Θέμα
Ομοδικία, Χωρισμός υπόθεσης.
Περίληψη:
Απλή ομοδικία αναιρεσιβλήτων. Χωρισμός της δίκης ως προς τους απόντες και μη κλητευθέντες από αυτούς. Συζήτηση ως προς τους λοιπούς. Απαράδεκτος αναιρετικός λόγος για ισχυρισμό που δεν έχει προταθεί στο Εφετείο (Επικυρώνει Εφ.Κρ. 256/2009)
Αριθμός 943/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Βασίλειο Φούκα, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη (λόγω μη υπάρξεως Αντιπροέδρου στο Τμήμα), Δημήτριο Μαζαράκη, Νικόλαο Μπιχάκη, Ερωτόκριτο Καλούδη και Αργύριο Σταυράκη, Αρεοπαγίτες.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 23 Ιανουαρίου 2013, με την παρουσία και της γραμματέως Αγγελικής Ανυφαντή, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Ελληνικού Δημοσίου, νόμιμα εκπροσωπουμένου από τον Υπουργό Οικονομικών, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιό του Αλέξανδρο Ροϊλό, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, με δήλωση του άρθρου 242 παρ. 2 του Κ.Πολ.Δ., χωρίς να καταθέσει προτάσεις.
Των αναιρεσιβλήτων: 1) Ι. Μ. του Μ., 2) Κ. Μ. του Μ., 3) Γ. Μ. του Μ., κατοίκων ..., 4) Ε. χήρας Ν. Λ., το γένος Γ. Ν., κατοίκου ..., 5) Κληρονόμων Ν. Λ., ήτοι: α) Ε. χήρας Ν. Λ., β) Ε. χήρας Σ. Μ., το γένος Λ., γ) Γ. Λ. και δ) Ι. Λ.. Οι 1ος και 3ος εκπροσωπήθηκαν από την πληρεξούσια δικηγόρο τους Βασιλική Κουβίδη. Οι 2ος, 4η, 5α, 5β, 5γ και 5δ δεν παραστάθηκαν.
Στο σημείο αυτό η δικηγόρος Βασιλική Κουβίδη δήλωσε ότι ο 2ος αναιρεσίβλητος Κ. Μ. απεβίωσε στις 2/2/2012 και κληρονομήθηκε από τους: 1) Σ. χήρα Κ. Μ., το γένος Π. Ζ., 2) Μ. Μ. του Κ. και 3) Ε. Μ. του Κ., οι οποίοι συνεχίζουν τη βιαίως διακοπείσα δίκη και εκπροσωπούνται από την ίδια.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 21/11/1995 αγωγή των ήδη 1ου και 3ου των αναιρεσιβλήτων και του αρχικού διαδίκου Κ. Μ. και την από 23/9/1996, δια των προτάσεων ασκηθείσα, ανταγωγή της 4ης των αναιρεσιβλήτων και του αρχικού διαδίκου Ν. Λ., οι οποίες κατατέθηκαν στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Ηρακλείου και συνεκδικάστηκαν. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 42/1997 μη οριστική, 447/1999 οριστική του ιδίου Δικαστηρίου, 462/2000 μη οριστική και 256/2009 του Εφετείου Κρήτης. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί το αναιρεσείον με την από 25/2/2010 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Αργύριος Σταυράκης ανέγνωσε την από 21/10/2011 έκθεση του κωλυομένου να μετάσχει στη σύνθεση Αρεοπαγίτη Σπυρίδωνα Μιτσιάλη, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της από 25/2/2010 αίτησης για αναίρεση της 256/2009 απόφασης του Εφετείου Κρήτης.
Η πληρεξουσία των παραστάντων αναιρεσιβλήτων ζήτησε την απόρριψη της αίτησης και την καταδίκη του αντιδίκου τους στη δικαστική δαπάνη τους.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι.- Κατά το άρθρο 576§3 εδ. β' του ΚΠολΔ, που προστέθηκε με το άρθρο 62 του ν. 4139/2013 και καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς υποθέσεις, σύμφωνα με το άρθρο 98§1 του ίδιου ν. 4139/13, "σε περίπτωση απλής ομοδικίας, αν κάποιος δεν εκπροσωπηθεί από πληρεξούσιο δικηγόρο, η υπόθεση χωρίζεται και η συζήτηση της αίτησης αναίρεσης χωρεί νομίμως ως προς όσους εκπροσωπούνται από πληρεξούσιο δικηγόρο ή έχουν κλητευθεί νομίμως, και κηρύσσεται απαράδεκτη ως προς τους λοιπούς".
Εν προκειμένω, όπως προκύπτει από τα ταυτάριθμα με την παρούσα πρακτικά, οι υπό τους αριθμούς του αναιρετηρίου 4 Ε. Λ. και 5α-δ' κληρονόμοι Ν. Λ. Ε. Λ. κ.λ.π. δεν εμφανίστηκαν στο ακροατήριο κατά την εκφώνηση της υποθέσεως από τη σειρά του πινακίου στην αναφερόμενη στην αρχή της παρούσης δικάσιμο, ούτε εκπροσωπήθηκαν από πληρεξούσιο δικηγόρο. Από τα στοιχεία δε της δικογραφίας δεν προκύπτει ότι οι απουσιάζοντες αυτοί αναιρεσίβλητοι κλητεύτηκαν νόμιμα να παραστούν κατά τη συζήτηση της υποθέσεως στην ανωτέρω δικάσιμο, όπως δεν προκύπτει ότι οι ίδιοι αναιρεσίβλητοι, που φέρεται ότι εκπροσωπήθηκαν από τον δικηγόρο Αντ. Βγόντζα κατά τη δικάσιμο της 2-11-2011, κατά την οποία η υπόθεση αναβλήθηκε για την παρούσα, είχαν δώσει εντολή και πληρεξουσιότητα στον ως άνω δικηγόρο να τους εκπροσωπήσει κατά τη δικάσιμο αυτή. Επομένως και σύμφωνα με την προαναφερθείσα διάταξη πρέπει να κηρυχθεί απαράδεκτη η συζήτηση ως προς τους απουσιάζοντες αυτούς και μη κλητευθέντες αναιρεσιβλήτους, απλούς ομοδίκους των λοιπών αναιρεσιβλήτων, και να προχωρήσει η συζήτηση ως προς τους λοιπούς.
ΙΙ.- Κατά το άρθρο 562 παρ. 2 ΚΠολΔ είναι απαράδεκτος λόγος αναιρέσεως που στηρίζεται σε ισχυρισμό, ο οποίος δεν προτάθηκε νομίμως στο δικαστήριο της ουσίας, εκτός αν πρόκειται α) για παράβαση που δεν μπορεί να προβληθεί στο δικαστήριο της ουσίας, β) για σφάλμα που προκύπτει από την ίδια την απόφαση και γ) για ισχυρισμό που αφορά τη δημόσια τάξη. Η διάταξη αυτή, η οποία αποτελεί εκδήλωση της θεμελιώδους αρχής ότι ο Άρειος Πάγος ελέγχει τη νομιμότητα της αποφάσεως του δικαστηρίου της ουσίας με βάση την πραγματική και νομική κατάσταση που όφειλε να λάβει υπόψη του ο ουσιαστικός δικαστής, καθιερώνει ειδική προϋπόθεση του παραδεκτού των λόγων αναιρέσεως.
Συνεπώς, οι ισχυρισμοί του αναιρεσείοντος που είχαν προταθεί στον πρώτο βαθμό, αλλά δεν επαναφέρθηκαν στο Εφετείο και έτσι δεν κατέστησαν αντικείμενο της κατ' έφεση δίκης, δεν μπορούν να θεμελιώσουν λόγους αναίρεσης. Έτσι, αν ο αναιρεσείων είχε ηττηθεί στον πρώτο βαθμό, η νόμιμη επαναφορά των ισχυρισμών του στο Εφετείο, πριν από την εξαφάνιση της εκκαλουμένης, μόνο με λόγο που περιέχεται στο δικόγραφο της έφεσης ή σε δικόγραφο πρόσθετων λόγων σύμφωνα με το άρθρο 520 ΚΠολΔ μπορούσε να γίνει. Εξάλλου, το απαράδεκτο του άρθρου 562 παρ. 2 ΚΠολΔ αναφέρεται σε όλους τους λόγους του άρθρου 559 ΚΠολΔ (ΑΠ 619/1994).
Στην προκειμένη περίπτωση, με τον μοναδικό λόγο της αναίρεσης του Ελληνικού δημοσίου προβάλλεται η από τον αριθμό 19 του άρθρου 559 ΚΠολΔ πλημμέλεια ότι το Εφετείο με ανεπαρκείς αιτιολογίες απέρριψε ως κατ' ουσίαν αβάσιμη την ένσταση ιδίας κυριότητας του αναιρεσείοντος - εναγομένου, ότι δηλαδή η επίδικη έκταση περιήλθε στην κυριότητα του ως αδέσποτο, και στη συνέχεια έκανε δεκτές ως κατ' ουσίαν βάσιμες την ένδικη αναγνωριστική κυριότητας αγωγή των τριών πρώτων αναιρεσιβλήτων, τους οποίους αναγνώρισε συγκυρίους κατά τα 3/5 εξ αδιαιρέτου του επιδίκου, και την ομοίου περιεχομένου ανταγωγή της τετάρτης και του θανόντος ήδη δικαιοπαρόχου των υπ'αριθμ.5α-δ'αναιρεσιβλήτων, τους οποίους και αναγνώρισε συγκυρίους κατά τα 2/5 εξ αδιαιρέτου του ίδιου ακινήτου, και απέρριψε την έφεση του αναιρεσείοντος και την έφεση των τριών πρώτων αναιρεσιβλήτων, και, έτσι (υποστηρίζει το αναιρεσείον), στέρησε την απόφασή του από νόμιμη βάση. Το Εφετείο, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφασή του, δέχθηκε τα ακόλουθα: "Δυνάμει του υπ. αριθμ. .../1932 συμβολαίου του Σ/φου Ηρακλείου Εμμ. Λασηθιωτάκη, νομίμως μεταγεγραμμένου, ο πάππος των εκκαλούντων - εναγόντων Ι. Μ. αγόρασε από τον Π. Μ. το 1/5 εξ αδιαιρέτου μιάς εκτάσεως (αγριάδας) που βρίσκεται στη θέση "..." του Δήμου Αλικαρνασσού Ηρακλείου, εμβαδού, κατά το συμβόλαιο, 20 μουζουρίων, ισοδυναμούντων με 30 στρέμματα περίπου και με νεώτερη καταμέτρηση 27.877,04 τ.μ., με ένα οίκημα και ένα σπήλαιο εντός αυτής, και συνορευόμενο (...). Ο ίδιος πάππος των εκκαλούντων - εναγόντων αγόρασε με το υπ' αριθμ. .../1933 συμβόλαιο του ίδιου ως άνω Σ/φου, νομίμως μεταγεγραμμένου, από τον ίδιο αγοραστή Π. Μ., επί πλέον 1/5 εξ αδιαιρέτου του ως άνω ακινήτου. Επί πλέον με το ίδιο ως άνω συμβόλαιο ο ίδιος αγοραστής - πάππος των εναγόντων αγόρασε επί πλέον και έτερο ποσοστό 1/5 εξ αδιαιρέτου, εκτάσεως ενός μουζουρίου, παρακείμενης της προηγουμένης εκτάσεως. Η τρίτη εφεσίβλητη - εναγομένη - αντενάγουσα Ε. Λ. με το υπ' αριθμ. .../1965 συμβόλαιο του Σ/φου Ηρακλείου Ζαχ. Βογιάκη, νομίμως μεταγεγραμμένο, αγόρασε από τον Κ. Ψ. κ.λ.π τα 2/5 εξ αδιαιρέτου της ίδιας πιο πάνω εκτάσεως, που περιείχε άμπελο, ελαιόδενδρα και συκόδενδρα, και τα ανάλογα ποσοστά στην υπάρχουσα σπηλιά, συνορευόμενη (...). Την παραπάνω έκταση είχαν αποκτήσει οι πωλητές της αντενάγουσας εκ κληρονομίας του Ε. Ψ., δυνάμει του .../65 δηλωτικού συμβολαίου αποδοχής κληρονομίας του ίδιου ως άνω Σ/φου Ζαχ. Βογιάκη, νομίμως μεταγεγραμμένου, ο δε Ε. Ψ. είχε αποκτήσει την έκταση αυτή με το υπ' αριθμ. .../1933 συμβόλαιο του Σ/φου Ηρακλείου Αντ. Γιάνναρη, νομίμως μεταγεγραμμένου, εξ αγοράς από τον Γ. Μ.. Την παραπάνω έκταση κατά το ποσοστό που αναφέρθηκε ενέμοντο συνεχώς και αδιαλείπτως οι εκκαλούντες - ενάγοντες από το έτος 1974, όταν ο πατέρας τους Μ. Μ. τους παρεχώρησε την έκταση αυτή, την οποία είχε παραχωρήσει σ' αυτόν άτυπα ο πάππος των εκκαλούντων από το έτος 1951, με διάνοια κυρίων, ενεργώντας πράξεις που προσιδιάζουν σε κύριο, όπως (...). Έτσι αυτοί έγιναν κύριοι κατά το ποσοστό που αναφέρθηκε με παράγωγο, αλλά και με πρωτότυπο τρόπο. Περαιτέρω αποδείχθηκε ότι η εφεσίβλητη - αντενάγουσα - εναγομένη Ε. Λ. έγινε κυρία των 2/5 εξ αδιαιρέτου της επίδικης εκτάσεως με παράγωγο τρόπο με την προαναφερόμενη αγοραπωλησία από το έτος 1965 και έκτοτε συνεχώς και αδιαλείπτως ασκεί πράξεις νομής που προσιδιάζουν σε κύριο, όπως (...), γενόμενη έτσι συγκυρία αυτής κατά το ίδιο ποσοστό και με έκταση χρησικτησία. Τέλος, αποδείχθηκε ότι οι ενάγοντες - εκκαλούντες έγιναν κύριοι με πρωτότυπο τρόπο και κατά το υπόλοιπο τμήμα του 1/5 εξ αδιαιρέτου της επίδικης εκτάσεως και της παραπλήσιας με το όλο επίδικο ακίνητο εκτάσεως, ασκώντας διανοία κυρίου πράξεις νομής, όπως (...). Περαιτέρω, από τα ίδια προαναφερόμενα περιστατικά ουδόλως απεδείχθη ότι η επίδικη έκταση περιήλθε στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου επειδή ήταν ανέκαθεν αδέσποτη από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, κατά τους ισχυρισμούς του Ελλ. Δημοσίου. Η εξετασθείσα στο πρωτόδικο δικαστήριο μάρτυς του Ελληνικού Δημοσίου προς απόδειξη των ισχυρισμών του καταθέτει ότι επειδή το ακίνητο είναι επικλινές και βραχώδες σε μερικά σημεία του, ανήκει στο Δημόσιο ως αδέσποτο και δεν μπορούν να εφαρμοστούν τίτλοι. Ουδόλως όμως το Ελλ. Δημόσιο προσκομίζει στοιχεία που να αποδεικνύουν την κυριότητά του, η αναφορά δε της μάρτυρός του ότι η περιοχή είναι βραχώδης, δεν προσδίδει κατ' ανάγκη κυριότητα για την έκταση αυτή στο Δημόσιο (...)". Παρεκτός του ότι υπό τις ανωτέρω παραδοχές του το Εφετείο διέλαβε πλήρεις, σαφείς και χωρίς αντιφάσεις αιτιολογίες ως προς το ουσιώδες ζήτημα ότι η επίδικη έκταση δεν περιήλθε στο αναιρεσείον ως αδέσποτο, με το να δεχθεί, μεταξύ άλλων, και ότι δεν αποδείχθηκε ότι "η επίδικη έκταση περιήλθε στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου επειδή ήταν ανέκαθεν αδέσποτη από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα", προσδιορίζοντας έτσι την ανυπαρξία δικαιώματος του αναιρεσείοντος - Δημοσίου στο επίδικο από τους χρόνους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και μετά, χωρίς επομένως να ήταν αναγκαίο η προσβαλλόμενη απόφαση να καθορίζει πράξεις νομής των αναιρεσιβλήτων στο επίδικο πριν το έτος 1932, όπως αβάσιμα διατείνεται το αναιρεσείον, ο ανωτέρω λόγος αναιρέσεως είναι απορριπτέος προεχόντως ως απαράδεκτος, στηριζόμενος σε ισχυρισμό που δεν προτάθηκε στο δικαστήριο της ουσίας, αφού, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο της έφεσης του αναιρεσείοντος, επί της οποίας εκδόθηκε η αναιρεσιβαλλομένη, τέτοιος ισχυρισμός, ότι δηλαδή το επίδικο περιήλθε στην κυριότητα του ελληνικού δημοσίου ως αδέσποτο, δεν περιέχεται σ' αυτήν (έφεση), πράγμα άλλωστε που ούτε το αναιρεσείον επικαλείται.
ΙΙΙ.- Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω πρέπει ν' απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση αναιρέσεως και να καταδικαστεί το αναιρεσείον στην αναφερόμενη στο διατακτικό δικαστική δαπάνη των παρισταμένων αναιρεσιβλήτων, κατά το νόμιμο αίτημα των τελευταίων (άρθρ. 176, 183, 191§2 ΚΠολΔ, 22 ν. 3693/1957).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Κηρύσσει απαράδεκτη τη συζήτηση ως προς τους υπ' αριθμ. 4 και 5α-δ' αναιρεσιβλήτους Ε. χα Ν. Λ. κ.λ.π.
Διατάσσει το χωρισμό της υποθέσεως ως προς τους λοιπούς αναιρεσιβλήτους.
Απορρίπτει ως προς τους τελευταίους αυτούς αναιρεσεσιβλήτους την από 25-2-2010 αίτηση του Ελληνικού δημοσίου για αναίρεση της υπ' αριθμ. 256/2009 απόφασης τους Εφετείου Κρήτης.
Καταδικάζει το αναιρεσείον στη δικαστική δαπάνη των παρισταμένων αναιρεσιβλήτων, την οποία ορίζει στο ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ.-
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 29 Απριλίου 2013.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 17 Μαΐου 2013.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ