Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Απόπειρα, Κρατούμενου απελευθέρωση.
Περίληψη:
Αναίρεση καταδικαστικής αποφάσεως για απόπειρα απελευθέρωσης κρατουμένου, με την επίκληση των λόγων: α) της υπερβάσεως εξουσίας, β) της ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας και γ) της ελλείψεως νόμιμης βάσης. Υπάρχει έλλειψη αιτιολογίας γιατί δεν προσδιορίζεται ούτε στο αιτιολογικό, αλλά ούτε και στο διατακτικό ο χρόνος τελέσεως και ο τόπος τελέσεως του αδικήματος (ΑΠ 1421/2008). Παρέλκει η έρευνα των λοιπών λόγων. Αναιρεί και παραπέμπει.
ΑΡΙΘΜΟΣ 1579/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Z' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Εμμανουήλ Καλούδη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, ο οποίος ορίσθηκε με την υπ' αριθμό 42/2009 πράξη του Προέδρου του Αρείου Πάγου, (κωλυομένου του Αντιπροέδρου Γρηγορίου Μάμαλη), Νικόλαο Ζαΐρη - Εισηγητή, Νικόλαο Κωνσταντόπουλο, Παναγιώτη Ρουμπή και Κωνσταντίνο Φράγκο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 20 Μαΐου 2009, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γεωργίου Παντελή (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και του Γραμματέα Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Χ1 , κατοίκου ..., που εκπροσωπήθη-κε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Αθανάσιο Ζαχαριάδη, περί αναιρέσεως της 3494/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης. Με συγκατηγορούμενο τον Χ2.
Το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 19 Δεκεμβρίου 2008 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 180/2009.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντα, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 17 του Π.Κ., ως χρόνος τέλεσης της πράξης θεωρείται εκείνος κατά τον οποίο ο υπαίτιος ενέργησε ή όφειλε να ενεργήσει ενώ, είναι αδιάφορος ο χρόνος κατά τον οποίο επήλθε το αποτέλεσμα. Η ακριβής δε μνεία του χρόνου τέλεσης της αξιόποινης πράξης στην καταδικαστική απόφαση είναι αναγκαία, εκτός άλλων, και για τον υπολογισμό του χρόνου της παραγραφής, σε περίπτωση που ανακύπτει ζήτημα παραγραφής και άρα εξάλειψης, λόγω αυτής, του αξιοποίνου της πράξης, μέχρι και την εκδίκαση της αναίρεσης. Εξάλλου, κατά τη διάταξη του άρθρου 16 του ίδιου Κώδικα, τόπος τέλεσης της πράξης θεωρείται ο τόπος όπου ο υπαίτιος διέπραξε ολικά ή μερικά την αξιόποινη ενέργεια ή παράλειψη, καθώς και ο τόπος όπου επήλθε ή, σε περίπτωση απόπειρας, έπρεπε σύμφωνα με την πρόθεση του υπαιτίου να επέλθει το αξιόποινο αποτέλεσμα. Περαιτέρω, η έλλειψη της απαιτούμενης από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 ΚΠΔ, ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας καταδικαστικής αποφάσεως, η οποία ιδρύει τον εκ του άρθρου 510 παρ. 1 Δ' ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως, υπάρχει όταν δεν περιέχονται σ' αυτή με πληρότητα, σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από την ακροαματική διαδικασία και θεμελιώνουν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος, οι αποδείξεις από τις οποίες προέκυψαν αυτά και οι σκέψεις, με τις οποίες έγινε η υπαγωγή των πραγματικών περιστατικών που αποδείχθηκαν στην ουσιαστική ποινική διάταξη, η οποία εφαρμόστηκε. Στην προκείμενη περίπτωση από τα πρακτικά της δίκης επί της οποίας εκδόθηκε η προσβαλλομένη απόφαση και τα οποία παραδεκτώς επισκοπούνται για τις ανάγκες του αναιρετικού ελέγχου, και ειδικότερα από τις καταθέσεις των μαρτύρων της κατηγορίας και της υπεράσπισης που εξετάστηκαν στο δικαστήριο τούτο, την ανάγνωση των πρακτικών της πρωτοβάθμιας δίκης καθώς και των εγγράφων που αναφέρονται στα πρακτικά της δίκης αυτής, την απολογία του κατηγορουμένου στο ακροατήριο και την όλη αποδεικτική διαδικασία, δέχθηκε ότι αποδείχθηκαν κατά πιστή μεταφορά τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: "ότι ο κατηγορούμενος Χ1 τέλεσε την πράξη της απόπειρας απελευθέρωσης κρατουμένου. Συγκεκριμένα αποδείχθηκε ότι αυτός έχοντας αποφασίσει να εκτελέσει την αξιόποινη πράξη της ελευθέρωσης κρατουμένου, δηλαδή με πρόθεση να ελευθερώσει άλλον που κρατούσαν με διαταγή της αρχής, επεχείρησε πράξη που αποτελεί τουλάχιστον αρχή εκτελέσεως και ειδικότερα ενώ αστυνομικοί της Άμεσης Δράσης συνέλαβαν τον πρώτο κατηγορούμενο Χ1 και τον οδήγησαν σε περιπολικό όχημα, αυτός προσπάθησε να τον απελευθερώσει επιτιθέμενος εναντίον των αστυνομικών και κτυπώντας τους με τα γροθιές και κλωτσιές, πλην όμως δεν ολοκλήρωσε την προσπάθειά του, όχι από δική του θέληση, αλλά από αίτια εξωτερικά και ανεξάρτητα από τη θέλησή του και διότι συγκρατήθηκε από τους παραπάνω αστυνομικούς ο κατηγορούμενος. Τα παραπάνω περιστατικά προκύπτουν, εκτός των άλλων και από τις σαφείς, τεκμηριωμένες και πειστικές καταθέσεις των δυο μαρτύρων κατηγορίας-αστυνομικών, οι οποίοι όσα καταθέτουν τα γνωρίζουν εξ' ιδίας αντιλήψεως, αφού είναι αυτοί που κρατούσαν τον συλληφθέντα, τον οποίο προσπάθησε να απελευθερώσει ο κατηγορούμενος με τον παραπάνω τρόπο. Ο ισχυρισμός του κατηγορουμένου ότι δεν μπορεί αυτός να κηρυχθεί ένοχος για την πράξη της απόπειρας απελευθέρωσης κρατουμένου, αφού έχει κηρυχθεί ήδη αθώος για τις πράξεις της αντίστασης και της επικίνδυνης σωματικής βλάβης, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δεδομένου ότι διαφορετικά είναι τα στοιχεία που θεμελιώνουν και στοιχειοθετούν κάθε μια από τις ανωτέρω πράξεις. Κατ' ακολουθία, πρέπει ο εν λόγω κατηγορούμενος να κηρυχθεί ένοχος της πιο πάνω πράξεως (απόπειρας απελευθέρωσης κρατουμένου). Στη συνέχεια το δικαστήριο που εξέδωσε την προσβαλλομένη απόφαση, κήρυξε ένοχο τον κατηγορούμενο της πράξεως της απόπειρας απελευθέρωσης φυλακισμένου και του επέβαλε ποινή φυλάκισης (3) μηνών, την εκτέλεση της οποίας ανέστειλε επί τριετία. Ειδικότερα, κηρύχθηκε ένοχος "του ότι έχοντας αποφασίσει να τελέσει την αξιόποινη πράξη της ελευθέρωσης φυλακισμένου, δηλαδή με πρόθεση να ελευθερώσει άλλον που κρατούνταν με διαταγή της αρχής, επεχείρησε πράξη που αποτελεί τουλάχιστον αρχή εκτελέσεως και συγκεκριμένα ενώ αστυνομικοί της διεύθυνσης Άμεσης Δράσης συνέλαβαν τον Χ2, κάτοικο ... και τον οδήγησαν σε περιπολικό όχημα, αυτός προσπάθησε επιτιθέμενος εναντίον των αστυνομικών και κτυπώντας τους με γροθιές και κλωτσιές να τον ελευθερώσει, πλην όμως, δεν ολοκλήρωσε την προσπάθειά του όχι από δική του θέληση, αλλά από αίτια εξωτερικά και ανεξάρτητα από τη θέλησή του". Έτσι, όμως, η προσβαλλόμενη απόφαση δεν διέλαβε την απαιτούμενη από το άρθρο 93 του Συντάγματος και 139 του Κ.Π.Δ, επιβαλλόμενη ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η οποία καθιστά ανέφικτο τον αναιρετικό έλεγχο και στερεί την απόφαση της νόμιμης βάσης. Τούτο, γιατί ούτε στο αιτιολογικό της αποφάσεως, ούτε στο διατακτικό της, δεν προσδιορίζεται ο τόπος και ο χρόνος τελέσεως του αδικήματος, (ΑΠ 1421/2008) για το οποίο αυτός κηρύχθηκε ένοχος.
Συνεπώς, οι σχετικοί από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Δ' και Ε' του Κ.Π.Δ, δεύτερος και τρίτος λόγοι της κρινόμενης αιτήσεως αναιρέσεως, για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας με τη μορφή της ελλείψεως νόμιμης βάσεως και για εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των ουσιαστικών ποινικών διατάξεων, είναι ουσιαστικά βάσιμοι και πρέπει να γίνουν δεκτοί, ενώ παρέλκει η έρευνα για τους λοιπούς λόγους αναιρέσεως. Μετά από αυτά, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, αφού είναι δυνατή η σύνθεσή του από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που είχαν δικάσει προηγουμένως (519 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αριθμό 3494/2008 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Θεσσαλονίκης. Και
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 17 Ιουνίου 2009. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του την 1η Ιουλίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ