Θέμα
Αναιρέσεως λόγοι, Έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας.
Περίληψη:
Μη εμπρόθεσμη καταβολή εργατικών αποδοχών (δεδουλευμένων, επιδόματος άδειας και αποζημιώσεως άδειας). Λόγοι αναιρέσεως έλλειψη αιτιολογίας, εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως, ευθέως και εκ πλαγίου, απόλυτη ακυρότητα λόγω κακής συνθέσεως του δικαστηρίου, απόλυτη ακυρότητα, άλλως παραβίαση δημοσιότητας από λήψη υπόψη εγγράφων που δεν αναγνώστηκαν και υπέρβαση εξουσίας από 510 παρ. 1 στοιχ. Δ', Ε', Α', Γ και Η'. Αναιρεί για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας ένεκα της οποίας στερείται νόμιμης βάσης. Παραπέμπει.
Αριθμός 1491/2018
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Z’ ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Γεώργιο Σακκά, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Δημήτριο Γεώργα, Δημήτριο Τζιούβα - Εισηγητή, Γεώργιο Παπαηλιάδη και Μαρία Γκανιάτσου, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 15 Μαρτίου 2017, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αθανάσιου Ακριτίδη, (κωλυομένης της Εισαγγελέως) και της Γραμματέως Αικατερίνης Σιταρά, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος-κατηγορουμένου Λ. Φ. του Α., κατοίκου ... που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Κωνσταντίνο Χατζηϊωάννου, για αναίρεση της υπ’ αριθ. 11020/2016 απόφασης του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης.
Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ’ αυτή, και ο αναιρεσείων-κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 27 Δεκεμβρίου 2016 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό ...2017.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 28 παρ. 1 του Ν. 3996/2011, κάθε εργοδότης, που παραβαίνει τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας τις σχετικές με τους όρους και τις συνθήκες εργασίας και συγκεκριμένα τα χρονικά όρια εργασίας, υπό την επιφύλαξη των παραγράφων 5 και 6 του άρθρου 31 του ν. 3904/2010 (Α`218), την καταβολή δεδουλευμένων, την αμοιβή, την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων ή την καταβολή της νόμιμης αποζημίωσης απόλυσης, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι μηνών ή με χρηματική ποινή τουλάχιστον εννιακοσίων (900) ευρώ ή και με τις δύο αυτές ποινές. Από την διάταξη αυτή προκύπτει ότι το προβλεπόμενο ως άνω πλημμέλημα τιμωρείται ως γνήσιο έγκλημα παραλείψεως, το οποίο συντελείται ευθύς ως ο υπόχρεος παραλείψει να καταβάλει στο δικαιούχο μισθωτό τις οφειλόμενες σ’ αυτόν αποδοχές ή άλλης φύσεως χορηγίες, μέσα στην προθεσμία που ορίζεται είτε από τη σύμβαση, είτε από το νόμο ή το έθιμο, είτε από τις διοικητικές πράξεις. Ακόμη, όταν ως εργοδότης φέρεται να είναι νομικό πρόσωπο, πρέπει να προσδιορίζεται η μορφή του νομικού προσώπου και εάν πρόκειται για εταιρεία και η εταιρική μορφή αυτής καθώς και τα πραγματικά περιστατικά από τα οποία προκύπτει η θέση και η ιδιότητα που είχε ο κατηγορούμενος στην εταιρεία αυτή κατά τον κρίσιμο χρόνο, ώστε να ανακύπτει η υποχρέωσή του για την καταβολή των αποδοχών. Δεν αρκεί δηλαδή ο χαρακτηρισμός του κατηγορουμένου ως εργοδότη ή ως νόμιμου εκπροσώπου της εταιρικής επιχείρησης. Εξάλλου, η καταδικαστική απόφαση έχει την από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του Κ.Ποιν.Δ., απαιτούμενη ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει λόγο αναιρέσεως από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ’ του Κ.Ποιν.Δ., όταν αναφέρονται σ’ αυτήν, με πληρότητα σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά, τα πραγματικά περιστατικά, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις που τα θεμελιώνουν και οι νομικοί συλλογισμοί, με τους οποίους έγινε η υπαγωγή των περιστατικών αυτών στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόσθηκε. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυμπλήρωση του αιτιολογικού (σκεπτικού) με το διατακτικό, που αποτελούν ενιαίο σύνολο. Περαιτέρω, κατά το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Ε’ του Κ.Ποιν.Δ. λόγο αναιρέσεως αποτελεί και η εσφαλμένη ερμηνεία ή εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. Εσφαλμένη ερμηνεία υπάρχει όταν ο Δικαστής αποδίδει στο νόμο διαφορετική έννοια από εκείνη που πραγματικά έχει, ενώ εσφαλμένη εφαρμογή υπάρχει όταν το Δικαστήριο της ουσίας δεν υπάγει σωστά τα πραγματικά περιστατικά που δέχθηκε ότι αποδείχθηκαν στη διάταξη που εφαρμόστηκε. Περίπτωση δε εσφαλμένης εφαρμογής ουσιαστικής ποινικής διατάξεως συνιστά και η εκ πλαγίου παραβίαση της διατάξεως αυτής, η οποία υπάρχει όταν στο πόρισμα της αποφάσεως, που περιλαμβάνεται στο συνδυασμό του αιτιολογικού με το διατακτικό και ανάγεται στα στοιχεία και την ταυτότητα του εγκλήματος, έχουν εμφιλοχωρήσει ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά, με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτος ο αναιρετικός έλεγχος της ορθής ή μη εφαρμογής του νόμου, οπότε η απόφαση στερείται νόμιμης βάσης. Στην προκειμένη περίπτωση, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης, που δίκασε ως Εφετείο, στο σκεπτικό (αιτιολογικό) της προσβαλλόμενης υπ’ αριθ. 11020/2016 αποφάσεώς του, μετά από εκτίμηση των αναφερομένων σ’ αυτό κατ’ είδος αποδεικτικών μέσων, δέχθηκε, κατά την ανέλεγκτη περί τα πράγματα κρίση του, επί λέξει, τα εξής: "Ο κατηγορούμενος, στη Θεσσαλονίκη, κατά τους μήνες Μάϊο έως Αύγουστο του έτους 2013, ως εργοδότης και δη νόμιμος εκπρόσωπος της Ανώνυμης Εταιρίας με την επωνυμία "... Α.Ε. Ανώνυμη Εμπορική και Βιομηχανική Εταιρία Νεωτερισμών, Υφασμάτων, Ηλεκτρικών Συσκευών και Αντιπροσωπειών", που εδρεύει στη … και εκπροσωπείται νόμιμα, δεν κατέβαλε εμπρόθεσμα σε αυτούς που απασχολήθηκαν απ’ αυτόν με μισθό, τις οφειλόμενες από τη σχέση εργασίας αποδοχές και χορηγίες που καθορίστηκαν από τη μεταξύ τους σύμβαση εργασίας και συγκεκριμένα δεν κατέβαλε: α) σε 198 εργαζομένους δεδουλευμένες αποδοχές μηνός Μαϊου 2013, ποσού 142.117,26 ευρώ, β) σε 188 εργαζομένους δεδουλευμένες αποδοχές μηνός Ιουνίου 2013, ποσού 126.182,72 ευρώ, γ) σε 188 εργαζομένους δεδουλευμένες αποδοχές, μηνός Ιουλίου 2013, ποσού 135.388,51 ευρώ, δ) σε 199 εργαζόμενους δεδουλευμένες αποδοχές, μηνός Αυγούστου 2013, ποσού 144.543,53 ευρώ, ε) σε 4 εργαζόμενους (για την περίοδο Μαϊου - Αυγούστου 2013) επίδομα αδείας, ποσού 1.674,76 ευρώ και στ) σε 5 εργαζόμενους (για την περίοδο Μαϊου - Αυγούστου 2013) αποζημίωση αδείας, ποσού 2.696,90 ευρώ, όπως αναλυτικά αναφέρονται τα παραπάνω στις συνημμένες στο κατηγορητήριο καταστάσεις, οι οποίες περιλαμβάνονται και στο διατακτικό της παρούσης, συνολικού ποσού 552.583,67 ευρώ". Ακολούθως, στο σκεπτικό της προσβαλλόμενης αποφάσεως, αφού αναφέρονται οι λόγοι που δεν κατέβαλε ο αναιρεσείων κατηγορούμενος τις ως άνω αποδοχές στους εργαζόμενους και απαντώνται οι ισχυρισμοί του περί πτωχεύσεως της εταιρείας και περί ελλείψεως δόλου, αναφέρεται, επί λέξει: "Κατόπιν τούτων, ο κατηγορούμενος, ως νόμιμος εκπρόσωπος της εταιρείας, τελούσε σε πλήρη γνώση των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε η εταιρεία και συνέχισε να απασχολεί τους εργαζόμενους χωρίς να τους καταβάλει τις οφειλόμενες αποδοχές τους, αποζημιώσεις αδείας και επιδόματα αδείας, αποδέχθηκε δε το γεγονός της μη καταβολής των οφειλόμενων αποδοχών, ελπίζοντας απλώς ότι θα κατόρθωνε να επιτύχει την εξόφλησή τους ... και θα πρέπει να κηρυχθεί ένοχος ...". Στη συνέχεια, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης, κήρυξε ένοχο τον αναιρεσείοντα κατηγορούμενο της αξιόποινης πράξης της κατ’ εξακολούθηση παραβάσεως του άρθρου 28 παρ. 1 του Ν. 3996/2011, του αναγνώρισε την ελαφρυντική περίσταση ότι ωθήθηκε στην κατ’ εξακολούθηση πράξη για την οποία κηρύχθηκε ένοχος από μη ταπεινά αίτια, η οποία του είχε αναγνωρισθεί και πρωτόδικα, αλλά και την ελαφρυντική περίσταση του πρότερου έντιμου βίου του άρθρου 84 παρ. 2 περ. α’ του Π.Κ. και τον καταδίκασε σε ποινή φυλακίσεως δέκα (10) μηνών, της οποίας ανέστειλε την εκτέλεση επί τριετίαν, με το ακόλουθο, επί λέξει, διατακτικό: "
Κηρύσσει αυτόν ένοχο του ότι: Στη Θεσσαλονίκη, κατά τους μήνες Μάιο έως Αύγουστο του έτους 2013, ως εργοδότης και δη νόμιμος εκπρόσωπος της Ανώνυμης Εταιρίας με την επωνυμία " ... ΑΕ Ανώνυμη Εμπορική και Βιομηχανική Εταιρία Νεωτερισμών - Υφασμάτων, Ηλεκτρικών συσκευών και Αντιπροσωπειών", που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη και εκπροσωπείται νόμιμα, δεν κατέβαλε εμπρόθεσμα σε αυτούς που απασχολήθηκαν από αυτόν με μισθό, τις οφειλόμενες από τη σχέση εργασίας αποδοχές και χορηγίες που καθορίσθηκαν από τη μεταξύ τους σύμβαση εργασίας και συγκεκριμένα δεν κατέβαλε: α) σε 198 εργαζόμενους δεδουλευμένες αποδοχές μηνός Μαϊου 2013, ποσού € 142.117,26, β) σε 188 εργαζόμενους δεδουλευμένες αποδοχές μηνός Ιουνίου 2013, ποσού € 126.162,72, γ) σε 188 εργαζόμενους δεδουλευμένες αποδοχές μηνός Ιουλίου 2013, ποσού € 135.388,51, δ) σε 199 εργαζόμενους δεδουλευμένες αποδοχές μηνός Αυγούστου 2013, ποσού € 144.543,53, ε) σε 4 εργαζόμενους (για την περίοδο Μάίου - Αυγούστου 2013) επίδομα αδείας , ποσού € 1.674,75 και στ) σε 5 εργαζόμενους ( για την περίοδο Μάίου - Αυγούστου 2013) αποζημίωση αδείας, ποσού € 2.696,90 όπως αναλυτικά αναφέρονται τα παραπάνω στις κάτωθι συνημμένες καταστάσεις, οι οποίες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του παρόντος: (επισυνάπτονται οι καταστάσεις) ....". Με αυτά που δέχθηκε το Δικαστήριο της ουσίας, τα οποία περιλαμβάνονται στο σκεπτικό και στο διατακτικό του, τα οποία αλληλοσυμπληρώνονται, δεν διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφασή του την απαιτούμενη από τις ανωτέρω διατάξεις του Συντάγματος και του Κ.Ποιν.Δ. ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού δεν εκθέτει σε αυτή με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά, τα πραγματικά περιστατικά τα οποία αποδείχθηκαν από την ακροαματική διαδικασία και συγκροτούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος της παράβασης του άρθρου 28 παρ. 1 του Ν.3926/2011, για το οποίο καταδικάστηκε ο αναιρεσείων κατηγορούμενος. Ειδικότερα, αφενός μεν αναφέρεται αντιφατικά ο αναιρεσείων κατηγορούμενος και ως εργοδότης και ως νόμιμος εκπρόσωπος εργοδότριας ανώνυμης εταιρίας, αφετέρου δε δεν προσδιορίζονται στο σκεπτικό και στο διατακτικό της προσβαλλόμενης αποφάσεως, μολονότι ως εργοδότρια φέρεται να είναι η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία "... Α.Ε. Ανώνυμη Εμπορική και Βιομηχανική Εταιρία Νεωτερισμών - Υφασμάτων, Ηλεκτρικών Συσκευών και Αντιπροσωπειών", τα πραγματικά περιστατικά (π.χ. ΦΕΚ διορισμού κ.λπ.), από τα οποία να προκύπτει η ιδιότητα, το χρονικό διάστημα και η θέση του αναιρεσείοντος κατηγορουμένου στην ως άνω ανώνυμη εταιρεία, η οποία κατά το νόμο εκπροσωπείται από το διοικητικό της συμβούλιο συλλογικά, αλλά αναφέρεται μόνον ότι ο αναιρεσείων κατηγορούμενος είναι νόμιμος εκπρόσωπός της, χωρίς μάλιστα να προσδιορίζεται ούτε το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο αναιρεσείων είχε την ανωτέρω ιδιότητα, ούτε ακόμη να διευκρινίζεται πώς προκύπτει η εξουσία εκπροσωπήσεως της ως άνω εταιρείας από τον αναιρεσείοντα καθώς και η υποχρέωση καταβολής των αποδοχών των εργαζομένων εκ μέρους του. Έτσι, όμως, λόγω της ασάφειας αυτής, η προσβαλλόμενη απόφαση στερείται ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, αλλά και νόμιμης βάσης, αφού ο αναιρετικός έλεγχος της ορθής ή μη εφαρμογής της ανωτέρω ουσιαστικής ποινικής διατάξεως του άρθρου 28 παρ. 1 του Ν. 3996/2011 δεν έχει εφικτός. Επομένως, ενόψει τούτων, κατά παραδοχή ως βασίμου του σχετικού από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Δ’ και Ε του Κ.Ποιν.Δ. τελευταίου λόγου αναιρέσεως της κρινόμενης αιτήσεως, με τον οποίο ο αναιρεσείων προσδίδει στην προσβαλλόμενη απόφαση την αιτίαση της έλλειψης ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας και την αιτίαση της ασάφειας της αιτιολογίας της, που δεν επιτρέπει τον αναιρετικό έλεγχο ως προς την ορθή εφαρμογή της ουσιαστικής ποινικής διατάξεως του άρθρου 28 παρ. 1 του Ν. 3996/2011, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, παρελκούσης της έρευνας των λοιπών λόγων της κρινόμενης αιτήσεως και να παραπεμφθεί η υπόθεση προς νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο, το οποίο θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως (άρθρ. 519 Κ.Ποιν.Δ.).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
ΑΝΑΙΡΕΙ την υπ’ αριθμό 11020/2016 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης.
ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ την υπόθεση προς νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση, το οποίο θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
ΚΡΙΘΗΚΕ και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 15 Μαΐου 2018.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 18 Σεπτεμβρίου 2018.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ