Θέμα
Ερημοδικία , Κλήτευση , Επίσπευση συζήτησης, Αναβολή συζήτησης.
Περίληψη:
Ένδικο μέσο αναιρέσεως. Ερημοδικία διαδίκου που έχει κληθεί από επισπεύδοντα. Συζήτηση σαν να ήταν όλοι οι διάδικοι παρόντες. Αναβολή από το πινάκιο. Ισχύει ως κλήτευση όλων των διαδίκων και στη διαδικασία ενώπιον του Αρείου Πάγου. Αναιρετικοί λόγοι από τους αρ. 8, 11 γ’ και 20 του άρθρου 559 του ΚΠολΔ. Πότε ιδρύονται. [Επικυρώνει ΕφΘεσσ 1908/2009].
Αριθμός 726/2014
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Ιωάννη Σίδερη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Παναγιώτη Ρουμπή, Ερωτόκριτο Καλούδη, Αργύριο Σταυράκη και Ελένη Διονυσοπούλου, Αρεοπαγίτες.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 4 Δεκεμβρίου 2013, με την παρουσία και της γραμματέως Αγγελικής Ανυφαντή, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:
Των αναιρεσειόντων: Α. 1) Δ. Β. του Α., 2) Σ. συζ. Χ. Π., το γένος Α. Β., κατοίκου ..., 3) Π. Χ. Κ., 4) Ε. Κ. του Π., κατοίκων ..., 5) Γ. Τ. του Β., κατοίκου ... - καθών η κλήση. Ο 1ος απεβίωσε και κληρονομήθηκε από τις: α) Κ. χήρα Δ. Β., β) Α. Β. του Δ. και γ) Χ. Β. του Δ., η πρώτη απεβίωσε και κληρονομήθηκε από τις δεύτερη και τρίτη, οι οποίες δεν παραστάθηκαν, ούτε εκπροσωπήθηκαν από πληρεξούσιο δικηγόρο. Οι 2η και 3ος δεν παραστάθηκαν, ούτε εκπροσωπήθηκαν από πληρεξούσιο δικηγόρο. Ο 4ος απεβίωσε και κληρονομήθηκε από τον Π. Κ. του Ε., ο οποίος βρίσκεται υπό πλήρη στερητική δικαστική συμπαράσταση και εκπροσωπείται από τις δικαστικές συμπαραστάτριες του α) Β. Τ. του Η., β) Φ. χήρα Ι. Φ. και γ) Ε. συζ. Β. Μ., οι οποίες εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Γεώργιο Δημητούλη. Ο 5ος δεν παραστάθηκε, ούτε εκπροσωπήθηκε από πληρεξούσιο δικηγόρο.
Β. 1) Σ. συζ. Δ. Γ., το γένος Π. Κ., και 2) Α. Τ. του Χ., οι οποίοι απεβίωσαν, όπως αναφέρεται στην από 14/11/2011 κλήση και κληρονομήθηκαν από τους καλούντες: 1) Δ. Γ. του Χ., 2) Χ. Γ. του Δ., 3) Ε. Γ. του Δ., 4) Α. Γ. του Δ., ..., ως κληρονόμους της Σ. Γ. (1ης αναιρεσείουσας), 5) Γ. συζ. Α. Τ., το γένος Α., 6) Ε. Τ. του Α., 7) Μ. Τ. του Α., 8) Β. Τ. του Α., 9) Χ. Τ. του Α., ..., ως κληρονόμους του Α. Τ. (2ου αναιρεσείοντος), οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Γεώργιο Δημητούλη. Γ. 1) Μ. συζ. Α. Κ., το γένος Ι. Λ. ή Τ., 2) Μ. χήρας Β. Κ., το γένος Π. - Κ., 3) Ά. Κ. του Χ., 4) Μ. - Α. χήρας Χ. Κ., 5) Ε. χήρας Σ. Τ., το γένος Π. Κ., 6) Χ. χήρας Η. Τ., το γένος Ι. Θ., 7) Ε. συζ. Ε. Β., το γένος Η. Τ., 8) Ε. συζ. Α. Μ., το γένος Η. Τ., 9) Ε. Κ. του Χ., κατοίκων ...-καλούντων, οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Γεώργιο Δημητούλη, ο οποίος δήλωσε ότι διορθώνει το γένος του 9ου από το εσφαλμένο "Ε. Κ." στο ορθό "Ε. Κ.".
Των αναιρεσιβλήτων - καθών η κλήση: 1) Α. συζ. Ε. Φ., το γένος Χ., κατοίκου ..., 2) Ε. συζ. Ι. Ζ., το γένος Χ. Χ., κατοίκου ..., 3) Α. Κ. του Α., 4) Ε. Κ. του Α., 5) Ι. Κ. του Α., 6) Γ. Κ. του Α., 7) Ε. χήρας Δ. Χ., το γένος Ε. Ρ., 8) Γ. Χ. του Δ., 9) Ε. Χ. του Δ., 10) Σ. Χ. του Δ., 11) Γ. Χ. του Β., κατοίκων ... και 12) Α. συζ. Α. Μ., το γένος Β. Χ., κατοίκου ..., οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Νικόλαο Κουβουκλιανό, με δήλωση του άρθρου 242 παρ. 2 του Κ.Πολ.Δ.
Του προσθέτως παρεμβαίνοντος (υπέρ των αναιρεσειόντων και κατά των αναιρεσιβλήτων) - καλούντος: Κ. Π. του Γ., κατοίκου ..., ο οποίος εκπροσωπήθηκε τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Γεώργιο Δημητούλη.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 10/6/1996 αγωγή των ήδη 1ης, 2ης, 7ης, 8ου, 9ου, 10ης, 11ου και 12ης των αναιρεσιβλήτων και της αρχικής διαδίκου Κ. Κ., που απεβίωσε και κληρονομήθηκε από τους εξ αδιαθέτου κληρονόμους της τρίτον και έκτον αναιρεσιβλήτους οι οποίοι συνεχίζουν τη δίκη, η οποία (αγωγή) κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 23.909/1997 μη οριστική, 3838/2008 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και 1908/2009 του Εφετείου Θεσσαλονίκης. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζήτησαν οι αναιρεσείοντες με την από 23/12/2009 αίτησή τους, επί της οποίας εκδόθηκε η 1175/2011 απόφαση του Αρείου Πάγου, η οποία κήρυξε απαράδεκτη τη συζήτηση. Την υπόθεση επαναφέρουν οι καλούντες με την από 14/11/2011 κλήση τους.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Αργύριος Σταυράκης ανέγνωσε την από 19-4-2011 έκθεση του κωλυομένου να μετάσχει στη σύνθεση Αρεοπαγίτη και ήδη Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Σπυρίδωνος Μιτσιάλη, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της από 23-12-2009 αίτησης και της από 3-2-2011 πρόσθετης παρέμβασης, για αναίρεση της 1908/2009 απόφασης του Εφετείου Θεσσαλονίκης.
Ο πληρεξούσιος των παραστάντων αναιρεσειόντων ζήτησε την παραδοχή της αίτησης και την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη τους.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Από τις διατάξεις των άρθρων 568 και 576 του ΚΠολΔ προκύπτει ότι αν κατά τη συζήτηση της αιτήσεως αναιρέσεως απουσιάζει ένας ή περισσότεροι από τους διαδίκους και αυτοί έχουν κληθεί νομίμως και εμπροθέσμως, από τον ή τους διαδίκους που επισπεύδουν τη συζήτηση, η συζήτηση προχωρεί παρά την απουσία των κλητευθέντων διαδίκων. Κατά δε τις διατάξεις του άρθρου 226 παρ.4 εδ. γ' και δ' του ίδιου ΚΠολΔ, που εφαρμόζονται και στην ενώπιον του Αρείου Πάγου διαδικασία, σύμφωνα με το άρθρο 575 εδ. β' του ΚΠολΔ, αν η υπόθεση αναβληθεί εκ του πινακίου κατά την ορισθείσα δικάσιμο σε μεταγενέστερη, με αναγραφή της αναβολής στο πινάκιο, η αναγραφή αυτή ισχύει ως κλήτευση όλων των διαδίκων και δεν απαιτείται κλήση για εμφάνισή τους στη νέα, μετ' αναβολήν, δικάσιμο. Εν προκειμένου, όπως προκύπτει από τα ταυτάριθμα με την παρούσα πρακτικά, οι εκ των διαδίκων Α. Β. και Χ. Β., κληρονόμοι του πρώτου αναιρεσείοντος Δ. Β., που έχει αποβιώσει, και Σ. Π., Π. Χ. Κ. και Γ. Τ., δεύτερη, πέμπτος και ενδέκατος αναιρεσείοντες, δεν εμφανίστηκαν στο ακροατήριο κατά την εκφώνηση της υποθέσεως από τη σειρά του πινακίου, στην αναφερόμενη στην αρχή της παρούσης δικάσιμο, και δεν έλαβαν μέρος στη συζήτηση της υποθέσεως. Η δικάσιμος αυτή είχε ορισθεί μετά από αναβολή εκ του πινακίου από την αρχικώς ορισθείσα δικάσιμο της 20-2-2013, όπως δε προκύπτει από τις υπ' αριθμ. 10085, 10090/17-12-2012, 10093/18-12-2012, 10060/13-12-2012 και 9990/6-12-2012 εκθέσεις επιδόσεως του δικαστικού επιμελητή στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης ..., τις οποίες οι επισπεύδοντες λοιποί αναιρεσείοντες προσκομίζουν και επικαλούνται, οι τελευταίοι, με την από 14-11-2011 κλήση τους, που επέδωσαν στους απόντες αναιρεσείοντες, με την κάτω από αυτήν πράξη, με την οποία ορίζεται δικάσιμος προς συζήτηση της αναιρέσεως η προαναφερθείσα της 20-2-2013, κάλεσαν τους απόντες αυτούς αναιρεσείοντες για συζήτηση της υποθέσεως στην ορισθείσα αυτή δικάσιμο. Επομένως και αφού, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, η αναβολή εκ του πινακίου και η αναγραφή της στο πινάκιο ισχύει ως κλήτευση όλων των διαδίκων, πρέπει η συζήτηση να προχωρήσει σαν να ήταν όλοι οι διάδικοι παρόντες.
ΙΙ.- Ο λόγος αναιρέσεως από τον αριθμό 11 περιπτ. γ' του άρθρου 559 ΚΠολΔ, κατά τον οποίο επιτρέπεται αναίρεση αν το δικαστήριο δεν έλαβε υπόψη αποδεικτικά μέσα που οι διάδικοι επικαλέστηκαν και προσκόμισαν, ελέγχεται ουσιαστικά αβάσιμος αν αποδεικνύεται από την προσβαλλόμενη απόφαση ότι το δικαστήριο της ουσίας έλαβε υπόψη όλα τα αποδεικτικά μέσα που επικαλέστηκαν και προσκόμισαν οι διάδικοι προς απόδειξη των ισχυρισμών τους. Προς τούτο αρκεί η γενική αναφορά του είδους του αποδεικτικού μέσου (μάρτυρες, έγγραφα κλπ) που έλαβε υπόψη του το δικαστήριο, χωρίς την ανάγκη ειδικής μνείας και αξιολόγησης εκάστου και χωρίς να γίνεται διάκριση από ποια αποδεικτικά μέσα προκύπτει άμεση και από ποια έμμεση απόδειξη. Στην προκειμένη περίπτωση, με τον πρώτο λόγο της αναίρεσης αποδίδουν οι αναιρεσείοντες στην προσβαλλόμενη απόφαση την ανωτέρω πλημμέλεια από τον αριθμό 11γ' (όχι και 8) του άρθρου 559 ΚΠολΔ, ότι δηλ. το Εφετείο, προκειμένου να καταλήξει στη δικανική του κρίση ότι οι αναιρεσίβλητοι έγιναν συγκύριοι του επιδίκου οικοπέδου παραγώγως, αλλά και πρωτοτύπως, με έκτακτη χρησικτησία, και στην εντεύθεν παραδοχή της ένδικης αναγνωριστικής αγωγής τους, δεν έλαβε υπόψη και δεν συνεκτίμησε με τις λοιπές αποδείξεις τα αναφερόμενα στον λόγο αυτόν έγγραφα τα οποία επικαλέστηκαν και προσκόμισαν οι αναιρεσείοντες με τις προτάσεις τους της συζήτησης μετά την οποία εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, ήτοι: α) τον υπ’ αρ. 9052/22-12-1934 πίνακα περιγραφής κτήματος της Εθνικής Τράπεζας β) το υπ' αρ. .../1943 διανεμητήριο συμβόλαιο του συμ/φου Θεσ/νίκης Β. Κίτσου, γ) την υπ’ αρ. 145/1957 έκθεση αναγκαστικής κατάσχεσης του δικ. επιμελητή Γ.Χ. Α., δ) το υπ' αρ. 174/1873 ταπίο του τουρκικού κτηματολογίου, ε) τις υπ'.αρ. 2750/1969 και 3401/1973 πράξεις τακτοποίησης της Δ/νσης Πολεοδομίας Θεσ/νίκης και τους πίνακες ιδιοκτησιών που τις συνοδεύουν και στ) τις υπό ημερομηνία 16-12-1992 και 12-5-1993 αιτήσεις του ογδόου αναιρεσείοντος προς τη Δ/νση τοπογραφικού του Δήμου Θες/νίκης και τα υπό ημερομηνία 29-6-1992 και 18-5-1993 έγγραφα της τελευταίας προς αυτόν, από τα οποία αποδεικνυόταν κατά τους ισχυρισμούς τους ότι το επίδικο ακίνητο, ήτοι πρώην αμπελώνας και ήδη οικόπεδο εμβαδού 938 τ.μ., που βρίσκεται στην Κηφισιά Θεσσαλονίκη, από την εποχή της τουρκοκρατίας και έκτοτε συνεχώς κατείχαν και ενέμοντο οι αναιρεσείοντες και ότι αυτοί είναι οι αληθείς και αδιαμφισβήτητοι συγκύριοι του επιδίκου. Ο λόγος αυτός της αναίρεσης είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, αφού από την υπάρχουσα στην προσβαλλόμενη απόφαση βεβαίωση κατά την οποία τα περιστατικά που έγιναν δεκτά από το δικαστήριο ως αποδεικνυόμενα αναφορικά με τους ισχυρισμούς των διαδίκων αποδείχθηκαν, μεταξύ άλλων, και "από όλα ανεξαιρέτως τα έγγραφα που οι διάδικοι νόμιμα επικαλούνται και προσκομίζουν", σε συνδυασμό και με το όλον περιεχόμενο της αποφάσεως, δεν καταλείπεται καμιά αμφιβολία ότι το Εφετείο, προκειμένου να καταλήξει στο αποδεικτικό του πόρισμα ως προς τους κρίσιμους ισχυρισμούς των διαδίκων, έλαβε υπόψη και συνεκτίμησε και τα ανωτέρω έγγραφα, χωρίς να είναι υποχρεωμένο να κάνει ειδική μνεία ή χωριστή αξιολόγηση του καθενός.
ΙΙΙ. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 8 ΚΠολΔ ιδρύεται λόγος αναιρέσεως όταν το δικαστήριο της ουσίας παρά το νόμο έλαβε υπόψη πράγματα που δεν προτάθηκαν ή δεν έλαβε υπόψη πράγματα που προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης. Πράγματα, υπό την έννοια της πιο πάνω διάταξης, θεωρούνται οι ασκούντες ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης αυτοτελείς ισχυρισμοί των διαδίκων, που, υπό την προϋπόθεση της νόμιμης πρότασής τους, θεμελιώνουν ιστορικώς το αίτημα της αγωγής, ανταγωγής, ένστασης ή αντένστασης, ουσιαστικού ή δικονομικού δικαιώματος (Ολ.ΑΠ 25/2003, 12/2009 και 3/1997), όχι δε και εκείνοι που συνέχονται με την ιστορική βάση της αγωγής και αποτελούν άρνησή της, ούτε και εκείνοι που δεν έχουν αυτοτέλεια και αποτελούν επιχειρήματα νομικά ή πραγματικά, τα οποία αντλούνται από τα νόμο ή από την εκτίμηση των αποδείξεων (Ολ.ΑΠ 469/1984).
Εν προκειμένω, με τους δεύτερο και τρίτο λόγους της αναίρεσης προβάλλεται η από τον αριθμό 8 περ. β' του άρθρου 559 ΚΠολΔ πλημμέλεια ότι το Εφετείο με το να δεχθεί ότι οι αναιρεσίβλητοι έγιναν συγκύριοι του επιδίκου ακινήτου παραγώγως, επειδή αυτό περιλαμβάνεται στους τίτλους ιδιοκτησίας τους, δεν έλαβε υπόψη τους ισχυρισμούς των αναιρεσειόντων που προτάθηκαν με την έφεση, ότι το διεκδικούμενο από τους αναιρεσιβλήτους ακίνητο με βάση τους επικαλούμενους από τους ίδιους τίτλους ιδιοκτησίας, δεν έχει καμμίαν σχέση με το επίδικο ακίνητο, ενώ το ακίνητο των αναιρεσειόντων ταυτίζεται απόλυτα με αυτό. Οι ερευνώμενοι αυτοί αναιρετικοί λόγοι είναι απορριπτέοι προεχόντως ως απαράδεκτοι, αφού οι πιο πάνω ισχυρισμοί των αναιρεσειόντων δεν συνιστούν "πράγμα" με την έννοια του άρθρου 559 αρ. 8 ΚΠολΔ που προαναφέρθηκε, αλλά αιτιολογημένη άρνηση της ένδικης αναγνωριστικής κυριότητας αγωγής των αναιρεσιβλήτων, που ελήφθησαν άλλωστε υπόψη από το δικαστήριο και απορρίφθηκαν εκ των πραγμάτων, με την παραδοχή των αντίθετων ισχυρισμών των αναιρεσιβλήτων.
IV.- O προβλεπόμενος από τον αριθμό 20 του άρθρου 550 ΚΠολΔ λόγος αναιρέσεως για παραμόρφωση εγγράφου συνίσταται στο διαγνωστικό λάθος της απόδοσης από το δικαστήριο της ουσίας σε αποδεικτικό, με την έννοια των άρθρων 339 και 432 ΚΠολΔ, έγγραφο, περιεχομένου καταδήλως διαφορετικού από το αληθινό, εξαιτίας του οποίου καταλήγει σε πόρισμα επιζήμιο για τον αναιρεσείοντα. Δεν περιλαμβάνει όμως και την περίπτωση που το δικαστήριο, από την εκτίμηση και αξιολόγηση του αληθινού περιεχομένου του εγγράφου, έστω και εσφαλμένα, καταλήγει σε συμπέρασμα αντίθετο από εκείνο που θεώρησε ως ορθό ο αναιρεσείων, γιατί τότε πρόκειται για αιτίαση σχετική με την εκτίμηση πραγμάτων, η οποία δεν ελέγχεται από τον Άρειο Πάγο. Πρέπει δε την παραπάνω επιζήμια κρίση του για τον αναιρεσείοντα να σχημάτισε το δικαστήριο αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο από το έγγραφο που φέρεται ως παραμορφωμένο, προϋπόθεση η οποία δεν συντρέχει όταν το εν λόγω έγγραφο εκτιμήθηκε μαζί με άλλα αποδεικτικά μέσα, χωρίς να εξαίρεται η σημασία του σε σχέση με το πόρισμα για την αλήθεια ή αναλήθεια του γεγονότος που αποδείχθηκε.
Εν προκειμένω, με τον τέταρτο λόγο της αναίρεσης προσάπτεται στην προσβαλλόμενη απόφαση η από τον αριθμό 20 του άρθρου 559 ΚΠολΔ πλημμέλεια ότι το Εφετείο παραμόρφωσε το περιεχόμενο του κτηματολογικού πίνακα και κτηματογραφικού διαγράμματος του Ν. Φ., τοπογράφου της Εθνικής Τράπεζας της περιοχής Πυλαίας, με το να δεχθεί πραγματικά γεγονότα αντίθετα από εκείνα που αναφέρονται σ' αυτά, σε σχέσης με τη μη άσκηση νομής των αναιρεσειόντων στο επίδικο ακίνητο κατά τον κρίσιμο χρόνο, δηλαδή τη μη άσκηση από μέρους τους διακατοχικών πράξεων με διάνοια κυρίου στο εν λόγω ακίνητο. Ο αναιρετικός αυτός λόγος, παρεκτός του ότι αναφέρεται στην εκτίμηση του ανωτέρω εγγράφου από το δικαστήριο, είναι εν πάση περίπτωση απορριπτέος ως αβάσιμος, αφού το Εφετείο, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, προκειμένου να καταλήξει στη δικανική του κρίση στηρίχθηκε σε περισσότερα αποδεικτικά μέσα, δηλαδή στις καταθέσεις των εξετασθέντων μαρτύρων αποδείξεως και ανταποδείξεως που περιλαμβάνονται στην υπ' αρ. 43008/1997 εισηγητική έκθεση, στην από 25-1-1999 έκθεση πραγματογνωμοσύνης του Αγρονόμου-τοπογράφου-μηχανικού Ά. Π. και σε όλα ανεξαιρέτως τα έγγραφα που οι διάδικοι προσκόμισαν, με επίκληση, ενώπιόν του, χωρίς να στηρίξει το επί της ουσίας πόρισμά του αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο στα παραπάνω έγγραφα.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 23-12-2009 αίτηση του Δ. Β. κλπ για αναίρεση της υπ' αριθμ. 1908/2009 αποφάσεως του Εφετείου Θεσσαλονίκης, και την από 3-2-2011 πρόσθετη υπέρ των αναιρεσειόντων παρέμβαση του Κ. Π. Δ..
ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 4 Μαρτίου 2014.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 2 Απριλίου 2014.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ