Θέμα
Έλλειψη νόμιμης βάσης.
Περίληψη:
Πράγμα, κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 559 αρ. 8 ΚΠολΔικ, η λήψη ή μη λήψη του οποίου από το δικαστήριο της ουσίας ιδρύει τον οικείο αναιρετικό λόγο, αποτελεί και η βάση της αγωγής (κύρια ή επικουρικής), καθώς και τα προς θεμελίωση αυτής περιστατικά.
Αριθμός 95/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Βασίλειο Φούκα, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη (λόγω μη υπάρξεως Αντιπροέδρου στο Τμήμα), Δημήτριο Μαζαράκη, Νικόλαο Μπιχάκη, Ερωτόκριτο Καλούδη και Αργύριο Σταυράκη, Αρεοπαγίτες.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 5 Δεκεμβρίου 2012, με την παρουσία και της γραμματέως Αγγελικής Ανυφαντή, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Χ. Κ. του Ν., κατοίκου …, που παραστάθηκε με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Δημήτριο Τσοβόλα.
Της αναιρεσιβλήτου: Μ. Τ. χήρας Δ., το γένος Ν. Κ., κατοίκου …, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Ξενοφώντα Νικολάου.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 12/12/2005 αγωγή της ήδη αναιρεσίβλητης και την από 1/11/2007 ανταγωγή του ήδη αναιρεσείοντος, που κατατέθηκαν στο Μονομελές Πρωτοδικείο Πατρών και συνεκδικάστηκαν. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 300/2008 του ιδίου Δικαστηρίου και 660/2010 του Εφετείου Πατρών. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί ο αναιρεσείων με την από 2/6/2011 αίτησή του και τους από 20/9/2011 προσθέτους λόγους.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Ερωτόκριτος Καλούδης ανέγνωσε την από 21/11/2012 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την παραδοχή της ένδικης αίτησης ως προς τους λόγους αναίρεσης, τρίτο, κατά το τρίτο μέρος του, του κυρίου δικογράφου και δεύτερο των προσθέτων, και την απόρριψη της ως προς τους λοιπούς.
Ο πληρεξούσιος του αναιρεσείοντος ζήτησε την παραδοχή της αίτησης και των προσθέτων λόγων, ο πληρεξούσιος της αναιρεσίβλητης την απόρριψή τους, καθένας δε την καταδίκη του αντιδίκου του στη δικαστική δαπάνη του.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Από τις συνδυασμένες διατάξεις των άρθρων 1710 παρ.1, 1712, 1721, 1724, 1738, 1846, 1193, 1195, 1198, 1199, 999, 1000 και 1001 εδ.α ΑΚ, συνάγεται, ότι η κυριότητα ακινήτου αποκτάται παραγώγως, με κληρονομική διαδοχή, από το θάνατο του κληρονομουμένου, εφόσον ο κληρονόμος αποδεχθεί την κληρονομία με δημόσιο έγγραφο και μεταγράψει την περί αποδοχής δήλωσή του. Για τη μεταβίβαση, με τον τρόπο αυτό, της κυριότητας του ακινήτου, προϋπόθεση είναι ο αποβιώσας να ήταν κύριος του ακινήτου. Εξάλλου, ως πράγμα, κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 559 αριθ.8 ΚΠολΔ, η λήψη ή η μη λήψη του οποίου από το δικαστήριο της ουσίας ιδρύει τον οικείο αναιρετικό λόγο, αποτελεί και η βάση της αγωγής (κύρια ή επικουρική), καθώς και τα προς θεμελίωση αυτής περιστατικά. Στην προκείμενη περίπτωση, όπως προκύπτει από το δικόγραφο της ανταγωγής, ως προς την οποία παραδεκτά βάλλεται η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση (άρθρο 553 παρ.1β ΚΠολΔ), ο ήδη αναιρεσείων αντενάγων ισχυρίσθηκε, ότι με τη …/27.2.1976 δημόσια διαθήκη ενώπιον του συμβολαιογράφου Μυρτουντίων Γεωργίου Τζιμοπούλου του αποβιώσαντος το έτος 1977 πατέρα του Ν. Κ., που δημοσιεύτηκε νόμιμα, έγινε αποδεκτή από τον ίδιο και μεταγράφηκε η δήλωση αποδοχής του, απόκτησε την κυριότητα του περιγραφόμενου κατά θέση, έκταση και όρια ακινήτου - οικοπέδου -, μέσα στο οποίο υπάρχουν ο αύλειος χώρος εμβαδού 104,16 τ.μ., ο φούρνος εμβαδού 4 τ.μ., η αποθήκη εμβαδού 8 τ.μ. και το μισό (1/2 διαιρετώς) της οικίας προς την πλευρά του οικοπέδου εμβαδού (του 1/2) 15 τ.μ. Ότι η ήδη αναιρεσίβλητη αντεναγομένη αμφισβητεί την κυριότητά του επί του ανωτέρω ακινήτου και το έτος 2003 τον απέβαλε παράνομα από τμήμα της οικίας του εμβαδού 7 τ.μ., που επίσης περιγράφεται λεπτομερώς στην ανταγωγή και αρνείται να του το αποδώσει. Γι' αυτό ζήτησε να αναγνωρισθεί κύριος του προεκτιθέμενου ακινήτου και να υποχρεωθεί η αντεναγομένη να του αποδώσει το εν λόγω τμήμα - εμβαδού 7 τ.μ. - της οικίας του που παράνομα το κατέχει. Η ανταγωγή, με βάση το προεκτιθέμενο ιστορικό, είναι, κατά τα ως άνω αιτήματα, νόμιμη, εφόσον στηρίζεται στις διατάξεις που προαναφέρθηκαν και σ' εκείνες των άρθρων 70 ΚΠολΔ και 1094 ΑΚ. Το Εφετείο, όμως, έκρινε την ανταγωγή ως μη νόμιμη και ως τέτοια την απέρριψε, γιατί από κακή εκτίμηση του δικογράφου της έλαβε υπόψη του πράγματα που δεν προτάθηκαν. Ειδικότερα, το Εφετείο έκρινε, ότι επιχειρείτο η θεμελίωση της ανταγωγής στην επίκληση, ότι ο αντενάγων από κληρονομιά του πατέρα του, με τη δημόσια πιο πάνω διαθήκη του, απόκτησε την κυριότητα του αύλειου χώρου, του φούρνου, της αποθήκης και του μισού της οικίας, όπως πιο πάνω περιγράφονται, ως αποτελούντα συστατικά του ανωτέρω ακινήτου, για τα οποία το Εφετείο, δεχόμενο περαιτέρω, ότι κατ' άρθρα 953-955 ΑΚ δεν μπορεί να είναι χωριστά αντικείμενο κυριότητας ή άλλου εμπράγματου δικαιώματος, ούτε ότι κατόπιν σύστασης οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας (την οποία εξάλλου στην προκείμενη περίπτωση - όπως δέχτηκε το Εφετείο - ουδείς των διαδίκων επικαλείται) κατά τα άρθρα 1002, 1117 ΑΚ, 1 έως και 14 του ν.3741/1929 "περί της ιδιοκτησίας κατ' ορόφου" και 1 έως και 4 του ν.δ.1024/1971 περί διηρημένης ιδιοκτησίας επί οικοδομημάτων ανεγειρομένων επί ενιαίου οικοπέδου, είναι δυνατή η κτήση χωριστής αποκλειστικής κυριότητας επί μέρους οικοδομήματος και του υπ' αυτού εδάφους και άλλης χωριστής κυριότητας ή συγκυριότητας επί του λοιπού ακάλυπτου μέρους του οικοπέδου, έκρινε την ανταγωγή ως μη νόμιμη και ως τέτοια την απέρριψε. Για την κρίση του όμως αυτή το Εφετείο έλαβε υπόψη πράγματα που δεν προτάθηκαν με την ένδικη ανταγωγή στα οποία και στηρίχθηκε για να αχθεί στην απόρριψη της τελευταίας και, έτσι, υπέπεσε στην πλημμέλεια του άρθρου 559 αριθ.8 περ.α' ΚΠολΔ, κατά τους βάσιμους περί τούτου - όπως ορθά εκτιμώνται - λόγους αναίρεσης, τρίτο, κατά το τρίτο μέρος του, του κύριου δικογράφου και δεύτερο των προσθέτων. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η προσβαλλόμενη απόφαση να αναιρεθεί και να παραπεμφθεί η υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Δικαστήριο, αφού είναι δυνατή η σύνθεσή του από άλλους δικαστές εκτός από εκείνους που εξέδωσαν την αναιρούμενη απόφαση (άρθρο 580 παρ.3 ΚΠολΔ), να καταδικασθεί δε η αναιρεσίβλητη, η οποία ηττάται, στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντος (άρθρα 176 και 183 ΚΠολΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 660/2010 απόφαση του Εφετείου Πατρών.
Παραπέμπει την υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Εφετείο, συγκροτούμενο από άλλους δικαστές εκτός από αυτούς που εξέδωσαν την αναιρούμενη απόφαση.
Καταδικάζει την αναιρεσίβλητη στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντος, τα οποία ορίζει στο ποσό των τριών χιλιάδων πεντακοσίων (3.500) ευρώ
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 8 Ιανουαρίου 2013. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 23 Ιανουαρίου 2013.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ