Θέμα
Βυζαντινορωμαϊκό Δίκαιο, Χρησικτησία.
Περίληψη:
Χρησικτησία έκταση κατά τον Αστικό Κώδικα και κατά το προϊσχύον βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο. Η χρησικτησία που είχε αρχίσει πριν την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα κρίνεται, ως προς την έναρξή της, κατά το προηγούμενο δίκαιο, ενώ ως προς τη συνέχιση και τη συμπλήρωσή της από αυτόν -Αστικό Κώδικα – Αν, όμως ο χρόνος χρησικτησίας του ΑΚ είναι συντομότερος από τον χρόνο του προηγουμένου δικαίου από την εισαγωγή του ΑΚ υπολογίζεται ο συντομότερος και αρχίζει από την εισαγωγή του, εκτός αν ο διαφορετικός χρόνος του προηγούμενου δικαίου συμπληρώνεται νωρίτερα από το συντομότερο του ΑΚ.
Αριθμός 2200/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Ιωάννη Σίδερη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Παναγιώτη Ρουμπή, Ερωτόκριτο Καλούδη, Αργύριο Σταυράκη και Ελένη Διονυσοπούλου, Αρεοπαγίτες.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 16 Οκτωβρίου 2013, με την παρουσία και της γραμματέως Αγγελικής Ανυφαντή, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Δήμου Τρικκαίων νόμιμα εκπροσωπούμενου από το Δήμαρχο αυτού, ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Παναγιώτη Ζυγούρη.
Των αναιρεσιβλήτων: 1)Ε. Π. του Δ., συζ. Χ. Κ., 2)Ε. Π. του Δ., συζ. Ε. Φ., και 3)Ε. Π. του Δ., συζ. Γ. Β., κατοίκων ... οι οποίες εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Χαράλαμπο Τσιρογιάννη, με δήλωση του άρθρου 242 παρ. 2 του Κ.Πολ.Δ.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 31/3/2005 αγωγή των ήδη αναιρεσιβλήτων, που κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Τρικάλων. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 20/2007 μη οριστική, 225/2008 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και 39/2011 του Εφετείου Λαρίσης. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί ο αναιρεσείων Δήμος με την από 19/5/2011 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Ερωτόκριτος Καλούδης ανέγνωσε την από 2/10/2013 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε να απορριφθεί η αίτηση αναίρεσης.
Ο πληρεξούσιος του αναιρεσείοντος ζήτησε την παραδοχή της αίτησης και την καταδίκη των αντιδίκων του στη δικαστική δαπάνη του.
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 369, 1033, 1192 αριθ. 1, 1194 και 1198 ΑΚ προκύπτει, ότι η κυριότητα ακινήτου αποκτάται παραγώγως, με συμφωνία μεταξύ του κυρίου και εκείνου που την αποκτά, ότι μετατίθεται σ' αυτόν η κυριότητα για κάποια νόμιμη αιτία, η οποία γίνεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο που υποβάλλεται σε μεταγραφή . Για τη μεταβίβαση , με τον τρόπο αυτό , της κυριότητας του ακινήτου, προϋπόθεση είναι εκείνος που συμφώνησε τη μεταβίβασή της να ήταν κύριος του ακινήτου. Σύμφωνα δε με τις διατάξεις των άρθρων 974, 1045, 1051 ΑΚ, για την κτήση της κυριότητας ακινήτου με έκτακτη χρησικτησία, απαιτείται άσκηση νομής επί συνεχή εικοσαετία, με τη δυνατότητα εκείνου που απέκτησε τη νομή αυτού με καθολική ή με ειδική διαδοχή να συνυπολογίσει στο χρόνο της δικής του νομής και το χρόνο νομής του δικαιοπαρόχου του. Ενώ, κατά τις διατάξεις των ν. 8 παρ. 1 κωδ. (7.39), ν. 9 παρ. 1 Πανδ. (50.14), ν. 2 παρ. 20 Πανδ. (41.4), ν. 6 Πανδ. (44.3) ν. 76 παρ. 1 Πανδ. (18.1), ν. 7 παρ. 3 Πανδ. (23.3) του βυζαντινορωμαϊκού δικαίου που εφαρμόζονται μέχρι την έναρξη ισχύος του Αστικού Κώδικα ( 23-2-1946), σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 51ΕισΝΑΚ, μπορούσε να αποκτηθεί η κυριότητα ακινήτου με έκτακτη χρησικτησία κατόπιν άσκησης νομής με διάνοια κυρίου, ως τέτοιας νοούμενης της άσκησης σ' αυτό εμφανών και συνεχών πράξεων που εκδηλώνουν βούληση εξουσίασης του νομέα πάνω στο ακίνητο, όπως είναι η καλλιέργεια, εκμίσθωση, η εποπτεία, η φύλαξη και άλλες πράξεις που προσιδιάζουν στη φύση του ακινήτου, με καλή πίστη, ήτοι με την ειλικρινή πεποίθηση του νομέα, ότι με την κτήση της νομής του πράγματος δεν προσβάλλει κατ' ουσία το δικαίωμα κυριότητος τρίτου, γεγονός που συνάγεται από δικαστήριο της ουσίας, ενόψει της φύσης της καλής πίστης ενδιάθετης κατάστασης, σύμφωνα με τις διατάξεις των ν. 20 παρ. Πανδ. (5.8) 27 Πανδ. (18.1) και για το χρονικό διάστημα μιας συνεχούς τριακονταετίας. Η χρησικτησία που είχε αρχίσει πριν την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα, κρίνεται, ως προς την έναρξή της, κατά το προηγούμενο δίκαιο, ενώ ως προς τη συνέχιση και τη συμπλήρωσή της από αυτόν- Αστικό Κώδικα -(άρθρο 64 ΕισΝΑΚ). Αν, όμως, ο χρόνος χρησικτησίας του Αστικού Κώδικα είναι συντομότερος από το χρόνο του προηγούμενου δικαίου από την εισαγωγή του ΑΚ υπολογίζεται ο συντομότερος και αρχίζει από την εισαγωγή του, εκτός αν ο διαφορετικός χρόνος του προηγούμενο δικαίου συμπληρώνεται νωρίτερα από το συντομότερο του ΑΚ( άρθρο 65ΕισΝΑΚ). Θα πρέπει, πάντως, ως προς τον πριν του ΑΚ χρόνο να πληρούνται οι προεκτεθείσες προϋποθέσεις του προηγούμενου δικαίου, δηλαδή νομή που ανανεώθηκε με διάνοια κυρίου και με καλή πίστη. Εξάλλου, ο λόγος αναίρεσης από το άρθρο 559 αριθ. 1 ΚΠολΔ ιδρύεται , αν για την εφαρμογή κανόνα ουσιαστικού δικαίου, το δικαστήριο απαίτησε περισσότερα στοιχεία ή αρκέσθηκε σε λιγότερα στοιχεία από εκείνα που απαιτεί ο νόμος, καθώς και αν το δικαστήριο προσέδωσε στον εφαρμοστέο κανόνα έννοια διαφορετική από την αληθινή. Στην περίπτωση που το δικαστήριο έκρινε κατ' ουσία την υπόθεση, η παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου κρίνεται ενόψει των πραγματικών περιστατικών που ανελέγκτως δέχτηκε ότι αποδείχθηκαν το δικαστήριο της ουσίας και της υπαγωγής αυτών στο νόμο, ιδρύεται δε ο λόγος αυτός όταν το δικαστήριο εφάρμοσε το νόμο, παρότι τα πραγματικά περιστατικά που δέχτηκε ότι αποδείχτηκαν δεν ήταν αρκετά για την εφαρμογή του ή δεν εφάρμοσε το νόμο, παρότι τα πραγματικά περιστατικά που δέχτηκε αρκούσαν για την εφαρμογή του, καθώς και όταν προέβη σε εσφαλμένη υπαγωγή των πραγματικών περιστατικών σε διάταξη στο πραγματικό της οποίας αυτά δεν υπάγονται. Τέλος, κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 559 αριθ. 19 ΚΠολΔ, η απόφαση δεν έχει νόμιμη βάση όταν στο αιτιολογικό, που συνιστά την ελάσσονα πρόταση του δικανικού συλλογισμού, δεν αναφέρονται καθόλου ή αναφέρονται ανεπαρκώς ή αντιφατικώς τα πραγματικά περιστατικά στα οποία το δικαστήριο της ουσίας στήριξε την κρίση του επί ζητήματος με ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, και. έτσι, δεν μπορεί να ελεγχθεί αν στη συγκεκριμένη περίπτωση συνέτρεχαν οι όροι του κανόνα ουσιαστικού δικαίου που εφαρμόσθηκε ή δεν συνέτρεχαν οι όροι εκείνου που δεν εφαρμόσθηκε, Στην προκείμενη περίπτωση το Εφετείο, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφασή του, δέχτηκε τα εξής : Με το .../1980 συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Τρικάλων Β. Πουλιανίτη, που μεταγράφηκε νόμιμα στα βιβλία μεταγραφών του υποθηκοφυλακείου Τρικάλων (τ. 330, 219) η Α. Κ. δώρισε στις ενάγουσες, κατά ποσοστό 1/3 εξ αδιαιρέτου στην κάθε μία, ένα αγροτεμάχιο και ήδη οικόπεδο, καθώς έχει ενταχθεί στο σχέδιο της πόλης των Τρικάλων, εμβαδού 5,065 τ.μ. και ήδη κατά νεότερη καταμέτρηση από τον ΟΚΧΕ 4.925 τ.μ., που βρίσκεται στη θέση "..." … της κτηματικής περιφέρειας της συνοικίας … του Δήμου .., εμφαίνεται στο από Αύγουστο 1980 σχεδιάγραμμα του πολιτικού μηχανικού Κ. Κ. που είναι προσαρτημένο στο άνω συμβόλαιο και συνορεύει ...... Στη δικαιοπάροχο των εναγουσών το ως άνω ακίνητο, που ήδη φέρει ΚΑΕΚ ... είχε περιέλθει κατά ψιλή κυριότητα με αγορά από τη Σ. χήρα Σ. Τ., θυγ. Ι. Τ. και με βάση το .../1976 συμβόλαιο του συμ/φου Τρικάλων Β. Γάγαλη - Μόσιαλου, που μεταγράφηκε νόμιμα στα ως άνω βιβλία (τ. …, αρ. …). Η ως άνω πωλήτρια παρακράτησε με το συμβόλαιο αυτό την επικαρπία του ακινήτου εφ' όρου ζωής, μετά δε το θάνατο της στις 29-4-1977 η επικαρπία αυτή συνενώθηκε με την ως άνω ψιλή κυριότητα της δικαιοπαρόχου των εναγουσών. Το εν λόγω επίδικο ακίνητο αποτελούσε τμήμα μεγαλύτερης έκτασης, περίπου 9,5στρεμμάτων, του οποίου τη νομή και κατοχή είχε κατά το έτος 1881 που απελευθερώθηκε η Θεσσαλία από τον Τουρκικό ζυγό ο πατέρας της Φ. Τ., Ν., θυγατέρα της οποίας ήταν η προαναφερθείσα Σ. Τ. Περί τις αρχές 1885 έτους ο ως άνω αρχικός νομέας και κάτοχος του αγροκτήματος αυτού ενόψει του γάμου της παραπάνω θυγατέρας του Φ. με τον Ι. Τ., μεταβίβασε λόγω άτυπης προίκας σε αυτήν το παραπάνω (μείζον του επιδίκου) αγροτεμάχιο, έκτοτε δε αυτή το νεμόταν (βοηθούμενη από τον παραπάνω σύζυγο της, μετά το γάμο της μ' αυτόν που έγινε περί το έτος 1886 και μέχρι το θάνατο του το έτος 1912) διάνοια κυρίου με καλή πίστη, ήτοι με την ειλικρινή πεποίθηση ότι με την κτήση της νομής του ακινήτου αυτού δεν προσβάλλει κατ' ουσία το δικαίωμα τρίτου προσώπου μέχρι τα τέλη 1928 έτους, που, ενόψει του γάμου της άνω θυγατέρας της Σ. με το Σ. Τ., παρέδωσε την άνω νομή της επ' αυτού στην τελευταία λόγω άτυπης προίκας. Από τότε έως την 28-9-1976 η εν λόγω απώτερη δικαιοπάροχος των εναγουσών νεμόταν το αγροτεμάχιο αυτό με τα ίδια προσόντα της δικαιοπαρόχου της και με καλή ως άνω πίστη έως την 23-2-1946. Ειδικότερα τόσο αυτή όσο και προ αυτής οι παραπάνω δικαιοπάροχοί της ασκούσαν σ' αυτό συνεχώς και αδιαλείπτως εμφανείς πράξεις νομής προσιδιάζουσες στη φύση και τον προσδιορισμό του και συγκεκριμένα το καλλιεργούσαν με σιτηρά και καλαμπόκι, διατηρούσαν στο ανατολικό μέρος του αριθμό οπωροφόρων δένδρων και αμπέλι και φρόντιζαν για τη διατήρηση ανέπαφων των ορίων του. Από τη δεκαετία του 1950 δε, η Σ. Τ. (Τ.) εκμίσθωνε για σχεδόν 20 έτη το ακίνητο αυτό με επίμορτη αγροληψία στον Κ. Κ.. Το εν λόγω ακίνητο ήταν ανέκαθεν καλλιεργούμενος αγρός έως το έτος 1980 περίπου που η καλλιέργεια του εγκαταλείφθηκε λόγω της επικείμενης ένταξης του στο σχέδιο πόλης Τρικάλων, και ποτέ δεν είχε την ιδιότητα κοινόχρηστου πράγματος, ώστε να είναι ανεπίδεκτο χρησικτησίας. Τούτο προκύπτει από την ως άνω πραγματογνωμοσύνη η οποία διεξήχθη από τη διορισθείσα πραγματογνώμονα, που είχε τις προς τούτο ειδικές γνώσεις, κατά την προσφορότερη μέθοδο της τεχνικής, με τη χρήση των κατάλληλων φωτοερμηνευτικών οργάνων, ως προς την ερμηνεία των αεροφωτογραφιών των ετών 1945, 1960, 1974, 1985 και 1995 που προσκόμισαν με επίκληση οι διάδικοι, στις οποίες το επίδικο εμφανίζεται, έως το έτος 1980 περίπου, ως καλλιεργήσιμη έκταση, σε συνδυασμό με τη σαφή, περί του κρίσιμου αυτού σημείου της υποθέσεως, κατάθεση του μάρτυρα των εναγουσών και τις ένορκες βεβαιώσεις των μαρτύρων των τελευταίων, οι οποίες επιβεβαιώνονται από τα με αριθμό …/1890 και …/1898 συμβόλαια που προσκομίζουν, με επίκληση οι ενάγουσες και μετεγράφησαν νόμιμα, τα οποία αφορούν μεταβιβάσεις άλλων ακινήτων της ένδικης περιοχής, στα οποία αναφέρεται ως όμορο ακίνητο αυτών, το επίδικο με την ένδειξη ιδιοκτησία Τ., την από 15-2-2002 ένορκη κατάθεση ενώπιον του Ειρηνοδικείου Τρικάλων στα πλαίσια άλλης δίκης, του ως άνω εκμισθωτή Κ. Κ., ως και την χωρίς ημερομηνία έκθεση φωτοερμηνείας των άνω αεροφωτογραφιών, που διεξήγαγε κατ' εντολή των εναγουσών, με τη χρήση των κατάλληλων οργάνων, ο τοπογράφος μηχανικός Χ. Β. Οι καταθέσεις δε αυτές δεν ανατρέπονται από την αοριοτολογική και εικοτολογική κατάθεση του μάρτυρα του εναγομένου η οποία δεν επιβεβαιώνεται από κανένα άλλο αποδεικτικό μέσο.
Συνεπώς. η απώτερη δικαιοπάροχος των εναγουσών Σ. Τ. απέκτησε την κυριότητα του επιδίκου με τα προσόντα της έκτακτης χρησικτησίας σύμφωνα και με όσα αναφέρονται στη σχετική μείζονα σκέψη της απόφασης αυτής και η ένσταση του εναγομένου περί του ότι είναι κύριος του επιδίκου, καθόσον αυτό είχε την ιδιότητα κοινοχρήστου πράγματος από αμνημονεύτων χρόνων (βοσκότοπος, παιδότοπος, χώρος αναψυχής των δημοτών του), είναι απορριπτέα ως αβάσιμη κατ' ουσία. Ακολούθως κυρία του επίδικου ακινήτου έγινε η ως άνω άμεσος δικαιοπάροχος των εναγουσών Α. Κ. με παράγωγο τρόπο, με βάση το προαναφερόμενο συμβόλαιο αγοράς ψιλής κυριότητος που έχει μεταγραφεί νόμιμα, από την προαναφερομένη αληθινή κυρία αυτού Σ. Τ., με την ψιλή δε αυτή κυριότητά της, μετά τον άνω θάνατο της τελευταίας, συνενώθηκε και η επικαρπία, επί του εν λόγω ακινήτου. Στη συνέχεια η εν λόγω αληθινή κυρία του επιδίκου, με το παραπάνω συμβόλαιο δωρεάς που μεταγράφηκε νόμιμα, μεταβίβασε το δικαίωμα της αυτό κατά τα παραπάνω ποσοστά εξ αδιαιρέτου σε κάθε μία των εναγουσών και έτσι αυτές κατέστησαν συγκύριες αυτού κατά 1/3 εξ αδιαιρέτου η κάθε μία με παράγωγο τρόπο. Από τότε (30-12-1980) που περιήλθε σ' αυτές το επίδικο οι ενάγουσες συνέχισαν να ασκούν επ' αυτού πράξεις νομής διάνοια κυρίου (με αντιπρόσωπο η 3η μέχρι την ενηλικίωσή της τον πατέρα της, μαρτυρά των), όπως και η παραπάνω δικαιοπάροχος τους, και συγκεκριμένα το επισκεπτόταν, το φύλασσαν αποκλείοντας την επέμβαση επ' αυτού οποιουδήποτε τρίτου (βοηθούμενες από τον άνω πατέρα τους), χωρίς να ενοχληθούν από κανέναν, επιμελήθηκαν δε τα της ένταξης της εν λόγω ιδιοκτησίας τους στο σχέδιο πόλης Τρικάλων παρακολουθώντας τη σχετική διαδικασία στο πλαίσιο της οποίας αναγράφηκαν κυρίες του επιδίκου στην "Ανασύσταση του κτηματολογικού υποβάθρου της περιοχής" που συντάχθηκε το Φεβρουάριο 2000. Έτσι, σε κάθε περίπτωση, οι ενάγουσες έγιναν συγκύριες του επιδίκου με έκτακτη χρησικτησία αφού το κατέχουν και το νέμονται αυτές και οι προαναφερόμενοι δικαιοπάροχοι των, συνεχώς και χωρίς διακοπή από αρχές 1885 έτους έως τον Φεβρουάριο 2000 έτους, δηλαδή για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 20 ετών και δη 115 έτη περίπου. Εν τούτοις κατά την ανάρτηση τον Οκτώβριο του 2000 των κτηματολογικών πινάκων Γ, το επίδικο αναφέρεται με την ένδειξη "υπέρ Ο.Τ.Α." απαντώντας δε το 2004 στην από 14-11-2002 σχετική ένσταση που κατέθεσαν οι ενάγουσες στη δ/νση πολεοδομίας, ο εναγόμενος αμφισβήτησε των άνω κυριότητα αυτών, ισχυριζόμενος (αβασίμως) ότι ήταν κύριος του επιδίκου αφού αυτό ήταν κοινόχρηστη δημοτικής έκταση". Με βάση τις παραδοχές αυτές το Εφετείο δέχτηκε ως βάσιμη και κατ' ουσίαν την ένδικη-από 31-3-2005-αναγνωριστική συγκυριότητας του επίδικου ακινήτου αγωγή των αναιρεσιβλήτων και απέρριψε την έφεση του αναιρεσείοντος κατά της εκκληθείσας απόφασης του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, το οποίο είχε εκφέρει όμοια κρίση. Έτσι που έκρινε το Εφετείο δεν παραβίασε ευθέως τις προεκτεθείσες ουσιαστικού δικαίου διατάξεις του Αστικού Κώδικα και του προϊσχύοντος βυζαντινορωμαϊκού δικαίου, τις οποίες σωστά ερμήνευσε και εφάρμοσε χωρίς να απαιτήσει περισσότερα στοιχεία ή να αρκεσθεί σε λιγότερα στοιχεία από εκείνα που αυτές απαιτούν, ούτε εκείνες του άρθρου 1 παρ 1 του ν. δ/τος 31/1968, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 62 του ν. 1416/1984, που αφορούν στην επέκταση της νομοθεσίας που ισχύει εκάστοτε για την προστασία του δημοσίου και στα ακίνητα των Δήμων και των Κοινοτήτων, τις οποίες ορθά δεν εφάρμοσε, εφόσον υπό τα προεκτιθέμενα δεδομένα δεν συνέτρεχε περίπτωση εφαρμογής τους, περιέλαβε δε στην απόφασή του πλήρη , σαφή και χωρίς αντιφάσεις αιτιολογία τόσο καθ' όσον αφορά την παραδοχή της αγωγής όσο και καθ' όσον αφορά την απόρριψη της άνω ένστασης ιδίας κυριότητας του αναιρεσείοντος. Ειδικότερα το Εφετείο με σαφήνεια δέχτηκε, ότι η απώτερη δικαιοπαρόχου των αναιρεσιβλήτων Σ. Τ. απέκτησε την κυριότητα του επίδικου ακινήτου με έκτακτη χρησικτησία, ως νεμηθείσα αυτό-επίδικο ακίνητο -από τα τέλη του έτους 1928 έως 28-9-1976 -που το μεταβίβασε στην άμεση δικαιοπάροχο των αναιρεσιβλήτων Α. Κ. με το ανωτέρω .../1976 συμβόλαιο και μάλιστα έως την έναρξη ισχύος του ΑΚ στις 23-2-1946 με διάνοια κυρίου και καλή πίστη, με την έννοια που προπαρατέθηκε, και, έκτοτε, έως τις 28-9-1976 με διάνοια κυρίου, δηλαδή για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο της τριακονταετίας, κατά τα επιτασσόμενα, υπό τα ανωτέρω δεδομένα, από τις προαναφερθείσες διατάξεις του προϊσχύοντος βυζαντινορωμαϊκού δικαίου και του Αστικού Κώδικα και τις πιο πάνω διατάξεις των άρθρων 64 και 65 του ΕισΝΑΚ.
Συνεπώς, οι λόγοι αναίρεσης δεύτερος από τον αριθμό 19 και τρίτος από τον αριθμό 1 του άρθρου 559 ΚΠολΔ, με τους οποίους από τις αντίστοιχες αιτιάσεις, υποστηρίζονται τα αντίθετα, είναι αβάσιμοι και πρέπει να απορριφθούν.
ΙΙ. Κατά το άρθρο 559 αριθ. 9 περ γ' ΚΠολΔ λόγος αναίρεσης ιδρύεται και αν το δικαστήριο άφησε αίτηση αδίκαστη. Κατά την έννοια της διάταξης αυτής "αίτηση" είναι και η διαδικαστική, όταν όμως η ζητούμενη διαδικαστική πράξη είναι υποχρεωτική για το δικαστήριο και όχι όταν αυτή υπόκειται στην κυριαρχική του εξουσία (ΑΠ 1875/2011). Εξάλλου, κατά το άρθρο 372 ΚΠολΔ, το δικαστήριο ορίζει τους πραγματογνώμονες από τον κατάλογο πραγματογνωμόνων, αν όμως δεν υπάρχει κατάλογος ή αν το δικαστήριο το κρίνει σκόπιμο, διορίζει τα πρόσωπα που κρίνει κατάλληλα για το σκοπό αυτόν. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει, ότι η επιλογή του κατάλληλου προσώπου από τον κατάλογο ή όχι εναπόκειται στην ανέλεγκτη αναιρετικά κρίση του δικαστηρίου της ουσίας. Επομένως, ο πρώτος λόγος της αναίρεσης, με τον οποίο ο αναιρεσείων αιτιάζει την προσβαλλόμενη απόφαση για πλημμέλεια από το άρθρο 559 αριθ. 9 περ. γ' ΚΠολΔ, γιατί το Εφετείο "αγνόησε την αίτησή (του) να διοριστούν ως πραγματογνώμονες οι αγρονόμοι τοπογράφοι μηχανικοί α)Σ. Γ. Κ. και ) Δ. Κ. Μ., κάτοικοι ..., οι οποίοι ασχολούνται με τις ειδικές μελέτες αεροφωτογραφιών και οι οποίοι είναι σε θέση να τεκμηριώσουν επιστημονικά τον ισχυρισμό (του) ότι το επίδικο αποτελεί κοινόχρηστη δημοτική έκτασή (του)...και περιορίστηκε στο διορισμό ως πραγματογνώμονας μιας δασολόγου του Δασαρχείου Τρικάλων", είναι απαράδεκτος και πρέπει να απορριφθεί. Τέλος, από τη βεβαίωση του Εφετείου, ότι λήφτηκαν υπόψη "και όλα τα έγγραφα που οι διάδικοι επικαλούνται και προσκομίζουν", καθώς και από το σύνολο των σκέψεων αυτού, γίνεται φανερά και αναμφισβήτητα ότι τούτο, προκειμένου να σχηματίσει την κρίση του για την απόρριψη του άνω ισχυρισμού ( ένστασης) του αναιρεσείοντος, ότι το επίδικο αποτελεί κοινόχρηστη δημοτική έκταση, έλαβε υπόψη και το .../19-9-1976 δωρητήριο συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Τρικάλων Βασιλείου Πουλιανίτη, που ο αναιρεσείων νόμιμα επικαλέστηκε με τις προτάσεις του της συζήτησης μετά την οποία εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, ισχυριζόμενος ότι σ' αυτό "ρητά αναφέρεται (στη σελ. 2 του συμβολαίου ) ότι το δωρούμενο ακίνητο, όμορο του νυν επιδίκου αγρού 2006,90 τ.μ. και ευρισκόμενο στην ίδια μείζονα έκταση "κείται εν τη θέση ... …(...) "ένθα η γνωστή κοινόχρηστος έκτασις του χωρίου τούτου, υπό την ονομασία "... …", και ο περί του αντιθέτου τέταρτος λόγος αναίρεσης, από το άρθρο 559 αριθμ. 11 περ. γ'ΚΠολΔ, είναι αβάσιμος και πρέπει να απορριφθεί.
ΙΙΙ. Ο προβλεπόμενος από τον αριθμό 20 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ. λόγος αναίρεσης για παραμόρφωση εγγράφου συνίσταται στο διαγνωστικό λάθος της απόδοσης από το δικαστήριο της ουσίας σε αποδεικτικό, με την έννοια των άρθρων 339 και 432 Κ.Πολ.Δ., έγγραφο, περιεχομένου καταδήλως διαφορετικού από το αληθινό, εξαιτίας του οποίου καταλήγει σε πόρισμα επιζήμιο για τον αναιρεσείοντα. Πρέπει δε την παραπάνω επιζήμια κρίση του για τον αναιρεσείοντα να σχημάτισε το δικαστήριο αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο από το έγγραφο που φέρεται ως παραμορφωμένο, προϋπόθεση, η οποία δεν συντρέχει, όταν το εν λόγω έγγραφο εκτιμήθηκε μαζί με άλλα αποδεικτικά μέσα, χωρίς να εξαίρεται η σημασία του σε σχέση με το πόρισμα για την αλήθεια ή αναλήθεια του γεγονότος που αποδείχθηκε, γιατί, στην τελευταία αυτή περίπτωση , δεν είναι δυνατή η εξακρίβωση της ιδιαίτερης αποδεικτικής σημασίας του. Στην προκειμένη περίπτωση, με τον πέμπτο λόγο της αναίρεσης προσάπτεται επικουρικώς στην προσβαλλόμενη απόφαση η από τον αριθμό 20 του άρθρου 559 ΚΠολΔ πλημμέλεια, γιατί το Εφετείο παραμόρφωσε το περιεχόμενο του άνω-.../19-9-1976 -δωρητηρίου συμβολαίου, με το να "παραλείψει να αναγνώσει το κρίσιμο προαναφερθέν απόσπασμα αυτού κατά το οποίο το επίδικο "κείται εν τη θέσει ... …" (...) "ένθα η γνωστή κοινόχρηστος έκτασις του χωρίς τούτου,υπό την ονομασία "…" και να απορρίψει, έτσι , τον άνω ισχυρισμό (ένσταση) του αναιρεσείοντος, ότι το επίδικο αποτελεί κοινόχρηστη δημοτική έκταση, να δεχθεί δε, ακολούθως, την ένδικη αναγνωριστική συγκυριότητας του επιδίκου ακινήτου αγωγή των αναιρεσιβλήτων. Ο αναιρετικός αυτός λόγος πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, εφόσον το Εφετείο δεν στήριξε αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο το αποδεικτικό του πόρισμα στο έγγραφο που προπαρατέθηκε, αλλά σε περισσότερα αποδεικτικά μέσα, δηλαδή "στις καταθέσεις των μαρτύρων των διαδίκων που εξετάσθηκαν ένορκα στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου και την χωρίς όρκο, ενώπιον του ίδιου Δικαστηρίου, εξέταση της δεύτερης (ήδη αναιρεσίβλητης)ενάγουσας ...τη με αριθμό …/2008 έκθεση πραγματογνωμοσύνης και φωτοερμηνείας που διατάχθηκε... και διεξήχθη από τη νομίμως διορισθείσα ... πραγματογνώμονα Σ. Κ. Δασολόγο ... την υπ' αριθμ. 15.628/27-10-2006 ένορκη βεβαίωση ενώπιον του συμ/φου Τρικάλων Δ. Μπουρνάζου των μαρτύρων των εναγουσών .... Και από όλα τα έγγραφα που οι διάδικοι επικαλούνται και προσκομίζουν ...". χωρίς να στηρίξει το επί της ουσίας πόρισμά του αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο στο προμνημονευόμενο έγγραφο.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 19-5-2011 αίτηση του Δήμου Τρικκαίων για αναίρεση της 39/2011 απόφασης του Εφετείου Λάρισας.
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στην πληρωμή των δικαστικών εξόδων των αναιρεσιβλήτων, τα οποία ορίζει σε εξακόσια (600)ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 7 Νοεμβρίου 2013
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση, στο ακροατήριό του στις 16 Δεκεμβρίου 2013
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ