Θέμα
Αγωγή αναγνωριστική, Καταχρηστική άσκηση δικαιώματος.
Περίληψη:
Αναγνωριστική αγωγή κυριότητας καταχρηστική άσκηση δικαιώματος.
Αριθμός 518/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Βασίλειο Φούκα, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη (λόγω μη υπάρξεως Αντιπροέδρου στο Τμήμα), Δημήτριο Μαζαράκη, Νικόλαο Μπιχάκη, Ερωτόκριτο Καλούδη και Αργύριο Σταυράκη, Αρεοπαγίτες.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 6 Φεβρουαρίου 2013, με την παρουσία και της γραμματέως Αγγελικής Ανυφαντή, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:
Των αναιρεσειόντων: 1) Ρ. Ρ. χήρας Ι., 2) Α. Ρ. χήρας Ι., 3) Θ. Ρ. του Ι., 4) Β. Ρ. του Ι., 5) Σ. Ρ. του Ι., 6) Θ. Ρ. του Ι. και 7) Β. Ρ. του Ι., κατοίκων .... Οι 1η, 2ος και 5ος ως μόνοι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι του Ιωάννη Ρίμπα του Αστερίου και οι 3ος και 4ος ατομικά και ως κληρονόμοι του ιδίου ως άνω αποβιώσαντος, οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Ευθύμιο Γαβριηλίδη, χωρίς να καταθέσουν προτάσεις.
Της αναιρεσίβλητης: Β. Ρ. του Α., κατοίκου ..., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Δημήτριο Μήτσιου, με δήλωση του άρθρου 242 παρ. 2 του Κ.Πολ.Δ., χωρίς να καταθέσει προτάσεις.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 6/2/2006 αγωγή της ήδη αναιρεσίβλητης, που κατατέθηκε στο Ειρηνοδικείο Αρναίας. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 29/2007 μη οριστική, 7/2009 οριστική του ιδίου Δικαστηρίου και 14/2011 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Χαλκιδικής δικάζοντος ως Εφετείου. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητούν οι αναιρεσείοντες με την από 16/3/2011 αίτησή τους.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Νικόλαος Μπιχάκης ανέγνωσε την από 22/1/2013 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της υπό κρίση αίτησης αναίρεσης.
Ο πληρεξούσιος των αναιρεσειόντων ζήτησε την παραδοχή της αίτησης και την καταδίκη της αντιδίκου τους στη δικαστική δαπάνη τους.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Επειδή κατά την έννοια του άρθρου 281 ΑΚ το δικαίωμα θεωρείται ότι ασκείται καταχρηστικά και όταν η συμπεριφορά του δικαιούχου που προηγήθηκε της ασκήσεώς του και η πραγματική κατάσταση που διαμορφώθηκε κατά το διάστημα που μεσολάβησε, δεν δικαιολογούν επαρκώς τη μεταγενέστερη ενάσκησή του, από την οποία αντιθέτως προκύπτει προφανής υπέρβαση των ορίων, τα οποία τίθενται με την ως άνω διάταξη για την άσκηση του δικαιώματος. Ειδικότερα, στην περίπτωση της μακράς αδράνειας του δικαιούχου δεν αρκεί, κατ' αρχήν, μόνον αυτή η επί μακρόν χρόνο μη άσκηση του δικαιώματος, αλλά υπάρχει τέτοια κατάχρηση μόνον εφόσον συντρέχουν προσθέτως και άλλα περιστατικά που ανάγονται στο ίδιο διάστημα και στην όλη συμπεριφορά τόσο του δικαιούχου, όσο και του υποχρέου που αποκρούει το δικαίωμα, από τα οποία δημιουργείται στον τελευταίο η εύλογη πεποίθηση ότι δεν πρόκειται να ασκηθεί κατ' αυτού, σε τρόπο που η με την μεταγενέστερη άσκηση του δικαιώματος επιδίωξη ανατροπής μιας καταστάσεως που έχει δημιουργηθεί υπό ορισμένες ειδικές συνθήκες και έχει διατηρηθεί επί μακρόν χρόνο, να συνεπάγεται επαχθείς για τον υπόχρεο συνέπειες (Ολ.ΑΠ 8/2011). Εξάλλου, από τη διάταξη του άρθρου 560 αριθ.1 ΚΠολΔ προκύπτει, ότι λόγος αναίρεσης για ευθεία παράβαση ουσιαστικού κανόνα δικαίου ιδρύεται αν αυτός δεν εφαρμοστεί ενώ συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις της εφαρμογής του ή αν εφαρμοσθεί ενώ δεν έπρεπε, καθώς και αν εφαρμοσθεί εσφαλμένα, αντιστοίχως δε, όταν στην ελάσσονα πρόταση του νομικού συλλογισμού δεν εκτίθενται καθόλου τα πραγματικά περιστατικά ή όταν τα εκτιθέμενα δεν καλύπτουν όλα τα στοιχεία που απαιτούνται, βάσει του πραγματικού κανόνα δικαίου για την επέλευση της απαγγελθείσας έννομης συνέπειας ή την άρνησή της.
Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση το Πολυμελές Πρωτοδικείο, που δίκασε ως Εφετείο δέχτηκε τα εξής σχετικά με την ένσταση καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος: "Οι εναγόμενοι-εκκαλούντες με τον τρόπο που πιο πάνω περιγράφηκε αντιποιούνται - αμφισβητούν την κυριότητα της ενάγουσας στο επίδικο εδαφικό τμήμα, το δε δικαίωμα της τελευταίας να ζητήσει να αναγνωριστεί η κυριότητά της επ' αυτού ουδόλως ασκείται καταχρηστικά, δεδομένου του ότι η ενάγουσα ποτέ δεν αποδέχθηκε την κατάσταση που περιγράφεται, αντιθέτως μάλιστα, αμέσως μόλις πληροφορήθηκε την ενέργεια του πρώτου αρχικού εναγομένου και θείου της να συμπεριλάβει τμήμα της ιδιοκτησίας της στο τοπογραφικό που προσκόμισε στην Πολεοδομία Αρναίας για την έκδοση οικοδομικής άδειας αντέδρασε, ενώ ήδη από το 1997 άρχισαν οι έριδες μεταξύ των διαδίκων και των οικογενειών τους όσον αφορά την επέκταση των εξωστών στο ακίνητο της ενάγουσας, η κάθε δε προσπάθεια εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς δεν μπορεί να ερμηνευθεί ως αποδοχή της, ενώ σε καμία περίπτωση δεν αποδείχθηκε ότι ο σκοπός για τον οποίο η ενάγουσα προέβη στην άσκηση της κρινόμενης αγωγής ήταν άλλος από την αναγνώριση της κυριότητάς της και δη το να στερηθεί η ιδιοκτησία των εναγομένων - εκκαλούντων τον αναγκαίο συντελεστή δόμησης και να κηρυχθεί η οικοδομή τους αυθαίρετη, ο δε περί του αντιθέτου ισχυρισμός των εκκαλούντων κρίνεται αβάσιμος και ως εκ τούτου απορριπτέος". Με αυτά που δέχτηκε και έτσι που έκρινε το Πολυμελές Πρωτοδικείο, που δίκασε ως Εφετείο δεν παραβίασε ευθέως τη διάταξη του άρθρου 281 ΑΚ και επομένως ο σχετικός πρώτος λόγος από τον αριθ. 1 του άρθρου 560 ΚΠολΔ είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Επειδή με τους δεύτερο και τρίτο λόγους αναίρεσης πλήττεται η προσβαλλομένη απόφαση για ευθεία παράβαση της ουσιαστικού δικαίου διάταξης του άρθρου 800 ΑΚ, το οποίο αναφέρεται στη δικαστική διανομή με αυτούσια διανομή, πλην όμως οι λόγοι αυτοί αναφέρονται σε εκούσια άτυπη διανομή και επομένως είναι απορριπτέοι ως επί εσφαλμένης προϋποθέσεως ερειδόμενοι. Δικαστικά έξοδα υπέρ της αναιρεσίβλητης, που νίκησε, δεν επιδικάζονται, ελλείψει σχετικού αιτήματός της.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 16-3-2011 αίτηση των Ρ. χας Ι. Ρ. κ.λπ., για αναίρεση της 14/2011 απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Χαλκιδικής, που δίκασε ως Εφετείο.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 19 Μαρτίου 2013. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 26 Μαρτίου 2013.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ