Θέμα
Ακυρότητα απόλυτη, Ναρκωτικά, Κατηγορούμενος.
Περίληψη:
Αναίρεση καταδικαστικής αποφάσεως για παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών. Κατοχή και άμεση συνέργεια σε πώληση. Χειροτέρευση της θέσεως του κατηγορουμένου, από το γεγονός ότι το δευτεροβάθμιο Δικαστήριο, στο οποίο μεταβιβάστηκε η υπόθεση μετά από έφεση του Εισαγγελέα, δέχθηκε τη συνδρομή της επιβαρυντικής περίστασης του ιδιαίτερα επικίνδυνου ατόμου, χωρίς κατά το κεφάλαιο αυτό να έχει εκκληθεί η απόφαση του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου. Αναιρεί στο σύνολο και παραπέμπει στο ίδιο Δικαστήριο.
ΑΡΙΘΜΟΣ 2271/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Z' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Γρηγόριο Μάμαλη, Αντιπρόεδρο, Νικόλαο Ζαϊρη - Εισηγητή, Νικόλαο Κωνσταντόπουλο, Παναγιώτη Ρουμπή και Κωνσταντίνο Φράγκο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του την 1η Οκτωβρίου 2008, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κυριάκου Καρούτσου (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και του Γραμματέα Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Χ, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Αθανάσιο Ζαχαριάδη, περί αναιρέσεως της 1483-1584/2006 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης. Το Πενταμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 26 Φεβρουαρίου 2007 αίτησή του αναιρέσεως, καθώς και στους από 21 Σεπτεμβρίου 2007 πρόσθετους λόγους, που καταχωρίστηκαν στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 600/2007.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Από τη διάταξη του άρθρου 470 του Κ.Π.Δ, με την οποία ορίζεται ότι στην περίπτωση που ασκήθηκε ένδικο μέσο εναντίον καταδικαστικής αποφάσεως από εκείνον που καταδικάστηκε ή υπέρ αυτού, δεν μπορεί να γίνει χειρότερη η θέση του, ούτε να ανακληθούν τα ευεργετήματα που δόθηκαν με την απόφαση που προσβάλλεται, σε συνδυασμό με το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Η του ίδιου Κώδικα, σαφώς συνάγεται ότι υπέρβαση εξουσίας, που ιδρύει λόγο αναιρέσεως, υπάρχει και όταν επί εφέσεως του καταδικασθέντος πρωτοδίκως, το Εφετείο καθιστά χείρονα τη θέση του. Αυτό συμβαίνει, ακόμη, και όταν το Εφετείο, που επιλήφθηκε εφέσεως του Εισαγγελέα, εκτιμώντας τις αποδείξεις, προσδίδει στην πράξη βαρύτερο χαρακτηρισμό, με την προσθήκη επιβαρυντικών περιστάσεων, πέραν εκείνων που με την έφεσή του ζήτησε ο Εισαγγελέας.
Στην προκειμένη περίπτωση, από τα έγγραφα του φακέλου της δικογραφίας τα οποία παραδεκτώς επισκοπούνται, προκύπτουν τα ακόλουθα: Ο αναιρεσείων Χ, με την υπ' αριθμό 1071/2005 απόφαση του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης, κηρύχθηκε ένοχος, ως τοξικομανής των πράξεων: α) της αγοράς ναρκωτικών ουσιών, με σκοπό την εμπορία, ποσότητας 6.100 γραμμαρίων ηρωίνης β) της κατοχής ναρκωτικών ουσιών κατ' εξακολούθηση, γ) της πώλησης κατ' εξακολούθηση της ίδιας ποσότητας, και δ) της διαθέσεως ναρκωτικών ουσιών, χωρίς τη συνδρομή των επιβαρυντικών περιστάσεων του άρθρου 8 του Ν. 1729/1987, ήτοι της κατ' επάγγελμα και κατά συνήθεια τέλεσης των πράξεων και με περιστάσεις, που μαρτυρούν ότι ο δράστης είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο άτομο, και του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης πέντε (5) ετών. Κατά της αποφάσεως αυτής, ο κατηγορούμενος άσκησε την υπ' αριθμό 537/12-10-2005 έφεσή του, παραπονούμενος για εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων και για εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου, αλλά και ο Εισαγγελέας Εφετών Θεσσαλονίκης, τη με αριθμό 576/21-10-2005 έφεσή του. Με την έφεσή του ο Εισαγγελέας Εφετών Θεσσαλονίκης, ζήτησε την εξαφάνιση της απόφασης του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, για τους παρακάτω λόγους, οι οποίοι κατά πιστή μεταφορά έχουν ως εξής: " Ότι το Δικαστήριο εάν εκτιμούσε σωστά τις αποδείξεις που συγκεντρώθηκαν κατά την αποδεικτική διαδικασία και συγκεκριμένα τις καταθέσεις των μαρτύρων που εξετάσθηκαν, τα έγγραφα που αναγνώσθηκαν και την απολογία του κατηγορουμένου, θα έπρεπε να δεχθεί ότι από την επανειλημμένη τέλεση των παραπάνω εγκλημάτων, καθώς και από την υποδομή που είχε διαμορφώσει, με πρόθεση επανειλημμένης τελέσεώς τους, προκύπτει αναμφισβήτητα σκοπός εκείνου για πορισμό εισοδήματος και σταθερή ροπή του προς διάπραξη των συγκεκριμένων εγκλημάτων της εμπορίας ναρκωτικών ουσιών, ως στοιχείο της προσωπικότητάς του. Το γεγονός αυτό καθαρά προκύπτει από τις ιδιαιτέρως μεγάλης αξίας ποσότητες των ναρκωτικών ουσιών που αγόρασε, κατείχε, διέθεσε και πωλούσε, από τον καταμερισμό των ποσοτήτων ηρωϊνης που κατείχε σε δέκα επτά (17) αυτοτελείς συσκευασίες, έτοιμες προς περαιτέρω διάθεση και την ύπαρξη και χρήση ιδιαιτέρων χώρων αποκρύψεώς τους. Αλλωστε η κατ' επάγγελμα και κατά συνήθεια τέλεση των πράξεων αυτών καταδεικνύεται και από την κατά σύστημα πώληση και διάθεση των εν λόγω ναρκωτικών ουσιών στους συγκατηγορουμένους του Α και Β, ενώ συνελήφθη να πωλεί και ποσότητα 505 γραμμαρίων ηρωϊνης στον αστυνομικό Γ, ο οποίος παρίστανε τον υποψήφιο αγοραστή. Χαρακτηριστικό τέλος είναι και το γεγονός ότι με την υπ' αριθ. 40/2003 αναγνωσθείσα στο ακροατήριο απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης καταδικάσθηκε σε φυλάκιση τεσσάρων (4) ετών για παρόμοιες πράξεις κατοχής ναρκωτικών ουσιών (πέντε μικροδεμάτων ηρωϊνης, 4.040 δισκίων του ναρκωτικού έκσταση, επτά τεμαχίων χάρτου εμποτισμένου με LSD κ.λ.π.), καθώς και πωλήσεως άλλων ανεξακριβώτων δισκίων έκσταση και ποσοτήτων κοκαϊνης, από τις οποίες αποκόμισε κέρδος που υπερβαίνει το ποσό των 13.600.000 δραχμών, που κατασχέθηκαν στα χέρια του, πράξεις που είχε ο ίδιος ομολογήσει ενώπιον του δικαστηρίου. Τα ανωτέρω αποδειχθέντα πραγματικά περιστατικά καταδήλως και χωρίς καμία αμφιβολία μαρτυρούν τον σκοπό του για πορισμό εισοδήματος. Περαιτέρω εντελώς εσφαλμένα δέχθηκε το δικαστήριο ότι ο ανωτέρω κατηγορούμενος Χ είναι πρόσωπο που έχει αποκτήσει την έξη της χρήσεως ναρκωτικών ουσιών και δεν μπορεί να την αποβάλει με τις δικές του δυνάμεις, αφού, όπως ανεπιφύλακτα καταδεικνύεται από την υπ' αριθ. ..... ιατροδικαστική έκθεση του εργαστηρίου Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στο οποίο προσήχθη ο εν λόγω κατηγορούμενος μετά τη σύλληψή του, από την γενόμενη εξέτασή του δεν διαπιστώθηκαν φαινόμενα στερήσεως, όπως κοιλιακά άλγη, αϋπνίες, μυαλγίες, καταρροή κ.λ.π., ενώ δεν φέρει παλιές θρομβώσεις ή πρόσφατες φλεβοκεντρήσεις και συνεπώς δεν μπορεί αυτός να χαρακτηρισθεί ως εξαρτημένος χρήστης κατά την έννοια του άρθρου 13 Ν. 1729/1987. Οι ιατρικές γνωματεύσεις που έλαβε υπόψη το δικαστήριο για να καταλήξει εσφαλμένως στην αντίθετη κρίση, ότι δηλαδή ο εν λόγω Χ είναι εξαρτημένος χρήστης ναρκωτικών ουσιών, δεν εξεδόθησαν κατά τη διαδικασία του άρθρου 13 Ν 1729/1987, δηλαδή από ειδικά δημόσια κέντρα απεξάρτησης, η από ψυχιατρικές κλινικές και εργαστήρια Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας ΑΕΙ της χώρας ή Ιατροδικαστικές Υπηρεσίες. Αντιθέτως η μη ληφθείσα υπόψη υπ' αριθ. ..... ιατροδικαστική έκθεση είναι η μοναδική που εξεδόθη από τέτοιο εργαστήριο. Ούτε, τέλος, ο χαρακτηρισμός του κατηγορουμένου ως εξαρτημένου χρήστη με την υπ' αριθ. 40/2003 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσ/νίκης πρέπει να ληφθεί σοβαρώς υπόψη, δεδομένου του μακρού χρονικού διαστήματος που μεσολάβησε.
Επομένως θα έπρεπε το δικαστήριο να δεχθεί την ύπαρξη στο πρόσωπο του κατηγορουμένου Χ, της παραπάνω επιβαρυντικής περιστάσεως του άρθρου 8 Ν. 1729/1987, δηλαδή της κατ' επάγγελμα και κατά συνήθεια τελέσεως των ανωτέρω εγκλημάτων, καθώς και ότι δεν είναι εξαρτημένος χρήστης ναρκωτικών ουσιών. Δεχόμενο δε το δικαστήριο τα περιστατικά αυτά θα έπρεπε περαιτέρω να του επιβάλλει την προβλεπόμενη από την ανωτέρω διάταξη του άρθρου 8 Ν 1729/19897 ποινή της ισοβίου καθείρξεως, καθώς και της αναφερόμενης στη διάταξη αυτή χρηματικής ποινής, αφού δεν του αναγνώρισε ελαφρυντικά".
Στη συνέχεια το Πενταμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση, κήρυξε τον εκκαλούντα-αναιρεσείοντα ένοχο των πράξεων: α) της κατοχής ναρκωτικών ουσιών, κατ' εξακολούθηση και μάλιστα ποσότητας 6.100 γραμμαρίων ηρωίνης και β) της άμεσης συνέργειας σε πώληση ναρκωτικών ουσιών κατ' εξακολούθηση και δη ποσότητας 505 γραμμαρίων ηρωίνης, με την ελαφρυντική περίσταση του άρθρου 84 παρ. 2δ του Π.Κ. Το ίδιο Δικαστήριο, επίσης, δέχθηκε ότι στο πρόσωπό του κατηγορουμένου και ήδη αναιρεσείοντος, δεν συντρέχει η, κατά τη διάταξη του άρθρου 13 του ν.1729/1987, ιδιότητα του τοξικομανούς, όπως είχε δεχθεί η απόφαση του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, ενώ δέχθηκε κατά πλειοψηφία των (4) μελών του, ότι στο πρόσωπο του καταδικασθέντος και ήδη αναιρεσείοντος, συντρέχει η επιβαρυντική περίσταση, του ιδιαίτερα επικίνδυνου ατόμου, χωρίς να γίνεται στην προσβαλλόμενη απόφαση οποιαδήποτε μνεία ή αναφορά για τη συνδρομή ή μη των επιβαρυντικών περιστάσεων της κατ' επάγγελμα και κατά συνήθεια τέλεσης των πράξεων, για τις οποίες, εκτός άλλων ασκήθηκε η έφεση του Εισαγγελέα Εφετών Θεσσαλονίκης, και του επέβαλε ποινή καθείρξεως 16 ετών. Όμως, από την παραδεκτή επισκόπηση της εκθέσεως εφέσεως του Εισαγγελέα Εφετών Θεσσαλονίκης, προκύπτει ότι η απόφαση του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, της οποίας και ζητήθηκε η εξαφάνιση για τους αναφερόμενους σ' αυτήν λόγους, μεταβιβάστηκε στο δευτεροβάθμιο Δικαστήριο, προκειμένου τούτο να ερευνήσει: α) τη συνδρομή στο πρόσωπο του ήδη αναιρεσείοντος των επιβαρυντικών περιστάσεων του άρθρου 8 του ν. 1729/1987, και δη αυτής της κατ' επάγγελμα και κατά συνήθεια τελέσεως των πράξεων, και όχι αυτής της ιδιαίτερης επικινδυνότητας του δράστη, και β) της μη συνδρομής στο πρόσωπο του αναιρεσείοντος του άρθρου 13 του ίδιου νόμου, ότι δηλαδή δεν είναι εξαρτημένο από τις ναρκωτικές ουσίες άτομο. Από την ίδια, επίσης, έκθεση της εφέσεως του Εισαγγελέα Εφετών Θεσσαλονίκης, προκύπτει ότι δεν προσβλήθηκε η απόφαση του Πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, κατά το μέρος που αυτή δέχθηκε, ότι δεν συντρέχει στο πρόσωπο του αναιρεσείοντος η επιβαρυντική περίσταση του ιδιαίτερα επικινδύνου ατόμου, ανεξάρτητα του ότι η τελευταία αυτή περίσταση είχε περιληφθεί στη σχετικη ποινική δίωξη και με την οποία άλλωστε αυτός παραπέμφθηκε. Αντίθετα, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, το Δικαστήριο που την εξέδωσε, δέχθηκε κατά πλειοψηφία, ότι στο πρόσωπο του ήδη αναιρεσείοντος συντρέχει η ως άνω επιβαρυντική περίσταση του ιδιαίτερα επικινδύνου ατόμου, χωρίς να γίνεται στην απόφαση οποιαδήποτε μνεία ή αναφορά για τη συνδρομή ή μη των λοιπών επιβαρυντικών περιστάσεων. 'Ετσι, όμως, κρίνοντας το Πενταμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, που δίκασε σε δεύτερο βαθμό, κατέστησε χείρονα τη θέση του αναιρεσείοντος και υπερέβη την εξουσία του, αφού το Δικαστήριο, στο οποίο μεταβιβάστηκε η υπόθεση, έκρινε πέραν των ορίων εκείνων, που με την έφεση του Εισαγγελέα Εφετών, προσβλήθηκε η απόφαση το Πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου. Επομένως, πρέπει να γίνει δεκτός ως ουσία βάσιμος, ο εκ του άρθρου 510 παρ.1 στοιχ. Η του Κ.Π.Δ, σχετικός δεύτερος λόγος αναιρέσεως του δικογράφου των προσθέτων λόγων. Μετά από αυτά και ενώ παρέλκει, η έρευνα των λοιπών λόγων της αναιρέσεως, η οποία περιέχει τουλάχιστο έναν παραδεκτό λόγο αναιρέσεως, πρέπει να αναιρεθεί η απόφαση στο σύνολό της, και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο που την εξέδωσε, εφόσον η συγκρότηση από άλλους δικαστές είναι εφικτή (άρθρο 519 Κ.Π.Δ.).-
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αριθμό 1483-1484/2006 απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης. Και
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, το οποίο θα συγκροτηθεί, εφόσον είναι εφικτό, από άλλους δικαστές, εκτός εκείνων που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 16 Οκτωβρίου 2008. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 30 Οκτωβρίου 2008.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ