Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Ισχυρισμός αυτοτελής, Πλάνη, Παρότρυνση υφισταμένων.
Περίληψη:
Παρότρυνση από υπάλληλο υφισταμένων του να διαπράξουν παράβαση καθήκοντος (άρθρο 261 ΠΚ). Στοιχεία. Αναιρείται η προσβαλλόμενη καταδικαστική για την πράξη αυτή απόφαση για έλλειψη αιτιολογίας ως προς την απόρριψη του αυτοτελούς ισχυρισμού του κατηγορουμένου περί συγγνωστής νομικής πλάνης.
ΑΡΙΘΜΟΣ 1923/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Z' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Μιχαήλ Δέτση, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Γρηγόριο Μάμαλη, Θεοδώρα Γκοϊνη - Εισηγήτρια, Βασίλειο Κουρκάκη και Ελευθέριο Μάλλιο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 7 Νοεμβρίου 2007, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αντωνίου Μύτη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Χριστίνας Σταυροπούλου, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Χ1, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Αδάμ Στεφανάδη, περί αναιρέσεως της 1816/2007 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Αθηνών. Το Τριμελές Εφετείο (Πλημμελημάτων) Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 10 Απριλίου 2007 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 812/2007.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει εν μέρει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 261 περ. α' ΠΚ, υπάλληλος που προσπαθεί να πείσει άλλον υπάλληλο ο οποίος είναι υφιστάμενός του ή βρίσκεται υπό τον υπηρεσιακό του έλεγχο να διαπράξει κάποιο από τα εγκλήματα των άρθρων 235 έως και 260 τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο ετών, αν η πράξη δεν υπάγεται σε άλλη διάταξη του ποινικού νόμου η οποία την τιμωρεί με βαρύτερη ποινή. Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής η παρότρυνση συνίσταται στην ανεπιτυχή προσπάθεια του δράστη υπαλλήλου και τέτοιος θεωρείται και ο δήμαρχος, να πεισθεί ο υφιστάμενος ή ο υπό τον υπηρεσιακό του έλεγχο τελών υπάλληλος να διαπράξει κάποιο έγκλημα περί την υπηρεσία εκ των προβλεπομένων στα αναφερόμενα άρθρα του ΠΚ. Δεν εξετάζεται ούτε η αποδοχή ή μη της παροτρύνσεως, ούτε η τυχόν υπάρχουσα βούληση του υφισταμένου να τελέσει το συγκεκριμένο έγκλημα. Αν όμως η προσπάθεια πέτυχε, τότε ο δράστης προϊστάμενος του παροτρυνόμενου ή τελούντος υπό τον υπηρεσιακό του έλεγχο τιμωρείται ως ηθικός αυτουργός της πράξεως που τέλεσε ο τελευταίος και η εφαρμογή του άρθρου 261 ΠΚ αποκλείεται, εφόσον συγχρόνως για την τελεσθείσα πράξη προβλέπεται ποινή φυλακίσεως μεγαλύτερη από δύο έτη. Περαιτέρω, κατά το άρθρο 31 παρ. 2 ΠΚ, η πράξη δεν καταλογίζεται στο δράστη αν αυτός πίστεψε λόγω πλάνης ότι είχε δικαίωμα να τελέσει την πράξη και η πλάνη του αυτή ήταν συγγνωστή. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι νομική πλάνη υπάρχει όταν ο δράστης γνωρίζει τι πράττει, αλλά είτε αγνοεί ότι η πράξη του είναι κατ' αρχήν άδικη, είτε πιστεύει πεπλανημένα ότι δικαιούται να προβεί σ' αυτή και η πλάνη συνίσταται σε εσφαλμένη αντίληψη κανόνος δικαίου. Η προβολή της πλάνης αποτελεί αυτοτελή ισχυρισμό και οφείλει το δικαστήριο να αιτιολογήσει την κρίση του για την παραδοχή ή την απόρριψή του, αφού η ανάγκη υπάρξεως της επιβαλλόμενης από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 ΚΠοινΔ ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' ΚΠοινΔ λόγο αναιρέσεως, επεκτείνεται και στους αυτοτελείς ισχυρισμούς. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη 1816/2007 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Αθηνών, που δίκασε σε δεύτερο βαθμό, ο αναιρεσείων αφενός κηρύχθηκε αθώος κατασκευής αυθαιρέτου κτίσματος, ενόψει της νομιμοποιήσεως τούτου, ήτοι κτίσματος που είχε κατασκευάσει χωρίς άδεια της πολεοδομικής υπηρεσίας, με την ιδιότητα του Δημάρχου ...., στην περιοχή .... , πλησίον και προς εξυπηρέτηση του υπάρχοντος εκεί αθλητικού κέντρου και προς δημιουργίαν κολυμβητικής δεξαμενής, αφετέρου κηρύχθηκε ένοχος της παραβάσεως του άρθρου 261 περ. α' ΠΚ, υπό την ελαφρυντική περίσταση των μη ταπεινών αιτίων, για την οποία του επιβλήθηκε ποινή φυλακίσεως τεσσάρων μηνών, ανασταλείσα επί τριετία. Κηρύχθηκε, ειδικότερα, ένοχος ο αναιρεσείων, διότι με την ως άνω ιδιότητα του Δημάρχου ....., με τα .... και ..... έγγραφα που υπέγραψε και απηύθυνε προς το υπ' αυτού Τμήμα Πολεοδομίας του Δήμου ....., προσπάθησε να πείσει τους υφισταμένους του υπαλλήλου, που υπηρετούσαν στο εν λόγω τμήμα, ...., ...., ...., ..... και ..... να μην συντάξουν έκθεση αυτοψίας αυθαιρέτου και να μην επιβάλουν τα πρόστιμα ανεγέρσεως και διατηρήσεως των ανωτέρω αυθαιρέτων, ήτοι να παραβούν τα καθήκοντα της υπηρεσίας τους. Όπως περαιτέρω προκύπτει από τα πρακτικά της προσβαλλόμενης αποφάσεως, ο αναιρεσείων, δια του συνηγόρου του, προέβαλε εγγράφως "υπερασπιστικούς - αυτοτελείς ισχυρισμούς", οι οποίοι αναπτύχθηκαν και προφορικώς, δια των οποίων, σε σχέση με την παράβαση του άρθρου 261 ΠΚ, προέβαλε, στην πραγματικότητα, αυτοτελή ισχυρισμό περί συγγνωστής νομικής πλάνης, διότι υποστήριξε ότι, στερούμενος ο ίδιος γνώσεων πολεοδομικής νομοθεσίας και ενόψει του ότι είχε προβεί στην κατασκευή των υπόψη αυθαιρέτων με την υπόδειξη των τεχνικών υπαλλήλων του Δήμου και με τη διαβεβαίωσή τους εξ αρχής ότι ήταν δυνατή η εκ των υστέρων νομιμοποίηση αυτών, την οποία και ανέλαβαν να διεκπεραιώσουν αυτοί τεχνικά και διαδικαστικά, οι οποίοι παραλλήλως, επί 3,5 έτη, απείχαν από το να χαρακτηρίσουν τα κτίσματα αυτά ως αυθαίρετα, σχημάτισε την εντύπωση, κατά συγγνωστή νομική πλάνη, ότι ήταν επιτρεπτό στους υπαλλήλους αυτούς να συνεχίσουν, επικειμένης και της νομιμοποιήσεως των εν λόγω αυθαιρέτων, την ίδια συμπεριφορά (της αποχής από το χαρακτηρισμό των αυθαιρέτων κατασκευών ως τέτοιων), ως εκ τούτου δε ότι δικαιούτο να αποστείλει σ' αυτούς τα έγγραφα με το περιεχόμενο που κατηγορείτο. Επί του ισχυρισμού αυτού η προσβαλλόμενη απόφαση δεν διέλαβε αιτιολογία, παρά μόνον ότι "πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος ο αυτοτελής ισχυρισμός του κατηγορουμένου". Είναι, συνεπώς βάσιμος ο περί ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας πρώτος, κατά το δεύτερο σκέλος του, λόγος της αιτήσεως, εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' ΚΠοινΔ και πρέπει, κατά παραδοχήν του, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση κατά το καταδικαστικό μέρος της, παρελκούσης, μετά ταύτα, της έρευνας των λοιπών λόγων αναιρέσεως και να παραπεμφθεί η υπόθεση, για νέα συζήτηση, στο ίδιο Δικαστήριο, δεδομένου ότι η συγκρότησή του από δικαστές άλλους, εκτός εκείνων που δίκασαν προηγουμένως, είναι δυνατή (άρθρο 519 ΚΠοινΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί τη 1816/2007 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Αθηνών κατά το καταδικαστικό μέρος της. Και
Παραπέμπει την υπόθεση, για νέα συζήτηση, στο ίδιο Δικαστήριο, συγκροτούμενο από δικαστές άλλους, από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 25 Ιουνίου 2008.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 29 Ιουλίου 2008.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ