Θέμα
Ακυρότητα απόλυτη, Αναιρεί και παραπέμπει.
Περίληψη:
Δέχεται αναίρεση κατά παραδοχή ως βασίμου του λόγου για
απόλυτη ακυρότητα λόγω της παρά το νόμο παράστασης πολιτικής
αγωγής. Παρέλκει η έρευνα των υπόλοιπων λόγων αναιρέσεως γιατί
καλύπτονται από την αναιρετική εμβέλεια του λόγου που γίνεται δεκτός
ως βάσιμος. Αναιρεί την προσβαλλόμενη απόφαση. Παραπέμπει την
υπόθεση στο δικαστήριο που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση,
συγκροτούμενο από άλλους δικαστές.
ΑΡΙΘΜΟΣ 1860/2016
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Ασπασία Καρέλλου, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου (σύμφωνα με την υπ' αριθμ. 126/2016 πράξη της Προέδρου του Αρείου Πάγου), Βασίλειο Καπελούζο, Δημήτριο Γεώργα, Δημήτριο Τζιούβα-Εισηγητή και Ιωάννη Μπαλιτσάρη, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 12 Οκτωβρίου 2016, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Δημητρίου Παπαγεωργίου (γιατί κωλύεται η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου) και του Γραμματέως Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντα - κατηγορουμένου Γ. Π. του Ι., κατοίκου ..., που παρέστη με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Βασίλειο Βασιλειάδη, περί αναιρέσεως της υπ' αριθ.2847/2014 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης και με πολιτικώς ενάγοντα τον Ν. Κ. του Η., κάτοικο ..., που δεν παρέστη στο ακροατήριο.
Το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 14 Ιουλίου 2015 αίτησή του και στους από 23 Ιανουαρίου 2016 προσθέτους λόγους αυτής, που καταχωρίστηκαν στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 883/2015.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντα, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, που πρότεινε να γίνει δεκτή εν μέρει η προκείμενη αίτηση αναίρεσης,
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 513 παρ. 1 εδ. γ' του Κ.Ποιν.Δ., ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κλητεύει τον αναιρεσείοντα και τους λοιπούς διαδίκους στο ακροατήριο του Δικαστηρίου του Αρείου Πάγου. Η κλήση αυτή γίνεται με επίδοση σύμφωνα με τα άρθρα 155-161 και μέσα στην προθεσμία του άρθρου 166. Περαιτέρω, σύμφωνα με αυτά που ορίζονται από το άρθρο 515 παρ.1 του ιδίου Κώδικα, αν αναβληθεί η συζήτηση της υποθέσεως σε ρητή δικάσιμο, όλοι οι διάδικοι οφείλουν να εμφανισθούν σ' αυτή χωρίς νέα κλήτευση και αν ακόμη δεν ήταν παρόντες όταν δημοσιεύτηκε η απόφαση για την αναβολή. Τέλος, κατά το άρθρο 515 παρ. 2 εδ. α' του ίδιου Κώδικα, αν εμφανιστεί ο αναιρεσείων, η συζήτηση γίνεται σαν να ήταν παρόντες όλοι οι διάδικοι, ακόμα και αν κάποιος από αυτούς δεν εμφανίστηκε. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από το με ημερομηνία 8 Οκτωβρίου 2015 αποδεικτικό επιδόσεως του επιμελητή δικαστηρίων της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης Κ. Β., ο πολιτικώς ενάγων στην κρινόμενη υπόθεση Ν. Κ. του Η. κλητεύθηκε νόμιμα και εμπρόθεσμα από την Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για να εμφανισθεί στην αρχική δικάσιμο της 10ης Φεβρουαρίου 2016, κατά την οποία αναβλήθηκε η συζήτηση της υποθέσεως για τη σημερινή δικάσιμο, πλην όμως αυτός σήμερα δεν εμφανίστηκε κατά την εκφώνηση της υποθέσεως ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου. Κατά συνέπεια, αφού εμφανίστηκε ο αναιρεσείων, το Δικαστήριο θα προχωρήσει στη συζήτηση της υπό κρίση αιτήσεως αναιρέσεως σαν να ήταν και αυτός παρών.
Κατά το άρθρο 63 εδ. β' και γ' του αυτού Κώδικα, όπως το β' εδάφιο προστέθηκε με το άρθρ. 34 παρ.3 του Ν. 3346/2005, αντικαταστάθηκε από 8-6-2008 με το άρθρ. 69 παρ.2 του Ν. 3659/2008 και έκτοτε ισχύει, "ως τέλος πολιτικής αγωγής, με ποινή το απαράδεκτο αυτής, ορίζεται το ποσό των δέκα (10) ευρώ, που καταβάλλεται εφάπαξ με παράβολο υπέρ του Δημοσίου είτε κατά την προδικασία είτε κατά την κύρια διαδικασία και καλύπτει την παράσταση του πολιτικώς ενάγοντα μέχρι την έκδοση αμετάκλητης απόφασης. Το ύψος του ανωτέρω τέλους αναπροσαρμόζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Δικαιοσύνης". Ήδη δε, σύμφωνα με την παρ. 3 της ΥΑ 123827/23-12-2010 (ΦΕΚ Β' 1991/23-12-2010), η οποία άρχισε να ισχύει ένα μήνα μετά τη δημοσίευσή της, το τέλος πολιτικής αγωγής αναπροσαρμόστηκε από δέκα (10) σε πενήντα (50) ευρώ. Εξάλλου, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 171 παρ. 2 του Κ.Ποιν.Δ., απόλυτη ακυρότητα, που δημιουργεί τον προβλεπόμενο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α' του ίδιου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, η οποία λαμβάνεται υπόψη αυτεπαγγέλτως σε κάθε στάδιο της διαδικασίας, ακόμη και στον Άρειο Πάγο, επιφέρει και η παράνομη παράσταση του πολιτικώς ενάγοντος στη διαδικασία του ακροατηρίου. Τέτοια ακυρότητα υπάρχει μόνον, όταν δεν συντρέχουν στο πρόσωπο του πολιτικώς ενάγοντος οι όροι της ενεργητικής ή παθητικής νομιμοποιήσεως για την άσκηση της πολιτικής αγωγής, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 63 και 64 του Κ.Ποιν.Δ., καθώς και όταν παραβιάστηκε η διαδικασία που έπρεπε να τηρηθεί σχετικά με τον τρόπο και το χρόνο ασκήσεως και υποβολής αυτής (πολιτικής αγωγής) κατά το άρθρο 68 του Κ.Ποιν.Δ. (Ολ.Α.Π. 762/1992), ο οποίος εξικνείται μέχρι την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας ενώπιον του πρωτοβάθμιου ποινικού δικαστηρίου. Ειδικότερα, από το άρθρο 68 παρ.2 του Κ.Ποιν.Δ., με το οποίο ορίζεται, ότι "κατ' εξαίρεση, εκείνος που κατά τον αστικό κώδικα δικαιούται χρηματική ικανοποίηση εξαιτίας ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης μπορεί να υποβάλλει την απαίτησή του στο ποινικό δικαστήριο, ωσότου αρχίσει η αποδεικτική διαδικασία, χωρίς έγγραφη προδικασία", σε συνδυασμό με όσα προαναφέρθηκαν, προκύπτει ότι η παράσταση πολιτικής αγωγής πρέπει να δηλωθεί νομοτύπως πριν από την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, άλλως υπάρχει απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας. Έτσι, το απαράδεκτο της πολιτικής αγωγής, λόγω μη καταβολής του προαναφερθέντος παραβόλου που προβλέπεται από το άρθρ. 63 εδ. β' του Κ.Ποιν.Δ. ως τέλος πολιτικής αγωγής, είτε κατά την προδικασία, είτε το αργότερο μέχρι την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο, από την 8η Ιουνίου 2008 που καθιερώθηκε κατά τα ανωτέρω το σχετικό απαράδεκτο και εφεξής, καθιστά την παράσταση της πολιτικής αγωγής παράνομη, με συνέπεια να επέρχεται εξαιτίας της παράνομης παραστάσεως της πολιτικής αγωγής απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο, που συνιστά λόγο αναιρέσεως από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α' του Κ.Ποιν.Δ.. Στην προκειμένη περίπτωση, από τα έγγραφα της δικογραφίας, που επιτρεπτά επισκοπούνται για τις ανάγκες του αναιρετικού ελέγχου, προκύπτει ότι ο Ν. Κ. του Η., που παρέστη ως πολιτικώς ενάγων προς υποστήριξη της κατηγορίας, δεν κατέβαλε το κατά τα ανωτέρω τέλος πολιτικής αγωγής με παράβολο υπέρ του Δημοσίου, ούτε κατά την προδικασία, ούτε κατά την κύρια διαδικασία ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, αφού τέτοιο παράβολο δεν βρέθηκε στη δικογραφία (βλ. και την υπ' αριθμ. πρωτ. 10651/16-7-2015 υπηρεσιακή βεβαίωση της γραμματέα του Ποινικού Τμήματος του Εφετείου Θεσσαλονίκης που άσκησε καθήκοντα γραμματέα της έδρας κατά τη συνεδρίαση που εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση), με συνέπεια, εξαιτίας του απαραδέκτου και της παράνομης παραστάσεως της πολιτικής αγωγής λόγω μη καταβολής του τέλους πολιτικής αγωγής, να έχει επέλθει απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο, που συνιστά λόγο αναιρέσεως από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α' του Κ.Ποιν.Δ.. Επομένως, ενόψει τούτων, πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος ο προβαλλόμενος λόγος αναιρέσεως περί απόλυτης ακυρότητας της διαδικασίας λόγω παράνομης παραστάσεως του πολιτικώς ενάγοντος ένεκα μη καταβολής του τέλους πολιτικής αγωγής (δεύτερο σκέλος του τέταρτου λόγου αναιρέσεως και πρώτος πρόσθετος λόγος αναιρέσεως) και κατά παραδοχή του λόγου αυτού, παρελκούσης της έρευνας των υπόλοιπων λόγων αναιρέσεως ως καλυπτομένων από την αναιρετική εμβέλεια του ως άνω λόγου, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, το οποίο θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως (άρθρο 519 Κ.Ποιν.Δ.).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 2847/2014 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης. Και
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα την 1η Νοεμβρίου 2016.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 14 Δεκεμβρίου 2016.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ