Θέμα
Αιτιολογίας επάρκεια, Ακυρότητα απόλυτη, Πραγματογνωμοσύνη, Ψευδορκία μάρτυρα, Δόλος.
Περίληψη:
Στοιχεία ψευδορκίας: Πότε ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία. Πρέπει να αιτιολογείται ο δόλος, να εκτίθεται ποια τα ψευδή και ποια τ’ αληθή, τα οποία ο εξετασθείς δεν κατέθεσε ενώπιον της αρμόδιας αρχής προς εξέτασή του. Η διενέργεια πραγματογνωμοσύνης κατ’ άρθρ. 183 ΚΠΔ ναι μεν απόκειται στην απόλυτη κρίση του δικαστηρίου της ουσίας και δεν ελέγχεται αναιρετικώς, αλλ’ η αναιτιολόγητη απόρριψη ορισμένου αιτήματος προς πραγματογνωμοσύνη, δηλ. αιτήματος αναβολής προς διεξαγωγής αυτής, συνεπάγεται ακυρότητα και ιδρύει λόγο αναιρέσεως. Απορρίπτει αναίρεση. Το τελευταίο ανεβλήθη αορίστως.
Αριθμός 1965/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ε' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Κωνσταντίνο Κούκλη, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη, (κωλυομένου του Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Ηρακλή Κωνσταντινιδη), ως αρχαιότερο μέλος της συνθέσεως, Ελευθέριο Νικολόπουλο, Αναστάσιο Λιανό, Βιολέττα Κυτέα-Εισηγήτρια και Ελευθέριο Μάλλιο (που ορίστηκε προς συμπλήρωση της συνθέσεως με τη με αριθμό 54/2008 Πράξη του Προέδρου του Αρείου Πάγου), Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 23 Μαΐου 2008, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Νικολάου Μαύρου (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Χ1, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Εμμανουήλ Στρατή, περί αναιρέσεως της 349/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Αθηνών.
Το Τριμελές Εφετείο Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων-κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 25 Φεβρουαρίου 2008 αίτησή του, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 548/2008.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 224 παρ.2 ΠΚ όποιος ενώ εξετάζεται ενόρκως ως μάρτυρας ενώπιον αρχής αρμοδίας να ενεργεί ένορκη εξέταση... καταθέτει εν γνώσει του ψέματα τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών (όπως ίσχυε πριν την αντικατάστασή του από το άρθρο 1 παρ.1 του Ν.3327/2005). Από την διάταξη αυτή προκύπτει ότι για την στοιχειοθέτηση του εγκλήματος της ψευδορκίας μάρτυρος απαιτείται: α) ο μάρτυρας να καταθέσει ενώπιον αρχής, η οποία είναι αρμοδία για την εξέτασή του β) τα πραγματικά περιστατικά τα οποία κατέθεσε να είναι ψευδή γ) να υφίσταται άμεσος δόλος του, ο οποίος συνίσταται στη γνώση αυτού ότι αυτά που κατέθεσε είναι ψευδή, και δεν αρκεί ενδεχόμενος δόλος. Η αρμοδιότητα της αρχής αποτελεί στοιχείο της αντικειμενικής υποστάσεως του εγκλήματος αυτού και συνεπώς πρέπει να αναφέρονται στο αιτιολογικό της αποφάσεως τα στοιχεία στα οποία θεμελιώνεται η αρμοδιότητα υπό την έννοιαν ότι μπορεί να γίνει ενώπιον αυτής ένορκη εξέταση. Περαιτέρω η έλλειψη της απαιτουμένης από τα άρθρα 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 ΚΠοινΔ ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας της δικαστικής αποφάσεως, που ιδρύει τον εκ του άρθρου 510 παρ.1 στοιχ. Δ' ΚΠοινΔ λόγον αναιρέσεως, υπάρχει όταν δεν αναφέρονται σ'αυτή με πληρότητα σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγματικά περιστατικά που θεμελιώνουν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος, οι αποδείξεις από τις οποίες προέκυψαν αυτά και οι σκέψεις και συλλογισμοί, με βάση τους οποίους έγινε η υπαγωγή των πραγματικών περιστατικών που απεδείχθησαν στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφηρμόσθη. Για την ύπαρξη τοιαύτης αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυμπλήρωση του αιτιολογικού με το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο. Ειδικότερα δε για την πληρότητα της αιτιολογίας της καταδικαστικής για ψευδορκία μάρτυρος αποφάσεως, πρέπει να περιέχεται σ'αυτή η διαπίστωση ότι η αρχή είναι αρμοδία να ενεργεί ένορκη εξέταση, να αναφέρονται τα αληθή πραγματικά περιστατικά που γνώριζεν ο εξετασθείς και αντ'αυτών κατέθεσε τα ψευδή ως και τα πραγματικά περιστατικά με βάση τα οποία το δικαστήριο εδέχθη ότι αυτός είχε γνώση ότι αυτά ήσαν ψευδή. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλομένη υπ'αριθμ. 349/2008 απόφαση το Τριμελές Εφετείο Αθηνών, που δίκασε σε δεύτερο βαθμό, εδέχθη κατά την αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του, μετά από εκτίμηση και αξιολόγηση των αναφερομένων σ'αυτή κατ'είδος αποδεικτικών μέσων τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: "Στις 12/9/2000 ο κατηγορούμενος ενώ εξεταζόταν ενόρκως ενώπιον του Ειρηνοδίκη Μεγάρων επί μηνύσεως του Δ1. κατά της εδώ μηνύτριας, ......, κατέθεσε ψευδώς ότι τα οκτώ (8) αγροτεμάχια που πώλησε Δ είναι έξω από την έκταση των 48.000 μ2, που περιλαμβάνεται στο σχεδιάγραμμα Γ1, προσθέτοντας ότι τα 4 αγροτεμάχια βρίσκονται σε άλλη θέση και σε απόσταση 1,5 χιλ. από την έκταση του σχεδιαγράμματος Γ1, ενώ τα άλλα 4 βρίσκονται στην ίδια θέση με την εν λόγω έκταση αλλά έξω από αυτή. Ο κατηγορούμενος κατέθεσε τα παραπάνω ψευδή με σκοπό να εμφανισθεί ότι ο θετός πατέρας του, Δ , πώλησε άλλα οικόπεδα και όχι τμήματα της έκτασης του σχεδιαγράμματος Γ1 και ότι δεν ματαίωσε υπαιτίως την εκτέλεση του σχετικού προσυμφώνου (...... του συμβολ/φου Μεγάρων Ι.Κάραλη), με το οποίο αυτός είχε αναλάβει να πωλήσει στον αδελφό της μηνύτριας, ....., ή σε τρίτους που εκείνος θα υποδείκνυε οικόπεδα από την έκταση των 48.000 μ2. Επίσης ο κατηγορούμενος γνώριζε ότι όσα κατέθεσε ήταν ψευδή, αφού, ως γνώστης της περιοχής και συγγενής του Δ1, γνώριζε ότι τα προαναφερόμενα 8 αγροτεμάχια περιλαμβάνονταν μέσα στην έκταση των 48.000 μ2 του σχεδιαγράμματος Γ1. Επομένως, ο κατηγορούμενος τέλεσε την πράξη της ψευδορκίας μάρτυρα και πρέπει να κηρυχθεί ένοχος αυτής".
Με αυτά που εδέχθη η απόφαση διέλαβε την κατά τις άνω διατάξεις ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού αναφέρονται η αρμοδία αρχή ενώπιον της οποίας εξητάσθη ενόρκως ο κατηγορούμενος, τα αληθή περιστατικά τα οποία εγνώριζεν ο εξετασθείς και αντ' αυτών κατέθεσε τα ψευδή ως και τα πραγματικά περιστατικά από τα οποία εδέχθη το δικαστήριο ότι ούτος εγνώριζε την αναλήθεια των ενόρκως καταταθέντων.
Συνεπώς ο σχετικός λόγος αναιρέσεως περί ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας ως προς τα άνω στοιχεία είναι αβάσιμος και απορριπτέος. Εξ άλλου κατ'άρθρο 183 ΚΠΔ "αν απαιτούνται ειδικές γνώσεις ορισμένης επιστήμης ή τέχνης, για να γίνει ακριβής διάγνωση και κρίση κάποιου γεγονότος οι ανακριτικοί υπάλληλοι ή το δικαστήριο μπορούν αυτεπαγγέλτως ή με αίτηση κάποιου διαδίκου ή του εισαγγελέα να διατάξουν πραγματογνωμοσύνη". Η διενέργεια πραγματογνωμοσύνης κατά την διάταξη αυτή, εναπόκειται στην απόλυτη κρίση του δικαστηρίου, του συμβουλίου ή του ανακρίνοντος και δεν ελέγχεται από τον 'Αρειο Πάγο, πλην η αναιτιολόγητη απόρριψη αιτήματος αναβολής προς διενέργεια πραγματογνωμοσύνης, όταν όμως αυτό είναι ορισμένο και περιλαμβάνει όλα τα αναγκαία προς θεμελίωσή του περιστατικά συνεπάγεται ακυρότητα (άρθρ. 170 παρ.1 και 2 ΚΠΔ) και ιδρύει αναιρετικό λόγο εκ των άρθρων 510 και 484 ΚΠΔ. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα πρακτικά της δίκης, κατά την οποίαν εξεδόθη η προσβαλλομένη απόφαση, ο συνήγορος του κατηγορουμένου και ήδη αναιρεσείοντος κατά την αγόρευσή του (κατά λέξη) "εζήτησε την αναβολή της δίκης για να ορισθεί πραγματογνώμων, επειδή εκκρεμεί πολιτική δίκη για την κυριότητα". 'Ομως ούτως υποβληθέν το αίτημα αυτό ήτο εντελώς αόριστο, αφού δεν εξειδίκευε επί ποίου θέματος θα διεξαχθεί η πραγματογνωμοσύνη και ποία επιρροή θα έχει το πόρισμά της στην δικαζομένη υπόθεση, εντεύθεν δε το δικαστήριο δεν είχεν υποχρέωση να απαντήσει.
Συνεπώς ο εκ του άρθρου 510 παρ.1 στοιχ. Δ' ΚΠΔ λόγος αναιρέσεως, περί της ανωτέρω ακυρότητος, εκ του ότι το δικαστήριο σιγή απέρριψε το αίτημα (αναβολής) προς διενέργεια πραγματογνωμοσύνης είναι αβάσιμος και απορριπτέος.
Κατ'ακολουθίαν όλων των ανωτέρω πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της η κρινομένη αίτηση αναιρέσεως και να καταδικασθεί ο αναιρεσείων στα δικαστικά έξοδα (άρθρο 583 παρ.1 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 25/2/2008 αίτηση του Χ1 για αναίρεση της υπ'αριθμ. 349/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Αθηνών. Και
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στα δικαστικά έξοδα εξ ευρώ διακοσίων είκοσι (220).
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 5 Ιουνίου 2008. Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 7 Αυγούστου 2008.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ