Θέμα
Αγωγή διεκδικητική, Έγγραφα, Έλλειψη αιτιολογίας, Έλλειψη νόμιμης βάσης.
Αριθμός 285/2014
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Ιωάννη Σίδερη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Παναγιώτη Ρουμπή, Ερωτόκριτο Καλούδη, Αργύριο Σταυράκη και Ευγενία Προγάκη, Αρεοπαγίτες.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 20 Νοεμβρίου 2013, με την παρουσία και της γραμματέως Αγγελικής Ανυφαντή, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:
Των αναιρεσειόντων: 1)Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου με την επωνυμία "Ενορία Αργουλιδέ Ακρωτηρίου" που εδρεύει στον Αργουλιδέ Δήμου Ακρωτηρίου Ν. Χανίων και εκπροσωπείται νόμιμα από το Εκκλησιαστικό της Συμβούλιο και 2)Κ. Χ. Π., κατοίκου ..., οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Μιχάλη Βεργανελάκη, με δήλωση του άρθρου 242 παρ. 2 του Κ.Πολ.Δ.
Των αναιρεσιβλήτων: 1)Ε. Γ. του Ν., συζ. Ι. Α., κατοίκου ... και 2)Α. Γ. του Ν., συζ. Α. Β., κατοίκου ..., οι οποίες εκπροσωπήθηκαν από την πληρεξούσια δικηγόρο τους Ευανθία Βαρούνη.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 24/10/2005 αγωγή των ήδη αναιρεσιβλήτων, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Χανίων. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 405/2009 του ίδιου Δικαστηρίου και 417/2011 του Εφετείου Κρήτης. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητούν οι αναιρεσείοντες με την από 30/11/2011 αίτησή τους.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Η Εισηγήτρια Αρεοπαγίτης Ευγενία Προγάκη ανέγνωσε την από 6/11/2013 έκθεσή της, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της αίτησης αναίρεσης.
Η πληρεξούσια των αναιρεσιβλήτων ζήτησε την απόρριψη της αίτησης και την καταδίκη των αντιδίκων της στη δικαστική δαπάνη τους.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Επειδή σε περίπτωση που το διατακτικό της προσβαλλόμενης απόφασης στηρίζεται αυτοτελώς σε περισσότερες επάλληλες αιτιολογίες, με την αναίρεση δε δεν πλήττεται κάποια από αυτές ή δεν πλήττεται επιτυχώς, οι λόγοι αναίρεσης που προσβάλλουν τις λοιπές είναι αλυσιτελείς (Ολ. ΑΠ 25/2003). Στην προκειμένη περίπτωση με τον πρώτο λόγο της αναιρέσεως και με την επίκληση της διατάξεως του αριθμού 1 του άρθρου 559 ΚΠολΔικ, αποδίδεται στην προσβαλλομένη απόφαση η πλημμέλεια, ότι κατά παραβίαση της διατάξεως του άρθρου 1051 ΑΚ, που ορίζει ότι ο νομέας μπορεί να συνυπολογίσει στο δικό του χρόνο χρησικτησίας και το χρόνο χρησικτησίας του δικαιοπαρόχου του, δέχθηκε επάλληλα με την αιτιολογία περί αποκτήσεως, από τις ενάγουσες, της κυριότητας των επιδίκων εδαφοτεμαχίων με παράγωγο τρόπο δυνάμει του επικαλουμένου, νόμιμα μεταγραμμένου συμβολαίου γονικής παροχής, ότι αυτές απέκτησαν κυριότητα και με τον πρωτότυπο τρόπο της έκτακτης χρησικτησίας, με την προσμέτρηση της χρησικτησίας των δικαιοπαρόχων τους, οι οποίοι ασκούσαν νομή στα επίδικα από το 1935 μέχρι το 2000, πράγμα το οποίο όμως δεν μπορούσε να γίνει γιατί εφόσον οι δικαιοπάροχοι αυτοί ήταν κύριοι δεν μπορούσε να είναι και χρησιδεσπόζοντες. Ο λόγος αυτός, κατά τα αναφερόμενα στη νομική σκέψη είναι αλυσιτελής, αφού το διατακτικό της προσβαλλομένης απόφασης στηρίζεται αυτοτελώς σε δυο επάλληλες αιτιολογίες (απόκτηση κυριότητας παραγώγως με γονική παροχή και πρωτοτύπως με έκτακτη χρησικτησία), με τη δε αναίρεση δεν πλήττεται η μία από αυτές, με επακόλουθο ο ερευνώμενος λόγος που πλήττει την άλλη επάλληλη αιτιολογία να καθίσταται αλυσιτελώς, αφού τυχόν αποδοχή του δεν επηρεάζει το διατακτικό της αποφάσεως που στηρίζεται αυτοτελώς στη μη πληττόμενη επάλληλη αιτιολογία ως προς τον παράγωγο τρόπο κτήσεως της κυριότητας των αναιρεσιβλήτων, αφού κατά τους ισχυρισμούς του αναιρεσείοντος είχαν αποκτήσει την κυριότητα του επιδίκου. Ενόψει τούτων ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί. Επειδή κατά την έννοια της διατάξεως του αριθμού 19 του άρθρου 559 ΚΠολΔικ λόγος αναιρέσεως για έλλειψη νομίμου βάσεως της αποφάσεως ιδρύεται, όταν από τις αιτιολογίες της αποφάσεως, δεν προκύπτουν σαφώς τα περιστατικά που είναι αναγκαία για να κριθεί αν στη συγκεκριμένη περίπτωση συντρέχουν οι νόμιμοι όροι της ουσιαστικής διατάξεως που εφαρμόσθηκε ή δεν συντρέχουν, ώστε να αποκλείεται η εφαρμογή της, καθώς και όταν η απόφαση δεν έχει καθόλου αιτιολογίες ή έχει αιτιολογίες ελλιπείς και αντιφατικές ως προς το νομικό χαρακτηρισμό των πραγματικών περιστατικών, τα οποία έγιναν δεκτά και έχουν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης. Τέλος από τη διάταξη του άρθρου 561 παρ. 1 του ΚΠολΔικ, προκύπτει ότι η εκτίμηση από το δικαστήριο των πραγματικών περιστατικών, εφόσον δεν παραβιάζονται με αυτά κανόνες δικαίου, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι ερμηνευτικοί ή εφόσον η εκτίμησή τους, δεν ιδρύει λόγους αναίρεσης από τους αριθμούς 19 και 20 του άρθρου 559 ΚΠολΔικ, είναι από τον Άρειο Πάγο ανέλεγκτη, ο δε λόγος αναίρεσης από το περιεχόμενο του οποίου προκύπτει ότι δεν συντρέχει καμιά από τις προαναφερθείσες εξαιρετικές περιπτώσεις, απορρίπτεται ως απαράδεκτος, εφόσον πλέον πλήττεται η ουσία της υπόθεσης που δεν υπόκειται σε αναιρετικό έλεγχο. Εξάλλου κατά το άρθρο 559 αρ. 10 ΚΠολΔικ ιδρύεται λόγος αναίρεσης "αν το δικαστήριο παρά το νόμο δέχθηκε πράγματα που έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, χωρίς απόδειξη". Ο λόγος αυτός στηρίζεται στην παράβαση του καθιερωμένου με το άρθρο 106 ΚΠολΔικ συστήματος συζητήσεως, κατά το οποίο ο δικαστής αποφασίζει με βάση αυτά που έχουν προταθεί και αποδειχθεί. Ειδικότερα ο λόγος αυτός ιδρύεται όταν το δικαστήριο δέχθηκε "πράγματα", ήτοι αυτοτελείς ισχυρισμούς που τείνουν στη θεμελίωση, κατάλυση ή παρακώλυση του δικαιώματος που ασκήθηκε με την αγωγή, ένσταση ή αντένσταση, χωρίς να έχει προσκομισθεί οποιαδήποτε απόδειξη για τα πράγματα αυτά ή όταν δεν εκθέτει, έστω και γενικά, από ποια μέσα άντλησε την απόδειξη αυτή. Στην προκειμένη περίπτωση με τον τρίτο λόγο της αναιρέσεως και με την επίκληση των παραπάνω διατάξεων των αριθμών 19 και 10 του άρθρου 559 ΚΠολΔικ, αποδίδεται στην προσβαλλομένη απόφαση η πλημμέλεια ότι το Εφετείο δέχθηκε χωρίς απόδειξη "ότι τα δυο επίδικα εδαφοτεμάχια ήταν τμήματα του μείζονος ακινήτου της θέσεως "..." αρχικώς ιδιοκτησίας Γ. Ε. Μ. και εν συνεχεία Ι. Ε. Μ. και ότι οι πέντε αρχικοί σταυροί λαξεύθηκαν σε βράχους ώστε να αποτελούν τα ορόσημα του τμήματος του ακινήτου στη θέση "...", που κατά την κατάτμησή του το 1935 πωλήθηκε κατά το ανατολικό τμήμα του στον Ι. Ε. Μ. από το απομείναν της αρχικής ιδιοκτησίας Γ. Ε. Μ., που σήμερα ανήκει στο θείο των εναγουσών (αναιρεσιβλήτων) Τ. Μ.". Όμως σύμφωνα με τους περιεχόμενους στις προτάσεις των εφεσιβλήτων-αναιρεσιβλήτων στο Εφετείο η ιδιοκτησία του Τ. Μ. δεν είναι αυτή που καλύπτει το δυτικό τμήμα του μείζονος ακινήτου της θέσεως "...", αρχικής ιδιοκτησίας Γ. Ε. Μ., αλλά καλύπτει το ανατολικό τμήμα του ακινήτου αυτού και συνακόλουθα ο εν λόγω Τ. Μ. κυριεύει το ανατολικό τμήμα του ακινήτου της θέσεως "..." και όχι το πέραν αυτού, όπως αυθαίρετα δέχθηκε η προσβαλλομένη απόφαση, η οποία στη συνέχεια δέχθηκε εσφαλμένα ότι τα επίδικα εδαφοτεμέχια ήταν τμήματα του ακινήτου της θέσεως "..." που αναφέρεται στο .../1935 συμβόλαιο και ότι οι αναιρεσίβλητες-ενάγουσες έχουν καταστεί κυρίες αυτών παραγώγως, δηλαδή βάσει των νομίμως μεταγεγραμμένων υπ' αριθ. .../1989, .../2000 και .../2000 συμβολαίων των συμ/φων Χανίων Αναστ. Τσόντα και Ειρήνης Βρετουδάκη, αντίστοιχα". Ο λόγος αυτός ως αιτίαση από τον αριθμό 19 του άρθρου 559 ΚΠολΔικ είναι απαράδεκτος, καθόσον ευθέως, απροκάλυπτα και χωρίς επιφάσεις, πλήττει την ορθότητα της εκτιμήσεως των αποδείξεων και συνακόλουθα πλήττει την περί τα πράγματα ουσιαστική κρίση του δικαστηρίου, η οποία κατά την αναφερόμενη στη νομική σκέψη διάταξη του άρθρου 561 παρ. 1 ΚΠολΔικ δεν υπόκειται στον έλεγχο του Αρείου Πάγου. Περαιτέρω ο ίδιος λόγος ως αιτίαση από τον αριθμό 10 του άρθρου 559 ΚΠολΔικ είναι απορριπτέος, καθόσον και όπως τούτο προκύπτει από την προσβαλλομένη απόφαση, το Εφετείο στην παραδοχή του για την ουσιαστική βασιμότητα της αγωγής κατέληξε ύστερα από εκτίμηση, όπως βεβαιώνει των ενόρκων καταθέσεων των μαρτύρων κλπ, καθώς επίσης και των εγγράφων, τα οποία με επίκληση προσκόμισαν οι διάδικοι. Έτσι στην εν λόγω παραδοχή το Εφετείο δεν κατέληξε χωρίς απόδειξη και γιαυτό πρέπει ο αμέσως πιο πάνω από το άρθρο 559 αρ. 10 ΚΠολΔικ λόγος αναιρέσεως να απορριφθεί ως αβάσιμος γιατί δεν αφορά σε "πράγματα" που έγιναν δεκτά χωρίς να προσκομισθούν για αυτά αποδείξεις, αλλά σε "πράγματα" που κατά την άποψη των αναιρεσειόντων έγιναν δεκτά χωρίς να προκύπτουν από τις προσκομισθείσες αποδείξεις. Επειδή ο από το άρθρο 559 αρ. 20 ΚΠολΔικ λόγος αναιρέσεως ιδρύεται αν το δικαστήριο της ουσίας παραμόρφωσε το περιεχόμενο εγγράφου, με το να δεχθεί πραγματικά γεγονότα, προφανώς διαφορετικά, από εκείνα που αναφέρονται στο έγγραφο αυτό. Παραμόρφωση υπάρχει μόνο όταν το δικαστήριο υποπίπτει ως προς το έγγραφο σε διαγνωστικό λάθος, δηλαδή σε λάθος αναγόμενο στην ανάγνωση του εγγράφου ("σφάλμα ανάγνωσης"), με την παραδοχή ότι περιέχει περιστατικά προδήλως διαφορετικά από εκείνα που πράγματι περιλαμβάνει, όχι δε και όταν από το περιεχόμενο του εγγράφου, το οποίο σωστά ανέγνωσε, συνάγει αποδεικτικό πόρισμα διαφορετικό από εκείνο που ο αναιρεσείων θεωρεί ορθό, καθόσον στην περίπτωση αυτή πρόκειται για παράπονο αναφερόμενο στην εκτίμηση πραγματικών γεγονότων, που εκφεύγει του αναιρετικού ελέγχου. Πάντως για να θεμελιωθεί ο προαναφερόμενος λόγος αναιρέσεως θα πρέπει το δικαστήριο της ουσίας να έχει στηρίξει το αποδεικτικό του πόρισμα αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο στο έγγραφο, το περιεχόμενο του οποίου φέρεται ότι παραμορφώθηκε, όχι δε και όταν το έχει απλώς συνεκτιμήσει μαζί με άλλα αποδεικτικά μέσα, χωρίς να το εξαίρει αναφορικά με το πόρισμα στο οποίο κατέληξε, για την ύπαρξη ή μη του αποδεικτέου γεγονότος. Στην προκειμένη περίπτωση με το δεύτερο λόγο της αναιρέσεως και με την επίκληση της παραπάνω διατάξεως του αριθμού 20 του άρθρου 559 ΚΠολΔικ, αποδίδεται στην προσβαλλομένη απόφαση η αιτίαση, ότι παραμόρφωσε το περιεχόμενο του υπ' αριθμ .../1935 συμβολαίου, του συμβ/φου Χανίων Γεωργίου Γαλανάκη, με το να δεχθεί ότι τα ακίνητα των θέσεων "..." και "..., αρχικώς ιδιοκτησίας Γ. Ε. Μ., το 1935 εφήπτοντο μεταξύ τους, αποτελούντα εν τοις πράγματι ένα ενιαίο όλο, ενώ από την ορθή εκτίμηση του περιεχομένου του συμβολαίου αυτού, που περιγράφει τα όμορα των ακινήτων αυτών, θα δεχόταν ότι τα εν λόγω ακίνητα δεν εφάπτονται μεταξύ τους. Υπό το περιεχόμενο αυτό, οι επικαλούμενες πλημμέλειες δεν αφορούν σε "διαγνωστικό λάθος" του πληττομένου συμβολαίου, το οποίο ορθά αναγνώσθηκε, αλλά σε λανθασμένη, κατά την άποψη των αναιρεσειόντων εκτίμηση του περιεχομένου του, από την οποία το δικαστήριο κατάληξε σε πόρισμα διαφορετικό, ως προς την τοποθεσία των ακινήτων, από εκείνη που οι αναιρεσείοντες θεωρούν ορθή. Δηλαδή οι επικαλούμενες πλημμέλειες αφορούν σε παράπονο αναγόμενο στην ανέλεγκτη αναιρετικά, εκτίμηση των αποδείξεων και του περιεχομένου του εγγράφου. Ενόψει τούτων ο λόγος αυτός είναι απαράδεκτος, ενώ προσέτι είναι απαράδεκτος και γιατί το αποδεικτικό πόρισμα της αποφάσεως δεν στηρίχθηκε αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο στο έγγραφο αυτό, το περιεχόμενο του οποίου, κατ' ανέλεγκτη κρίση, αφορά σε μεγαλύτερο ακίνητο στο οποίο περιλαμβάνονται και τα επίδικα εδαφοτεμάχια. Ενόψει τούτων δεν στοιχειοθετείται ο ερευνώμενος από τον αριθμό 20 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δικ. δεύτερος αναιρετικός λόγος, ο οποίος καθώς και η αναίρεση στο σύνολό της πρέπει να απορριφθούν. Οι αναιρεσείοντες ως ηττώμενοι διάδικοι, πρέπει να καταδικασθούν στη δικαστική δαπάνη των αναιρεσιβλήτων (άρθρο 176, 180 παρ. 1 και 183 Κ.Πολ.Δικ), όπως ειδικότερα ορίζεται στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 30.11.2011 αίτηση του Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία "Ενορία Αργουλιδέ Ακρωτηρίου" και Κ. Χ. Π., για αναίρεση της υπ' αριθμ. 417/2011 αποφάσεως του Εφετείου Κρήτης.
Καταδικάζει τους αναιρεσείοντες στη δικαστική δαπάνη των αναιρεσιβλήτων, την οποία ορίζει σε δύο χιλιάδες επτακόσια (2.700) Ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 7 Ιανουαρίου 2014.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση, στο ακροατήριό του στις 5 Φεβρουαρίου 2014.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ