Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Ισχυρισμός αυτοτελής, Καταλογισμού έλλειψη.
Περίληψη:
Έλλειψη αιτιολογίας ως προς την απόρριψη αυτοτελούς ισχυρισμού ως προς τη συνδρομή του άρθρου 34 ΠΚ. Αναιρεί και παραπέμπει.
Αριθμός 1650/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ε' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Κωνσταντίνο Κούκλη, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη, (κωλυομένου του Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Ηρακλή Κωνσταντινίδη), ως αρχαιότερο μέλος της συνθέσεως, Ειρήνη Αθανασίου (η οποία ορίστηκε, προς συμπλήρωση της συνθέσεως, με την 54/2008 Πράξη του Προέδρου του Αρείου Πάγου), Ελευθέριο Νικολόπουλο, Αναστάσιο Λιανό - Εισηγητή και Βιολέττα Κυτέα, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 11 Απριλίου 2008, με την παρουσία της Αντεισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ευτέρπης Κουτζαμάνη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Χ, κατοίκου ..., που εκπροσωπήθηκε από τους πληρεξουσίους δικηγόρους του Φραγκίσκο Ραγκούση και Δέσποινα Σβερώνη, περί αναιρέσεως της 263/2007 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Λάρισας.
Το Πενταμελές Εφετείο Λάρισας, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 27 Δεκεμβρίου 2007 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 120/2008.
Αφού άκουσε Τους πληρεξουσίους δικηγόρους του αναιρεσείοντος, που ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και την Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή εν μέρει η προκειμένη αίτηση αναιρέσεως, ως προς τη διάταξη για την ποινή που επιβλήθηκε για τις πράξεις της αγοράς και αποθήκευσης ναρκωτικών ουσιών.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 34 του Π.Κ. η πράξη δεν καταλογίζεται στον δράστη αν, όταν την διέπραξε, λόγω νοσηρής διαταράξεως των πνευματικών λειτουργιών ή διαταράξεως της συνειδήσεως, δεν είχε την ικανότητα ν' αντιληφθεί το άδικο της πράξεώς του ή να ενεργήσει σύμφωνα με την αντίληψή του για το άδικο αυτό. Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, υπό τον όρον διατάραξη των πνευματικών λειτουργιών περιλαμβάνονται όλες οι μορφές παραφροσύνης ή φρενοπάθειας υπό την ευρεία έννοια, ενώ υπό τον όρο διατάραξη της συνειδήσεως περιλαμβάνονται όλες οι ψυχικές διαταράξεις οι οποίες δεν πηγάζουν από παθολογική κατάσταση του εγκεφάλου, αλλά εμφανίζονται σε ψυχικά υγιή άτομα και είναι πάντοτε παροδικές. Αν εξαιτίας μιας από τις ψυχικές αυτές καταστάσεις ο δράστης δεν είχε την ικανότητα να αντιληφθεί το άδικο της πράξεώς του, δηλαδή να διακρίνει το δίκαιο από το άδικο αυτό, δηλαδή να ενεργήσει λογικά, τότε η πράξη στην δεν καταλογίζεται στον πράξαντα. Εξάλλου από το άρθρο 13 παρ. 4 του ν. 1729/1987, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 4 παρ. 2β του ν. 2408/1966, προκύπτει ότι η τοξικομανία αυτή και μόνη δεν οδηγεί σε έλλειψη της ικανότητας προς καταλογισμό αν δεν συντρέχει μία από τις αναφερόμενες πιο πάνω καταστάσεις. Τέλος η απαιτούμενη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία της δικαστικής αποφάσεως, η έλλειψη της οποίας ιδρύει λόγο αναιρέσεως κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του ίδιου Κώδικα πρέπει να επεκτείνεται και στους αυτοτελείς ισχυρισμούς που προβάλλονται στο δικαστήριο της ουσίας σύμφωνα με τα άρθρα 170 παρ. 2 και 333 παρ. 2 ΚΠΔ από τον κατηγορούμενο ή τον συνήγορό του και τείνουν στην άρση του άδικου χαρακτήρα της πράξεως ή στον αποκλεισμό ή την μείωση της ικανότητας προς καταλογισμό ή στην εξάλειψη του αξιοποίνου ή τη μείωση της ποινής. Στην τελευταία αυτή περίπτωση υπάγεται και ο περί ελλείψεως ικανότητας προς καταλογισμόν, αφού σε περίπτωση ουσιαστικής βασιμότητάς του έχει ως συνέπεια το ατιμώρητο του δράστη. Για την πληρότητα όμως του ισχυρισμού αυτού δεν αρκεί ο κατηγορούμενος να επικαλεσθεί τις σχετικές μόνο διατάξεις του Π.Κ. αλλά πρέπει και να αναφέρει τα πραγματικά εκείνα περιστατικά επί των οποίων θεμελιώνει κάθε περίπτωση νοσηρής διαταράξεως των πνευματικών λειτουργιών, ώστε ο δικαστής ύστερα από αξιολόγηση και τυχόν αποδοχή αυτών να κρίνει αν συντρέχει περίπτωση ελλείψεως ικανότητας προς καταλογισμόν, η οποία όπως είναι φυσικό προϋποθέτει διάγνωση μιας από τις ψυχικές καταστάσεις που προαναφέρθηκαν, ο αποκλεισμός της οποίας καθιστά μάταιη την περαιτέρω έρευνα της ικανότητας του δράστη να αντιληφθεί το άδικο της πράξης του ή να ενεργήσει σύμφωνα με την αντίληψή του για το άδικο αυτό. Στην προκείμενη περίπτωση, όπως προκύπτει από την παραδεκτή επισκόπηση της προσβαλλόμενης 263/2007 απόφασης του Πενταμελούς Εφετείου Λαρίσης και των ενσωματωμένων σε αυτήν πρακτικών ο αναιρεσείων, ο οποίος καταδικάστηκε κατά πλειοψηφία σε συνολική ποινή κάθειρξη 10 ετών και συνολική χρηματική ποινή 31.000 ευρώ για τις πράξεις της αγοράς και αποθήκευσης ναρκωτικών ουσιών κατ' επάγγελμα και συνήθεια από τοξικομανή και παράνομη κατοχή όπλων και πολεμικού υλικού με σκοπό τη διάθεσή τους σε τρίτους για διάπραξη κακουργήματος, δια των πληρεξουσίων δικηγόρων του κατέθεσε εγγράφως τον πιο κάτω ισχυρισμό, τον οποίο ανέπτυξαν και προφορικώς: "Στον κατηγορούμενο θα πρέπει να μη καταλογισθούν οι πράξεις καθόσον όταν τις διέπραξε λόγω νοσηρός διαταράξεως των πνευματικών λειτουργιών του δεν είχε την ικανότητα να αντιληφθεί το άδικο των πράξεων του ή να ενεργήσει σύμφωνα με την αντίληψη του για το άδικο αυτών. Ειδικότερα πάσχει από ετών από διπολική νόσο (μανιοκαταθλιπτική ψύχωση) η οποία προκαλεί σοβαρή έκπτωση της κριτικής ικανότητας, με αποτέλεσμα την αδυναμία αντιλήψεως του αδίκου χαρακτήρα των πράξεων και την έλλειψη ικανότητας προς καταλογισμό κατά το χρόνο τελέσεως των πράξεων που του αποδίδονται... έχει υπηρετήσει μόνο τρεις μήνες από τη στρατιωτική του θητεία και μετά από αναβολές έλαβε απολυτήριο Ι5, λόγω ψυχωτικής συνδρομής (σχιζοφρενικής ψύχωσης). Τα τελευταία επτά - οκτώ έτη παρηκολουθείτο ψυχιατρικά από το Αιγινήτειο Ψυχιατρείο. Το έτος 2002 νοσηλεύθηκε ξανά στο ΨΚΚ με τη διάγνωση της διπολικής ψύχωσης με υπερθυμία (μανιοκατάθλιψη) ότε και ελάμβανε αντιψυχωτική φαρμακευτική αγωγή. Περνά από κύκλους ή φάσεις έντονης μανίας (υπέρμετρη έξαρση, υπερκηνητικότητα, διαταραγμένη σκέψη, παρανοϊκότητα) που εναλλάσονται με κύκλους ή φάσεις βαθειάς κατάθλιψης (μελαγχολιτικό συναίσθημα διαταραχή των βιολογικών σταθερών, επηρεασμένη κρίση, απώλεια βάρους κλπ) όπως τα ανωτέρω αναφέρονται στην ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη διεξαχθείσα κατόπιν της 44/2005 διατάξεως της Ανακρίτριας του Β' Τμήματος Πλημμελειοδικών Λαρίσης υπό των Ψυχιάτρων Α και Β. Το πιο πάνω ισχυρισμό το Δικαστήριο της ουσίας τον απέρριψε με την προσβαλλόμενη απόφασή του, με την εξής κατά πιστή μεταφορά αιτιολογία: "Ο ίδιος (κατηγορούμενος) ενεφάνισε ψυχολογικά προβλήματα, πάσχων από μανιοκαταθλιψία, τα οποία όμως δεν οδηγούν στην άρση ή μείωση του καταλογισμού του". Η αιτιολογία αυτή της προσβαλλομένης αποφάσεως η οποία δεν διαλαμβάνει ποία πραγματικά περιστατικά αποδείχθηκαν και αποκλείουν τη συνδρομή των όρων συγκροτήσεως του ισχυρισμού αυτού του αναιρεσείοντος και αυτά που οι πραγματογνώμονες θέτουν ως βάση της κατά τα άνω εκφρασθείσης γνώμης τους, δεν είναι ειδική και εμπεριστατωμένη όπως επιβάλλεται από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 Κ.Π.Δ. Επομένως ο εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ ΚΠοινΔ σχετικός λόγος αναιρέσεως, κατά το μέρος που πλήττει την προσβαλλόμενη απόφαση για την απόρριψη του ως άνω αυτοτελούς ισχυρισμού αναιτιολόγητα, είναι βάσιμος.
Συνεπώς πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση ενώπιον του αυτού Δικαστηρίου, συντιθεμένου από άλλους δικαστές, εκτός εκείνων που δίκασαν προηγουμένως (ΚΠΔ 519).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 263/2007 απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Λαρίσης. Και
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα κρίση, στο ίδιο Δικαστήριο, συντιθέμενο από άλλους δικαστές, εκτός εκείνων που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 12 Ιουνίου 2008. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 24 Ιουνίου 2008.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ