Θέμα
Αιτιολογίας επάρκεια, Ηθική αυτουργία.
Περίληψη:
Στοιχεία ηθικής αυτουργίας. Αναιρείται η απόφαση λόγω ελλείψεως αιτιολογίας, διότι σ’ αυτή δεν αναφέρεται, ούτε στο σκεπτικό, ούτε στο διατακτικό, ο τρόπος ή τα μέσα (πειθώ, φορτικότητα, προτροπές κ.λ.π.), με τα οποία επιτεύχθηκε η πρόκληση αυτή
Αριθμός 2193/2007
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ΄ Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Μιχαήλ Δέτση, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Γρηγόριο Μάμαλη, Θεοδώρα Γκοΐνη, Βασίλειο Κουρκάκη και Ελευθέριο Μάλλιο-Εισηγητή, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 17 Οκτωβρίου 2007, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Παναγιώτη Θάνου (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και του Γραμματέως Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου ....., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Κωνσταντίνο Αγγελόπουλο, περί αναιρέσεως της 37/2007 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Σύρου. Με πολιτικώς ενάγουσα την Ψ1, που παρέστη με τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Ιωάννη Μαύρο.
Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Σύρου, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ΄ αυτή και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 8 Φεβρουαρίου 2007 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 289/07.
Αφού άκουσε
Τους πληρεξούσιους δικηγόρους των παραπάνω διαδίκων, που ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Από τη διάταξη του άρθρου 46 παρ.1 εδ. α' του ΠΚ, κατά την οποία "με την ποινή του αυτουργού τιμωρείται επίσης: α) όποιος με πρόθεση προκάλεσε σε άλλον την απόφαση να εκτελέσει την άδικη πράξη που διέπραξε", προκύπτει ότι για την ύπαρξη αξιόποινης ηθικής αυτουργίας απαιτείται, αντικειμενικώς, η πρόκληση από τον ηθικό αυτουργό σε κάποιον άλλον της αποφάσεως να τελέσει ορισμένη πράξη, η οποία συγκροτεί την αντικειμενική υπόσταση ορισμένου εγκλήματος ή τουλάχιστον συνιστά αρχή εκτελέσεως αυτής, την οποία και τέλεσε. Η πρόκληση της αποφάσεως αυτής μπορεί να γίνει με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο, όπως, με συμβουλές, απειλή ή με εκμετάλλευση οποιασδήποτε πλάνης, πραγματικής ή νομικής ή περί τα παραγωγικά της βουλήσεως αίτια ή με τη διέγερση μίσους κατά του θύματος, με πειθώ ή φορτικότητα ή με την επιβολή ή την επιρροή προσώπου, λόγω της ιδιότητας και της θέσεώς του ή και της σχέσεώς του με το φυσικό αυτουργό. Υποκειμενικώς δε απαιτείται δόλος, ο οποίος συνίσταται στη συνείδηση του ηθικού αυτουργού, ότι παράγει σε άλλον την απόφαση να εκτελέσει άδικη πράξη και στη συνείδηση της ορισμένης πράξεως στην οποία παρακινεί το φυσικό αυτουργό, χωρίς να είναι αναγκαίος ο καθορισμός της πράξεως αυτής μέχρι λεπτομερειών, αρκεί δε και ενδεχόμενος, εκτός αν για την υποκειμενική θεμελίωση του οικείου εγκλήματος απαιτείται άμεσος ή υπερχειλής δόλος, οπότε ο δόλος αυτός πρέπει να συντρέχει και στο πρόσωπο του ηθικού αυτουργού. Εξ άλλου, στην περίπτωση της ηθικής αυτουργίας, για να έχει η καταδικαστική απόφαση την απαιτούμενη από τα 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, πρέπει να αναφέρονται σ' αυτήν ο τρόπος και τα μέσα, με τα οποία ο ηθικός αυτουργός προκάλεσε στο φυσικό αυτουργό την απόφαση να εκτελέσει την άδικη πράξη που διέπραξε, καθώς και τα πραγματικά περιστατικά, από τα οποία το δικαστήριο συνήγαγε ότι ο ηθικός αυτουργός παρήγαγε με τον τρόπο και τα μέσα αυτά στο φυσικό αυτουργό την απόφαση, να εκτελέσει την άδικη πράξη που διέπραξε. Ειδικώς, για το δόλο που απαιτείται για τη θεμελίωση της υποκειμενικής υποστάσεως της ηθικής αυτουργίας, όταν για την τέλεση του οικείου εγκλήματος αρκεί και ενδεχόμενος, δεν απαιτείται ιδιαίτερη αιτιολογία, γιατί ο δόλος αυτός ενυπάρχει στη θέληση παραγωγής των πραγματικών περιστατικών που συγκροτούν την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος τετελεσμένου ή σε απόπειρα, στο οποίο παρακινεί ο ηθικός αυτουργός από το φυσικό αυτουργό και εξυπακούεται ότι υπάρχει στην πραγμάτωση των περιστατικών αυτών.
Στην προκειμένη περίπτωση, το δίκασαν κατ' έφεση Τριμελές Πλημ/κείο Σύρου με την προσβαλλόμενη υπ' αριθ.37/2007 απόφαση του κήρυξε ένοχο τον κατηγορούμενο ηθικής αυτουργίας σε φθορά ξένης ιδιοκτησίας και τον καταδίκασε σε ποινή φυλακίσεως τριών (3) μηνών, με τριετή αναστολή. Στο σκεπτικό της αποφάσεως αυτής παρατίθεται η ακόλουθη αιτιολογία: "Από όλη τη σχετική με την απόδειξη κύρια διαδικασία, τις καταθέσεις στο ακροατήριο των μαρτύρων κατηγορίας, τα έγγραφα που ανεγνώσθησαν, τα πρακτικά της πρωτοβάθμιας δίκης που ανεγνώσθησαν και από όλη τη συζήτηση της υπόθεσης, προέκυψε και το δικαστήριο πείστηκε, ότι ο κατηγορούμενος έχει τελέσει την πράξη που του αποδίδεται με το κατηγορητήριο και ειδικότερα στη θέση .... της κτηματικής περιφέρειας του Δημοτικού Διαμερίσματος του Δήμου ...., κατά το χρονικό διάστημα του μηνός Σεπτεμβρίου 2001 και σε μη επακριβώς εξακριβωθείσα ημέρα, με πρόθεση προκάλεσε στον Φ1 την απόφαση να εκτελέσει την άδικη πράξη της φθοράς ξένης ιδιοκτησίας και συγκεκριμένα να προβεί, με τη βοήθεια ενός εκσκαφέα, αυθαίρετα και παράνομα, στη διάνοιξη, μέσω του ακινήτου της εγκαλούσας Ψ1, αμαξιτής οδού, καταλαμβάνοντας έτσι εδαφική λωρίδα εκ του ακινήτου της εγκαλούσας συνολικού εμβαδού περίπου δύο στρεμμάτων, όπως επίσης να προβεί και στην εκχέρσωση διαφόρων φυτών και στη διάλυση βράχων, αλλοιώνοντας και την αισθητική του τοπίου. Δεν προέκυψε, εξάλλου ότι η παραπάνω εδαφική λωρίδα αποτελούσε κοινόχρηστο μονοπάτι και μάλιστα του πλάτους και μήκους, αλλά και της κατεύθυνσης στην οποία διανοίχτηκε από τον κατηγορούμενο". Εξάλλου, από το διατακτικό της ιδίας ως άνω αποφάσεως προκύπτει ότι κηρύχτηκε ο ως άνω κατηγορούμενος ένοχος για το ότι "στη θέση ..... της κτηματικής περιφέρειας του Δημοτικού Διαμερίσματος του Δήμου ...., κατά το χρονικό διάστημα του μηνός Σεπτεμβρίου 2001 και σε μη επακριβώς εξακριβωθείσα ημέρα, με πρόθεση προκάλεσε στον Φ1 την απόφαση να εκτελέσει την άδικη πράξη της φθοράς ξένης ιδιοκτησίας και συγκεκριμένα να προβεί, με τη βοήθεια ενός εκσκαφέα, αυθαίρετα και παράνομα, στη διάνοιξη, μέσω του ακινήτου της εγκαλούσας Ψ1, αμαξιτής οδού, καταλαμβάνοντας έτσι εδαφική λωρίδα εκ του ακινήτου της εγκαλούσας, συνολικού εμβαδού περίπου δύο στρεμμάτων, όπως επίσης να προβεί και στην εκχέρσωση διαφόρων φυτών και στη διάλυση βράχων, αλλοιώνοντας και την αισθητική του τοπίου, η δε ζημιά που υπέστη το ακίνητο της ως άνω από την τελευταία πράξη ανέρχεται στο 1.000.000 δρχ. ήτοι 2.932 ευρώ".
Με αυτά που δέχτηκε το δίκασαν κατ' έφεση Τριμελές Πλημ/κείο Σύρου δεν διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφαση του την απαιτούμενη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού δεν αναφέρονται ούτε στο σκεπτικό της, ούτε στο διατακτικό της, ο τρόπος ή τα μέσα (πειθώ, φορτικότητα, προτροπές κλπ.) με τα οποία επιτεύχθηκε η πρόκληση από τον ηθικό αυτουργό της απόφασης στο φυσικό αυτουργό να τελέσει την ανωτέρω ένδικη πράξη της φθοράς ξένης ιδιοκτησίας. Επομένως, ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ του ΚΠΔ λόγος της υπό κρίση αιτήσεως, με τον οποίο προβάλλεται η πλημμέλεια της ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, είναι βάσιμος και πρέπει κατά παραδοχή της κρινόμενης αιτήσεως, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, αφού είναι δυνατή η συγκρότηση του από άλλους δικαστές, εκτός εκείνων που έκριναν προηγουμένως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Δέχεται την αίτηση.
Αναιρεί την υπ' αριθ. 37/2007 απόφαση του Τριμελούς Πλημ/κείου Σύρου.
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση, στο ίδιο Δικαστήριο, το οποίο θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 16 Νοεμβρίου 2007. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 6 Δεκεμβρίου 2007.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ