Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Σωματική βλάβη απλή, Εξύβριση.
Περίληψη:
α΄) Σωματική βλάβη εντελώς ελαφρά. β΄) Εξύβριση. Καταδικαστική απόφαση του κατ' έφεση δικάσαντος Τριμελούς Πλημμελειοδικείου για τις άνω πράξεις σε βάρος του αναιρεσείοντος. Γίνεται δεκτός ο λόγος αναιρέσεως για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας της προσβαλλόμενης αποφάσεως ως τυπικής και αναιρείται η απόφαση στο σύνολο για να συζητηθεί εκ νέου από το Δικαστήριο της ουσίας.
Αριθμός 148/2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Θεοδώρα Γκοΐνη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Φράγκο, Ιωάννη Παπαδόπουλο, Ιωάννη Γιαννακόπουλο και Ανδρέα Ξένο - Εισηγητή, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 18 Νοεμβρίου 2009, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αθανασίου Κατσιρώδη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και του Γραμματέως Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου ..., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Ελευθέριο Πανούση, περί αναιρέσεως της 1097/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Τρικάλων.
Με πολιτικώς ενάγοντα τον ..., που δεν παρέστη.
Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Τρικάλων, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 23 Μαρτίου 2009 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 550/2009.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 308 παρ. 1 του Π.Κ., όποιος με πρόθεση προξενεί σε άλλον σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας του τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι τριών ετών. Αν η κάκωση ή η βλάβη της υγείας που του προξένησε είναι εντελώς ελαφρά, τιμωρείται με φυλάκιση το πολύ έξι μηνών ή με χρηματική ποινή. Και αν είναι ασήμαντη τιμωρείται με κράτηση ή πρόστιμο. Το αδίκημα της σωματικής βλάβης που θεσμοθετείται για να προστατευθεί η σωματική ακεραιότητα του ανθρώπου είναι υπαλακτικώς μικτό έγκλημα, η αντικειμενική υπόσταση του οποίου περιλαμβάνει όχι μόνο ορισμένη ενέργεια αλλά και ορισμένο αποτέλεσμα και συνίσταται είτε στην προξέννηση σωματικής κακώσεως είτε στην πρόκληση βλάβης της υγείας του παθόντος και διαβαθμίζεται αναλόγως της σπουδαιότητας αυτής σε απλή, σε εντελώς ελαφρά, η οποία χωρίς να είναι επουσιώδης έχει επιπόλαιες συνέπειες και σε ασήμαντη που έχει ήπιες συνέπειες. Για την πλήρωση της υποκειμενικής υποστάσεως του εγκλήματος της απλής σωματικής βλάβης απαιτείται κατά τη ρητή επιταγή της άνω διατάξεως, πρόθεση (δόλος), που περιέχει την γνώση και θέληση πραγματώσεως των στοιχείων της αντικειμενικής υποστάσεως, δηλαδή τη γνώση και θέληση προκλήσεως σε άλλον σωματικής κακώσεως ή βλάβης της υγείας του, αρκεί δε, εφ' όσον ο νόμος δεν διακρίνει, οποιαδήποτε μορφή δόλου, που μπορεί να είναι είτε άμεσος είτε ενδεχόμενος, αλλά σ'αυτήν την τελευταία περίπτωση θα πρέπει σαφώς να προσδιορίζεται στην απόφαση. Κατά το άρθρο 361 του Π.Κ., όποιος, εκτός από τις περιπτώσεις της δυσφήμησης, προσβάλλει την τιμή άλλου με λόγο ή με έργο ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο τιμωρείται με φυλάκιση μέχρις ενός έτους ή με χρηματική ποινή. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση της αξιόποινης πράξης της εξύβρισης απαιτείται να διατυπωθούν από το δράστη γραπτά ή προφορικά, για κάποιον άλλον, λέξεις ή φράσεις που, κατά την κοινή αντίληψη περιέχουν είτε αμφισβήτηση της ηθικής ή κοινωνικής αξίας του προσώπου του, είτε περιφρόνηση γι' αυτόν από τον δράστη ο οποίος γνωρίζει ότι με τέτοια οικοθελή ενέργειά του προσβάλλεται η τιμή άλλου. Η απαιτούμενη από το άρθρο 93 παρ. 3 του Συντάγματος και το άρθρο 139 του Κ.Ποιν.Δ. ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει λόγο αναιρέσεως της καταδικαστικής αποφάσεως κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ του Κ.Ποιν.Δ. υπάρχει όταν περιέχονται σ'αυτή, με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά, τα πραγματικά περιστατικά, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, για το οποίο κηρύχθηκε ένοχος ο κατηγορούμενος, οι αποδείξεις από τις οποίες προέκυψαν τα περιστατικά και, τέλος οι σκέψεις και οι συλλογισμοί βάσει των οποίων έγινε η υπαγωγή τους στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόσθηκε. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι επιτρεπτή η αλληλοσυμπλήρωση του αιτιολογικού με το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο. Η αλληλοσυμπλήρωση αυτή προϋποθέτει αναφορά ορισμένων από τα άνω περιστατικά στο αιτιολογικό της απόφασης και παραπομπή κατά τα λοιπά στο διατακτικό της. Εξ άλλου η αναφορά των περιστατικών αυτών συνίσταται στην έκθεση των εμπιπτόντων στο πραγματικό της εφαρμοσθείσης ουσιαστικής διατάξεως γεγονότων. Στα εν λόγω νομικώς αξιόλογα γεγονότων, περιλαμβάνονται ιδίως πράξεις, ψυχικές καταστάσεις, φυσικά φαινόμενα, πράγματα, πρόσωπα, σχέσεις τόπου, χρόνου και αιτιότητος και καταστάσεις εν γένει, δεν αρκεί δε να μνημονεύονται με γενικές τυποποιημένες φράσεις, που προσήκουν σε κάθε περίπτωση, αλλ' απαιτείται να διαλαμβάνονται πραγματικώς ως ιστορικά γεγονότα, ήτοι εξειδικευμένα κατά τα ατομικά και ιδιαίτερα γνωρίσματα βιοτικά συμβάντα με αναφορά τους έστω και μερικώς στο αιτιολογικό που θα συμπληρωθεί από το διατακτικό κατά την ουσία, το ποιόν, το ποσό, τον τόπο και χρόνο και τις σχέσεις τους. Έτσι έλλειψη της επιβαλλομένης ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας υπάρχει όταν είναι εντελώς τυπική η αιτιολογία της αποφάσεως προς την οποία εξομοιώνεται και η αιτιολογία που παραπέμπει στα πραγματικά περιστατικά του διατακτικού. Δεν υπάρχει όμως έλλειψη αιτιολογίας στην περίπτωση που η αιτιολογία της αποφάσεως εξαντλείται στην επανάληψη του διατακτικού της, το οποίο περιέχει εκτός από τα τυπικά στοιχεία του κατηγορητηρίου και πραγματικά περιστατικά τόσο αναλυτικά και με τόση πληρότητα ώστε να καθίσταται περιττή η διαφοροποίηση της διατυπώσεως του σκεπτικού. Στην προκειμένη περίπτωση όπως προκύπτει από την προσβαλλομένη απόφαση το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Τρικάλων, που την εξέδωσε, δικάζοντας ως Εφετείο, δέχθηκε κατά την αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του, μετά από εκτίμηση των αναφερομένων κατ' είδος στην απόφαση αποδεικτικών μέσω τα εξής: "αποδείχθηκε ότι ο κατηγορούμενος στα ..., την 15.11.2005, 1) με πρόθεση προξένησε στον μηνυτή ... εντελώς ελαφρά σωματική κάκωση και βλάβη της υγείας αυτού και συγκεκριμένα τον κτύπησε με γροθιές στο πρόσωπο και στο κεφάλι και υπέστη εκδορές γωνίας στόματος, κάτω σιαγόνας δεξιάς πορείας δεξιάς τραχηλικής χώρας και πτερυγίου δεξιού ωτός, η δε προξενηθείσα σωματική βλάβη είναι εντελώς ελαφρά, 2) με λόγια και μάλιστα με τις φράσεις "κωλόπαιδο, πούστη, μαλάκα, σου γαμώ το Χριστό και την Παναγία που απηύθυνε στον ως άνω μηνυτή πρόσβαλε την τιμή αυτού. Επομένως ο κατηγορούμενος πρέπει να κηρυχθεί ένοχος για τις παραπάνω πράξεις". Η αιτιολογία αυτή αναφορικά με τα συγκροτούντα την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση των ως άνω πράξεων στοιχεία αποτελεί απλή επανάληψη του διατακτικού της προσβαλλομένης αποφάσεως με την οποία το κατ' έφεση δικάσαν άνω Τριμελές Πλημμελειοδικείο κήρυξε ένοχο τον κατηγορούμενο αφ' ενός εντελώς ελαφράς σωματικής βλάβης και αφ' ετέρου της εξύβρισης και τον καταδίκασε σε ποινή φυλάκισης 30 ημερών για κάθε πράξη και συνολικά σε ποινή φυλάκισης σαράντα ημερών, που ανεστάλη επί τριετία. Με αυτά που δέχθηκε το Τριμελές Πλημμελειοδικείο δεν διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφασή του την επιβαλλόμενη ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία. Δεν εκτίθενται στην απόφαση τα πραγματικά περιστατικά που θεμελιώνουν την πρόθεση του κατηγορουμένου και δεν γίνεται ουδεμία αναφορά στις συνθήκες από τις οποίες τελέσθηκαν οι ως άνω πράξεις αλλά η αιτιολογία είναι εντελώς τυπική επανάληψη των περιστατικών που αναγράφονται στο διατακτικό. Επί πλέον με αυτά που δέχθηκε το Τριμελές Πλημμελειοδικείο δεν διευκρινίζεται όσον αφορά την πράξη της σωματικής βλάβης εάν προκλήθηκε στον εγκαλούντα μόνον σωματική κάκωση με πλήγματα από τον κατηγορούμενο με τα χέρια στο κεφάλι του παθόντος ή και με βλάβη της υγείας του τελευταίου που αποτελεί διατάραξη των εσωτερικών λειτουργιών και αν αυτή ήταν ανεξάρτητη ή όχι των ενεργειών του κατηγορουμένου στο σώμα του παθόντος, με αποτέλεσμα να μην προκύπτει σαφώς αν η σωματική βλάβη προξενήθηκε υπό την διπλή μορφή της σωματικής κακώσεως και βλάβης της υγείας και ποιες ήταν οι συνέπεια της δεύτερης μορφής τέλεσης του αδικήματος για να διαβαθμιστεί αναλόγως της σπουδαιότητός της. Μετά από αυτά πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' Κ.Ποιν.Δ. λόγος αναιρέσεως, και αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση ακολούθως δε να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο που την εξέδωσε, αφού είναι δυνατή η συγκρότησή του από άλλους δικαστές εκτός εκείνων που δίκασαν (άρθρ. 519 Κ.Ποιν.Δ.).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αριθμό 1097/2008 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Τρικάλων.
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο άνω δικαστήριο, συγκροτούμενο από άλλους δικαστές εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 13 Ιανουαρίου 2010. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 21 Ιανουαρίου 2010.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ