Θέμα
Ακυρότητα απόλυτη, Αναιρέσεων συνεκδίκαση, Ανθρωποκτονία από πρόθεση, Επεκτατικό αποτέλεσμα.
Περίληψη:
Προϋποθέσεις εφαρμογής 469 ΚΠΔ. Καταδικαστική απόφαση για ανθρωποκτονία από πρόθεση. Συνεκδίκαση των αιτήσεων αναιρέσεως του φυσικού αυτουργού και της ηθικής αυτουργού. Αναίρεση ως προς τον φυσικό αυτουργό για απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο και παραπομπή. Απόρριψη της αιτήσεως της ηθικής αυτουργού ως αβάσιμης. Μη επέκταση ως προς την τελευταία των αποτελεσμάτων της αιτήσεως αναιρέσεως του φυσικού αυτουργού, γιατί ο θεσμός του επεκτατικού αποτελέσματος του ενδίκου μέσου που άσκησε ένας από τους συμμετόχους δεν μπορεί να λειτουργήσει ως προς εκείνον από τους συγκατηγορουμένους του που άσκησε μεν νομότυπα και αυτός ένδικο μέσο, το οποίο όμως κρίθηκε στην ουσία του. Δεύτερη καταδικαστική απόφαση ως προς τον φυσικό αυτουργό. Νέα αναίρεση για απόλυτη ακυρότητα στο ακροατήριο και για υπέρβαση εξουσίας και παραπομπή. Με επέκταση ως προς την αιτούσα ηθική αυτουργό γιατί αυτή δεν ήταν πλέον διάδικος στη δίκη, επί της οποίας εκδόθηκε η νέα απόφαση που αναιρέθηκε.
ΑΡΙΘΜΟΣ 2020/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Θεοδώρα Γκοϊνη Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Φράγκο, Ιωάννη Παπαδόπουλο, Ιωάννη Γιαννακόπουλο-Εισηγητή, Ανδρέα Ξένο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 16 Σεπτεμβρίου 2009, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ρούσσου-Εμμανουήλ Παπαδάκη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου) και του Γραμματέα Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση της αναιρεσείουσας - κατηγορουμένης Χ, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Γεώργιο Σάμιτα, περί συμπληρώσεως των 2182/2005 και 1733/2008 αποφάσεων του Αρείου Πάγου. Με πολιτικώς ενάγοντες τους: 1. ... και 2. την ..., που δεν παραστάθηκαν.
Το δικαστήριο του Αρείου Πάγου, με τις ως άνω αποφάσεις του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτές, και η αναιρεσείουσα -κατηγορούμενη ζητά την συμπλήρωση αυτών, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 4 Ιουνίου 2009 αίτησή της συμπληρώσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 857/09.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο της αναιρεσείουσας, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση συμπλήρωσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά τη διάταξη του άρθρου 469 ΚΠΔ, "αν στο έγκλημα συμμετείχαν περισσότεροι ή αν η ποινική ευθύνη ενός κατηγορουμένου εξαρτάται σύμφωνα με το νόμο από την ευθύνη του άλλου, το ένδικο μέσο που ασκεί κάποιος από τους κατηγορουμένους, ακόμη και όταν χορηγείται μόνο σ' αυτόν από το νόμο, καθώς και οι λόγοι τους οποίους προτείνει, αν δεν αναφέρονται αποκλειστικά στο πρόσωπό του, ωφελούν και τους υπόλοιπους κατηγορουμένους... Σε περίπτωση που το δικαστήριο παρέλειψε να αποφανθεί για το επεκτατικό αποτέλεσμα του ενδίκου μέσου, μπορεί μετά από αίτηση αυτών ή του Εισαγγελέα να επιληφθεί εκ νέου προς συμπλήρωση της αποφάσεώς του". Από τη διάταξη αυτή, δικαιολογητικός λόγος της οποίας είναι η αρχή της ισότητας και η εναρμόνιση των ευνοϊκών αποτελεσμάτων για όλους τους συμμετόχους, προκύπτει ότι προϋπόθεση εφαρμογής της είναι: α) να ασκήθηκε το ένδικο μέσο από συγκατηγορούμενο που εδικαιούτο να ασκήσει αυτό και δεν κρίθηκε για οποιονδήποτε λόγο απαράδεκτο, β) οι προταθέντες από αυτόν λόγοι να μην αρμόζουν αποκλειστικώς στο πρόσωπό του και γ) οι υπόλοιποι κατηγορούμενοι είτε δεν δικαιούνται να ασκήσουν το ένδικο μέσο, είτε δικαιούνται μεν αλλά δεν το άσκησαν μέσα στη νόμιμη προθεσμία ή το άσκησαν και τούτο απερρίφθη ως απαράδεκτο ή ανυποστήρικτο. Εάν συντρέχουν οι όροι αυτοί και εφόσον με το ασκηθέν ένδικο μέσο βελτιώθηκε η θέση εκείνου που το άσκησε, ωφελούνται και οι συμπαραπεμφθέντες ή συγκαταδικασθέντες, αλλά μόνο για αντικειμενικούς λόγους και όχι για λόγους που αρμόζουν αποκλειστικά στο πρόσωπο του ασκήσαντος το ένδικο μέσο. Ο θεσμός, λοιπόν, του επεκτατικού αποτελέσματος των λόγων του ενδίκου μέσου που άσκησε συγκατηγορούμενός του δεν μπορεί να λειτουργήσει α) ως προς εκείνον από τους συγκατηγορουμένους του που άσκησε μεν νομότυπα και αυτός ένδικο μέσο, το οποίο, όμως, κρίθηκε στην ουσία του και β) ως προς εκείνον που δεν συμμετείχε στη δίκη, επί της οποίας εκδόθηκε η προσβαλλομένη, με το ένδικο μέσο, η επέκταση των ευνοϊκών αποτελεσμάτων του οποίου ζητείται, απόφαση.
Στην προκειμένη περίπτωση, από την παραδεκτή επισκόπηση των εγγράφων της δικογραφίας, για την εξέταση της βασιμότητας της αιτήσεως, προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την υπ` αριθ. 41/2002 απόφαση του ΜΟΕ Δωδεκανήσου, η αιτούσα καταδικάσθηκε σε ποινή ισοβίου καθείρξεως για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονία από πρόθεση που τέλεσε ο συγκατηγορούμενός της Ζ, ο οποίος, επίσης, καταδικάσθηκε με την ίδια απόφαση. Ακολούθως, με την υπ` αριθ. 2182/2005 απόφαση αυτού του Δικαστηρίου, αναιρέθηκε η ως άνω απόφαση μόνο ως προς τον φυσικό αυτουργό της ανθρωποκτονίας Ζ για απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας λόγω παράνομης παράστασης της πολιτικής αγωγής και παραπέμφθηκε η υπόθεση προς νέα συζήτηση, ενώ απορρίφθηκε η αναίρεση της ηθικής αυτουργού αιτούσας κατ' ουσίαν. Στη συνέχεια, ο φυσικός αυτουργός Ζ καταδικάσθηκε εκ νέου με την υπ` αριθ. 3/2007 απόφαση του ΜΟΕ Δωδεκανήσου. Στην δικάσιμο, επί της οποίας εκδόθηκε η τελευταία αυτή απόφαση ζήτησε να συμμετάσχει και η αιτούσα, πλην, το αίτημά της αυτό απορρίφθηκε με το αιτιολογικό ότι στην προαναφερόμενη απόφαση του Αρείου Πάγου δεν αναφερόταν ότι η αναίρεση της υπ` αριθ. 41/2002 αποφάσεως του ΜΟΕ Δωδεκανήσου είχε επεκτατικό αποτέλεσμα και ως προς αυτήν, με αποτέλεσμα αυτή να μη έχει πλέον την ιδιότητα της κατηγορουμένης, αφού η υπ` αριθ. 41/2002 καταδικαστική απόφαση του ΜΟΕ Δωδεκανήσου έγινε, ως προς αυτήν, αμετάκλητη. Κατά της τελευταίας αποφάσεως (της υπ` αριθ. 3/2007) ο καταδικασθείς άσκησε εκ νέου αναίρεση, η οποία, με την υπ` αριθ. 1733/2008 απόφαση αυτού του Δικαστηρίου, έγινε δεκτή για απόλυτη ακυρότητα στο ακροατήριο από την παράσταση πολιτικής αγωγής και για υπέρβαση εξουσίας και παραπέμφθηκε η υπόθεση για νέα συζήτηση, χωρίς και πάλι να αναφέρεται τίποτε ως προς το επεκτατικό αποτέλεσμα. Ήδη η Χ, καταδικασθείσα, κατά τα ανωτέρω, σε ισόβια κάθειρξη για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονία με την υπ` αριθ. 41/2002 απόφαση του ΜΟΕ Δωδεκανήσου, ζητεί την, κατ` άρθρο 469 ΚΠΔ, επέκταση του αποτελέσματος των γενομένων δεκτών αναιρέσεων του συγκατηγορουμένου της (φυσικού αυτουργού στην άνω ανθρωποκτονία) Ζ, με τις υπ` αριθ. 2182/2005 και 1733/2008 αποφάσεις του Αρείου Πάγου, με τις οποίες παραπέμφθηκε η υπόθεση μόνο ως προς αυτόν για νέα συζήτηση.
Η αίτηση αυτή είναι, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη μείζονα σκέψη, μη νόμιμη και απορριπτέα, όσον αφορά και τις δύο αποφάσεις, των αποτελεσμάτων των οποίων ζητείται η επέκταση. Συγκεκριμένα: 1) Ως προς την υπ` αριθ. 2182/2005 απόφαση του Αρείου Πάγου: Η αιτούσα είχε, όπως αναφέρθηκε, ασκήσει και αυτή αναίρεση κατά της καταδικαστικής υπ` αριθ. 41/2002 απόφασης του ΜΟΕ Δωδεκανήσου, η οποία απορρίφθηκε όχι ως απαράδεκτη, αλλά ως αβάσιμη και, επομένως, δεν μπορούσε να λειτουργήσει, ως προς αυτήν, ο θεσμός του επεκτατικού αποτελέσματος της αναιρέσεως που άσκησε ο συγκατηγορούμενός της φυσικός αυτουργός της ανθρωποκτονίας. Το γεγονός ότι εκείνη, ενδεχομένως, δεν είχε περιλάβει στην αίτηση αναιρέσεως που είχε ασκήσει τον λόγο απόλυτης ακυρότητας της διαδικασίας που είχε επικαλεσθεί ο συγκατηγορούμενός της, για τον οποίο λόγο και δεν μπορούσε αυτός να ερευνηθεί και ως προς αυτήν, δεν ασκεί επιρροή, εφόσον η αίτησή της δεν είχε απορριφθεί ούτε ως ανυποστήρικτη ούτε ως εκπρόθεσμη ούτε ως απαράδεκτη για άλλο λόγο. 2) Ως προς την υπ` αριθ. 1733/2008 απόφαση του Αρείου Πάγου: Όπως αναφέρθηκε, η καταδίκη της αιτούσας, μετά την απόρριψη της αιτήσεως αναιρέσεώς της και τη μη δυνατότητα επεκτάσεως των αποτελεσμάτων της αιτήσεως του συγκατηγορουμένου της και ως προς αυτήν, κατέστη, με την υπ` αριθ. 2182/2005 απόφαση του Αρείου Πάγου, αμετάκλητη. Επομένως, δεν μπορούσε πλέον αυτή να συμμετάσχει στη νέα δίκη, επί της οποίας εκδόθηκαν οι υπ` αριθ. 3/2007 και 1733/2008 αποφάσεις του ΜΟΕ Δωδεκανήσου και του Αρείου Πάγου αντιστοίχως, για τον οποίο λόγο και αποβλήθηκε από την εφετειακή δίκη, ούτε βεβαίως να ωφεληθεί από το ευνοϊκό αποτέλεσμα της δεύτερης αποφάσεως ως προς τον φυσικό αυτουργό της ανθρωποκτονίας για την οποία καταδικάσθηκε αυτή ως ηθική αυτουργός.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ την κρινόμενη από 4 Ιουνίου 2009 αίτηση της Χ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 15 Οκτωβρίου 2009. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 21 Οκτωβρίου 2009.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ