Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Ελαφρυντικές περιστάσεις, Ποινή, Αναίρεση μερική, Βιασμός.
Περίληψη:
Καταδικαστική απόφαση για βιασμό και παραδοχή του λόγου αναιρέσεως για ελλιπή αιτιολογία της αποφάσεως σχετικά με την προβληθείσα ελαφρυντική περίσταση (άρθρο 84 παρ. 2 ε΄ ΠΚ) και αναίρεση της αποφάσεως αναφορικά προς την ποινή. Αναιρεί εν μέρει και παραπέμπει.
ΑΡΙΘΜΟΣ 2352/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Κωνσταντίνο Κούκλη, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη (κωλυομένου του Γεωργίου Σαραντινού), ο οποίος ορίσθηκε σύμφωνα με την 57/1.4.08 Πράξη του Προέδρου του Αρείου Πάγου, Βασίλειο Λυκούδη, Ανδρέα Τσόλια - Εισηγητή, Ιωάννη Παπουτσή και Νικόλαο Ζαϊρη, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 15 Απριλίου 2008, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Δημητρίου - Πριάμου Λεκκού (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Χ, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Γεώργιο Ασημακόπουλο, περί αναιρέσεως της 336, 337, 338/2007 αποφάσεως του Μικτού Ορκωτού Εφετείου Αθηνών. Με πολιτικώς ενάγουσα την Ψ, που δεν παραστάθηκε.
Το Μικτό Ορκωτό Εφετείο Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 12 Δεκεμβρίου 2007 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 77/2008.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή εν μέρει η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Επειδή, η επιβαλλομένη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία της αποφάσεως πρέπει να υπάρχει, όχι μόνον ως προς τα περιστατικά που απαρτίζουν την κατηγορία, αλλά να επεκτείνεται και στους αυτοτελείς ισχυρισμούς. Είναι δε αυτοτελείς οι ισχυρισμοί εκείνοι, οι οποίοι προβάλλονται, σύμφωνα με τα άρθρα 170 παρ. 2 και 333 παρ. 2 ΚΠΔ, στο δικαστήριο της ουσίας από τον κατηγορούμενο ή τον συνήγορο του και τείνουν στην άρση του άδικου χαρακτήρα της πράξεως, τον αποκλεισμό ή τη μείωση της ικανότητας προς καταλογισμό ή στην εξάλειψη του αξιοποίνου ή την μείωση της ποινής. Οι ισχυρισμοί αυτοί πρέπει να προβάλλονται κατά τρόπο σαφή και ορισμένο, δηλαδή με τα πραγματικά περιστατικά που είναι αναγκαία για τη θεμελίωση τους κατά την οικεία διάταξη, ώστε να μπορέσει ο δικαστής, ύστερα από αξιολόγηση, να κάμει δεκτούς ή να τους απορρίψει, άλλως το δικαστήριο της ουσίας δεν υπέχει υποχρέωση να απαντήσει αιτιολογημένα στην απόρριψη τους. Έτσι, αν ο αυτοτελής ισχυρισμός για τη συνδρομή της ελαφρυντικής περιστάσεως της διατάξεως του άρθρου 84 παρ. 2 ε' ΠΚ, δηλαδή ότι ο υπαίτιος συμπεριφέρθηκε καλά για σχετικά μεγάλο διάστημα μετά την πράξη του, αναπτύχθηκε προφορικώς κατά τα ουσιώδη στοιχεία της νομικής και πραγματικής θεμελιώσεως του, ώστε να γίνει αντικείμενο έρευνας κατά τη συζήτηση και παραδόθηκε γραπτώς στον διευθύνοντα τη συζήτηση, καταχωρίσθηκε δε στα πρακτικά (άρθρο 141 παρ. 2 ΚΠΔ) και περιλαμβάνει τα αναγκαία πραγματικά περιστατικά για τη θεμελίωση του, όντας ορισμένος, το δικαστήριο της ουσίας έχει υποχρέωση να αιτιολογήσει ειδικά και εμπεριστατωμένα την παραδοχή ή την απόρριψη του (Ολ.ΑΠ 2/2005), η έλλειψη δε της αιτιολογίας αυτής ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα πρακτικά της δίκης, κατά την οποίαν εκδόθηκε η προσβαλλομένη απόφαση του Μικτού Ορκωτού Εφετείου Αθηνών, ο ήδη αναιρεσείων κατηγορούμενος, μετά τη λήξη της αποδεικτικής διαδικασίας, ζήτησε δια του συνηγόρου του να του αναγνωρισθεί η ελαφρυντική περίσταση της καλής συμπεριφοράς μετά την πράξη του κατ' άρθρο 84 παρ. 2 ε' ΠΚ, προβάλλοντας, κατά τρόπο σαφή και ορισμένο και αναπτύσσοντας προφορικώς όσα με έγγραφο υπόμνημα του, που καταχωρίσθηκε αυτούσιο σ' αυτά (πρακτικά) είναι αναγκαία πραγματικά περιστατικά για τη στοιχειοθέτηση της περιστάσεως αυτής. Ειδικότερα ισχυρίζεται τα εξής: "Κατά την απολογία μου κατά την αστυνομική και τακτική ανάκριση, αλλά και κατά την ενώπιον του πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου δοθείσα, αρνήθηκα την αποδιδομένη σε βάρος μου κατηγορία, υποστηρίζοντας ότι είμαι αθώος. Εάν, παρά τούτα το Δικαστήριο Σας αχθεί σε καταδικαστική κρίση, πρέπει να με κηρύξει ένοχο με την ελαφρυντική περίσταση του άρθρου 84 παρ. 2 περ. ε' Π.Κ. και να μειωθεί η ποινή που θα μου επιβληθεί κατά το μέτρο του άρθρου 83 παρ. β' του αυτού Κώδικα - καθότι συμπεριφέρθηκα καλά για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την πράξη, ήτοι από 9.6.2002 έως 18.1.2006. Συγκεκριμένα: Κατοικώ μόνιμα στο ..... και προ της φυλακίσεως μου (18.1.2006) εργαζόμουν ως ιδιωτικός υπάλληλος στο Γραφείο τελετών της Α, με την οποία είχα καλή συνεργασία. Στο ..... διαμένω με την μητέρα μου Β, ηλικίας σήμερα 77 ετών, η οποία στερείται παντός εισοδήματος. Είμαι πατέρας τριών εξώγαμων ανηλίκων τέκνων, αποκτηθέντων μετά της Γ, του Γ1, Γ2 και Γ3, ηλικίας 14, 11 και 9 ετών, αντίστοιχα, τα οποία, λόγω του νεαρού της ηλικίας των δεν εργάζονται, στερούμενα και αυτά παντός πόρου. Για την αντιμετώπιση των πιο πάνω οικονομικών προβλημάτων, ήτοι για τη διατροφή των ανηλίκων τέκνων μου και της υπερήλικης μητέρας μου, μέχρι της φυλακίσεως μου, εργαζόμουν στο ανωτέρω Γραφείο Τελετών, σε Λαϊκές Αγορές της περιοχής, καθώς και σε νυχτερινά καταστήματα ως μουσικός, χωρίς ποτέ να δημιουργήσω προβλήματα στις αστυνομικές αρχές, στους εργοδότες μου και γενικά στην κοινωνία του ....., η οποία εκτιμώντας την εργατικότητα μου, με είχε περιβάλει με καλοσύνη και συμπάθεια". Το Μικτό Ορκωτό Εφετείο Αθηνών, με την προσβαλλομένη απόφαση του, απέρριψε τον άνω αυτοτελή ισχυρισμό του αναιρεσείοντος, με την εξής αιτιολογία: "Λαμβανομένων υπόψη της βαρύτητας της εγκληματικής πράξης που τέλεσε ο κατηγορούμενος, του τρόπου και των συνθηκών, κάτω από τις οποίες τέλεσε αυτή, και του γεγονότος ότι δεν αποδεικνύεται από συγκεκριμένα περιστατικά ο προβαλλόμενος από τον κατηγορούμενο ισχυρισμός της καλής συμπεριφοράς του μετά την πράξη και μέχρι της φυλάκισης του, ήτοι από 9.6.2002 έως 18.1.2006, πρέπει ο ισχυρισμός αυτός να απορριφθεί ως αβάσιμος". Έτσι κρίνοντας και άνω Δικαστήριο, δεν διέλαβε στην απόφαση του την απαιτούμενη από τις παραπάνω διατάξεις του Συντάγματος και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού, δεν παραθέτει σ' αυτήν τα πραγματικά εκείνα περιστατικά, τα οποία προέκυψαν από την ακροαματική διαδικασία και το οδήγησαν στην αρνητική περί αναγνωρίσεως της ανωτέρω ελαφρυντικής περιστάσεως κρίση του και δεν αναφέρθηκε καθόλου στα επικληθέντα από τον αναιρεσείοντα περιστατικά προς θεμελίωση της εν λόγω ελαφρυντικής περιστάσεως. Εντεύθεν, το άνω Μικτό Ορκωτό Εφετείο Αθηνών υπέπεσε, κατ' αυτό το μέρος, στην από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' ΚΠΔ πλημμέλεια της ελλείψεως της ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας στην απόφαση. ΓΓ αυτό πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος ο μοναδικός λόγος της κρινομένης αιτήσεως αναιρέσεως, σχετικός με την αιτίαση της ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας για την απόρριψη της άνω ελαφρυντικής περιστάσεως, να αναιρεθεί η προσβαλλομένη απόφαση, μόνο ως προς τη διάταξη περί απορρίψεως του άνω αυτοτελούς ισχυρισμού, αναγκαίως δε και ως προς τη διάταξη περί επιβολής της ποινής και να παραπεμφθεί η υπόθεση, κατά το αναιρούμενο μέρος της, για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο που εξέδωσε την προσβαλλομένη απόφαση, συντιθέμενο από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως (άρθρο 519 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί εν μέρει την 336, 337, 338/2007 απόφαση του Β' Μικτού Ορκωτού Εφετείου Αθηνών και μόνον ως προς τη διάταξη της με την οποία απορρίφθηκε ο ισχυρισμός του αναιρεσείοντος περί συνδρομής της ελαφρυντικής περιστάσεως της καλής συμπεριφοράς μετά την πράξη του, καθώς και ως προς τη διάταξη περί επιβολής ποινής. Και
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 24 Ιουνίου 2008.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΕΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 7 Νοεμβρίου 2008.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ