλθει αυτός από την εταιρεία". Παρεκτός του ότι από την αναιρεσιβαλλομένη προκύπτει ότι το Εφετείο την απορριπτική ως άνω κρίση του για την εκ του άρθρου 281 ΑΚ προβληθείσα ένσταση δεν την στήριξε ούτε αποκλειστικά ούτε κατά κύριον λόγο στο ανωτέρω έγγραφο-επιστολή, το οποίο απλώς συνεκτίμησε με τα άλλα αποδεικτικά μέσα, από το ανωτέρω κείμενο του εγγράφου και την ρηθείσα παραδοχή του Εφετείου προκύπτει σαφώς ότι το δικαστήριο προέβη στην εκτίμηση του περιεχομένου του εγγράφου, όχι δε και στην παραμόρφωσή του, υπό την προεκτεθείσα έννοια της παραμόρφωσης. Επομένως ο δεύτερος λόγος του αναιρετηρίου, με τον οποίο και υπό την επίκληση του αριθμού 20 του άρθρου 559 του ΚΠολΔ υποστηρίζονται τα αντίθετα, και δη ότι το Εφετείο παραμόρφωσε το περιεχόμενο του εγγράφου με το να αναγνώσει μόνον το πρώτο ως άνω μέρος του (εδάφιο), όχι δε και το υπόλοιπο, είναι απαράδεκτος, πλήττοντας την ανέλεγκτη, κατά το άρθρο 561 παρ.1 του ΚΠολΔ, ουσιαστική κρίση του δικαστηρίου περί πραγματικών γεγονότων.
IV. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω πρέπει ν' απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση αναιρέσεως, και να καταδικασθεί η αναιρεσείουσα στην αναφερόμενη στο διατακτικό δικαστική δαπάνη του αναιρεσιβλήτου (που δεν έχει υποβάλει προτάσεις), κατά το νόμιμο αίτημα του τελευταίου (άρθρ.176 και 183 του ΚΠολΔ.).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 18-1-2010 αίτηση της εταιρείας περιορισμένης ευθύνης με την επωνυμία "Ι. Μ.-Κ. Π. ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ-ΕΜΠΟΡΙΑ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ Ε.Π.Ε." για αναίρεση της υπ' αριθμ. 764/2009 απόφασης του Εφετείου Πατρών. Και
Καταδικάζει την αναιρεσείουσα στη δικαστική δαπάνη του αναιρεσιβλήτου, την οποία ορίζει στο ποσό των χιλίων οκτακοσίων (1.800) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 13 Ιουνίου 2012. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 2 Νοεμβρίου 2012.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ