Θέμα
Νόμου εφαρμογή και ερμηνεία, Φαρμακεία.
Περίληψη:
Φαρμακεία. Καθορισμός χρονικών ορίων εργασίας. Εφημερίες. Ρυθμίσεις των διατάξεων των άρ.1 παρ.1 και 3 παρ.1 και 5 του Β.Δ. 398/1963, όπως αντικαταστάθηκε από το Π.Δ. 479/1981. Ποινικές κυρώσεις κατά το άρ. 5 του Β.Δ. 398/1963, σε συνδυασμό με το άρθρο 17 παρ. 1 του Β.Δ. 748/1966 “περί εβδομαδιαίας και Κυριακής αναπαύσεως και ημερών αργίας”. Ο καθορισμός χρονικών ορίων εργασίας γίνεται με απόφαση του οικείου νομάρχη ύστερα από γνώμη των οικείων οργανώσεων (άρ. 22 παρ.1 του Ν. 1483/1984, άρ. 9 του Ν. 1963/1991, το δεύτερο εδάφιο της παρ.1 του οποίου αντικαταστάθηκε με την παρ.3 του αρθ. 13 Ν. 2920/2001, άρ.15 περ. 9 του Ν. 2639/1998, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 21 παρ.10 Ν. 3144/2003. Η απόφαση του νομάρχη πρέπει να δημοσιευθεί όχι στο ΦΕΚ, αλλά όπως ορίζεται στο άρθρο 8 παρ.1β΄ του Ν. 3469/2006, διαφορετικά είναι ανυπόστατη. Αναίρεση για εσφαλμένη ερμηνεία - εφαρμογή ποινικών διατάξεων (αρθ. 1 παρ.1 και 3 παρ.1 και 5 του Β.Δ. 398/1963, σε συνδυασμό με το άρθρο 17 παρ.1 του Β.Δ. 748/1966). Εφόσον η αποδιδόμενη στην αναιρεσείουσα πράξη δεν συνιστά παράβαση των διατάξεων για τις οποίες αυτή καταδικάστηκε, δεν συντρέχει λόγος παραπομπής, αλλά κηρύσσεται η αθώα, σύμφωνα με το άρθρο 518 παρ.1 του ΚΠΔ. Αναιρεί.
ΑΡΙΘΜΟΣ 2492/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
E' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Kωνσταντίνο Κούκλη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Βασίλειο Λυκούδη - Εισηγητή, Ελευθέριο Νικολόπουλο, Αναστάσιο Λιανό και Βιολέτα Κυτέα, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 24 Οκτωβρίου 2008, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Μιλτιάδη Ανδρειωτέλλη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση της αναιρεσείουσας - κατηγορουμένης Χ, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Αρτέμη Κυριαζή, περί αναιρέσεως της 3235/2007 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Κορίνθου. Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Κορίνθου, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και η αναιρεσείουσα - κατηγορούμενη ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 28 Μαΐου 2008 αίτησή της αναιρέσεως, καθώς και στο από 30 Σεπτεμβρίου 2008 δικόγραφο πρόσθετων λόγων, που καταχωρίστηκαν στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1082/2008.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο της αναιρεσείουσας, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης και οι πρόσθετοι λόγοι αυτής.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Με την διάταξη του άρ.1 παρ.1 του Β.Δ. 398/1963 "περί κανονισμού των χρονικών ορίων εργασίας εν τοις φαρμακείοις", καθορίζονται οι ώρες εργασίας των φαρμακείων και φαρμακαποθηκών, ως και του προσωπικού αυτών, ενώ με τη διάταξη του άρθρου 3 παρ.1, του ίδιου Β.Δ/τος, όπως αντικαταστάθηκε από το Π.Δ. 479/1981, ορίζεται ότι σε Δήμους και Κοινότητας που λειτουργούν 2 έως 6 φαρμακεία, το ένα εξ αυτών διημερεύει και διανυκτερεύει καθ` εκάστη, υπό τις αναφερόμενες στην παράγραφο αυτή ρυθμίσεις, ενώ με παρ.2 ρυθμίζεται η περίπτωση κατά την οποία κρίνεται επιβεβλημένη εκ λόγω κοινωνικής ανάγκης, πλήρης διανυκτέρευσις Φαρμακείου. Εξάλλου κατά το άρθρο 5 του Β.Δ. τούτου (398/1963) σε συνδυασμό με το άρθρο 17 παρ. 1 του Β.Δ. 748/1966 "περί εβδομαδιαίας και Κυριακής αναπαύσεως και ημερών αργίας", που εκδόθηκε κατ` εξουσιοδότηση του άρθρου 4 παρ. 3 του ν. 4504/1966, κάθε παράβαση των διατάξεων αυτών διώκεται και τιμωρείται με φυλάκιση 10 ημερών μέχρι 6 μηνών ή με χρηματική ποινή. Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρ. 22 παρ.1 του Ν.1483/1984, τα χρονικά όρια λειτουργίας των φαρμακείων και φαρμακαποθηκών, ο αριθμός των φαρμακείων που διημερεύουν και διανυκτερεύουν, η σειρά διημέρευσης και διανυκτέρευσης (μερική ή ολική) αυτών καθώς και οι περιπτώσεις και οι λόγοι απαλλαγής των φαρμακοποιών από την υποχρέωση διημέρευσης και διανυκτέρευσης καθορίζονται με απόφαση του οικείου νομάρχη ύστερα από γνώμη των οικείων οργανώσεων εργαζομένων και εργοδοτών, όπου υπάρχουν τέτοιες οργανώσεις. Προκειμένου για το Νομό Αττικής οι ανωτέρω αρμοδιότητες ασκούνται από το Νομάρχη Αττικής. Με το άρ.9 του ν. 1963/1991, το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του οποίου αντικαταστάθηκε με την παρ. 3 του άρθρ.13 Ν.2920/2001, καθορίζονται τα των εφημεριών των φαρμακείων, ενώ κατά το άρ. 15 περ. 9 του Ν. 2639/1998, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 21 παρ. 10 Ν.3144/2003, στην αρμοδιότητα των νομαρχών ανήκουν "...9. Ο καθορισμός των χρονικών ορίων λειτουργίας των φαρμακείων και επιχειρήσεων (παρ. 1 του άρθρου 22 του Ν.1483/1994, παρ. 1 και 2 του άρθρου 9 του Ν. 1963/1991, παρ. 2 του άρθρου 3 του Π.Δ. 327/1992, Ν.Δ. 685/1948, β.δ. 748/1966, παρ. 2 του άρθρου 8του Ν.Δ. 515/1970)". Εξάλλου, κατά μεν το άρθρο 5 παρ.2 εδ. θ του Ν 3469/2006: "Εθνικό Τυπογραφείο, Εφημερίς της Κυβερνήσεως και λοιπές διατάξεις", στην "Εφημερίδα της Κυβερνήσεως" δημοσιεύονται: "οι κανονιστικού χαρακτήρα πράξεις του Πρωθυπουργού, του Υπουργικού Συμβουλίου, των Υπουργών, καθώς και οποιουδήποτε άλλου οργάνου της Διοίκησης, με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων του άρθρου 8 του νόμου αυτού και εφόσον η κείμενη νομοθεσία δεν προβλέπει άλλον ειδικότερο τρόπο δημοσίευσης, ενώ κατά το άρθρο 8 παρ. 1, εδ. β του ίδιου νόμου, δεν δημοσιεύονται στην "Εφημερίδα της Κυβερνήσεως": "Οι κανονιστικού χαρακτήρα πράξεις των δημοτικών και κοινοτικών αρχών. Οι πράξεις αυτές τοιχοκολλώνται σε ειδικό πίνακα του δημοτικού ή κοινοτικού καταστήματος, που είναι προορισμένος για το σκοπό αυτόν. Η τοιχοκόλληση βεβαιώνεται με τη σύνταξη αποδεικτικού ενώπιον δύο μαρτύρων. Περίληψη των πράξεων αυτών δημοσιεύεται σε μία ημερήσια ή εβδομαδιαία τοπική εφημερίδα, αν εκδίδεται, άλλως σε εφημερίδα που εκδίδεται στην ευρύτερη νομαρχιακή αυτοδιοίκηση ή περιφέρεια και περιλαμβάνει τα κύρια και ουσιώδη στοιχεία της κανονιστικής πράξης. Κατά τα λοιπά, ισχύουν οι διατάξεις του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, όπως αυτός ισχύει κάθε φορά". Τέλος, λόγο αναιρέσεως, κατά το άρθρο 510 παρ.1 περίπτ. Ε του ΚΠΔ συνιστά και η εσφαλμένη ερμηνεία ή εφαρμογή ποινικής διατάξεως. Εσφαλμένη ερμηνεία τέτοιας διατάξεως υπάρχει όταν το δικαστήριο αποδίδει σ' αυτή διαφορετική έννοια από εκείνη που πραγματικά έχει, ενώ εσφαλμένη εφαρμογή υφίσταται όταν το δικαστήριο δεν υπήγαγε σωστά τα περιστατικά, που δέχθηκε, στη διάταξη που εφαρμόστηκε.
ΙΙ. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από το σκεπτικό, σε συνδυασμό με το διατακτικό της προσβαλλομένης αποφάσεως, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Κορίνθου, που δίκασε ως Εφετείο, δέχτηκε, κατά την ανέλεγκτη περί τα πράγματα κρίση του που την στήριξε στα ειδικώς αναφερόμενα αποδεικτικά μέσα, τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: "Η κατηγορουμένη, φαρμακοποιός, λειτουργεί φαρμακείο στα ....., επί της Λ. ..... . Στον ίδιο τόπο (.....) λειτουργεί και δεύτερο φαρμακείο από την Α . Το ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων αυτών καθορίστηκε για τον μήνα Νοέμβριο 2007 με το υπ' αριθμό .....έγγραφο του φαρμακευτικού συλλόγου Κορινθίας, όπως αυτό εγκρίθηκε με την υπ' αριθμό ..... απόφαση του Νομάρχη Κορινθίας. Με βάση την πιο πάνω απόφαση την 24.11.2007, ημέρα Σάββατα, εφημέρευε το φαρμακείο της Α. Πλην, όμως, η κατηγορουμένη παρά το ότι γνώριζε τον πιο πάνω πίνακα εφημερίων, δεδομένου ότι πολλές φορές και στο παρελθόν δέχθηκε τις διαμαρτυρίες του πρώτου μάρτυρα-συζύγου της φαρμακοποιού Α, λειτουργούσε και το δικό της φαρμακείο, παρά το ότι με βάση την πιο πάνω απόφαση έπρεπε να παραμείνει κλειστό. Διευκρινίζεται εδώ ότι η επικαλούμενη από την κατηγορουμένη προσβολή της απόφασης του Νομάρχη σε καμία περίπτωση δεν αίρει τον αξιόποινο χαρακτήρα της πράξης της, δεδομένου ότι οι διοικητικές πράξεις μέχρι την ακύρωση τους παραμένουν ισχυρές. Κατά συνέπεια, η κατηγορουμένη πρέπει να κηρυχθεί ένοχη της αποδιδόμενης σ' αυτήν πρώτης πράξης, ήτοι της παράβασης των άρθρων 1, 3, 5 ΒΔ 398/1963, αλλά να αναγνωριστεί σ' αυτή το ελαφρυντικό του άρθρου 84 παρ. 2 περ. β' ΠΚ, δεδομένου ότι το Δικαστήριο κρίνει ότι η κατηγορουμένη ωθήθηκε στην πράξη της αυτή από όχι ταπεινά αίτια. ............ Τέλος, πρέπει να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι το αίτημα του συνηγόρου υπεράσπισης για αναβολή της δίκης, μέχρι την έκδοση απόφαση πολιτικού δικαστηρίου επί αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων σχετικά με το νόμιμο ή μη της λειτουργίας του φαρμακείου της κατηγορουμένης, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμο, δεδομένου ότι το ζήτημα αυτό κρίνεται κυριαρχικά από το ποινικό δικαστήριο, ενόψει του ότι αποτελεί την ίδια τη διωκόμενη πράξη και όχι αστικό προδικαστικό ζήτημα". Με τις σκέψεις αυτές το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Κορίνθου κήρυξε ένοχη της κατηγορουμένη αναιρεσείουσα, με το ελαφρυντικά του άρ.84 παρ.2β του ΠΚ, για το ότι "την 24.11.2007, στα ....., όπου λειτουργούν δύο φαρμακεία, λειτουργούσε το φαρμακείο της σε ημέρα και ώρα (Σάββατο), κατά την οποία δεν διημέρευε με βάση την υπ' αριθμό υπ' αριθμό ..... απόφαση του Νομάρχη Κορινθίας, η οποία ενέκρινε τον πίνακα του φαρμακευτικού συλλόγου Κορινθίας, ο οποίος συντάχθηκε και απεστάλη στη Νομαρχία με το υπ' αριθμό ..... έγγραφο του, πράξη που προβλέπεται και τιμωρείται από τις διατάξεις των άρθρων 1, 14, 16, 17, 18, 19, 26, 27 ΠΚ και 1 παρ. 1, 3 και 5 ΒΔ 398/1963. Για την πράξη δε αυτή επιβλήθηκε στην ήδη αναιρεσείουσα ποινή φυλάκισης ενός μηνός, η εκτέλεση της οποίας ανεστάλη για μία τριετία.
ΙΙΙ. Aπό την παραδεκτή επισκόπηση των εγγράφων της δικογραφίας, προς διερεύνηση της βασιμότητας των προβαλλομένων λόγων αναίρεσης, προκύπτει ότι, με την .....απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφερείας Πελοποννήσου, κρίθηκε, μεταξύ άλλων και κατόπιν προσφυγής της ήδη αναιρεσείουσας, κατά της ..... απόφασης του Αντινομάρχη Κορινθίας "Συμπλήρωση απόφασης καθορισμού ωραρίου λειτουργίας φαρμακείων του Νομού Κορινθίας", ότι η απόφαση αυτή θα πρέπει να ακυρωθεί, διότι: α) η ..... απόφαση Νομάρχη Κορινθίας με την οποία μεταβίβασε αρμοδιότητες του μεταξύ των οποίων και στους Αντινομάρχες δεν δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ όπως προβλέπει ο Νόμος 3469/2006 άρθρο 5 παρ. 2 εδ. θ και άρθρο 8 παρ. 1 εδ. β, γιατί οι πράξεις αυτές είναι κανονιστικού περιεχομένου. "β) Η προσβαλλόμενη απόφαση ..... αλλά και η αρχική ..... "Περί καθορισμού χρονικών ορίων λειτουργίας φαρμακείων του Νομου Κορινθίας", δεν δημοσιεύθηκαν στον ημερήσιο και τοπικό τύπο και, γ) Η προσβαλλόμενη ..... απόφαση δεν έλαβε υπόψη της καθ' ολοκληρία το Β.Δ. 398/1963 άρθρο 3 όπως αντικαταστάθηκε από το ΠΔ. 479/1981. Επομένως, εφόσον η ..... απόφαση του Νομάρχη Κορινθίας, "Περί καθορισμού χρονικών ορίων λειτουργίας φαρμακείων του Νομου Κορινθίας", για παράβαση της οποίας καταδικάστηκε, σύμφωνα με τις πιο πάνω διατάξεις, η κατηγορουμένη αναιρεσείουσα, δεν δημοσιεύθηκε στον ημερήσιο και τοπικό τύπο, όπως ορίζεται στην προαναφερθείσα διάταξη του άρθρου άρθρο 8 παρ.1β του Ν. 3469/2006, ως έχουσα κανονιστικό χαρακτήρα, είναι, όπως γίνεται δεκτό, ανυπόστατη (βλ. ΣτΕ 1109/2008, 1238/2007, 1023/2003 κ.α.) και συνακόλουθα, η κατηγορουμένη αναιρεσείουσα δεν παραβίασε τις διατάξεις των άρθρων 1 παρ.1, 3 και 5 ΒΔ 398/1963, σε συνδυασμό με τη διάταξη του άρθρου 17 παρ.1 του Β.Δ/τος 748/66, κατά τις διατάξεις του οποίου αυτή καταδικάστηκε και της επιβλήθηκε η πιο πάνω ποινή. Η προσβαλλόμενη, συνεπώς, απόφαση, η οποία έκρινε αντιθέτως, εσφαλμένα ερμήνευσε και εφάρμοσε τις εν λόγω ποινικές διατάξεις, κατά το βάσιμο από το άρθρο 510 παρ.1 περ. Ε' του ΚΠΔ πρώτο λόγο αναίρεσης, ο οποίος πρέπει να γίνει δεκτός, παρελκούσης της έρευνας των λοιπών, καθώς και του διαλαμβανόμενου στο από 30/9/2008 (με ημερομηνία καταθέσεως 2/10/2008), πρόσθετο λόγο αναίρεσης. Ακολούθως, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και αφού, κατά τα προεκτεθέντα, η αποδιδόμενη στην αναιρεσείουσα πράξη δεν συνιστά παράβαση των διατάξεων για τις οποίες αυτή καταδικάστηκε, να κηρυχθεί αυτή αθώα, σύμφωνα με το άρθρο 518 παρ.1 του ΚΠΔ.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 3235/29.11.2007 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Κορίνθου.- Και
Κηρύσσει αθώα την αναιρεσείουσα Χ της αποδιδόμενης σ' αυτήν πράξης, όπως αυτή περιγράφεται στην πιο πάνω απόφαση.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 7 Νοεμβρίου 2008. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 21 Νοεμβρίου 2008.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ