Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Αγορανομικός Κώδικας, Νομίμου βάσεως έλλειψη, Ανώνυμη εταιρία.
Περίληψη:
Αίτηση αναιρέσεως κατά αποφάσεως Τριμελούς Πλημμελειοδικείου που δίκασε ως Εφετείο για παράβαση του άρθρου 30 παρ. 15 του ν.δ. 136/1946 και της υπ' αριθμό 14/1989 (άρθρο 330) αγορανομικής διατάξεως του Υπ. Εμπορίου και καταδίκασε τον αναιρεσείοντα ως νόμιμο αντιπρόσωπο της ανωνύμου εταιρείας που κατείχε και διέθετε ακατάλληλα προς βρώση καταναλωτικά αγαθά δυνάμενα να προκαλέσουν κίνδυνο ή βλάβη στην υγεία των ανθρώπων. Αναιρείται η προσβαλλόμενη απόφαση κατά παραδοχή των λόγων αναιρέσεως για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας (άρθρ. 510 παρ. 1 στοιχ. Δ΄) και για έλλειψη νομίμου βάσεως (άρθρ. 510 παρ. 1 στοιχ. Ε΄), διότι ούτε στο σκεπτικό ούτε στο διατακτικό αναφέρεται εάν ο αναιρεσείων κατηγορούμενος είχε την ιδιότητα του κυρίου ή του διευθυντή ή του επόπτη της επιχειρήσεως αυτής, αλλά μόνο ότι ήταν νόμιμος αντιπρόσωπος της εταιρείας, που δεν αρκεί για την ευθύνη του για την άνω αγορανομική παράβαση, και επίσης διότι ενώ στο σκεπτικό της αναιρεσιβαλλόμενης αποφάσεως γίνεται δεκτό ότι από αμέλεια μη συνειδητή τέλεσε την άνω πράξη, στο διατακτικό παραλείπεται να γίνει λόγος για το εάν ο αναιρεσείων τέλεσε αυτήν την αξιόποινη πράξη από δόλο ή από αμέλεια, και μόνο στο περί επιμετρήσεως της ποινής κεφάλαιο γίνεται μνεία ότι η πράξη για την οποία κηρύχθηκε ένοχος προβλέπεται και τιμωρείται από τα άρθρα 26, 27 Π.Κ. που αρμόζουν σε εκ δόλου τελούμενο έγκλημα, με αποτέλεσμα από αυτές τις ασάφειες να στερείται η απόφαση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου νομίμου βάσεως, διότι δεν δύναται να ελεγχθεί από τον Άρειο Πάγο η ορθή ή όχι εφαρμογή του νόμου. Αναιρεί και παραπέμπει.
ΑΡΙΘΜΟΣ 551/2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Θεοδώρα Γκοϊνη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Φράγκο, Ιωάννη Παπαδόπουλο, Ιωάννη Γιαννακόπουλο, Ανδρέα Ξένο-Εισηγητή, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 27 Ιανουαρίου 2010, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γεωργίου Παντελή (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου) και του Γραμματέα Χρήστου Πήτα, για να δικάσει τις δύο αιτήσεις του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου x, κατοίκου ..., που εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο του Χρυσάνθη Παπουτσιδάκη-Πασσίδη, περί αναιρέσεως της 14243/2008 αποφάσεως Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης. Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων -κατηγορούμενος ζητά την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στις από 3 Δεκεμβρίου 2008 δύο αιτήσεις του αναιρέσεως, οι οποίες καταχωρίστηκαν στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1999/08.
Αφού άκουσε Την πληρεξούσια δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Με το άρθρο 50 παρ. 4 του ν. 3160/2003 τροποποιήθηκε το άρθρο 510 παρ. 1 του Κ.Ποιν.Δ και μεταξύ άλλων καταργήθηκε και ο προβλεπόμενος στο στοιχείο Η'αυτού λόγος αναιρέσεως κατ' αποφάσεων για τη μη παράθεση του σχετικού άρθρου του ποινικού νόμου, αντίστοιχα δε με την παράγραφο 9 του ίδιου πιο πάνω άρθρου τροποποιήθηκε και το άρθρο 518 παρ. 1 του Κ.Ποιν.Δ με την απάλειψη της ρυθμίσεως για την περίπτωση που δεν έχει παρατεθεί το άρθρο του ποινικού νόμου που εφαρμόσθηκε ενώ με την παρ. 7 του άνω άρθρου 50 του ν. 3160/2003 τροποποιήθηκε το άρθρο 514 του Κ.Ποιν.Δ και ορίσθηκε ότι αυτεπαγγέλτως ο Αρειος Πάγος παραθέτει το σχετικό άρθρο του ποινικού νόμου που εφαρμόσθηκε στην προσβαλλόμενη απόφαση, αν αυτό δεν έχει παρατεθεί σε αυτή ή έχει παρατεθεί εσφαλμένα. Επομένως ο σχετικός λόγος αναιρέσεως κατά το μέρος που πλήττει την προσβαλλόμενη απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης για τη μη παράθεση ούτε στο σκεπτικό ούτε στο διατακτικό της των σχετικών διατάξεων του ν.δ 136/1946 για την πράξη της παραβάσεως του άρθρου 330 της Αγορανομικής Διατάξεως 14/1989 για την οποία κηρύχθηκε ένοχος ο αναιρεσείων είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος. Κατά την ισχύουσα παρ. 1 του άρθρου 36 του Αγορανομικού Κώδικα (ν.δ 136/1946), μετά την κατάργηση της παραγράφου 2 του ίδιου άρθρου με το άρθρο 3 παρ. 1 του ν. 1401/1983 για κάθε παράβαση των διατάξεων του άνω νομοθετικού διατάγματος και των σε εκτέλεση αυτού διατάξεων στα αναφερόμενα ξενοδοχεία φαγητού και ύπνου, τα εστιατόρια παντός είδους, οικοτροφεία, ζαχαροπλαστεία, ζυθοπωλεία, παντοπωλεία, μαγειρεία, οινοπωλεία, αρτοποιεία, αρτεργοστάσια, κρεοπωλεία και γενικώς τα καταστήματα, εργοστάσια, εργαστήρια και δημόσια κέντρα τιμωρούνται ως αυτουργοί "ο κύριος της επιχειρήσεως, ο διευθυντής και ο επόπτης του εστιατορίου ή ξενοδοχείου και λοιπών άνω καταστημάτων, εργοστασίων κλπ. Εξάλλου, κατά το άρθρο 30 παρ. 15 του ν.δ 136/1946 με φυλάκιση ή με χρηματική ποινή και με αμφότερες τις ποινές αυτές τιμωρούνται οι οπωσδήποτε παραβαίνοντες τις εκδιδόμενες κατά το νόμο αυτόν (Αγορανομικό Κώδικα) αγορανομικές και άλλες αστυνομικές διατάξεις που ρυθμίζουν αγορανομικά αντικείμενα. Κατά το άρθρο δε 33 του ν.δ 136/1946 αν οι παραβάσεις που αναφέρονται στα άρθρα 30, 31, και 32 ετελέσθηκαν εξ αμελείας επιβάλλεται φυλάκιση το πολύ έξι μηνών ή χρηματική ποινή.
Η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούμενη από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 Κ.Ποιν.Δ, ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ του ίδιου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, όταν αναφέρονται σ' αυτή με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του Δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις που τα θεμελιώνουν και οι νομικές σκέψεις υπαγωγής αυτών στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόσθηκε, αρκούσης για την ύπαρξη της επιβαλλόμενης αιτιολογίας της αλληλοσυμπληρώσεως του αιτιολογικού με το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο. Ενόψει αυτών, για να έχει η καταδικαστική για παράβαση του άρθρου 30 παρ. 15 του ν.δ 136/1946 απόφαση την επιβαλλόμενη κατά τα ανωτέρω αιτιολογία, απαιτείται να εκτίθεται σ' αυτήν ότι ο κατηγορούμενος είχε κατά το χρόνο τελέσεως της πράξεως μία από τις τρεις πιο πάνω ιδιότητες καθώς και τα πραγματικά περιστατικά που αποδείχθηκαν και προσδίδουν σ' αυτόν μία από τις ιδιότητες που προαναφέρθηκαν, περαιτέρω δε αναφέρεται το είδος της υπαιτιότητας του κατηγορουμένου που γίνεται δεκτό, αν, δηλαδή αυτός τέλεσε την πράξη από δόλο ή από αμέλεια. Περαιτέρω κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. δ Κ.Ποιν.Δ λόγο αναιρέσεως αποτελεί και η εσφαλμένη ερμηνεία ή εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. Εσφαλμένη ερμηνεία υπάρχει όταν ο δικαστής αποδίδει στο νόμο διαφορετική έννοια από εκείνη που πραγματικά έχει, ενώ εσφαλμένη εφαρμογή υπάρχει όταν το δικαστήριο της ουσίας δεν υπάγει σωστά τα πραγματικά περιστατικά που δέχθηκε ότι αποδείχθηκαν στη διάταξη που εφαρμόσθηκε. Περίπτωση δε εσφαλμένης εφαρμογής ουσιαστικής ποινικής διατάξεως συνιστά και η εκ πλαγίου παραβίαση της διατάξεως αυτής, η οποία υπάρχει όταν στο πόρισμα της αποφάσεως, που περιλαμβάνεται στο συνδυασμό του αιτιολογικού με το διατακτικό και ανάγεται στα στοιχεία και την ταυτότητα του εγκλήματος, έχουν εμφιλοχωρήσει ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά, με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτος ο αναιρετικός έλεγχος της ορθής εφαρμογής του νόμου, οπότε η απόφαση στερείται νομίμου βάσεως.
Στην προκείμενη περίπτωση στο σκεπτικό της προσβαλλομένης 14243/2008 αποφάσεως του Τριμελούς πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης, που δίκασε κατ' έφεση, αναφέρεται ότι από τα έγγραφα που αναγνώσθηκαν στο ακροατήριο και τις μαρτυρίες των ενόρκων στο ακροατήριο εξετασθέντων μαρτύρων προέκυψε ότι ο ήδη αναιρεσείων κατηγορούμενος κατά τον αναφερόμενο στο διατακτικό τόπο και χρόνο με την ιδιότητα του νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας με την επωνυμία ΑΛΕΣΙΣ Α.Ε.Β.Ε ΑΡΤΟΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ διέθεσε προς πώληση μέσω του Σούπερ Μάρκετ ... ένα κουτί ... (4 κομμάτια)" σε ένα εκ των οποίων υπήρχε μέσα στη ζύμη τεμάχιο σκληρού διαφανούς πλαστικού, πράγμα που το καθιστούσε ακατάλληλο προς βρώση και μπορούσε να προκαλέσει κίνδυνο ή βλάβη στην υγεία του αγοραστή και της οικογένειας του. Κατά τις παραδοχές τις προσβαλλόμενης αποφάσεως η καταναλώτρια Ζ κατήγγειλε ότι στις 30-8-2005 αγόρασε ένα κουτί ... και το απόγευμα της ίδιας ημέρας έψησε τα δύο κομμάτια από αυτά που περιείχε το άνω προϊόν και τα έδωσε στην ανήλικη θυγατέρα της Ρ για να καταναλώσει και κατά την μάσηση του δεύτερου η μικρή αντιλήφθηκε ότι μασούσε το τεμάχιο του σκληρού διαφανούς πλαστικού που βρισκόταν μέσα στη ζύμη και ένα μέρος αυτού ήδη το είχε καταπιεί αποτέλεσμα να εμφανίσει επανειλημμένα αίμα στα κόπρανα και να κινδυνεύει να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση.
Από το δικαστήριο της ουσίας απερρίφθησαν ως αβάσιμα όσα ανέφερε ο εξετασθείς ως μάρτυρας Β ως διευθυντής παραγωγής της εταιρείας ΑΛΕΣΙΣ ΑΕΒΕ ότι το πλαστικό κομμάτι που βρέθηκε εντός της συσκευασίας προήλθε από τη θραύση της πλαστικής συσκευασίας λόγω της απρόσεκτης στοίβασής τους στο σούπερ μάρκετ και ότι αυτό εμφανίσθηκε μετά την απομάκρυνση του από τις εγκαταστάσεις της παραγωγού εταιρείας με την παραδοχή ότι όπως προέκυψε από την κατάθεση της δεύτερης μάρτυρος που ήταν αυτή που αγόρασε το προϊόν ( το κομμάτι του πλαστικού) βρέθηκε εντός της ζύμης, η οποία ήταν κατεψυγμένη κατά την αγορά της και αυτό το γεγονός απέκλειε το ενδεχόμενο να εισχωρήσει κατά την πιθανή θραύση της συσκευασίας λόγω κακής στοίβασης αυτής αλλά το κομμάτι αυτό πλαστικού παρεισέφρησε κατά τη διαδικασία παραγωγής του προϊόντος εντός της ζύμης και λόγω, πλημμελούς ελέγχου των υπαλλήλων της παραγωγού εταιρείας, δεν εντοπίστηκε. Κατά τα περαιτέρω αναφερόμενα στο σκεπτικό της προσβαλλόμενης αποφάσεως ότι προέκυψαν το πιο πάνω αποτέλεσμα υπήρξε απότοκο προδήλου αμελούς συμπεριφοράς του κατηγορουμένου ο οποίος δεν έλαβε τα μέτρα που όφειλε και μπορούσε να λάβει έναντι της νομοθετημένης και εξυπακουόμενης υποχρεώσεως του να διαθέτει στο καταναλωτικό κοινό προϊόντα, τα οποία δεν μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία του. Με βάση τα παραπάνω και αφού αναγνώρισε υπέρ του ήδη αναιρεσείοντος την ελαφρυντική περίσταση από το άρθρο 84 παρ. 2 εδαφ. β ΠΚ που του είχε αναγνωρίσει και το πρωτοβάθμιο δικαστήριο ότι συνέτρεχε, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης κήρυξε ένοχο αυτόν του ότι στην Αθήνα στις 30-8-2005 ως νόμιμος εκπρόσωπος της εταιρείας ΑΛΕΣΙΣ ΑΕΒΕ ΑΡΤΟΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ με το διακριτικό τίτλο. .., που βρίσκεται στα ... παρέβη την με αριθμό 14/1989 (αρθρ. 330) αγορανομική διάταξη του Υπουργείου Εμπορίου που ρυθμίζει αγορανομικά αντικείμενα και δημοσιεύθηκε νόμιμα, δηλαδή, κατείχε και διέθετε προς πώληση και κατανάλωση αγαθά τα οποία ήταν ακατάλληλα προς βρώση και μπορούσαν να προκαλέσουν οποιοδήποτε κίνδυνο ή βλάβη στην υγεία των ανθρώπων. Ειδικότερα η καταναλώτρια Ζ κατήγγειλε ότι στις 30-8-2005 αγόρασε από το ... σούπερ μάρκετ ένα κουτί ... Το απόγευμα της ίδιας ημέρας έψησε τα δύο από αυτά και τα έδωσε στην ενδεκάχρονη κόρη της Ρ για να καταναλώσει. Όταν έτρωγε η κόρη της το δεύτερο από αυτά διαπίστωσε ότι μασούσε γυαλιά και είχε είδη καταπιεί κομμάτι γυαλιού με αποτέλεσμα να εμφανίσει επανειλημμένα αίμα στα κόπρανα και να κινδυνεύει να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση και κατεδίκασε τον κηρυχθέντα ένοχο με το ελαφρυντικό του άρθρου 84 παρ. 2 εδαφ. β ΠΚ άνω κατηγορούμενο σε φυλάκιση τεσσάρων (4) μηνών, ανασταλείσα επί τριετία.
Με αυτές όμως τις παραδοχές το Δικαστήριο της ουσίας δεν διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφασή του την κατά το Σύνταγμα και τον Κ.ποιν.Δ απαιτούμενη κατά τα ανωτέρω ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού ούτε στο σκεπτικό αλλά ούτε και στο διατακτικό της αποφάσεως αυτής, αναφέρεται εάν ο αναιρεσείων κατά τον κρίσιμο χρόνο τελέσεως της αποδιδόμενης αγορανομικής παραβάσεως (30-8-2005)για την οποία καταδικάσθηκε, είχε μία από τις προαναφερθείσες ιδιότητες του κυρίου της επιχειρήσεως ή του διευθυντού ή του επόπτη αυτής, ενώ μόνη η αναφορά στο σκεπτικό και στο διατακτικό της αποφάσεως της ιδιότητας του νομίμου αντιπροσώπου της εταιρείας ΑΛΕΣΙΣ ΑΕΒΕ ΑΡΤΟΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ δεν αρκεί για να θεμελιώσει ευθύνη του ήδη αναιρεσείοντος για την άνω αγορανομική παράβαση. Περαιτέρω κατά τις παραδοχές του δικαστηρίου του δικαστηρίου που περιέχονται στο σκεπτικό της προσβαλλόμενης αποφάσεως ο ήδη αναιρεσείων τέλεσε την ως άνω πράξη από αμέλεια λόγω μη καταβολής της επιβαλλόμενης προσοχής ώστε να προβλέψει το αποτέλεσμα της διασφάλισης της καταλληλότητας των παραγόμενων προϊόντων από κάθε κίνδυνο από την είσοδο ξένων σωμάτων στο διατακτικό όμως παραλείπεται να γίνει λόγος για την τέλεση της πράξεως για την οποία κηρύχθηκε ένοχος αυτός από αμέλεια ή από δόλο αλλά γίνεται μνεία μόνον κατά την επιμέτρηση της ποινής ότι αυτή η πράξη για την οποία κηρύχθηκε ένοχος ο κατηγορούμενος προβλέπεται και τιμωρείται και από τα άρθρα 26, 27 ΠΚ, που αρμόζουν σε εγκλήματα τελούμενα εκ δόλου. Έτσι η προσβαλλόμενη απόφαση στερείται κατά τούτο και νομίμου βάσεως αφού με τις άνω ασάφειες που έχουν εμφιλοχωρήσει στο πόρισμα της δεν είναι εφικτός ο έλεγχος από τον Αρειο Πάγο της ορθής ή μη εφαρμογής του νόμου. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω είναι βάσιμοι οι από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ και Ε Κ.Ποιν.Δ σχετικοί λόγοι αναιρέσεως της από 3-12-2008 κρινόμενης αιτήσεως και πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση παρελκούσης της έρευνας των λοιπών λόγων της αιτήσεως και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως (άρθρο 519 Κ.Ποιν.Δ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αριθ. 14243/2008 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης. Και
Παραπέμπει την υπόθεση, για νέα συζήτηση, στο ίδιο άνω δικαστήριο, συγκροτούμενο από δικαστές άλλους από εκείνους που τη δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 17 Φεβρουαρίου 2010. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 17 Μαρτίου 2010.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ