Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Καθυστέρηση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, Ανώνυμη εταιρία.
Περίληψη:
Ασφαλιστικές εισφορές. Καθυστέρηση καταβολής τους. Επί ανωνύμου εταιρείας πρέπει να αναφέρεται στην καταδικαστική απόφαση ποια η ιδιότητά τους στην εταιρεία αυτή, που κατ' αρχή εκπροσωπείται από το Διοικητικό Συμβούλιο αυτής και ενεργεί συλλογικά και δεν αρκεί η μνεία ότι είναι ο κατηγορούμενος εργοδότης και εντεύθεν υπόχρεος για την καταβολή των εργατικών και εργοδοτικών εισφορών για τους εργαζομένους στην ανώνυμη εταιρεία. Αίτηση αναίρεσης για έλλειψη ειδικής αιτιολογίας. Παραδοχή του σχετικού λόγου και αναίρεση καταδικαστικής απόφασης. Παραπομπή υπόθεσης στο ίδιο Δικαστήριο που εξέδωσε την αναιρούμενη απόφαση.
Αριθμός 453/2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Δημήτριο Πατινίδη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Χαράλαμπο Παπαηλιού, Νικόλαο Κωνσταντόπουλο, Παναγιώτη Ρουμπή - Εισηγητή και Γεώργιο Μπατζαλέξη, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 19 Ιανουαρίου 2010, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Νικολάου Μαύρου (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει την αίτηση των αναιρεσειόντων - κατηγορουμένων: 1) ..., 2) ... και 3) ..., κατοίκων ..., που εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Βασίλειο Σπανουδάκη, περί αναιρέσεως της 659/2009 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Ηρακλείου.
Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Ηρακλείου, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και οι αναιρεσείοντες - κατηγορούμενοι ζητούν την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στις από 25.5.2009 τρεις αιτήσεις αναιρέσεως, οι οποίες καταχωρίστηκαν στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 878/2009.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο των αναιρεσειόντων, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά, καθώς και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνουν δεκτές οι προκείμενες αιτήσεις αναιρέσεως.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Οι κρινόμενες από 25.5.2009 τρεις αιτήσεις αναιρέσεως των: 1)..., 2) .... και 3) ..., κατοίκων ..., με τις οποίες ζητείται η αναίρεσης της υπ' αριθ. 659/2009 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Ηρακλείου, ασκήθηκαν νομότυπα (με δήλωσή τους που επιδόθηκε στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου) και εμπρόθεσμα (άρθρο 473 παρ. 2 και 3 ΚΠΔ). Επομένως, είναι παραδεκτές και πρέπει, συνεκδικαζόμενες λόγω της μεταξύ τους συνάφειας, να εξετασθούν περαιτέρω.
Κατά την παρ. 1 του άρθρου 1 του ΑΝ 86/1967, τιμωρείται με τις στη διάταξη αυτήν ποινές, όποιος υπέχει νόμιμη υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών που βαρύνουν τον ίδιο (εργοδοτικών), ασχέτως ποσού, προς τους υπαγομένους στο Υπουργείο Εργασίας κάθε φύσεως Οργανισμούς Κοινωνικής Πολιτικής και Κοινωνικής Ασφαλίσεως ή Ειδικούς Λογαριασμούς και δεν τις καταβάλλει στους Οργανισμούς αυτούς εντός μηνός αφότου κατέστησαν απαιτητές, κατά δε την παρ. 2 του ίδιου άρθρου και νόμου τιμωρείται για υπεξαίρεση, με τις στην εν λόγω διάταξη ποινές, όποιος παρακρατεί ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων σ' αυτόν (εργατικές), με σκοπό αποδόσεώς τους στους κατά την παρ. 1 Οργανισμούς, και δεν καταβάλλει ή δεν αποδίδει αυτές στους Οργανισμούς αυτούς εντός μηνός αφότου κατέστησαν απαιτητές. Περαιτέρω, από τις διατάξεις του άρθρου 26 παρ. 1, 5 του ΑΝ 1846/1951, όπως έχει τροποποιηθεί, προκύπτει ότι για την καταβολή των εισφορών των ασφαλισμένων, επί παρεχόντων εξαρτημένη εργασία, ευθύνεται ο εργοδότης, ο οποίος υποχρεούται, κατά την πληρωμή των μισθών, να παρακρατεί τα τμήματα των εισφορών, που βαρύνουν τους ασφαλισμένους. Ως εργοδότης, κατά τις ως άνω διατάξεις και το άρθρο 8 παρ. 5 του ίδιου ΑΝ 1846/1951, νοείται ένα ή περισσότερα φυσικά ή νομικά πρόσωπα, για λογαριασμό των οποίων προσφέρουν την εργασία τους τα υπαγόμενα στην ασφάλιση πρόσωπα. Κατά το άρθρο 16 του Κανονισμού Ασφαλίσεως ΙΚΑ, ως χρόνος καταβολής των εισφορών ορίζεται το ημερολογιακό τέλος του μηνός εντός του οποίου παρασχέθηκε η εργασία ή υπηρεσία, ενώ, κατά το άρθρο 26 παρ. 3 του ΑΝ 1846/1951, ο υπόχρεος πρέπει να καταβάλει τις εισφορές στο ΙΚΑ μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα από τον χρόνο που έχει ορισθεί.
Εξάλλου, η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούμενη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 130 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως, όταν αναφέρονται σ' αυτήν, με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις, τα προκύψαντα από την αποδεικτική διαδικασία πραγματικά περιστατικά, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις που τα θεμελιώνουν και οι νομικές σκέψεις υπαγωγής των περιστατικών αυτών στην εφαρμοσθείσα ουσιαστική ποινική διάταξη. Κατ' ακολουθίαν αυτών, για την πληρότητα της αιτιολογίας καταδικαστικής, για παράβαση του άρθρου 1 του ΑΝ 86/1967 αποφάσεως, πρέπει να περιέχονται σ' αυτήν τα κρίσιμα περιστατικά για τη θεμελίωση των δύο ως άνω αξιόποινων πράξεων, που είναι η κατά συγκεκριμένο χρόνο απασχόληση, με σχέση εξαρτημένης εργασίας, του ασφαλισμένου στους ως άνω Οργανισμούς προσωπικού και τα χρηματικά ποσά τα οποία, με βάση τις τακτικές αποδοχές του προσωπικού, όφειλε ο κατηγορούμενος εργοδότης να καταβάλει στον Ασφαλιστικό Οργανισμό ως εργοδοτικές ή εργατικές εισφορές και δεν κατέβαλε ή παρακράτησε (Ολ. ΑΠ 1/1996) και αναφορά, επί φυσικού προσώπου, φερομένου ως εργοδότη εκ της ασκήσεως επιχειρήσεως, των πραγματικών περιστατικών, από τα οποία να προκύπτει η θέση τούτου στην επιχείρηση αυτή, καθώς και αν πρόκειται για προσωπική ή εταιρική επιχείρηση και ποία η νομική μορφή της τελευταίας και η θέση του κατηγορουμένου σ' αυτήν, ώστε να ανακύπτει υποχρέωσή του για παρακράτηση και απόδοση των εισφορών, μη αρκούντος του χαρακτηρισμού του ως εργοδότη ή ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρικής επιχειρήσεως.
Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη υπ' αριθ. 659/2009 απόφαση, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Ηρακλείου, που την εξέδωσε σε δεύτερο βαθμό, μετά από συνεκδίκαση τριών ξεχωριστών εφέσεων των κατηγορουμένων - αναιρεσειόντων κατά της υπ' αριθ. 10314/2006 απόφασης του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Ηρακλείου, καταδίκασε αυτούς (αναιρεσείοντες) για μη έγκαιρη καταβολή στο ΙΚΑ εργοδοτικών και εργατικών εισφορών σε συνολική ποινή φυλάκισης 24 μηνών, που μετέτρεψε σε χρηματική προς 5 ευρώ κάθε ημέρα φυλάκισης, και επιπλέον σε συνολική χρηματική ποινή 4000 ευρώ τον καθένα τους. Στην αιτιολογία της απόφασης αυτής, προκύπτουσα από την αλληλοσυμπλήρωση σκεπτικού και διατακτικού της, αναφέρεται, ως προς όλους τους αναιρεσείοντες ότι, εργοδότες όντας και ενώ απασχολούσαν εργατικό προσωπικό, δεν κατέβαλαν εμπρόθεσμα τις οφειλόμενες εργοδοτικές εισφορές τους, που αφορούσαν το χρονικό διάστημα από 4/2002 έως 10.2003 και ανερχόταν σε 121.907,83 ευρώ και παρακράτησαν τις εργατικές εισφορές που οφείλονταν προς το ΙΚΑ και δεν απέδωσαν σ' αυτό και αφορούσαν το ίδιο ως άνω χρονικό διάστημα, ανέρχονταν δε στο ποσό των 60.953,92 ευρώ.
Η αιτιολογία όμως αυτή, που διέλαβε το δικαστήριο της ουσίας στην προσβαλλόμενη απόφασή του, δεν είναι η απαιτούμενη από το Σύνταγμα και τον ΚΠΔ, ειδική και εμπεριστατωμένη. Ειδικότερα, μολονότι πρόκειται για εταιρική και όχι για ατομική επιχείρηση, δεν εκτίθενται στην αιτιολογία της απόφασης πραγματικά περιστατικά, από τα οποία να προκύπτει η ιδιότητα και η θέση καθενός αναιρεσείοντος στην επιχείρηση αυτή και η ποινική συνευθύνη όλων, εξαιτίας της νομικής υποχρέωσής τους να παρακρατούν τις εισφορές των εργαζομένων και να αποδίδουν αυτές στο ΙΚΑ, μαζί με τις αντίστοιχες εργοδοτικές της ίδιας επιχείρησης στο ΙΚΑ, αλλά απλώς αναφέρεται στο σκεπτικό και στο διατακτικό η ιδιότητά τους ως εργοδοτών, χωρίς άλλη περαιτέρω διευκρίνιση, η οποία όμως αναφορά δεν αρκεί, όπως προαναφέρθηκε, για την πληρότητα της αιτιολογίας. Επομένως, ο συναφής, εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ ΚΠΔ μόνος λόγος αναίρεσης και των τριών κρινομένων αιτήσεων αναίρεσης, με τον οποίο προβάλλεται η ελλιπής κατά τούτο αιτιολογία της απόφασης, είναι βάσιμος και πρέπει να γίνει δεκτός.
Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, οι κρινόμενες αιτήσεις πρέπει να γίνουν δεκτές, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο, συντιθέμενο από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που είχαν δικάσει προηγουμένως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αριθ. 659/2009 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Ηρακλείου. Και
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο, συγκροτούμενο από δικαστές άλλους, εκτός εκείνων που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 2 Μαρτίου 2010. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 3 Μαρτίου 2010.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ