Θέμα
Παράβαση καθήκοντος, Αίτηση αναίρεσης Εισαγγελέα Α.Π..
Περίληψη:
Παράβαση καθήκοντος. Αθώωση κατηγορουμένων. Ποινική Δικονομία. Αίτηση αναίρεσης του Εισαγγελέως Α.Π. κατά αθωωτικής απόφασης. Λόγοι: Έλλειψη αιτιολογίας ως προς την απόρριψη του αιτήματος αναβολής, λόγω ασθένειας της πολιτικώς ενάγουσας. Ιδρύεται ο από το άρθρο 510 παρ. 1Δ' ΚΠΔ λόγος αναίρεσης. Αναιρεί και παραπέμπει.
ΑΡΙΘΜΟΣ 297/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Νικόλαο Ζαΐρη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Φράγκο, Γεώργιο Αδαμόπουλο, Ειρήνη Κιουρκτσόγλου-Πετρουλάκη - Εισηγήτρια και Μαρία Βασιλάκη, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 22 Ιανουαρίου 2013, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ευάγγελου Παντιώρα (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει την αίτηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, περί αναιρέσεως της υπ' αριθμ. 542/2012 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Λάρισας. Με κατηγορούμενους τους: 1. Α. Φ. του Κ., 2. Α. Π. του Β., κατοίκων ..., που δεν παρέστησαν, 3. Κ. Γ. του Φ., κάτοικο ..., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Ευάγγελο Μπουλογεώργο, 4. Κ. Ν. του Β., κάτοικο ..., που παρέστη με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Θεόδωρο Μαντά και 5. Μ. Π. του Η., κάτοικο ..., που παρέστη με τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Ευάγγελο Μπουλογεώργο. Με πολιτικώς ενάγουσα την Ε. Κ. του Α., κάτοικο ..., που παρέστη με τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Δημήτριο Σαμαρτζή.
Το Τριμελές Εφετείο Λάρισας, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου ζητεί τώρα την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην με αριθμό και ημερομηνία 31/13.9.2012 έκθεση αναιρέσεως, η οποία συντάχθηκε ενώπιον του Γραμματέως του Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου Γεωργίου Σωφρονιάδη και καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 988/2012.
Αφού άκουσε
Τον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, που ζήτησε να γίνει δεκτή η έκθεση αναίρεσης και τους πληρεξουσίους δικηγόρους των παραστάντων κατηγορουμένων, που ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά,
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 505 παρ. 2 του ΚΠΔ, ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου μπορεί να ζητήσει την αναίρεση οποιασδήποτε αποφάσεως μέσα στην προθεσμία του άρθρου 479 παρ. 2, δηλαδή μέσα σε ένα μήνα από την καταχώρηση της αποφάσεως καθαρογραμμένης στο ειδικό βιβλίο του άρθρου 473 παρ. 3 του ΚΠΔ. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει, ότι ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου δικαιούται να ασκεί αναίρεση κατά πάσης αποφάσεως, αθωωτικής ή καταδικαστικής, οποιουδήποτε Ποινικού Δικαστηρίου και για όλους τους λόγους του άρθρου 510 παρ. 1 ΚΠΔ, μεταξύ των οποίων και η έλλειψη της από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντ. και 139 του ΚΠΔ απαιτούμενης ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας. Η δικαστική απόφαση έχει την απαιτούμενη από τα άρθρα 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 του Κ.Π.Δ. ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Δ' του Κ.Π.Δ. λόγο αναιρέσεως, όταν σ' αυτήν εκτίθενται με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγματικά περιστατικά, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, που αποδίδεται στον κατηγορούμενο, τα αποδεικτικά μέσα από τα οποία προέκυψαν τα περιστατικά αυτά, καθώς και οι σκέψεις και συλλογισμοί, που δικαιολογούν την υπαγωγή των περιστατικών αυτών στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόστηκε. Περαιτέρω, η απαιτούμενη κατά τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του Κ.Π.Δ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον ως άνω, εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του ιδίου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, εκτείνεται όχι μόνο στην απόφαση για την ενοχή, αλλά σε όλες χωρίς εξαίρεση τις αποφάσεις, ανεξάρτητα του αν αυτές είναι οριστικές ή παρεμπίπτουσες ή αν η έκδοσή τους αφήνεται στη διακριτική, ελεύθερη ή ανέλεγκτη κρίση του δικαστηρίου που τις εξέδωσε. Έτσι, η παρεμπίπτουσα απόφαση του δικαστηρίου, που απορρίπτει αίτηση του κατηγορουμένου για αναβολή της δίκης ή για διακοπή της δίκης λόγω σημαντικών αιτίων, κατά το άρθρο 349 του ΚΠΔ, πρέπει να είναι ιδιαίτερα αιτιολογημένη, εφόσον η αίτηση υποβάλλεται παραδεκτά και είναι ορισμένη, έστω και αν η παραδοχή ή απόρριψη μιας τέτοιας αιτήσεως, έχει αφεθεί στην ανέλεγκτη κρίση του δικαστηρίου. Διαφορετικά, ιδρύεται ο ανωτέρω λόγος αναιρέσεως για ελλιπή αιτιολογία. Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 349 παρ. 1 του ΚΠΔ, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή της με την παρ.1 του άρθρου 20, του Ν. 3904/23-12-2010, "το δικαστήριο, μετά από πρόταση του εισαγγελέα ή και αυτεπαγγέλτως, μπορεί να διατάξει μόνο μία φορά την αναβολή της δίκης για λόγους ανώτερης βίας, με αίτημα δε κάποιου από τους διαδίκους, μία μόνο φορά, για σοβαρούς λόγους υγείας ή λόγους ανώτερης βίας".
Στην προκειμένη περίπτωση, με την υπ' αριθ. 1033/2011, απόφασή του, το Τριμελές Πλημ/κείο Τρικάλων, που δίκασε σε πρώτο βαθμό, κήρυξε ενόχους τους κατηγορουμένους, της αποδιδόμενης σ' αυτούς αξιόποινης πράξεως, της παράβασης καθήκοντος από κοινού, για την υπό στοιχείο Γ' μερικότερη πράξη, ενώ τους κήρυξε αθώους για τις μερικότερες πράξεις υπό στοιχεία Α' και Β' της ίδιας πράξης. Όπως προκύπτει από τα πρακτικά της απόφασης αυτής, που παραδεκτά επισκοπούνται για τις ανάγκες του αναιρετικού λόγου, στο παραπάνω δικαστήριο, παρουσιάσθηκε η Ε. Κ. του Α. και δήλωσε παράσταση πολιτικής αγωγής, λόγω ηθικής βλάβης, ζήτησε δε, να της καταβληθεί το ποσό των 44 Ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση, διόρισε δε και πληρεξούσιο δικηγόρο, προκειμένου να την εκπροσωπήσει, τον Δημήτριο Σαμαρτζή. Κατά της παράστασης αυτής, προβλήθηκαν αντιρρήσεις από το συνήγορο υπεράσπισης των 1ης και 2ης κατηγορουμένων, μεταξύ άλλων λόγων και για το λόγο ότι, οι κατηγορούμενοι ως δημόσιοι υπάλληλοι δεν ευθύνονται αστικώς, έναντι τρίτων, για τις πράξεις ή παραλείψεις που τους αποδίδονται στα πλαίσια άσκησης των καθηκόντων τους, όπως εν προκειμένω. Το παραπάνω πρωτοβάθμιο δικαστήριο, δέχθηκε εν μέρει τις ως άνω αντιρρήσεις κατά της παράστασης της πολιτικής αγωγής, και επέτρεψε την παράστασή της, μόνο προς υποστήριξη της κατηγορίας. Στη συνέχεια της διαδικασίας, εξετάστηκε ως μάρτυρας η παραπάνω πολιτικώς ενάγουσα ο δε πληρεξούσιος δικηγόρος της άσκησε τα εκ του νόμου καθήκοντά του προς υποστήριξη της κατηγορίας.
Συνεπώς, η παραπάνω πολιτικώς ενάγουσα, κατέστη διάδικος στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο. Κατά της απόφασης αυτής του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, ασκήθηκε έφεση, από τους κατηγορουμένους, επί της εφέσεως δε αυτής, εκδόθηκε η προσβαλλόμενη υπ' αριθ. 542/2012 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Λάρισας, με την οποία κηρύχθηκαν αθώοι οι κατηγορούμενοι, της υπό στοιχείο Γ' μερικότερης πράξης της παράβασης καθήκοντος. Από την επιτρεπτή επισκόπηση των πρακτικών της παραπάνω απόφασης, προκύπτει ότι στην συνεδρίαση του δευτεροβαθμίου δικαστηρίου, της 3-4-2012, κατά την έναρξη της διαδικασίας στο ακροατήριο, και αφού εκφωνήθηκαν τα ονόματα των κατηγορουμένων, εμφανίστηκε, ως άγγελος ο δικηγόρος Τρικάλων Ι. Π., και ζήτησε την αναβολή της δίκης, γιατί η παραπάνω, Ε. Κ., η οποία, κατά τα εκτεθέντα, είχε παρασταθεί στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο, ως πολιτικώς ενάγουσα, προς υποστήριξη της κατηγορίας, νοσηλευόταν στο γενικό Νοσοκομείο Καρδίτσας, προσκόμισε δε και σχετική από 3-4-2012 σχετική Ιατρική Γνωμάτευση, του ως άνω Νοσοκομείου, η οποία και αναγνώστηκε, σύμφωνα με την οποία η παραπάνω πάσχει από εμμένοντα ίλιγγο εμπύρετο και νοσηλεύεται στην Α' Παθολογική κλινική, από 2-4-2012. Η Πρόεδρος, μετά την απορριπτική πρόταση της Εισαγγελέως επί του ως άνω αιτήματος, και κατόπιν αιτήματος του ως άνω συνηγόρου, προκειμένου να προσέλθει μάρτυρας καθώς και ο παραστάς στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο συνήγορός της Δημήτριος Σαμαρτζής, διέταξε τη διακοπή της δίκης για τη 12η ώρα. Κατά τη συνέχιση της δίκης εμφανίστηκε ο παραπάνω δικηγόρος Δημήτριος Σαμαρτζής και επανέλαβε το αίτημα αναβολής, δηλώνοντας ότι η Ε. Κ., επιθυμεί να δηλώσει παράσταση πολιτικής αγωγής και ζήτησε την αναβολή για τον προεκτεθέντα λόγο, λόγω νοσηλείας της παραπάνω στο γενικό Νοσοκομείο Καρδίτσας, επί πλέον δε, ζήτησε να εξεταστεί ένας μάρτυρας προς απόδειξη του υποβληθέντος αιτήματος, ο οποίος και εξετάστηκε. Το Τριμελές Εφετείο Λάρισας, με παρεμπίπτουσα απόφαση του, μετά από σύμφωνη πρόταση του Εισαγγελέα, απέρριψε ως αβάσιμο κατ' ουσία το αίτημα αναβολής της δίκης με την εξής αιτιολογία: "Στην προκειμένη περίπτωση το αίτημα αναβολής πρέπει να απορριφθεί ενόψει του γεγονότος ότι είναι παρόντες οι λοιποί μάρτυρες του κατηγορητηρίου, έχουν δε παρέλθει ήδη πέντε έτη από τον χρόνο που φέρεται τελεσθείσα η αξιόποινη πράξη." Η αιτιολογία όμως αυτή της εν λόγω παρεμπίπτουσας απόφασης, ως προς το αίτημα αναβολής της πολιτικώς ενάγουσας, η οποία είχε προσλάβει την ιδιότητα αυτή, σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, ανεξάρτητα από την περαιτέρω τύχη της, στην κατ' ουσία έρευνα της υπόθεσης, που υποβλήθηκε νομίμως, με την προσκομιδή αποδεικτικών στοιχείων - μάρτυρα και ιατρικής βεβαιώσεως - από το συνήγορο της, Δημήτριο Σαμαρτζή, δεν είναι ειδική και εμπεριστατωμένη κατά την έννοια των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγματος και του 139 του ΚΠΔ, διότι: α) δεν αναφέρονται τα στοιχεία που προέκυψαν από τη διαδικασία στο ακροατήριο και τα οποία έλαβε υπόψη του και αξιολόγησε το δικαστήριο για να καταλήξει στην κρίση, ότι δεν ήταν βάσιμος ο λόγος αναβολής, β) δεν αναφέρονται στην απόφαση, τα αποδεικτικά μέσα, που έλαβε υπόψη το δικαστήριο, προκειμένου να καταλήξει στην κρίση, ότι δε συνέτρεχαν σημαντικά αίτια αναβολής της δίκης λόγω ασθενείας της πολιτικώς εναγούσης, γ) δεν αναφέρεται το περιεχόμενο της ιατρικής γνωμάτευσης, ούτε προκύπτει αν αυτό αξιολογήθηκε και κατά ποιο τρόπο, ούτε εκτίθενται οι λόγοι για τους οποίους δεν πείσθηκε το δικαστήριο από την προσκομισθείσα ιατρική αυτή γνωμάτευση, αφού δε μνημονεύεται στην ίδια απόφαση κάποιο άλλο αντίθετο αποδεικτικό μέσο περί της υγείας της ως άνω (Ολ.ΑΠ 7/2005) και δ) ο αναφερόμενος στην απόφαση κίνδυνος παραγραφής των πράξεων δε μπορεί να αποτελέσει την επιβαλλόμενη από το Σύνταγμα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας αιτιολογία για την απόρριψη του αιτήματος αναβολής της δίκης (ΑΠ. 552/2008). Επομένως, είναι βάσιμος ο από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ.Δ' του ΚΠΔ, πρώτος λόγος αναιρέσεως, που περιλαμβάνεται στην κρινόμενη αίτηση αναίρεσης του Εισαγγελέα, και πρέπει κατά παραδοχή του, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση ως προς την απόρριψη του αιτήματος αναβολής της δίκης για σημαντικά αίτια. Στη συνέχεια, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλομένη απόφαση και κατά το μέρος που εκδίκασε κατ' ουσία την υπόθεση σε δεύτερο βαθμό, καθόσον, δεχόμενο την έφεση από τυπική άποψη και κρίνοντας αθώους τους κατηγορούμενους, παρά το ότι δεν είχε απορρίψει αιτιολογημένα το υποβληθέν αίτημα αναβολής, υπερέβη την εξουσία του κατά τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Η' ΚΠΔ λόγο. Επομένως, οι εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' και Η' ΚΠΔ λόγοι της κρινόμενης αιτήσεως αναιρέσεως του Εισαγγελέα, με τους οποίους πλήττεται η προσβαλλόμενη απόφαση για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, της παρεμπίπτουσας περί απόρριψης του αιτήματος αναβολής απόφασης και υπέρβασης εξουσίας, πρέπει να γίνουν δεκτοί ως βάσιμοι, παρελκούσης της έρευνας του ετέρου λόγου, περί έλλειψης αιτιολογίας, της περί αθώωσης των κατηγορουμένων κυρίας απόφασης, και να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη υπ' αριθ. 542/2012 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Λάρισας. Ακολούθως, πρέπει να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση, το οποίο θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως (άρθρο 519 ΚΠοινΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αριθ. 542/2012 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Λάρισας. Και
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί με άλλους δικαστές εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 12 Φεβρουαρίου 2013.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 25 Φεβρουαρίου 2013.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ